Οι ευάλωτοι (;) που δεν ζητούν βοήθεια - Δανειολήπτες χωρίς καθεστώς προστασίας φοβούνται έλεγχο της περιουσίας τους
Η «αδιαφορία» των δυνάμει δικαιούχων σε αριθμούς
Νενα Μαλλιαρα
Tην ώρα που οι ρυθμίσεις οφειλών ανεβάζουν συνεχώς ταχύτητα και όλο το βάρος της διαχείρισης του ιδιωτικού χρέους πέφτει στην εξεύρεση μακροπρόθεσμων και βιώσιμων λύσεων για τους οφειλέτες, απρόθυμοι να ανοίξουν την ομπρέλα προστασίας που τους έχουν δώσει κυβέρνηση και τράπεζες εμφανίζονται οι δανειολήπτες, που (τυπικά) εντάσσονται στην κατηγορία των ευάλωτων.
Η ομπρέλα προστασίας αφορά: αφενός την επιδότηση από τις τράπεζες του 50% της αύξησης που έχουν οι οικονομικά ασθενέστεροι δανειολήπτες στις μηνιαίες δόσεις των στεγαστικών τους δανείων, ως συνέπεια των αυξήσεων επιτοκίων από την ΕΚΤ. Αφετέρου προστασία με τη χορήγηση του στεγαστικού επιδόματος παρέχεται από την κυβέρνηση και με το ενδιάμεσο καθεστώς στήριξης ευάλωτων που έχει θεσπίσει μέχρι να δημιουργηθεί ο Φορέας Απόκτησης και Επαναμίσθωσης Ακινήτων που προβλέπει ο Κώδικας για τη ρύθμιση οφειλών με παροχή δεύτερης ευκαιρίας.
Όσο για τα περιουσιακά κριτήρια, η συνολική αξία της ακίνητης περιουσίας αυξήθηκε μεταξύ 156.000 έως 234.000 ευρώ και το ύψος των καταθέσεων μεταξύ 9.100 ευρώ έως και 27.300 ευρώ, ανάλογα με τον αριθμό των προστατευόμενων μελών. Η απροθυμία των δυνητικά ευάλωτων οφειλετών ερμηνεύεται από τις τράπεζες (αναφορικά με το δικό τους πρόγραμμα επιδότησης του 50% στην αύξηση της μηνιαίας δόσης) ως αιτιολογημένη, καθώς το πρόγραμμα αφορά ενήμερους δανειολήπτες, οι οποίοι -εφόσον εξυπηρετούν κανονικά το δάνειό τους- δεν θέλουν το… παραπάνω της επιδότησης, εάν αυτό προϋποθέτει ως αντάλλαγμα την αποκάλυψη των εισοδημάτων τους. Στο πλαίσιο αυτό, οι πραγματικά ευάλωτοι είναι πολύ λιγότεροι από αυτούς που δηλώνουν ως τέτοιοι, αν λάβει κανείς υπόψη ότι το 67,3% των Ελλήνων φορολογουμένων δηλώνουν ετήσιο εισόδημα κάτω από 10.000 ευρώ… Όσο για την ανταπόκριση στο πρόγραμμα επιδότησης (μηνιαία επιδότηση δόσης από 70 έως 210 ευρώ) από πλευράς Δημοσίου, μέχρι να συσταθεί ο Φορέας Ακινήτων, ο οποίος θα αγοράζει από τους πλειστηριασμούς τα ακίνητα πτωχευμένων οφειλετών για να τους τα επαναμισθώνει, ο επίσης χαμηλός βαθμός της αιτιολογείται από την απροθυμία των οφειλετών να αποσυνδεθούν από την ιδιόκτητη κατοικία τους.
