O κύβος ερρίφθη και το 2023 θα είναι η χρονιά των τραπεζών, αφού εντός του έτους θα ξεκινήσει να υλοποιείται η στρατηγική αποεπένδυσης του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (ΤΧΣ). Στη διαδικασία αυτή έχουν πάρει ήδη θέσεις μάχης ηχηρά επιχειρηματικά ονόματα, αλλά και μεγάλα ξένα funds, τα οποία, διαβλέποντας την αναπτυξιακή δυναμική της ελληνικής οικονομίας και τα δισεκατομμύρια του Ταμείου Ανάκαμψης, είναι πρόθυμα να βάλουν βαθιά το χέρι στην τσέπη, για να διεκδικήσουν σημαντικά ποσοστά συμμετοχής μέσω της επιστροφής των τεσσάρων συστημικών τραπεζών υπό πλήρη ιδιωτικό έλεγχο.

trapezes
Η πώληση των συμμετοχών του ΤΧΣ, που περιλαμβάνει διάφορες εναλλακτικές μεθόδους, θα έχει ολοκληρωθεί στο τέλος του 2025, ημερομηνία «τίτλων τέλους» για το Ταμείο. Μέχρι τότε θα έχει πραγματοποιηθεί σταδιακά η αποχώρηση του ΤΧΣ από την Εθνική, την Πειραιώς, την Alpha και τη Eurobank.

Ανάλογα με το επενδυτικό ενδιαφέρον, τις συνθήκες στην αγορά, το premium της προσφοράς, το εύλογο της αξίας και τις σχετικές γνωμοδοτήσεις, θα ξεκινήσει η πώληση έως του 40% της Εθνικής (που μπορεί να γίνει σε δύο ή και περισσότερες φάσεις), του 27% της Πειραιώς (που επίσης μπορεί να «σπάσει» σε μικρότερα ποσοστά), του 9% της Alpha και του 1,4% της Eurobank, που ατύπως προσελκύει ισχυρό επενδυτικό ενδιαφέρον.

Προδιαγεγραμμένη σειρά εκκίνησης και προαποφασισμένος τρόπος διάθεσης δεν υπάρχουν. Όλα θα κριθούν κατά περίπτωση και καμία διαπραγμάτευση, ακόμα και αν αυτή, στο πλαίσιο μιας ιδιωτικής συναλλαγής, περιλαμβάνει διμερείς, εμπιστευτικές συζητήσεις, δεν θα γίνει εκτός ανταγωνιστικής, πλειοδοτικής διαδικασίας. Επίσης, καμία μεμονωμένη συναλλαγή δεν θα αποτελέσει «δεδομένο» ως προς την τιμή ή τους όρους για τις επόμενες.

Τα κυριότερα σημεία της στρατηγικής αποεπένδυσης δίνουν τροφή σε σενάρια για το ποια μέθοδος διαγωνισμού «κουμπώνει» ανά τράπεζα και ανά επενδυτή. Για παράδειγμα, το ενδιαφέρον του ιταλικού ομίλου ΙΟΝ για την Τράπεζα Πειραιώς ταιριάζει με την περίπτωση της αυτόκλητης προσφοράς, που ενέχει και premium. Τα μικρότερα πακέτα μπορούν να ακολουθήσουν την πρώτη από τις τέσσερις μεθόδους συναλλαγών που γίνονται μέσω χρηματιστηρίου εντός μίας ημέρας, μέσω βιβλίου προσφορών.
40% της Εθνικής, 27% της Πειραιώς, 9% της Alpha και 1,4% της Eurobank αναμένεται να πωληθούν μέσα στο επόμενο διάστημα


