Στις αρχές του περασμένου Μαρτίου, ο Κυριάκος Μητσοτάκης με το σχέδιο «έξι σημείων» που παρουσίασε και με την επιστολή του προς την πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, ζήτησε να μπει φρένο στην αύξηση των τιμών του φυσικού αερίου και να αποσυνδεθεί, έτσι, η γεωπολιτική από την ενεργειακή κρίση. Από τότε κύλησε πολύ νερό στο αυλάκι.

Η Ευρωπαϊκή Ενωση είχε χωριστεί ουσιαστικά στα δύο, με το «στρατόπεδο» που ήθελε πλαφόν στη χονδρική τιμή του φυσικού αερίου να αριθμεί 15 κράτη-μέλη και εκείνους που ήταν σφόδρα αντίθετοι να εκφράζουν τις υπόλοιπες 12 χώρες. Την περασμένη Δευτέρα, έπειτα από εννέα μήνες έντονων διαβουλεύσεων και παρασκηνιακών ζυμώσεων, βρέθηκε επιτέλους λύση.

Στις Βρυξέλλες, το Συμβούλιο υπουργών Ενέργειας κατέληξε σε συμφωνία, με την ψήφιση ενός μηχανισμού διόρθωσης τιμών στις αγορές φυσικού αερίου. Το ανώτατο όριο τιμής ορίστηκε στα 180 ευρώ/MWh και θα ισχύει από 15 Φεβρουαρίου για τον δείκτη τιμών TTF και από 31 Μαρτίου 2023 για όλους τους υπόλοιπους δείκτες. Ο μηχανισμός θα ενεργοποιείται όταν η τιμή του φυσικού αερίου θα υπερβαίνει τα 180 ευρώ για τρεις συνεχόμενες ημέρες. Η διάρκεια ισχύος του μηχανισμού αυτού ορίστηκε στον έναν χρόνο.

Σύνθετο ζήτημα

Οι διαπραγματεύσεις, εκτός από πολύμηνες, ήταν σύνθετες και δύσκολες. Στην πορεία, μάλιστα, ο κ. Μητσοτάκης «έχασε» και έναν πολύτιμο σύμμαχο, τον πρωθυπουργό -μέχρι και τον Σεπτέμβριο- της Ιταλίας, Μάριο Ντράγκι, ο λόγος του οποίου έχει ιδιαίτερη βαρύτητα στην Ευρώπη.

Οι αρχικοί σύμμαχοι των κ. Μητσοτάκη και Σκρέκα, εξάλλου, στην προσπάθεια αυτή ήταν η Ιταλία, το Βέλγιο και η Πολωνία - αργότερα κατόρθωσαν να πείσουν και άλλους. Αφού η επιβολή του πλαφόν προκρίθηκε τελικά ως η πιο συνετή λύση, το δυσκολότερο σημείο αποδείχθηκε ο προσδιορισμός του ύψους του. Σε μια από τις συνεδριάσεις των υπουργών Ενέργειας φάνηκε ότι, εκτός από τις τέσσερις πρωταγωνίστριες χώρες, θα προσχωρούσαν στην πολιτική που πρότεινε η Ελλάδα άλλες τρεις χώρες-κλειδιά: η Γερμανία, η Ολλανδία και η Φινλανδία.

Διαφωνία

Ωστόσο, διαπιστώθηκε διαφωνία μεταξύ του Γερμανού υπουργού Ενέργειας, Ρ. Χάμπεκ, και του καγκελάριου, Όλαφ Σολτς, κι έτσι η Γερμανία τελικά έμεινε μακριά, ενώ προσωρινά την ακολούθησαν και οι άλλες χώρες. Η Ολλανδία ήταν αμφιταλαντευόμενη και τελικά έμεινε εκτός των 15 κρατών που πίεσαν για ρεαλιστικό πλαφόν, όπως και η Κύπρος.

Κοινή επιστολή

Φτάσαμε, έτσι, στα μέσα Οκτωβρίου και, έπειτα από πολύωρες διαπραγματεύσεις μεταξύ των υπουργών Ενέργειας της Ελλάδας, της Ιταλίας, του Βελγίου, της Ολλανδίας και της Πολωνίας, εστάλη μια κοινή επιστολή προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για την αντιμετώπιση των υψηλών τιμών φυσικού αερίου και την επιβολή ενός πλαφόν στην αγορά χονδρικής του φυσικού αερίου.



Τρεις συνεδριάσεις

Τον Δεκέμβριο χρειάστηκαν τελικά τρεις συνεδριάσεις των υπουργών Ενέργειας -και μία Σύνοδος Κορυφής στο ενδιάμεσο- για να βρεθεί η πολυπόθητη λύση. Η τακτική που ακολουθούσε ο Κώστας Σκρέκας ήταν να επιδιώκει συζητήσεις σε πιο κλειστές ομάδες. Μία, μάλιστα, ξεκίνησε στις 7.00 το πρωί, πριν από την επίσημη σύνοδο. Στην προτελευταία συνεδρίαση, με πρωτοβουλία του Ελληνα υπουργού, έγινε κλειστή σύσκεψη των τεσσάρων χωρών που πρωτοστάτησαν στην επιβολή ρεαλιστικού πλαφόν στις αγορές φυσικού αερίου από την Ε.Ε. και, έπειτα από σχεδόν ολονύχτια συζήτηση, συμφώνησαν να επιμείνουν έως το τέλος για την ύπαρξη μιας συμβιβαστικής απόφασης στην οποία θα συμφωνήσουν όλοι και θα δεσμευτούν ότι θα ακολουθήσουν όλοι.



Ενόχληση

Στην τελευταία Σύνοδο Κορυφής, ο Κυριάκος Μητσοτάκης παρενέβη για να δείξει την ενόχλησή του για το γεγονός ότι η εντολή για τη διαμόρφωση ενός μηχανισμού διόρθωσης τιμών στο φυσικό αέριο δόθηκε από τον περασμένο Οκτώβριο, αλλά δεν έχει ακόμη υλοποιηθεί. Στη συνέχεια ξεκαθάρισε ότι το ζήτημα πρέπει να κλείσει τη Δευτέρα στο Συμβούλιο των υπουργών Ενέργειας, ενώ ζήτησε να συμπεριληφθεί στο κείμενο των συμπερασμάτων -κάτι που έγινε τελικά- σχετική αναφορά για την ανάγκη να οριστικοποιηθεί επειγόντως το θέμα στις 19 Δεκεμβρίου.

Ικανοποίηση

Η απόφαση των υπουργών Ενέργειας έφερε ικανοποίηση στο Μέγαρο Μαξίμου. «Ο μηχανισμός διόρθωσης της αγοράς -μια ελληνική πρόταση που υποβλήθηκε πριν από εννέα μήνες- υιοθετήθηκε επιτέλους από τους υπουργούς Ενέργειας της Ευρώπης. Ο μηχανισμός διόρθωσης της αγοράς στέλνει ένα σαφές μήνυμα ότι, όταν οι αγορές αποτυγχάνουν, οι κυβερνήσεις παρεμβαίνουν», σημείωσε ο πρωθυπουργός.

*Δημοσιεύτηκε στο ένθετο "Money Pro" των "Παραπολιτικών" στις 23 Δεκεμβρίου 2022.