Τις επτά δέσμες πολιτικών πρωτοβουλιών που έχει αναλάβει το Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών κατά τους πρώτους μήνες διακυβέρνησης παρουσίασε ο Χρήστος Σταϊκούρας στην 27η Συζήτηση Στρογγυλής Τραπέζης του Economist. Όπως ανέφερε ο υπουργός, «θέλουμε η Ελλάδα σε τέσσερα χρόνια να ενισχύει τη θέση της ως θετικό παράδειγμα και "παίκτης" θετικής μνημόνευσης».

«Προτεραιότητά μας ως υπουργείο είναι να αναβαθμίσουμε τις υποδομές, να ενισχύσουμε την ασφάλεια υποδομών-μεταφορών και τη συνδεσιμότητα στην ευρύτερη περιοχή», ανέφερε ο Χρήστος Σταϊκούρας.

Οι επτά δέσμες που παρουσίασε ο Χρήστος Σταϊκούρας:

1η Δέσμη Πολιτικών: Η υλοποίηση δημοσίων έργων. Ως προς τα εμβληματικά σημείωσε ότι το ΜΕΤΡΟ Θεσσαλονίκης θα λειτουργήσει μέσα στο 2024. Σημαντικό τμήμα του Ε-65, μέχρι την Καλαμπάκα παραδίδεται μέχρι τον Απρίλιο του 2024. Ο αυτοκινητόδρομος Πάτρα-Πύργος προχωρεί, σε ποσοστό ολοκλήρωσης άνω του 25%. Και τα τρία τμήματα του έργου πάνε με καλύτερους ή λιγότερο καλούς ρυθμούς. Η οδική σύνδεση Άκτιο-Αμβρακία θα παραδοθεί, στο σύνολό της, φέτος. Η κατασκευή της Ανατολικής Εσωτερικής Περιφερειακής της Θεσσαλονίκης (Flyover) ξεκινά 10 Νοεμβρίου. Ο οδικός άξονας Ιωάννινα-Κακαβιά επαναδημοπρατήθηκε. Στην επαναπροκήρυξη του έργου «Οδικός Άξονας Λαμία - Καρπενήσι τμήμα, Σύνδεση πέρατος παράκαμψης Μακρακώμης με ανατολικό μέτωπο Σήραγγας Τυμφρηστού», προϋπολογισμού 200 εκατομμυρίων ευρώ (με ΦΠΑ) προχωρεί επίσης το Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών. Ο οδικός άξονας Μπράλος-Άμφισσα και η παράκαμψη της Χαλκίδας ξεκινούν να κατασκευάζονται μέσα στις επόμενες εβδομάδες, με πρόδρομες εργασίες να υλοποιούνται σε κάποια τεχνικά έργα. «Δεν έχουν μεταβληθεί τα χρονοδιαγράμματα παρά τις προκλήσεις».

2η Δέσμη Πολιτικών: Η υλοποίηση μεγάλων αρδευτικών, εγγειοβελτιωτικών και αντιπλημμυρικών έργων, διότι τα άλλα ανήκουν στις περιφέρειες. Σήμερα βρίσκονται σε εξέλιξη μελέτες, ύψους 28,9 εκατ. ευρώ, για 11 μεγάλα αντιπλημμυρικά έργα. Υλοποιούνται άλλα 10, συνολικού ύψους 344 εκατ. ευρώ, στις Περιφέρειες Αττικής, Κεντρικής Μακεδονίας και Πελοποννήσου. Επίσης 4 έργα, ύψους 197 εκατ. ευρώ, είναι υπό ανάθεση. Όπως υπό ανάθεση είναι και 2 έργα ΣΔΙΤ συμβάσεων δημοσίου με ιδιωτικού τομέα ύψους 497 εκατ. ευρώ. Στα ανωτέρω, προστίθενται 49 μεγάλα αρδευτικά έργα που ήρθαν στην ευθύνη υλοποίησης του Υπουργείου από το Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, προϋπολογισμού 642 εκατ. ευρώ, και τα οποία βρίσκονται σε διαφορετικές φάσεις ωρίμανσης. Έργα άνω του 1,5 δισ. ευρώ σε αυτό το πεδίο.