Σύμφωνα με το πλάνο αποεπένδυσης, όλοι οι ενδιαφερόμενοι, είτε ο Ολλανδός, ήδη μέτοχος της Alpha και επίσης μέτοχος της ΕΛΛΑΚΤΩΡ, Χ. Χόλτερμαν (που έχει αφήσει να εννοηθεί ότι θα «χτυπήσει» το 9% του ΤΧΣ), είτε οι Ιταλοί της ΙΟΝ είτε οι Άραβες (το κρατικό fund της Σαουδικής Αραβίας PIF), που έχουν εκδηλώσει ενδιαφέρον για το 20% της Εθνικής, είτε ο επενδυτής-έκπληξη της Eurobank, θα πρέπει να διεκδικήσουν τις συμμετοχές μέσω ανταγωνιστικής προσφοράς. Η πρωτοβουλία για την έναρξη πώλησης κάθε συμμετοχής μπορεί να προέλθει από το ίδιο το Ταμείο ή από την κάθε τράπεζα μεμονωμένα ή ακόμα και με αυτόκλητη προσφορά τρίτου μέρους (unsolicited offer).

Όποια και αν είναι η προσέγγιση για την πώληση της συμμετοχής, το Ταμείο είναι αυτό που θα αποφασίσει, έπειτα από συζήτηση με τον σύμβουλο, αν η διάθεση θα γίνει με:

Α) Διμερείς, εμπιστευτικές συζητήσεις και ανταγωνιστική διαδικασία με πλειοδότη, η οποία δίνει τη δυνατότητα και σε άλλα μέρη να υποβάλουν προσφορά με καλύτερους όρους.

Β) Δημοπρασία, μέσα από επίσημη διαδικασία πώλησης (διενέργεια πλειστηριασμού), σε συνεργασία με τον σύμβουλο διάθεσης. Αυτές οι επιλογές καθορίζουν τη διάθεση των ποσοστών του ΤΧΣ για πώληση είτε μεριδίου ίσου και άνω του 5% είτε και της πλήρους συμμετοχής του Ταμείου (αν είναι λιγότερη του 5%).

Τρόποι συναλλαγών

Η πώληση των συμμετοχών μπορεί να γίνει είτε μέσω ιδιωτικής συναλλαγής, που πραγματοποιείται μέσω ιδιωτικής τοποθέτησης ή δημόσιας εξαγοράς σε επενδυτή, είτε μέσω χρηματιστηρίου.

Στη διαδικασία έχουν πάρει ήδη θέση ηχηρά επιχειρηματικά ονόματα, αλλά και μεγάλα ξένα funds, τα οποία διαβλέπουν την αναπτυξιακή δυναμική της ελληνικής οικονομίας


Στη δεύτερη περίπτωση, οι μετοχές πωλούνται απευθείας στην αγορά, σε θεσμικούς κυρίως επενδυτές, ενώ η τιμή καθορίζεται είτε μέσω βιβλίου προσφορών (book building) είτε μέσω του συνήθους μηχανισμού διαπραγμάτευσης στο Χ.Α.

Επιμέρους, υπάρχουν τρεις επιλογές συναλλαγών που μπορεί να προτείνει το Ταμείο (ABB, FMO και Trading Plan - Dribble Out) και μία (share buy back) που μπορεί να προτείνει η τράπεζα. H τελευταία, που μπορεί να λειτουργήσει και συνδυαστικά με τις άλλες τρεις, είναι πολύ σημαντική για τράπεζες που οι τίτλοι τους τυγχάνουν διαπραγμάτευσης κάτω από τη λογιστική τους αξία. Ως προς τις τρεις άλλες, καθεμία έχει πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα. Για παράδειγμα, η ΑΒΒ ολοκληρώνεται μέσα σε μία ημέρα με τιμή book building, η FMO απαιτεί ημέρες έως εβδομάδες και ενημερωτικό δελτίο και το Trading Ρlan - dribble out μπορεί να φθάσει να μετράει και μήνες, αλλά δεν απαιτεί ενημερωτικό δελτίο. Η τράπεζα μπορεί να ορίσει ελάχιστη τιμή. Το FMO και το Dribble Out αφορούν και μικροεπενδυτές.