Πώς η κυβέρνηση έφερε τον 13ο μισθό: «Ανάσα» για τους δημοσίους υπαλλήλους τα οικονομικά μέτρα - Μέχρι 6.000 ευρώ ετησίως το όφελος για τα μέλη ΔΕΠ

Αν και από τα νέα μέτρα θα επωφεληθεί σχεδόν το σύνολο της χώρας -ειδικά με το Μarket Ρass-, εντούτοις όλα δείχνουν ότι τα νέα μέτρα που εξήγγειλε η κυβέρνηση είχαν έναν στόχο: τους 663.000 δημοσίους υπαλλήλους (Δ.Υ.). Από τα μέτρα ύψους 1,1 δισ. ευρώ που ανακοίνωσε σε ετήσια βάση, τα 857 εκατ. ευρώ αφορούν εργαζομένους στον δημόσιο τομέα. Ετσι, από τα 4,4 δισ. ευρώ που είχε υποσχεθεί προεκλογικά στην τετραετία η κυβέρνηση, τα 3,4 δισ. ευρώ αφορούν τους δημοσίους υπαλλήλους.

Το ποσό αυτό μπορεί να είναι ακόμα μεγαλύτερο, καθώς και από τα υπόλοιπα οικονομικά μέτρα που ανακοινώθηκαν την περασμένη εβδομάδα και θα έχουν ψηφιστεί μέχρι τις αρχές Αυγούστου οι Δ.Υ. μπορούν να επωφεληθούν. Για παράδειγμα, μόνον από την αύξηση του αφορολόγητου κατά 1.000 ευρώ για κάθε παιδί περίπου το 33% της επίπτωσης που θα έχει το μέτρο ύψους 135 εκατ. ευρώ αφορά Δ.Υ

Η στήριξη των Δ.Υ. αυτήν τη φορά είναι εμφανής. Οπως είπε ο υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, Κωστής Χατζηδάκης, είναι οι πρώτες (οριζόντιες) αυξήσεις μισθών στον δημόσιο τομέα που δίνονται έπειτα από 14 χρόνια. Η ετήσια επίδραση των εξαγγελθέντων μέτρων στο εισόδημα των Δ.Υ. έχει εκτιμηθεί σε 857 εκατ. ευρώ ή περίπου 1.292 ευρώ.

Αν σε αυτά τα ποσά προστεθούν οι παρεμβάσεις ενίσχυσης που εφαρμόστηκαν από 1ης Ιανουαρίου 2023 σε ειδικές κατηγορίες Δ.Υ. (σώματα ασφαλείας, γιατροί κ.λπ.) ή και οριζόντια (μόνιμη κατάργηση εισφοράς αλληλεγγύης, εισφορά υπέρ Ταμείου Πρόνοιας κ.λπ.), η συνολική ετήσια επίδραση στο εισόδημα των Δ.Υ. ανέρχεται σε 1,38 δισ. ευρώ ή, κατά μέσο όρο, σε 2.081 ευρώ για κάθε εργαζόμενο. Γι’ αυτό η κυβέρνηση έκανε λόγο για καταβολή στους δημοσίους υπαλλήλους από την 1η Ιανουαρίου 2024 ενός επιπλέον μισθού.

Φυσικά, δεν θα λάβουν όλοι τα ίδια. Οι πιο ωφελημένοι αυτήν τη φορά θα είναι τα μέλη του Διδακτικού και Ερευνητικού Προσωπικού (ΔΕΠ) των πανεπιστημίων. Εκεί η επίδραση των μέτρων μπορεί να φτάσει και τα 6.000 ευρώ ετησίως. Οπως αναφέρει το υπουργείο Οικονομικών, οι (μικτές) αποδοχές ενός λέκτορα με δύο παιδιά, από 1.889 ευρώ που ήταν τον Δεκέμβριο του 2022, τον Ιανουάριο του 2024 θα ανέλθουν, χάρη στις νέες αυξήσεις, στα 2.208 ευρώ. Το ετήσιο όφελος είναι 3.828 ευρώ.