3η Δέσμη Πολιτικών: Ο έλεγχος και η συντήρηση υφιστάμενων έργων υποδομής. Αξία έχει να συντηρούμε τα υφιστάμενα έργα, σημείωσε. Οι γέφυρες αποτελούν σημαντικό μέρος του δομικού πλούτου της χώρας. Σήμερα το αργότερο, αύριο προχωρεί η έκδοση Υπουργικής Απόφασης για την έγκριση του Κανονισμού Επιθεώρησης και Συντήρησης Γεφυρών, καθώς και για τη συγκρότηση της Διοικητικής Αρχής Γεφυρών. Καθορίζονται έτσι οι υποχρεώσεις των φορέων λειτουργίας και συντήρησης γεφυρών και προσδιορίζεται η ακριβής μεθοδολογία για την καταγραφή και παρακολούθηση της κατάστασης όλων των γεφυρών της χώρας με μήκος μεγαλύτερο των 6 μέτρων. Μέσω της ψηφιακής αυτής εφαρμογής θα γίνεται καταγραφή και αποτύπωση από τους αρμόδιους.

4η Δέσμη Πολιτικών: Η μεταρρύθμιση του ελληνικού σιδηροδρόμου. Εργαζόμαστε σε αυτή την κατεύθυνση παρά τις νέες δυσκολίες που προέκυψαν. Υπογράψαμε συμβατική συμφωνία με τον ΟΣΕ, η οποία προβλέπει σημαντική αύξηση της ετήσιας χρηματοδότησης από τα 45 εκατ. ευρώ στα 75 εκατ. ευρώ, προκειμένου ο Οργανισμός να υλοποιήσει τις απαιτούμενες παρεμβάσεις για την καλύτερη λειτουργία των τρένων, θέτοντας, ταυτόχρονα, ένα πλαίσιο εποπτείας, λογοδοσίας και μετρήσιμων αποτελεσμάτων από την πλευρά του ΟΣΕ. Επίσης, συστήσαμε και συγκροτήσαμε, στο Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών, Επιτροπή αποτελούμενη από τους εμπλεκόμενους φορείς (stakeholders), για την υποστήριξη του εκσυγχρονισμού του σιδηροδρομικού τομέα στην πατρίδα μας. Είναι ενδεικτικό ότι με διοικητική πράξη της Ε.Ε. αποσύρεται η σχετική προσφυγή, που είχε κατατεθεί τον Φεβρουάριο του 2023 κατά της Ελλάδας στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο και διευκολύνεται έτσι η χρηματοδότηση του ΟΣΕ από το Ελληνικό Δημόσιο. Τέλος, «ολοκληρώθηκε η σηματοδότηση και η τηλεδιοίκηση του δικτύου, σύμφωνα με το χρονοδιάγραμμα, δυστυχώς όμως προέκυψε η ανάγκη επανεγκατάστασης σε πληγείσες -από τον «Daniel»- περιοχές», ανέφερε.

5η Δέσμη Πολιτικών: Η περαιτέρω ενίσχυση της ασφάλειας των αεροδρομίων, των αερομεταφορών και της αεροναυτιλίας. Σε αυτή την κατεύθυνση προωθείται ο νέος Κώδικας Δεοντολογίας της ΑΠΑ και ο Εθνικός Κανονισμός Ασφάλειας Πολιτικής Αεροπορίας, ενισχύθηκε η στελέχωση της ΥΠΑ και της ΑΠΑ, ορίσθηκαν Υπεύθυνος Συστήματος Διαχείρισης Ασφάλειας και Υπόλογοι Διευθυντές ανά θεματικό τομέα στην ΥΠΑ, καλύπτονται κενά ανθρώπινου δυναμικού μέσω μετακινούμενου προσωπικού στα περιφερειακά αεροδρόμια αρμοδιότητας της ΥΠΑ, δρομολογείται η σύσταση του ΝΠΔΔ για την ΥΠΑ. Επίσης, αξιοποιούνται πόροι του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας – ύψους 107 εκατ. ευρώ, για την αναβάθμιση αεροδρομιακών υποδομών.

