Σε ακόμα μία αύξηση του βασικού της επιτοκίου κατά 25 μονάδες βάσης αναμένεται να προχωρήσει σήμερα η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, αλλά και να επαναλάβει ότι οι μελλοντικές της αποφάσεις για τα επιτόκια θα εξαρτηθούν αυστηρά από τα νεότερα στοιχεία που θα προκύψουν για την πορεία της οικονομίας εν μέσω αβεβαιότητας για τον πληθωρισμό και την ανάπτυξη.

Ο πληθωρισμός που κυμαίνεται στο 6,1% τον Μάιο στην ευρωζώνη και ο δομικός πληθωρισμός που κυμαίνεται στο 5,3% δεν επιτρέπουν στους αξιωματούχους της Φρανκφούρτης να επαναπαύονται. Ως εκ τούτου, κλειδί για τις επόμενες κινήσεις θα είναι οι σημερινές, νεότερες προβλέψεις των εμπειρογνωμόνων της ΕΚΤ.

Ήδη, άλλωστε, η πρόεδρος της ΕΚΤ, Κριστίν Λαγκάρντ, σε πρόσφατες δηλώσεις της ξεκαθάρισε πως όσο ο πληθωρισμός και δη ο δομικός, αυτός, δηλαδή, που δεν περιλαμβάνει τις τιμές της ενέργειας και των τροφίμων, θα διατηρείται υψηλά, τόσο η τράπεζα θα συνεχίζει τη σύσφιγξη της νομισματικής πολιτικής της.

FED

Την ίδια στιγμή αμετάβλητο, όπως αναμενόταν, διατήρησε χθες η Fed το βασικό επιτόκιό της, στέλνοντας ωστόσο σήμα ότι θα ακολουθήσουν και άλλες επιτοκιακές αυξήσεις φέτος και προβλέποντας ότι οι πληθωριστικές πιέσεις θα συνεχίσουν να αποκλιμακώνονται τα επόμενα έτη.

Η κεντρική τράπεζα των ΗΠΑ διατήρησε το βασικό επιτόκιό της στο εύρος διακύμανσης 5% έως 5,25%, κάνοντας μία παύση των επιτοκιακών αυξήσεων για πρώτη φορά από τον Μάρτιο του 2022, όταν άρχισε τον σημερινό κύκλο σύσφιγξης της νομισματικής πολιτικής.

Ήσυχοι οι δανειολήπτες στεγαστικών

Ως εκ τούτου, πολλοί δανειολήπτες, κυρίως επιχειρήσεις, θα βρεθούν από σήμερα μπροστά σε ακόμα μία αύξηση επιτοκίων. Το χρήμα, τόσο για τα νοικοκυριά όσο κυρίως για τις επιχειρήσεις, θα γίνει ακριβότερο, καθιστώντας αφενός δύσκολη την εξυπηρέτηση των δανείων και αφετέρου απαγορευτικές τις όποιες αποφάσεις για τραπεζικό δανεισμό.

Και μπορεί η νέα αύξηση να μην «ακουμπά» τους υφιστάμενους δανειολήπτες στεγαστικών δανείων με κυμαινόμενα επιτόκια, αφού εντάσσονται στο πλαίσιο προστασίας που ανακοίνωσαν οι τράπεζες και οι εταιρείες διαχείρισης, «παγώνοντας» στο 2,85% και για 12 μήνες το Euribor.

Δεν ισχύει όμως το ίδιο για τα επιχειρηματικά ή άλλα δάνεια που συνδέονται με τα ευρωπαϊκά επιτόκια. Οι συγκεκριμένοι δανειολήπτες θα δουν τις δόσεις τους να αυξάνονται για ακόμα μία φορά, ενώ απαγορευτικά κρίνονται ήδη τα επιτόκια για όσους επιθυμούν να κάνουν σήμερα χρήση της τραπεζικής χρηματοδότησης.

Ενδεικτικά είναι τα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος και πιο συγκεκριμένα τον περασμένο Απρίλιο το μέσο επιτόκιο των στεγαστικών δανείων με κυμαινόμενο επιτόκιο αυξήθηκε κατά 24 μονάδες βάσης και διαμορφώθηκε στο 4,06% από 3,82% τον αμέσως προηγούμενο μήνα.

