Έργα-µαµούθ για τη νέα Ελλάδα: Σε φάση υλοποίησης το μεγαλύτερο πρόγραμμα δημόσιων υποδομών - Στα 14 δισ. ευρώ το συνολικό κόστος (Infographic)
O μακρύς κατάλογος των σχεδίων που εκπονούνται, οι ΣΔΙΤ και οι επενδύσεις
Φωτης Κολλιας
Σε πορεία υλοποίησης µπαίνουν τις επόµενες εβδοµάδες πολλά από τα µεγάλα έργα που προκηρύχθηκαν και ανατέθηκαν την τελευταία τριετία, στο µεγαλύτερο πρόγραµµα υποδοµών που εξελίσσεται στην Ελλάδα µετά τους Ολυµπιακούς Αγώνες.
Σε εξέλιξη βρίσκεται, επίσης, σειρά µεγάλων αναπτύξεων και ιδιωτικών επενδύσεων, από το Ελληνικό µέχρι τουριστικά συγκροτήµατα ανά την Ελλάδα, καθώς και άλλες σηµαντικές επενδύσεις σε υποδοµές ενέργειας, δηµιουργία νέων αεροδροµίων κ.ά., που ανεβάζουν ακόµα περισσότερο το θερµόµετρο στον κλάδο των κατασκευών και παράλληλα οδηγούν σε µια νέα πραγµατικότητα τη χώρα.
Το σχέδιο για τα δηµόσια έργα, ύψους περίπου 14 δισ. ευρώ, που είχε εκπονήσει η κυβέρνηση και υλοποιεί το υπουργείο Υποδοµών, υπό τους Κ. Καραµανλή και Γ. Καραγιάννη, βρίσκεται στο τελικό στάδιο. Στον κατάλογο δεν περιλαµβάνονται έργα που προωθούνται από άλλα υπουργεία µε Σύµπραξη ∆ηµοσίου και Ιδιωτικού Τοµέα (Σ∆ΙΤ) και ανεβάζουν σε ακόµα υψηλότερα επίπεδα τα προς επένδυση κεφάλαια.
Μέχρι σήµερα έχουν δηµοπρατηθεί έργα άνω των 10 δισ. ευρώ, ενώ έχουν υπογραφεί συµβάσεις γύρω στα 5 δισ. ευρώ. ∆εν είναι τυχαίο πως το ανεκτέλεστο υπόλοιπο των υπογεγραµµένων συµβάσεων των πέντε µεγαλύτερων κατασκευαστικών οµίλων (ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, ΕΛΛΑΚΤΩΡ, Αβαξ, Mytilineos και Intrakat), µαζί µε τις προς υπογραφή συµβάσεις, βρίσκεται σήµερα στα επίπεδα των 10 δισ. ευρώ.
Φιλόδοξα σχέδια αναπλάσεων βρίσκονται σε εξέλιξη και σε άλλες περιοχές της χώρας, όπως στις Γούρνες Ηρακλείου (από τη REDS του Οµίλου ΕΛΛΑΚΤΩΡ), στη Θεσσαλονίκη (όπου προωθείται η ανάπλαση του χώρου της ΔΕΘ) κ.α. Με την ολοκλήρωση του νέου αεροδροµίου στο Καστέλλι Ηρακλείου (από κοινοπραξία υπό τη ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ) απελευθερώνεται και ο χώρος που σήµερα φιλοξενεί το «Νίκος Καζαντζάκης». Στον µακρύ κατάλογο των έργων που προχώρησαν τα τελευταία τρία χρόνια πρέπει να ενταχθεί και µια δεύτερη λίστα: Αυτή µε τα έργα που ωριµάζουν τεχνικά και χρηµατοοικονοµικά από το υπουργείο Υποδοµών, προκειµένου να δηµοπρατηθούν τα επόµενα χρόνια, µε σηµαντικότερο παράδειγµα τις επεκτάσεις της Αττικής Οδού. Για παράδειγµα, η κυβέρνηση επεξεργάζεται αυτή την περίοδο το µοντέλο χρηµατοδότησης της σήραγγας Ηλιουπόλεως, που θα συνδέει τον Καρέα µε τη Λεωφόρο Βουλιαγµένης. Κατά πληροφορίες, µεταξύ των προτάσεων είναι και η αξιοποίηση τµήµατος των εσόδων από ιδιωτικοποιήσεις, ώστε το κρίσιµο έργο να προχωρήσει ως δηµόσιο και να µην υλοποιηθεί µε σύµβαση παραχώρησης και (πρόσθετα) διόδια στην Αττική.