6η Δέσμη Πολιτικών: Η ενίσχυση της ανθεκτικότητας των μεταφορών, άρρηκτα συνδεδεμένη με τις υποδομές. Αυτή η κυβέρνηση -όπως ανέφερε- έχει ολιστικό σχεδιασμό για το μέλλον αξιοποιώντας ευρωπαϊκούς πόρους. Θα πρέπει να διασφαλίσουμε ότι τα νέα έργα υποδομής είναι ανθεκτικά στο κλίμα, συνάδουν με τους περιβαλλοντικούς στόχους, και διασφαλίζουν συνέχεια σε απρόβλεπτες καταστάσεις, οφειλόμενες σε φυσικές ή ανθρωπογενείς καταστροφές. Πρόκειται – άλλωστε – για πρόνοιες που ενσωματώνονται στον υπό αναθεώρηση κανονισμό για την ανάπτυξη του διευρωπαϊκού δικτύου μεταφορών (ΔΕΔ-Μ), όπου ο σιδηρόδρομος κατέχει δεσπόζουσα θέση. «Δίνουμε ιδιαίτερη σημασία στο διευρωπαϊκού δικτύου μεταφορών», σχολίασε.

Στις 14 Δεκεμβρίου 2021, η Επιτροπή υπέβαλε την πρόταση Κανονισμού του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για την αναθεώρηση των προσανατολισμών της Ένωσης για την ανάπτυξη του Διευρωπαϊκού Δικτύου Μεταφορών. Η πρόταση εδράζεται σε ένα πλαίσιο δέσμης τεσσάρων πρωτοβουλιών που αποσκοπούν στον εκσυγχρονισμό του συστήματος μεταφορών της Ευρωπαϊκής Ένωσης και στη στήριξη της μετάβασης σε καθαρότερη, πιο «πράσινη» και πιο έξυπνη εξυπνότερη κινητικότητα. Ο κανονισμός αναμένεται να τεθεί σε ισχύ το 1ο εξάμηνο του 2024. Η Ελλάδα οφείλει να είναι ενεργά παρούσα, τόνισε.

Στόχος της πρωτοβουλίας είναι η οικοδόμηση ενός αξιόπιστου, απρόσκοπτου και υψηλής ποιότητας δικτύου μεταφορών, που θα διασφαλίζει βιώσιμη συνδεσιμότητα σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση έως το 2050. Το αναθεωρημένο δίκτυο μεταφορών θα συμβάλλει στην εύρυθμη λειτουργία της εσωτερικής αγοράς και στην οικονομική, κοινωνική και εδαφική συνοχή της Ευρωπαϊκής Ένωσης και θα προάγει την αποδοτικότητα, τη διατροπικότητα, τη διαλειτουργικότητα και την ανθεκτικότητα των υποδομών μεταφορών. Θα αναπτυχθεί σταδιακά, με προτεινόμενες προθεσμίες το 2030 (κεντρικό), το 2040 (εκτεταμένο κεντρικό) και το 2050 (εκτεταμένο).

Σε επίπεδο Διαδρόμων, που αποτελούν τη ραχοκοκαλιά του δικτύου μεταφορών, η βασική αλλαγή για την Ελλάδα είναι η κατάργηση του Orient – East Med Corridor (OEM), ο οποίος με τον Κανονισμό του 2013 αποτελεί τον μοναδικό διάδρομο που συνδέει τη χώρα με την Κεντρική Ευρώπη και η είσοδος δύο νέων, με διαφορετική αρχιτεκτονική από αυτή του ΟΕΜ.

Πρόκειται για:

  • Τον Ευρωπαϊκό Διάδρομο Μεταφορών Δυτικών Βαλκανίων – Ανατολικής Μεσογείου, που αναβιώνει τον Πανευρωπαϊκό Διάδρομο 10, και συνδέει την Ελλάδα με Αυστρία, Σερβία, Σλοβενία, Κροατία, Βόρεια Μακεδονία.
  • Και τον Ευρωπαϊκό Διάδρομο Βαλτικής – Μαύρης Θάλασσας – Αιγαίου, μετεξέλιξη του υφιστάμενου Ανατολής/Ανατολικής Μεσογείου, που συνδέει την Ελλάδα με Βουλγαρία, Ρουμανία, Ουγγαρία, Σλοβακία, Πολωνία. Στη δίνη των γεωπολιτικών εξελίξεων, ο εν λόγω διάδρομος επεκτάθηκε προς την Ουκρανία και τη Δημοκρατία της Μολδαβίας.