Το τελευταίο διάστημα, βέβαια, οι δανειολήπτες επιλέγουν πρωτίστως δάνεια με σταθερό επιτόκιο για ένα αρχικό διάστημα –συνήθως πέντε ετών– και στη συνέχεια κυμαινόμενο. Ακόμη και σε αυτή την περίπτωση, ωστόσο, το κόστος επί της μηνιαίας δόσης δεν είναι μικρό (σ.σ.: κυμαίνεται σε ένα εύρος μεταξύ 3% και 4,40% αναλόγως τη διάρκεια), ενώ θεωρείται πιθανό πως οι τράπεζες θα προχωρήσουν, επίσης, σε αναπροσαρμογές στην τιμολογιακή πολιτική τους, μετά και τη νέα αύξηση από την ΕΚΤ.

Την ίδια στιγμή, μεγαλύτερο είναι το… σοκ που θα υποστούν οι επιχειρήσεις, αφού, αφενός, δεν τυγχάνουν καμίας προστασίας και, αφετέρου, το κόστος για παλαιά και νέα δάνεια έχει ήδη εκτοξευτεί από τον περασμένο Ιούλιο. Ειδικότερα, το μέσο επιτόκιο των υφιστάμενων επιχειρηματικών δανείων με διάρκεια άνω των πέντε ετών αυξήθηκε κατά 15 μονάδες βάσης, στο 5,56%, ενώ το αντίστοιχο επιτόκιο των επαγγελματικών δανείων αυξήθηκε κατά 25 μονάδες βάσης και διαμορφώθηκε στο 6,86%.

Διπλάσιοι τόκοι σε 15 μήνες

Είναι χαρακτηριστικό ότι για μία επιχείρηση που σύναψε στο τέλος του 2021 ένα δάνειο 10 εκατ. ευρώ με πενταετή διάρκεια (με επιτόκιο Euribor τριμήνου στις 31.12.2021 αρνητικό στο -0,571% και περιθώριο 2,50%, συν την εισφορά 0,60% του Ν. 128) οι τόκοι μέσα σε σχεδόν 15 μήνες διπλασιάστηκαν. 

Ειδικότερα για το συγκριμένο δάνειο στις 31.12.2021 ο επιχειρηματίας έπρεπε να καταβάλεις σύνολο τόκων της τάξης των 77.500 ευρώ. Η κατάσταση παρέμεινε ουσιαστικά αμετάβλητη για τους επόμενους έξι μήνες, καθώς στις 30.6.2022 το Euribor τριμήνου παρέμενε αρνητικό, στο -0,211% και η αύξηση στη δόση έναντι της αρχικής περιοριζόταν στο 2% με τους τόκους τους δανείου στα 79.222 ευρώ).

Από τον Ιούλιο του 2022 όταν και η ΕΚΤ ξεκίνησε τη σταδιακή αύξηση των επιτοκίων η κατάσταση επιδεινώθηκε ραγδαία. Στις 30.9.2022 το Euribor τριμήνου είναι πλέον θετικό, στο 1,193% και το τελικό επιτόκιο δανεισμού διαμορφώνεται σε 4,293% (από 2,50%). Έτσι, για το παραπάνω δάνειο προκύπτουν τόκοι 30.156 ευρώ από την άνοδο του Euribor τριμήνου και σύνολο τόκων δανείου 108.517 ευρώ. Πρακτικά ο συγκεκριμένος επιχειρηματίας ήδη βαρύνεται με αύξηση της δόσης τους έναντι της αρχικής κατά 40%.

Στις 31.3.2023 το Euribor τριμήνου είχε φτάσει στο 3,015%, το τελικό επιτόκιο για την επιχείρηση στο 6,115%, οι τόκοι από την άνοδο του Euribor σε 76.212,50 ευρώ και το σύνολο των τόκων του δανείου σε 154.573 ευρώ, γεγονός που έχει οδηγήσει τον συγκεκριμένο επιχειρηματία να πληρώνει διπλάσιους τόκους μέσα σε διάστημα λίγο περισσότερο από έναν χρόνο.

Τέλος, και σε ό,τι αφορά στα νέα δάνεια, το μέσο επιτόκιο αυτών χωρίς καθορισμένη διάρκεια αυξήθηκε κατά 41 μονάδες βάσης, στο 6,36%, με το αντίστοιχο επιτόκιο των επαγγελματικών δανείων να έχει ενισχυθεί κατά 14 μονάδες βάσης (στο 7,57%). Το μέσο επιτόκιο των νέων επιχειρηματικών δανείων με συγκεκριμένη διάρκεια και κυμαινόμενο επιτόκιο αυξήθηκε κατά πέντε μονάδες βάσης και διαμορφώθηκε στο 5,56%, ενώ το μέσο επιτόκιο των δανείων τακτής λήξης με κυμαινόμενο επιτόκιο προς μικρομεσαίες επιχειρήσεις αυξήθηκε κατά 37 μονάδες βάσης, στο 6,05%.