Στο υπουργείο Υποδοµών έχουν τεθεί φιλόδοξοι στόχοι και για τη συµβασιοποίηση κρίσιµων έργων. Για παράδειγµα, έχει τεθεί ως στόχος στο πρώτο εξάµηνο του 2023 να έχουν προσωρινούς αναδόχους για τα έξι µεγάλα σιδηροδροµικά έργα, ύψους άνω των 4 δισ. ευρώ, που προωθούνται µε το σύστηµα µελέτης - κατασκευής. Πρόκειται για έργα όπως οι επεκτάσεις του Προαστιακού προς Λαύριο και Ραφήνα, η ανατολική σιδηροδροµική Εγνατία, η σύνδεση µε το λιµάνι της Πάτρας κ.ά. Μέχρι το τέλος του χρόνου αναµένονται νέες δηµοπρατήσεις από το υπουργείο Υποδοµών σε έργα ύψους περί το µισό δισ. ευρώ, που έχουν ενταχθεί στο Ταµείο Ανάκαµψης, καθώς και η υποβολή προσφορών σε πέντε διαγωνισµούς που προωθούνται µε Σ∆ΙΤ, συνολικού ύψους κοντά στο 1,5 δισ. ευρώ.
Οι κοινοπραξίες που έχουν εκδηλώσει ενδιαφέρον θα κληθούν τους επόµενους µήνες να προχωρήσουν στην υποβολή δεσµευτικής οικονοµικής προσφοράς. Στο δεύτερο στάδιο περνούν εντός του έτους και οι διαγωνισµοί Σ∆ΙΤ για το φράγµα Χαβρία στη Χαλκιδική, µέσω του οποίου αντιµετωπίζονται προβλήµατα ύδρευσης και άρδευσης στην περιοχή, και για το νέο κτίριο της Γενικής Γραµµατείας Υποδοµών στην οδό Πειραιώς, συνολικού ύψους κοντά στα 220 εκατ. ευρώ.
*Δημοσιεύτηκε στα «ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ» στις 29 Οκτωβρίου 2022.
Σε εξέλιξη βρίσκεται, επίσης, σειρά µεγάλων αναπτύξεων και ιδιωτικών επενδύσεων, από το Ελληνικό µέχρι τουριστικά συγκροτήµατα ανά την Ελλάδα, καθώς και άλλες σηµαντικές επενδύσεις σε υποδοµές ενέργειας, δηµιουργία νέων αεροδροµίων κ.ά., που ανεβάζουν ακόµα περισσότερο το θερµόµετρο στον κλάδο των κατασκευών και παράλληλα οδηγούν σε µια νέα πραγµατικότητα τη χώρα.
Το σχέδιο για τα δηµόσια έργα, ύψους περίπου 14 δισ. ευρώ, που είχε εκπονήσει η κυβέρνηση και υλοποιεί το υπουργείο Υποδοµών, υπό τους Κ. Καραµανλή και Γ. Καραγιάννη, βρίσκεται στο τελικό στάδιο. Στον κατάλογο δεν περιλαµβάνονται έργα που προωθούνται από άλλα υπουργεία µε Σύµπραξη ∆ηµοσίου και Ιδιωτικού Τοµέα (Σ∆ΙΤ) και ανεβάζουν σε ακόµα υψηλότερα επίπεδα τα προς επένδυση κεφάλαια.
Μέχρι σήµερα έχουν δηµοπρατηθεί έργα άνω των 10 δισ. ευρώ, ενώ έχουν υπογραφεί συµβάσεις γύρω στα 5 δισ. ευρώ. ∆εν είναι τυχαίο πως το ανεκτέλεστο υπόλοιπο των υπογεγραµµένων συµβάσεων των πέντε µεγαλύτερων κατασκευαστικών οµίλων (ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, ΕΛΛΑΚΤΩΡ, Αβαξ, Mytilineos και Intrakat), µαζί µε τις προς υπογραφή συµβάσεις, βρίσκεται σήµερα στα επίπεδα των 10 δισ. ευρώ.
Μεγάλες επενδύσεις
Ο κατάλογος γίνεται ακόµα µεγαλύτερος µε την προσθήκη των µεγάλων ιδιωτικών επενδύσεων που προχωρούν αυτή την περίοδο, όπως το Ελληνικό, στην πρώτη φάση ανάπτυξης του οποίου αναµένονται επενδύσεις άνω των 2,5 δισ. ευρώ για οικιστικά συγκροτήµατα, ξενοδοχεία, εµπορικά κέντρα κ.ά. Ηδη βρίσκονται σε εξέλιξη οι προκαταρκτικές εργασίες για την κατασκευή του πρώτου ουρανοξύστη της χώρας από κοινοπραξία της γαλλικής Bouygues µε την Intrakat.