Η προστιθέμενη αξία της οικοδόμησης ενός δικτύου, με κοινά τεχνικά πρότυπα, στη βάση της οικονομικής στήριξης από την Ευρωπαϊκή Ένωση για την Ελλάδα, με την τρέχουσα αναθεώρηση ενισχύεται από τους εξής παράγοντες και πρωτοβουλίες:

1ον. Την περαιτέρω προώθηση της συνδεσιμότητας και τον συντονισμό δυνάμεων για την ανάπτυξη του διευρωπαϊκού δικτύου μεταφορών με χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, εκτός συνήθους βεληνεκούς, όπως αυτές της Βαλτικής, καθώς και με τρίτες χώρες. Τίθεται η βάση για συντομότερες διαδρομές μέσω των Δυτικών Βαλκανίων, αναβιώνει η σύνδεση με τη Βόρεια Μακεδονία, και διαμορφώνεται συνέχεια δικτύων προς Αλβανία.

2ον. Την προώθηση της κάθετης δικτύωσης της χώρας και την τριμερή συνεργασία με Βουλγαρία και Ρουμανία, ώστε τα δίκτυά τους να αναπτυχθούν και να τροφοδοτήσουν το ελληνικό οδικό και σιδηροδρομικό δίκτυο και τα λιμάνια της Βόρειας Ελλάδας. Θεσσαλονίκη, Καβάλα και Αλεξανδρούπολη συνδέονται με Βάρνα, Ρούσε, Μπουργκάς, Κωστάντζα.

3ον. Το λιμάνι της Αλεξανδρούπολης αποκτά στρατηγικό ρόλο για τις μεταφορές, την ενέργεια και την ασφάλεια και σταθερότητα στην ευρύτερη περιοχή και εντάσσεται στο εκτεταμένο διευρωπαϊκό δίκτυο μεταφορών.

4ον. Η χώρα καθίσταται συνομιλητής στην αναζήτηση εναλλακτικών διαδρομών για την εξαγωγή ουκρανικών σιτηρών, μετά την κατάρρευση της συμφωνίας του Βοσπόρου.

Με τις υφιστάμενες δυνατότητες δικτύων και λιμανιών, ιδιαίτερα της Θεσσαλονίκης και της Αλεξανδρούπολης, διαμορφώνεται η βραχυπρόθεσμη προοπτική νέας Λωρίδας Αλληλεγγύης, με τη συμμετοχή της Ελλάδας. Σταδιακά και μεσομακροπρόθεσμα, με τις κατάλληλες επενδύσεις, δύναται αυτή να εδραιωθεί ως εμπορευματική διαδρομή.

7η Δέσμη Πολιτικών: Η άμεση αποκατάσταση των ζημιών στις υποδομές των πληγεισών περιοχών, με έργα υψηλότερης ανθεκτικότητας. Απαιτούνται πόροι και χρόνος. Και στα δύο ζητήματα υπήρξαν άμεσες κυβερνητικές πρωτοβουλίες. Ως προς τους πόρους, με την αναθεώρηση του Εθνικού Σχεδίου Ανθεκτικότητας και Ανάκαμψης, θα συμπεριληφθούν έργα υποδομών με εξασφαλισμένη χρηματοδότηση ύψους 600 εκατ. ευρώ. Εξ αυτών, πάνω από 185 εκατ. ευρώ θα απαιτηθούν για την ανάταξη του σιδηροδρομικού δικτύου. Ως προς τον χρόνο, με τη Διάταξη Νόμου, ανατίθεται στο Υπουργείο ο σχεδιασμός και η άμεση εκτέλεση επειγόντων έργων αποκατάστασης στις πληγείσες περιοχές που δεν ανήκουν σήμερα στην αρμοδιότητα του Υπουργείου. Υπήρξαν οι πρώτες σχετικές αποφάσεις του Υπουργικού Συμβουλίου, ύστερα από εισήγηση του υπουργού Υποδομών και Μεταφορών. Ανατίθενται τα έργα και εκτελούνται

«Αυτές είναι κάποιες πρωτοβουλίες που αναλάβαμε. Έχουμε την ισχυρή βούληση να τα τρέξουμε με καλούς ρυθμούς, με ποιότητα και αποδοτικότητα, ώστε σε τέσσερα χρόνια να μπορούμε τεκμηριωμένα να ισχυριζόμαστε ότι η χώρα μας ενισχύει τη θέση της ως θετικό παράδειγμα και "παίκτης" θετικής μνημόνευσης. Το μπορούμε και θα το πετύχουμε», κατέληξε.