«Είµαστε στην ευχάριστη θέση να συνεχίσουµε τη χορηγική µας συνεργασία µε την Credit Suisse, έναν από τους κορυφαίους παγκόσµιους παρόχους χρηµατοοικονοµικών προϊόντων και υπηρεσιών στον τοµέα του private banking, του investment banking και του asset management». Αυτά ανακοίνωνε µε πλατύ χαµόγελο ο Michael Jeha, managing director του Οίκου Christie’s στη Μέση Ανατολή, πριν από δεκαπέντε χρόνια. Ηταν τότε που ο κολοσσός του παγκόσµιου χρηµατιστηρίου Τέχνης, ο Οίκος Christie’s, είχε αρχίσει να κάνει τα πρώτα ανοίγµατα στον αραβικό κόσµο (στην αγορά της Μέσης Ανατολής και των ΗΑΕ), µε βασικό χορηγό την ελβετική Credit Suisse.

44_2
Μάλιστα, εκείνες οι πρώτες συναλλαγές έργων Μοντέρνας και Σύγχρονης Τέχνης, διαµαντιών, κοσµηµάτων και ρολογιών είχαν καταγράψει τζίρο πάνω από 40 εκατ. δολάρια.

Ποιος θα φανταζόταν ότι έπειτα από χρόνια η Εθνική Τράπεζα της Σαουδικής Αραβίας, δηλαδή του βασικού µετόχου της Credit Suisse, θα την οδηγούσε στο τέλος της, προκαλώντας κάθετη πτώση της τιµής της µετοχής της κατά 30%, µη συµµετέχοντας στην αύξηση του µετοχικού κεφαλαίου της; Οι µυηµένοι επενδυτές στην art market γνωρίζουν πως πίσω από κάθε τραπεζικό κολοσσό όχι µόνο βρίσκεται ένα βαθύ χαρτοφυλάκιο µε έργα Τέχνης, αλλά και µια πληθώρα δραστηριοτήτων στον κόσµο των εικαστικών τεχνών και του πολιτισµού ευρύτερα.

Σήµερα, η εταιρική συλλογή της Credit Suisse µετρά πάνω από 10.000 έργα Τέχνης, µε έµφαση σε ανερχόµενους Ελβετούς εικαστικούς, των οποίων γλυπτά και πίνακες κοσµούν τα γραφεία της σε όλο τον κόσµο. Οι σχέσεις της, όµως, µε τον κόσµο των τεχνών διαταράχθηκαν πολλές φορές, µε αποκορύφωµα το 2014, όταν κρίθηκε ένοχη µε την κατηγορία ότι υποβοηθά πολλούς Αµερικανούς πελάτες της να φοροδιαφεύγουν. Το πέναλτι, µάλιστα, για τα εγκλήµατά της ανερχόταν στα 2,6 δισ. δολάρια, σχεδόν όσο την αγόρασε προ λίγων ηµερών η UBS (3,2 δισ. δολάρια), µε την υποστήριξη της ελβετικής κυβέρνησης, έπειτα από την κατάρρευση της SVB.

45

Η Credit Suisse κατάφερε να γίνει η πρώτη µεγάλη τράπεζα που κρίθηκε ένοχη για φοροδιαφυγή, µε το νοµικό κουβάρι να περιπλέκει τα πράγµατα: Οι ΗΠΑ κατακεραύνωναν την Credit Suisse για το ζήτηµα της διαφάνειας, ρωτώντας ποια είναι η προέλευση των χρηµατικών ποσών για τις εν λόγω χορηγίες, µε την ελβετική τράπεζα να απαντά ότι τηρούνται οι κανονισµοί και οι προβλεπόµενες διατάξεις, βασιζόµενη στους νόµους του τραπεζικού απορρήτου της Ελβετίας, καθώς αποτελεί βασική αρχή του ελβετικού ∆ικαίου να µην αποκαλύπτονται τα δεδοµένα των πελατών.
47

Κλειστά χαρτιά

Οι συνέπειες ήταν άµεσες. Οχι µόνο για τους επενδυτές έργων Τέχνης µέσω του asset management της τράπεζας, αλλά και για τους επικεφαλής των πιο σηµαντικών φορέων πολιτισµού και Τέχνης, όπως την Εθνική Πινακοθήκη του Λονδίνο, το Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης του Σάο Πάολο, το Μουσείο Τέχνης του Λουγκάνο, το Μουσείο Καλών Τεχνών της Ταϊπέι, αλλά και τις µεγάλες Μπιενάλε, όπως η Singapore Biennale -που σήµερα στην ιστοσελίδα της φαίνεται «κατεβασµένη» η αναφορά συνεργασίας µε την Credit Suisse-, αλλά και η Art Basel, της οποίας χορηγός και υποστηρικτής είναι η UBS. Το ερώτηµα που γεννάται είναι αν τελικά θα αποκτήσει η UBS την εταιρική συλλογή έργων Tέχνης της Credit Suisse και τι στάση θα κρατήσει η πρώτη ως προς τη φετινή Art Basel. Τα «Π» έθεσαν τα ερωτήµατα στους εκπροσώπους της UBS, ωστόσο εκείνοι αρνήθηκαν να κάνουν κάποιο σχόλιο για την ώρα.

46
▶ ΜΕΡΙΚΑ ΕΡΓΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΛΟΥΣΙΑ ΣΥΛΛΟΓΗ ΤΗΣ CREDIT SUISSE

Σύµφωνα µε πληροφορίες, πάντως, της εφηµερίδας, η Art Basel θα προχωρήσει τις επόµενες ηµέρες σε απόφαση ορισµού νέας ηµεροµηνίας για τη φετινή διοργάνωση. Επιπλέον, εκτιµάται ότι το οριστικό ξεκαθάρισµα των περιουσιακών στοιχείων της Credit Suisse µπορεί να πάρει έως και µία τετραετία, κάτι που ενδέχεται να επηρεάσει και την πορεία των τιµών ορισµένων Ελβετών εικαστικών.

*Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα «Παραπολιτικά» στις 24/3/23