Έχεις δέσει κόµπο ότι το 2023 θα ξαναφέρεις τη χώρα σε πρωτογενές πλεόνασµα, «ζυµώνεις» σε κάθε ευκαιρία τους τεχνοκράτες των οίκων αξιολόγησης, για να επισπεύσουν την αναβάθµιση στην επενδυτική βαθµίδα, έχεις ένα από το πιο ακριβά πακέτα στήριξης για την ενεργειακή κρίση, έχεις και τους... καλικάντζαρους του Eurogroupνα σου κουνάνε το δάχτυλο και να ζητάνε συµµάζεµα. Μπορείς να γίνεις... Αϊ-Βασίλης, παρ’ όλα αυτά; Κι όµως µπορείς.
Όταν ξεκίνησε πέρσι η περιπέτεια της ενεργειακής κρίσης, ελάχιστοι µπορούσαν να φανταστούν ότι το πράγµα θα στραβώσει όσο δεν παίρνει. Η ρωσική εισβολή στην Ουκρανίακαι η εργαλειοποίηση του φυσικού αερίου από τη Μόσχα επέτειναν τα προβλήµατα στην αγορά ενέργειας, που προκαλούσαν «ηλεκτροσόκ» σε επιχειρήσεις και νοικοκυριά ήδη από το καλοκαίρι του 2021.
Και κάπως έτσι φτάσαµε στον ∆εκέµβριο του 2022, ο οποίος βρίσκει την Ελλάδα να έχει ενεργοποιήσει µέτρα στήριξης 10,5 δισ. ευρώ, δηλαδή µειώσεις φόρων και επιδοτήσεις που αντιστοιχούν στο 5,7% του ΑΕΠ. Ούτε λίγο ούτε πολύ, πρόκειται για το 4ο µεγαλύτερο «πακέτο» σε όλη την Ευρώπη.
Κόντρα στο ρεύµα, το υπουργείο Οικονοµικώνδεν µάζεψε τα µέτρα στήριξης για το 2023. Απλώς τα αντικατέστησε µε µόνιµες φοροελαφρύνσεις, οι οποίες συνοδεύονται από κάποιες «ουρές» των µέτρων στήριξης (π.χ. µειωµένος ΦΠΑ στο τουριστικό πακέτο), υπολογίζοντας το κόστος κοντά στα 4,2 δισ. ευρώ, αλλά χωρίς να αλλοιώνεται ο σχεδιασµός για πρωτογενές πλεόνασµα (0,7%).
Μπαίνοντας στην ευθεία για τις κάλπες, θα ήταν αφελής όποιος θα πίστευε ότι η κυβέρνησηδεν θα εξαντλήσει όλα τα περιθώρια για νέες ελαφρύνσεις και εισοδηµατικές ενισχύσεις, εφαρµόζοντας τη στρατηγική του «µερίσµατος ανάπτυξης» και της αναδιανοµής των εσόδων που προκύπτουν από την κρίση. Κι εδώ κρύβεται το µυστικό του... Αϊ-Βασίλη.
∆εν είναι µυστικό ότι, πέρα από το τακτικό αποθεµατικό του Προϋπολογισµού, το υπουργείο Οικονοµικών έχει βάλει στην άκρη άλλο 1 δισ. ευρώ σε ειδικό «κουµπαρά», για την περίπτωση που οι εξελίξεις στο ενεργειακό δεν είναι θετικές. ∆ιαβάζοντας ανάποδα τη σχετική πρόβλεψη, η επιβεβαίωση του βασικού σεναρίου για φυσικό αέριο στα 120 ευρώ κατά µέσο όρο υπολογίζεται ότι «απελευθερώνει» 500-600 εκατ. από τον «κουµπαρά». Σε αυτά θα έρθουν να προστεθούν τα έσοδα από την έκτακτη εισφορά αλληλεγγύης των διυλιστηρίων. Οι πληροφορίες αναφέρουν ότι υπάρχουν έντονες ζυµώσεις όχι µόνο για τον συντελεστή (ο σχετικός κανονισµός προβλέπει τουλάχιστον 33%), αλλά και για τη βάση υπολογισµού. Οι πρώτοι υπολογισµοί κάνουν λόγο για τουλάχιστον 400 εκατ. ευρώ πρόσθετα έσοδα, που θα βεβαιωθούν την άνοιξη.
