Πάνω από 350.000 πολίτες κάθε χρόνο αντιμετωπίζουν το δίλημμα να αποδεχθούν ή να αποποιηθούν κληρονομικές μερίδες. Σε κάθε περίπτωση, τους αναμένει μια σκυταλοδρομία γραφειοκρατίας σε Eφορία, τράπεζες, συμβολαιογράφους, Κτηματολόγιο, Πολεοδομία, υποθηκοφυλακεία κ.λπ.

Πολλές φορές, η άγνοια νόμου και η ελλιπής πληροφόρηση συνθέτουν ένα παζλ ταλαιπωρίας… Χιλιάδες άνθρωποι κάθε μέρα λαμβάνουν ειδοποιητήριο για χρέη συγγενών τους που έφυγαν από τη ζωή. Αρκετοί ζουν ένα πραγματικό μαρτύριο, γιατί καλούνται σε πολλές περιπτώσεις να πληρώσουν χρέη που οι ίδιοι ούτε δημιούργησαν ούτε έχουν ιδέα πως υπήρχαν!

Η οικονομική κρίση, η υπερφορολόγηση, η μείωση των εισοδημάτων και η επιβάρυνση του δανεισμού δημιούργησαν νέο τσουνάμι χρεών… Πολλοί έφυγαν από τη ζωή, έκρυψαν… επιμελώς τις υποχρεώσεις από τους οικείους τους, ενώ οι κληρονόμοι που το γνώριζαν έσπευσαν σε αποποίηση κληρονομιάς. Έτσι, χιλιάδες Έλληνες οδηγούνται στα Eιρηνοδικεία, με περίπου 200.000 αποποιήσεις να καταγράφονται σε όλη τη χώρα, παρουσιάζοντας αύξηση άνω του 90%!

Τι να προσέξουν

Ακόμα και στο 88% της αξίας του ακινήτου μπορεί να φτάσει το σύνολο των επιβαρύνσεων (φόροι, τέλη, έκτακτες εισφορές) που επιβάλλονται σε αυτό. 

  1. Τι πρέπει λοιπόν να προσέξουν οι ενδιαφερόμενοι για την αποποίηση;
  • Αποποίηση κληρονομιάς είναι η δήλωση του προσωρινού κληρονόμου ότι δεν αποδέχεται την κληρονομιά. Η δήλωση συντάσσεται από συμβολαιογράφο και φέρει τις υπογραφές όλων των ενδιαφερομένων. Εάν ο θανών υπήρξε οφειλέτης ή εγγυητής σε ένα χρέος, οι κληρονόμοι του, κατά τον νόμο, μπορούν να αποποιηθούν την κληρονομιά άμεσα με συμβολαιογραφικό έγγραφο ή και μέσω δικηγόρου. Η δήλωση γίνεται στη γραμματεία του Ειρηνοδικείου, στην περιφέρεια του οποίου είχε την κατοικία του ή τη διαμονή του ο κληρονομούμενος κατά τον χρόνο του θανάτου του, εντός τεσσάρων μηνών από τότε που ο κληρονόμος έλαβε γνώση ότι κατέστη προσωρινός κληρονόμος. Σε κάθε περίπτωση, όταν υπάρχει χρέος προς το Δημόσιο, η Εφορία εξαντλεί όλα τα περιθώρια είσπραξης…
  • Αν ο κληρονόμος έμαθε για την κληρονομιά ενώ διέμενε στην αλλοδαπή, η προθεσμία αυτή φτάνει στο ένα έτος.
  • Αν δεν υπάρχει διαθήκη, αποποίηση δικαιούνται να κάνουν σύζυγοι, παιδιά, εγγόνια, αδέλφια και λοιποί συγγενείς του θανόντος. Έχει συμβεί να φτάσει χρέος ύψους 300.000 ευρώ μέχρι και σε τρίτο ξάδερφο. Οι γιοι του γνώριζαν ότι χρωστούσε ο αποθανών, αλλά το απέκρυψαν επιμελώς!
  • Δεν μπορεί κληρονόμος να αποποιηθεί τα χρέη και να αποδεχθεί την υπόλοιπη περιουσία. Η αποποίηση αφορά το σύνολο της κληρονομιάς. 
  1. Τα κυριότερα στοιχεία που πρέπει να γνωρίζουν οι δικαιούχοι για την αποδοχή κληρονομιάς είναι:
  • Η κατάθεση δήλωσης κληρονομιάς γίνεται από τον υπόχρεο, από πληρεξούσιο, δικαστικό επιμελητή ή δικηγόρο ή μέσω επιστολής.
  • Η αποδοχή κληρονομιάς έχει σημαντικό κόστος, ανάλογα με την αξία της περιουσίας, και αντιστοιχεί περίπου στο 2,5% της αντικειμενικής αξίας των περιουσιακών στοιχείων.
  • Ο υπολογισμός των εξόδων γίνεται ξεχωριστά, όταν υπάρχουν περισσότερα του ενός εμπράγματα δικαιώματα.
  • Ο κληρονόμος μπορεί να αποδεχθεί ρητά ή σιωπηρά την κληρονομιά.
  • Η ρητή αποδοχή είναι νόμιμη μόνο κατόπιν μεταγραφής του ακινήτου στο οικείο υποθηκοφυλακείο, με την απόκτηση της κυριότητας μέσω συμβολαιογραφικής πράξης.
  • Αν έχουμε  σιωπηρή αποδοχή, εκφράζεται η θέληση των προσωρινών κληρονόμων για να γίνουν οριστικοί.
  • Αν παρέλθει η προθεσμία της αποποίησης της κληρονομιάς, τότε γίνεται πλασματική αποδοχή. Όμως, αν ο προσωρινός κληρονόμος δεν αποποιηθεί εγκαίρως την κληρονομιά, δηλαδή εντός τεσσάρων μηνών από τότε που έμαθε ότι κατέστη κληρονόμος, τότε αυτό αποτελεί τεκμήριο αποδοχής.
  • Αν η προθεσμία αποδοχής πέρασε λόγω αμέλειας του κληρονόμου, τότε αυτός αποκτά την ιδιότητα του οριστικού κληρονόμου και αυτό είναι αμετάκλητο. Η αμέλεια αυτή κοστίζει, γιατί ο κληρονόμος επιβαρύνεται για τα χρέη της κληρονομιάς με την προσωπική του περιουσία και δεν έχει καμία απολύτως δυνατότητα να περιορίσει την ευθύνη του μέχρι τη συνολική αξία της.
  • Φορολογικά, μπαίνει εξάμηνη προθεσμία για την αποδοχή της κληρονομιάς, με την υποβολή δήλωσης στην αρμόδια ΔΟΥ.
  • Για κάθε μήνα που δεν γίνεται η αποδοχή, επιβάλλεται πρόστιμο από τη ΔΟΥ. Το πρόστιμο αυτό καταβάλλεται όταν και αν γίνει η υποβολή δήλωσης για τη σύνταξη συμβολαιογραφικής πράξης αποδοχής κληρονομιάς.