Μικρή ανταπόκριση
Και τα δύο μέτρα προστασίας, ωστόσο, παρουσιάζουν πολύ μικρή απήχηση, αφού -όπως δείχνει η πράξη- οι ευάλωτοι διστάζουν να πατήσουν το απαραίτητο «κουμπί» για την άρση του φορολογικού και περιουσιακού απορρήτου τους, προκειμένου να λάβουν το πιστοποιητικό του «ευάλωτου». Στην πρώτη περίπτωση, μάλιστα, της επιδότησης των δόσεων από τις τράπεζες, η καταληκτική ημερομηνία για την υποβολή αιτήσεων στην ηλεκτρονική πλατφόρμα είναι η 31η Ιουλίου 2023. Σημειώνεται δε ότι, προκειμένου να συμπεριλάβει περισσότερους δανειολήπτες, το πρόγραμμα διεύρυνε τα κριτήρια επιλεξιμότητας σε σχέση με αυτά που ορίζονται για τον χαρακτηρισμό ως «ευάλωτου» και τη λήψη του στεγαστικού επιδόματος. Στο πλαίσιο αυτό, το εισοδηματικό κριτήριο καθορίστηκε στα 9.100 ευρώ για μονογονεϊκές οικογένειες και φθάνει έως τα 27.300 ευρώ για τις οικογένειες με 5 μέλη.Όσο για τα περιουσιακά κριτήρια, η συνολική αξία της ακίνητης περιουσίας αυξήθηκε μεταξύ 156.000 έως 234.000 ευρώ και το ύψος των καταθέσεων μεταξύ 9.100 ευρώ έως και 27.300 ευρώ, ανάλογα με τον αριθμό των προστατευόμενων μελών. Η απροθυμία των δυνητικά ευάλωτων οφειλετών ερμηνεύεται από τις τράπεζες (αναφορικά με το δικό τους πρόγραμμα επιδότησης του 50% στην αύξηση της μηνιαίας δόσης) ως αιτιολογημένη, καθώς το πρόγραμμα αφορά ενήμερους δανειολήπτες, οι οποίοι -εφόσον εξυπηρετούν κανονικά το δάνειό τους- δεν θέλουν το… παραπάνω της επιδότησης, εάν αυτό προϋποθέτει ως αντάλλαγμα την αποκάλυψη των εισοδημάτων τους. Στο πλαίσιο αυτό, οι πραγματικά ευάλωτοι είναι πολύ λιγότεροι από αυτούς που δηλώνουν ως τέτοιοι, αν λάβει κανείς υπόψη ότι το 67,3% των Ελλήνων φορολογουμένων δηλώνουν ετήσιο εισόδημα κάτω από 10.000 ευρώ… Όσο για την ανταπόκριση στο πρόγραμμα επιδότησης (μηνιαία επιδότηση δόσης από 70 έως 210 ευρώ) από πλευράς Δημοσίου, μέχρι να συσταθεί ο Φορέας Ακινήτων, ο οποίος θα αγοράζει από τους πλειστηριασμούς τα ακίνητα πτωχευμένων οφειλετών για να τους τα επαναμισθώνει, ο επίσης χαμηλός βαθμός της αιτιολογείται από την απροθυμία των οφειλετών να αποσυνδεθούν από την ιδιόκτητη κατοικία τους.
Η «αδιαφορία» των δυνάμει δικαιούχων σε αριθμούς
Την εικόνα της αποδοχής των δύο καθεστώτων προστασίας δίνουν τα συνοπτικά στατιστικά της Ηλεκτρονικής Πλατφόρμας Βεβαίωσης Ευαλώτου. Μέχρι το βράδυ της 27ης Ιουνίου 2023, τα στοιχεία διαμορφώνονταν ως εξής: 1. Συνολικά 83.093 αιτήσεις είχαν δημιουργηθεί, εκ των οποίων:- 34.015 είναι ολοκληρωμένες αιτήσεις. Από αυτές, 24.122 είναι ακυρωμένες, 6.771 είναι επιλέξιμες (4.653 αιτήσεις αφορούν το Πρόγραμμα Επιδότησης Δόσης), 3.122 είναι μη επιλέξιμες.
- 49.078 είναι μη ολοκληρωμένες αιτήσεις και, από αυτές, σε 23.998 δεν έχει γίνει οριστικοποίηση μελών, ενώ για 22.643 έχουν περάσει 20 ημέρες από την τελευταία ημερομηνία άντλησης στοιχείων. Εξ αυτών: 3.874 είναι χωρίς εμπλεκόμενα μέλη (σύζυγο/εξαρτώμενα μέλη/φιλοξενούμενοι) και δεν έχει οριστικοποιήσει ο αιτών, 1.032 είναι με εμπλεκόμενα μέλη, έχει γίνει οριστικοποίηση ενεργειών και δεν έχει οριστικοποιήσει ο αιτών, 17.737 είναι με εμπλεκόμενα μέλη και δεν έχει γίνει οριστικοποίηση ενεργειών.
- Για 2.437 δεν έχουν περάσει 20 ημέρες από την τελευταία ημερομηνία άντλησης στοιχείων, εκ των οποίων: 407 είναι χωρίς εμπλεκόμενα μέλη (σύζυγο/εξαρτώμενα μέλη/φιλοξενούμενοι) και δεν έχει οριστικοποιήσει ο αιτών, 6 είναι με εμπλεκόμενα μέλη, έχει γίνει οριστικοποίηση ενεργειών και δεν έχει οριστικοποιήσει ο αιτών, 2.024 είναι με εμπλεκόμενα μέλη (σύζυγο/εξαρτώμενα μέλη/φιλοξενούμενοι) και δεν έχει γίνει οριστικοποίηση ενεργειών.
- 565 αιτήσεις είχαν δημιουργηθεί, εκ των οποίων 402 είναι ενεργές και μη οριστικοποιημένες, 69 αιτήσεις είναι οριστικοποιημένες και αναμένεται η αξιολόγησή τους από επισπεύδοντα πιστωτή/σύνδικο, 94 αιτήσεις βρίσκονται σε στάδιο παρακολούθησης επιδότησης.