Αν σε αυτό το ποσό προστεθεί και το (ετήσιο) όφελος των 220 ευρώ από την αύξηση του αφορολόγητου κατά 2.000 ευρώ, λόγω των δύο τέκνων, τότε το όφελος ξεπερνά τα 4.000 ευρώ. Και αν αναφερθούμε σε έναν καθηγητή ΑΕΙ με δύο παιδιά και 30 χρόνια προϋπηρεσίας, τότε η ετήσια αύξηση φτάνει τα 6.000 ευρώ.

Αναδρομικά

Οι μεγάλες αυτές αυξήσεις, που αφορούν περίπου 12.500 μέλη ΔΕΠ, δεν είναι ωστόσο μόνον αποφάσεις της κυβέρνησης. Είναι και του Συμβουλίου της Επικρατείας (ΣτΕ), που έκρινε αντισυνταγματικές τις διατάξεις του Ν. 4472/2017, ο οποίος, σύμφωνα με την απόφαση του δικαστηρίου, επεδίωξε τον αριθμητικό περιορισμό των ειδικών μισθολογίων, όχι καταργώντας κάποια από αυτά, αλλά συνενώνοντας τα υφιστάμενα ειδικά μισθολόγια που, κατά την κρίση του, είχαν «ομοειδές αντικείμενο». Ετσι, το δικαστήριο έκρινε ότι οι σχετικές διατάξεις αντίκεινται στην απορρέουσα από το Αρθρο 16 του Συντάγματος αρχή της ιδιαίτερης μισθολογικής μεταχείρισης, καθώς και στις συνταγματικές αρχές της αναλογικότητας και της ισότητας.

857 εκατ. ευρώ ή περίπου 1.292 ευρώ ετησίως έχει εκτιμηθεί η ετήσια επίδραση των εξαγγελθέντων μέτρων στο εισόδημα των δημοσίων υπαλλήλων

Ετσι, αναπροσαρμόζεται, αναδρομικά από 7/10/2022, το μισθολόγιο των μελών ΔΕΠ σε εκείνο που ίσχυε προ του 2017.

Παράλληλα, θεσπίζεται και το ειδικό επίδομα βιβλιοθήκης, της τάξεως των 100-200 ευρώ τον μήνα, αναλόγως της εκπαιδευτικής βαθμίδας του μέλους ΔΕΠ. Φυσικά, το μέλος αυτό θα λάβει όλες τις άλλες αυξήσεις που δίνονται οριζόντια στους Δ.Υ., όπως είναι, π.χ., η οριζόντια αύξηση 70 ευρώ και η αύξηση της οικογενειακής παροχής για τα τέκνα (για τα δύο παιδιά επιπλέον 50 ευρώ).
Αντίστοιχα ισχύουν και για τα μέλη των σωμάτων ασφαλείας και των Ενόπλων Δυνάμεων. Το υπουργείο Οικονομικών αναφέρει το παράδειγμα του αντισυνταγματάρχη του Στρατού Ξηράς, με προϋπηρεσία 25 ετών, που έχει δύο παιδιά και υπηρετεί στην παραμεθόριο. Αυτός, σύμφωνα με το υπουργείο, θα λάβει πενταπλή αύξηση στα εισοδήματά του.

Συγκεκριμένα:

- Την οριζόντια αύξηση των 70 ευρώ στον μισθό του, που παρέχεται ασχέτως μισθολογικού κλιμακίου, προϋπηρεσίας και θέσης.
- Την αυξημένη οικογενειακή παροχή για κάθε τέκνο (π.χ., 50 ευρώ για δύο τέκνα).
- Την αύξηση κατά 30% του επιδόματος θέσης ευθύνης.
- Την αύξηση κατά 30% του επιδόματος παραμεθορίου.
- Την αύξηση κατά 15 ευρώ του επιδόματος ιδιαίτερων συνθηκών εργασίας (νυχτερινά, αργίες κ.λπ.).

