Σε καλό δρόμο βρίσκεται η χώρα έναν χρόνο μετά την εφαρμογή του ευρωπαϊκού σχεδίου για την απεξάρτηση της Ευρώπης από το ρωσικό φυσικό αέριο και τη μείωση της κατανάλωσης ενεργειακών πόρων βασισμένων στον άνθρακα. Από τον Αύγουστο του 2022, οπότε ξεκίνησε το σχέδιο αυτό, έως και τον Μάρτιο 2023, στην Ελλάδα μειώθηκε η κατανάλωση φυσικού αερίου κατά 22%, ποσό που είναι καλύτερο του μέσου όρου της Ε.Ε.

Ο ευρωπαϊκός μέσος όρος κατανάλωσης φυσικού αερίου ανήλθε σε -18%, ξεπερνώντας τον δεσμευτικό στόχο της Κομισιόν για μείωση της κατανάλωσης σε επίπεδο Ε.Ε. στο 15%. Μόνον πέντε χώρες δεν πέτυχαν το ευρωπαϊκό στόχο, η Σλοβενία (-14%), η Πολωνία (-13%), η Σλοβακία (-1%), η Ιρλανδία (0%) και η Μάλτα, η οποία, μάλιστα, αύξησε την κατανάλωση Φ.Α. κατά 13%. Στην αξιολόγηση δεν περιλαμβάνεται η Κύπρος, η οποία δεν χρησιμοποιεί φυσικό αέριο. Ταυτόχρονα, σύμφωνα με την έκθεση της Κομισιόν για τον πρώτο χρόνο εφαρμογής του σχεδίου REΡowerEU, η Ελλάδα επεδίωξε τη διαφοροποίηση των πηγών προμήθειας φυσικού αερίου, με πολλαπλάσια φορτία LNG, συγκριτικά με παλιότερα, να έρχονται από τις ΗΠΑ, την Αλγερία, τη Νιγηρία και το Ομάν. H κίνηση αυτή διασφάλισε στη χώρα μεγαλύτερο βαθμό ενεργειακής ασφάλειας, αναφέρει η Κομισιόν.

Μονάδες

H σημαντική μείωση κατανάλωσης φυσικού αερίου αποδίδεται αφενός μεν στον ηπιότερο χειμώνα, αφετέρου δε στην ανάπτυξη νέων μονάδων παραγωγής ΑΠΕ. Συγκεκριμένα, η χώρα αύξησε κατά 12% την εγκατεστημένη ισχύ ΑΠΕ (14% το 2021), φέρνοντας τη συνολική χωρητικότητα στα 13,9 GW. Σύμφωνα με την Κομισιόν, το «πράσινο» μείγμα παραγόμενης ενέργειας αυξήθηκε κατά περίπου 1,5 GW. Συγκεκριμένα, προστέθηκαν στο σύστημα 1,2 GW παραγόμενης ενέργειας μέσω φωτοβολταϊκών μονάδων και 0,2 GW μέσω μονάδων ανεμογεννητριών. Η υπέρμετρη αυτή αύξηση φ/β μονάδων το 2022, οδήγησε ξανά για πρώτη φορά μετά το 2015 τη συνολική εγκατεστημένη ισχύ της χώρας φ/β μονάδων πάνω από την αντίστοιχη ισχύ του συνόλου των μονάδων ανεμογεννητριών.

Η παραπάνω καλή πορεία προεξοφλεί και τη διαπραγμάτευση για τους νέους πόρους που φέρνει το REpowerEU στα εθνικά Ταμεία Ανάκαμψης. Μεταξύ αυτών και η Ελλάδα, η οποία προσδοκά τώρα επιπλέον 5,76 δισ. ευρώ από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Ανάκαμψης. Από αυτά τα 5,0 δισ. ευρώ αφορούν δάνεια του Ταμείου και τα 760 εκατ. ευρώ επιδοτήσεις.

Tο αίτημα

Οι προσθήκες αυτές, εφόσον αποφασιστούν, θα ανεβάσουν τους κοινοτικούς πόρους του ελληνικού Ταμείου Ανάκαμψης από 30,1 δισ. ευρώ, που είναι σήμερα, σε περίπου 36,0 δισ. ευρώ. Το αίτημα για τους επιπλέον πόρους του REpowerEU ήδη έχει υποβληθεί από τη χώρα στο τέλος του περασμένου Μαρτίου, αλλά η διαπραγμάτευση σταμάτησε λόγω της προεκλογικής περιόδου. Τώρα, στόχος είναι η αναδιαπραγμάτευση να γίνει μέσα στους επόμενους έναν-δύο μήνες, με στόχο οι αποφάσεις να ληφθούν πριν από το τέλος του Αυγούστου.

Ωστόσο, δεν αποκλείεται η διαπραγμάτευση να κρατήσει περισσότερο, με δεδομένο ότι ο Αύγουστος είναι μήνας διακοπών, όχι τόσο για την Ελλάδα, αλλά κυρίως για τις Βρυξέλλες. Το REPowerEU είναι το σχέδιο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής που έχει ως σκοπό να καταστήσει την Ευρώπη ανεξάρτητη από τα ρωσικά ορυκτά καύσιμα πολύ πριν από το 2030, υπό το πρίσμα της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία.

Είναι ένα σχέδιο για:

  • Την εξοικονόμηση ενέργειας.
  • Την παραγωγή καθαρής ενέργειας.
  • Τη διαφοροποίηση του ενεργειακού εφοδιασμού.
Τα 5 δισ. ευρώ θα αξιοποιηθούν, πρωτίστως, για τη χρηματοδότηση ενεργειακών, ιδιωτικών επενδύσεων -μέσω δανείων και κεφαλαίων επιχειρηματικών συμμετοχών- οι οποίες θα αφορούν:

  • Εργα Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ), π.χ. ηλιακή και αιολική ενέργεια, βιομεθάνιο, πράσινο υδρογόνο κ.ά.
  • Εργα ενεργειακής απόδοσης, π.χ. παρεμβάσεις σε υφιστάμενα κτίρια επιχειρήσεων, αναβάθμιση υποδομών και αύξηση της αποδοτικότητας των διαδικασιών παραγωγής.
  • Πρωτοβουλίες για την προώθηση των «καθαρών» μεταφορών.
  • Εργα πρόσβασης σε καθαρή ενέργεια, όπως λύσεις εκτός δικτύου και δίκτυα κατανεμημένης ηλεκτρικής ενέργειας.
  • Συστήματα αποθήκευσης ενέργειας μπαταριών (BESS) κ.ά. Υπενθυμίζεται πως το Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας «Ελλάδα 2.0» έχει, ήδη, εγκεκριμένους ευρωπαϊκούς πόρους, συνολικού ύψους 30,1 δισ. ευρώ, εκ των οποίων τα 12,7 δισ. ευρώ αφορούν δάνεια και τα υπόλοιπα 17,4 δισ. ευρώ επιδοτήσεις.
Συμπεριλαμβανομένων των πόρων του REPowerEU, αναμένεται να κινητοποιηθούν επενδύσεις συνολικού προϋπολογισμού περί τα 70 δισ. ευρώ.

Δημοσιεύτηκε στα ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ στις 15/7