Η τρίτη «χρυσή εφεδρεία» είναι ο τουρισµός. Ο Προϋπολογισµός του 2023 έχει ως βασική παραδοχή τουριστικές εισπράξεις όσες και φέτος, δηλαδή περί τα 18 δισ. ευρώ. Με δεδοµένο ότι προβλέπεται αύξηση του αριθµού των ταξιδιωτών κατά 30% σε όλο τον κόσµο, ήδη ψιθυρίζεται ότι η σχετική πρόβλεψη είναι µάλλον συντηρητική και ότι τα 19 δισ. ευρώ είναι το λιγότερο που µπορούµε να περιµένουµε. Αυτό το 1 δισ. ευρώ αποφέρει, όµως, περί τα 300 εκατ. ευρώ επιπλέον φόρο εισοδήµατος και ΦΠΑ. Οσο για τις έµµεσες επιπτώσεις, το ΙΝΣΕΤΕέχει υπολογίσει ότι κάθε 1 δισ. ευρώ στον τουρισµό φέρνει περί τα 2 δισ. ευρώ στο σύνολο της οικονοµίας, άρα και τα ανάλογα φορολογικά έσοδα.
Τα μέτρα σε αναμονή
Αρχίζοντας από τα εύκολα, θα πρέπει να θεωρείται βέβαιη η επέκταση έως το τέλος του 2023 του µειωµένου ΦΠΑ στην εστίαση, στο τουριστικό «πακέτο», στις µεταφορές, στα θεάµατα και στα γυµναστήρια. Το µέτρο δεν είναι φτηνό, καθώς κοστίζει περί τα 250 εκατ. ευρώ, ωστόσο το όφελος για τους συγκεκριµένους κλάδους είναι προφανές.
Επέκταση έως το τέλος του 2023 του µειωµένου ΦΠΑ στην εστίαση, στο τουριστικό «πακέτο», στις µεταφορές, στα θεάµατα και στα γυµναστήρια
Αντιτουριστικός και σίγουρα πρόβληµα για την ανταγωνιστικότητα των οργανωµένων καταλυµάτων χαρακτηρίζεται ο φόρος διαµονής. Το κόστος δεν είναι απαγορευτικό, καθώς υπολογίζεται στα 135 εκατ. ευρώ, ωστόσο µπορεί µέρος του να αναπληρωθεί από την ειδική φορολογία που βρίσκεται στα σκαριά για τους φορείς διαχείρισης βραχυχρόνιων µισθώσεων. Στην πρώτη γραµµή βρίσκεται το τέλος επιτηδεύµατος, που λειτουργεί ως «κεφαλικός φόρος», ανεξαρτήτως του αν ο επαγγελµατίας έχει τζίρο ή κερδοφορία. Το κόστος της πλήρους κατάργησής του -που θα έχει και τις... ευλογίες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής ανέρχεται στα 445 εκατ. ευρώ κι ως εκ τούτου θα µπορούσε να γίνει σε δύο ή τρεις ετήσιες δόσεις.
Ως «ειδικού χειρισµού» χαρακτηρίζεται η αύξηση των εισφορών για τους ελεύθερους επαγγελµατίες στα επίπεδα του πληθωρισµού. Πρόκειται για διάταξη που θα εφαρµοστεί πρώτη φορά -όπως αυτή για τις αυξήσεις των συνταξιούχων- και παρά το ότι επηρεάζει µακροπρόθεσµα τις συντάξεις αυτών των ανθρώπων, σε συνθήκες κρίσης και φυσικά εκλογών δεν µπορεί να αποκλειστεί το ενδεχόµενο «πάγου» την τελευταία στιγµή. Το κόστος για τον ΕΦΚΑ φτάνει στα 315 εκατ. ευρώ.
Μέτρα µε βαρύ δηµοσιονοµικό αποτύπωµα, που µπορούν να εξαγγελθούν το 2023, αλλά να επιβαρύνουν το 2024 µε τον αέρα της µεγαλύτερης εκτιµώµενης ανάπτυξης, είναι η περαιτέρω µείωση του φόρου στις επιχειρήσεις από το 22% στο 20%(περί τα 450 εκατ. ευρώ το κόστος) και η µείωση των συντελεστών του ΦΠΑ κατά µία µονάδα και των ΕΦΚ στα καύσιµα, µε συνολικό κόστος τουλάχιστον 1 δισ. ευρώ.