Και σε αυτά δεν συνυπολογίζεται το ετήσιο όφελος των 220 ευρώ από την αύξηση του αφορολόγητου λόγω των δύο τέκνων. Ετσι, ο συγκεκριμένος αντισυνταγματάρχης θα δει ετήσιο όφελος μέσα στη χρονιά που φτάνει τα 2.344 ευρώ.

Ολα τα προαναφερόμενα μεγέθη αφορούν μικτές αποδοχές και όχι καθαρές. Οι καθαρές αποδοχές/οφέλη λόγω της αύξησης του εισοδήματος και των ασφαλιστικών εισφορών τους θα είναι μικρότερες. Εντούτοις, φαίνεται ότι σε ένα μεγάλο μέρος των απασχολουμένων στον δημόσιο τομέα μπαίνει ένας επιπλέον, 13ος μισθός. Αυτό φαίνεται και από τη μεσοσταθμική αύξηση 10,5% που ανακοίνωσε το υπουργείο Οικονομικών στους μισθούς των δημοσίων υπαλλήων λόγω των νέων μέτρων.

Η δεύτερη στόχευση είναι η ενίσχυση και η κινητροδότηση των Δ.Υ., για να επιδιώξουν να αναλάβουν θέσεις ευθύνης. Οι αυξήσεις που δίνονται εκεί είναι σημαντικές

Η στόχευση

Βασική στόχευση της κυβέρνησης είναι να δώσει μια «ανάσα» στους Δ.Υ., οι οποίοι έχουν να λάβουν οποιαδήποτε (οριζόντια) αύξηση από το 2009. Η δεύτερη στόχευση είναι η ενίσχυση και η κινητροδότηση των Δ.Υ., ώστε να επιδιώξουν να αναλάβουν θέσεις ευθύνης. Οι αυξήσεις που δίνονται εκεί είναι σημαντικές.

Για παράδειγμα, ένας γενικός γραμματέας θα λάβει 420 ευρώ περισσότερα τον μήνα ή περίπου 5.040 ευρώ ετησίως λόγω της αύξηση του επιδόματος θέσεως ευθύνης. Ενας αναπληρωτής γενικός διευθυντής ή ειδικός γραμματέας θα λάβει μηνιαία αύξηση επιδόματος 345 ευρώ (4.140 ευρώ σε ετήσια βάση). Ενας περιφερειακός διευθυντής εκπαίδευσης θα λάβει 270 ευρώ επιπλέον τον μήνα (3.240 ευρώ ετησίως). Σημειώνεται ότι οι αυξήσεις αυτές δεν περιλαμβάνουν όλες τις άλλες οριζόντιες αυξήσεις που παρέχονται σε όλους τους Δ.Υ.

Η τρίτη στόχευση είναι, αναμφιβόλως, η στήριξη των σωμάτων ασφαλείας και των Ενόπλων Δυνάμεων. Τα πρόσθετα επιδόματα που παρέχονται, αν και δεν είναι ιδιαιτέρως επιβαρυντικά για τη δημοσιονομική πολιτική, εντούτοις συνιστούν μια ειδική μέριμνα για τους στρατευσίμους. Η κυβέρνηση πάντα έδειχνε το ενδιαφέρον της για τις συγκεκριμένες κατηγορίες Δ.Υ. Το ίδιο ισχύει και για τα μέλη ΔΕΠ. Για παράδειγμα, το επίδομα της βιβλιοθήκης συνιστά μια ειδική μέριμνα της κυβέρνησης προς το διδακτικό προσωπικό των πανεπιστημίων, το οποίο δημιουργεί ετήσια επιβάρυνση πάνω από 20 εκατ. ευρώ.

Eξαντλεί άμεσα το 50% των προεκλογικών εξαγγελιών και ακολουθεί αύξηση συντάξεων

Το φορολογικό νομοσχέδιο που θα ψηφιστεί τις επόμενες εβδομάδες στη Βουλή θα υλοποιήσει περίπου το 50% των προεκλογικών εξαγγελιών. Η κυβέρνηση έχει υποσχεθεί προεκλογικά μέτρα ύψους 9,3 δισ. ευρώ, εκ των οποίων τα 4,4 δισ. ευρώ περιέχονται στο σχέδιο νόμου που αναμένει την ψήφιση. Τα υπόλοιπα μέτρα που υποσχέθηκε προεκλογικά η κυβέρνηση θα θεσμοθετηθούν συν τω χρόνω.