Φιλόδοξα σχέδια αναπλάσεων βρίσκονται σε εξέλιξη και σε άλλες περιοχές της χώρας, όπως στις Γούρνες Ηρακλείου (από τη REDS του Οµίλου ΕΛΛΑΚΤΩΡ), στη Θεσσαλονίκη (όπου προωθείται η ανάπλαση του χώρου της ΔΕΘ) κ.α. Με την ολοκλήρωση του νέου αεροδροµίου στο Καστέλλι Ηρακλείου (από κοινοπραξία υπό τη ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ) απελευθερώνεται και ο χώρος που σήµερα φιλοξενεί το «Νίκος Καζαντζάκης». Στον µακρύ κατάλογο των έργων που προχώρησαν τα τελευταία τρία χρόνια πρέπει να ενταχθεί και µια δεύτερη λίστα: Αυτή µε τα έργα που ωριµάζουν τεχνικά και χρηµατοοικονοµικά από το υπουργείο Υποδοµών, προκειµένου να δηµοπρατηθούν τα επόµενα χρόνια, µε σηµαντικότερο παράδειγµα τις επεκτάσεις της Αττικής Οδού. Για παράδειγµα, η κυβέρνηση επεξεργάζεται αυτή την περίοδο το µοντέλο χρηµατοδότησης της σήραγγας Ηλιουπόλεως, που θα συνδέει τον Καρέα µε τη Λεωφόρο Βουλιαγµένης. Κατά πληροφορίες, µεταξύ των προτάσεων είναι και η αξιοποίηση τµήµατος των εσόδων από ιδιωτικοποιήσεις, ώστε το κρίσιµο έργο να προχωρήσει ως δηµόσιο και να µην υλοποιηθεί µε σύµβαση παραχώρησης και (πρόσθετα) διόδια στην Αττική.
Το «Sea2Sea»
Στον ίδιο κατάλογο εντάσσονται και έργα µε ευρύτερο αντίκτυπο στην περιοχή της Νοτιοανατολικής Ευρώπης, όπως το φιλόδοξο σχέδιο «Sea2Sea» για τη σιδηροδροµική διασύνδεση των λιµανιών της Ελλάδας και της Βουλγαρίας, για την οποία θα υπάρξουν νέες επαφές στην Αθήνα τις επόµενες ηµέρες. Η ελληνική πλευρά προωθεί ήδη την αναβάθµιση της σύνδεσης του λιµανιού της Αλεξανδρούπολης µε τα ελληνοβουλγαρικά σύνορα και αναµένει τις πρωτοβουλίες της γειτονικής χώρας. Στόχος είναι η παράκαµψη του Βοσπόρου µε διακίνηση φορτίων που σήµερα περνούν από τα Στενά, σχέδιο που στηρίζουν Ε.Ε. και ΗΠΑ.Στο υπουργείο Υποδοµών έχουν τεθεί φιλόδοξοι στόχοι και για τη συµβασιοποίηση κρίσιµων έργων. Για παράδειγµα, έχει τεθεί ως στόχος στο πρώτο εξάµηνο του 2023 να έχουν προσωρινούς αναδόχους για τα έξι µεγάλα σιδηροδροµικά έργα, ύψους άνω των 4 δισ. ευρώ, που προωθούνται µε το σύστηµα µελέτης - κατασκευής. Πρόκειται για έργα όπως οι επεκτάσεις του Προαστιακού προς Λαύριο και Ραφήνα, η ανατολική σιδηροδροµική Εγνατία, η σύνδεση µε το λιµάνι της Πάτρας κ.ά. Μέχρι το τέλος του χρόνου αναµένονται νέες δηµοπρατήσεις από το υπουργείο Υποδοµών σε έργα ύψους περί το µισό δισ. ευρώ, που έχουν ενταχθεί στο Ταµείο Ανάκαµψης, καθώς και η υποβολή προσφορών σε πέντε διαγωνισµούς που προωθούνται µε Σ∆ΙΤ, συνολικού ύψους κοντά στο 1,5 δισ. ευρώ.
Πρόκληση
Έτσι, το βάρος του υπουργείου θα πέσει πλέον στο µέτωπο της υλοποίησης, καθώς η πρόκληση είναι πρωτοφανής για το κατασκευαστικό δυναµικό της χώρας. Η κινητοποίηση είναι εµφανής ακόµα και στο Μέγαρο Μαξίµου, που παρακολουθεί τα χρονοδιαγράµµατα ορισµένων κρίσιµων έργων, όπως το µετρό Θεσσαλονίκης, το οποίο αναµένεται να παραδοθεί τους επόµενους µήνες. Μέχρι το τέλος ∆εκεµβρίου προβλέπεται πως θα έχει περάσει στο δεύτερο στάδιο η διαδικασία για την επιλογή κατασκευαστή και διαχειριστή στο κεντρικό τµήµα Χανιά - Ηράκλειο του ΒΟΑΚ, προϋπολογισµού 1,6 δισ. ευρώ, ένας από τους µεγαλύτερους διαγωνισµούς πανευρωπαϊκά για σύµβαση παραχώρησης οδικής αρτηρίας.Οι κοινοπραξίες που έχουν εκδηλώσει ενδιαφέρον θα κληθούν τους επόµενους µήνες να προχωρήσουν στην υποβολή δεσµευτικής οικονοµικής προσφοράς. Στο δεύτερο στάδιο περνούν εντός του έτους και οι διαγωνισµοί Σ∆ΙΤ για το φράγµα Χαβρία στη Χαλκιδική, µέσω του οποίου αντιµετωπίζονται προβλήµατα ύδρευσης και άρδευσης στην περιοχή, και για το νέο κτίριο της Γενικής Γραµµατείας Υποδοµών στην οδό Πειραιώς, συνολικού ύψους κοντά στα 220 εκατ. ευρώ.
*Δημοσιεύτηκε στα «ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ» στις 29 Οκτωβρίου 2022.