Κατηγορίες κληρονόμων εξ αδιαθέτου διαδοχής

  • Πρώτη τάξη διαδοχής: σύζυγος και παιδιά, που κληρονομούν εξ αδιαιρέτου. Αν δεν υπάρχουν παιδιά, τότε τα εγγόνια.
  • Δεύτερη τάξη διαδοχής: οι γονείς του κληρονομούμενου, τα αδέλφια, τα ετεροθαλή αδέλφια, τα τέκνα και τα εγγόνια αδελφών. Τα ετεροθαλή αδέλφια, όπως και τα πραγματικά εξ αίματος αδέλφια του κληρονομούμενου, κληρονομούν το μισό της περιουσίας, ενώ το υπόλοιπο μισό ο εν ζωή σύζυγος.
  • Τρίτη τάξη διαδοχής: παππούδες, γιαγιάδες, τα παιδιά τους και τα εγγόνια τους, οι θείοι που είναι παιδιά των παππούδων και τα ξαδέλφια αυτών (εγγόνια). Αν δεν ζει ο παππούς ή η γιαγιά από τον πατέρα ή τη μητέρα, τότε στη θέση αυτών αποκτούν κληρονομικό δικαίωμα τα παιδιά και τα εγγόνια. Αν δεν ζουν παππούς και γιαγιά, τότε κληρονόμοι εμφανίζονται οι θείοι και τα ξαδέλφια του κληρονομούμενου κ.ο.κ.
  • Τέταρτη τάξη στην κληρονομική διαδοχή: σε αυτή την περίπτωση καλούνται οι προπαππούδες και οι προγιαγιάδες του κληρονομουμένου που ζουν και κληρονομούν ίσα μερίδια.
  • Πέμπτη τάξη στην κληρονομική διαδοχή: αν δεν υπάρχουν συγγενείς των υπόλοιπων τεσσάρων κατηγοριών, ο σύζυγος που επιζεί καλείται ως εξ αδιαθέτου κληρονόμος σε ολόκληρη την κληρονομιά.
  • Έκτη τάξη στην κληρονομική διαδοχή: αν δεν υπάρχει ούτε συγγενής ούτε σύζυγος του κληρονομούμενου, καταλήγει στο Δημόσιο!

Δημοσιεύτηκε στην Απογευματινή