Το πιο σημαντικό σε αυτά τα μέτρα είναι η αύξηση των συντάξεων, η οποία δεν μπορεί να νομοθετηθεί εκ των προτέρων, καθώς προκύπτει από τη μεταβολή του ΑΕΠ και του πληθωρισμού. Οι μεταβολές αυτές για το 2023 έχουν υπολογιστεί σε 2,3% για το ΑΠΕ και σε 4,5% για τον πληθωρισμό, επομένως οι αυξήσεις των συντάξεων θα πρέπει να αναμένονται στο 3,4% (2,3% + 4,5% διά του 2).

Μια τέτοια αύξηση θα επιφέρει του χρόνου μια επιπρόσθετη δαπάνη της τάξης των 450 εκατ. ευρώ και από το 2024 σταδιακά θα ανέλθει συσσωρευτικά σε 1,5 δισ. ευρώ για το 2027. Σχεδόν 5 δισ. ευρώ θα ξοδευτούν περισσότερα αυτή την τετραετία σε συντάξεις.

Η κυβέρνηση επέλεξε να καταβάλει το νέο Μarket Ρass με βάση τα εισοδήματα του 2022 και όχι του 2021, όπως συνέβη μέχρι τώρα

Σημειώνεται ότι τα μέτρα αυτά περιλαμβάνουν τυχόν ad hoc μέτρα, όπως είναι το Μarket Ρass. Το μέτρο αυτό για το τρίμηνο που διανύουμε (Ιούλιος - Σεπτέμβριος) έχει κόστος 251 εκατ. ευρώ και έχει ήδη συμπεριληφθεί στον σχεδιασμό. Οι πληρωμές του αναμένεται να ξεκινήσουν από το τέλος Αυγούστου ή τις αρχές Σεπτεμβρίου, ανάλογα με το πώς θα ολοκληρωθούν η υποβολή και η επεξεργασία των φορολογικών δηλώσεων.

Η κυβέρνηση επέλεξε να καταβάλει το νέο Μarket Ρass με βάση τα εισοδήματα του 2022 και όχι του 2021, όπως συνέβη μέχρι τώρα.

Δεν είναι σίγουρο ότι έχει συμβεί το ίδιο για τους μήνες Οκτώβριο έως Δεκέμβριο. Η κυβέρνηση κρατά κλειστά χαρτιά -και δεν έχει λόγο να υπόσχεται διαφορετικά-, αλλά όλα δείχνουν ότι το μέτρο θα επεκταθεί όσο ο πληθωρισμός στα τρόφιμα βρίσκεται πάνω από το 5%. Και τα στοιχεία που φέρνει η ΕΛ.ΣΤΑΤ. στο μέτωπο αυτό είναι δυσοίωνα, καθώς πλέον ο πληθωρισμός φέρεται να «τρέφεται» και από την απληστία των επιχειρήσεων τροφίμων (super markets), μεταφορών (ακτοπλοϊκές) κ.ά.

Το ακόμα πιο αρνητικό είναι ότι η στήριξη του Μarket Ρass, που μέχρι τώρα έγινε από την έκτακτη φορολόγηση των διυλιστηρίων και πετρελαϊκών εταιρειών, εξαντλείται στους επόμενους μήνες. Αν και ο καταλογισμός της έκτακτης φορολογίας δεν έχει ολοκληρωθεί -εκτιμάται σε 650 εκατ. ευρώεντούτοις φαίνεται ότι οριακά θα φτάσει να στηρίξει το νέο Μarket Ρass, που αφορά τους μήνες Ιούλιο - Οκτώβριο. Οποιαδήποτε επέκτασή του από εκεί και έπειτα θα βαρύνει δημοσιονομικά τον κρατικό προϋπολογισμό.

*Δημοσιεύθηκε στο ένθετο ‘’MoneyPro’’ της εφημερίδας «Παραπολιτικά» στις 15/7