Για τις οικονομικές προκλήσεις και τις ευκαιρίες που αυτές δημιουργούν στη ναυτιλία, την πράσινη μετάβαση και την αναδιαμόρφωση του ενεργειακού τοπίου, μίλησε στο Gala του Economist «The World Ahead 2024» στην Αθήνα η Αγγελική Φράγκου, πρόεδρος και CEO της Navios Maritime Partners L.P. Σχολιάζοντας την παρατεταμένη κρίση στην Ερυθρά Θάλασσα με τους Χούθι της Υεμένης που εξαπολύουν επιθέσεις κατά εμπορικών πλοίων, τόνισε ότι η «ναυτιλία είναι μια βιομηχανία», με το 90% του συνολικού παγκόσμιου εμπορίου να διεξάγεται διά θαλάσσης. «Είναι ο πιο αποδοτικός τρόπος» ανέφερε, υπογραμμίζοντας ότι «οι τιμές ανεβαίνουν όταν δεν υπάρχουν μεταφορικά μέσα». Αφού χαρακτήρισε σημαντικό πρόβλημα την κρίση στην Ερυθρά Θάλασσα, ξεκαθάρισε ότι είναι μια «διαχειρίσιμη κατάσταση», η οποία όμως θα γίνει ακόμα πιο δύσκολη στην περίπτωση που δεν επιλυθεί στο εγγύς μέλλον.

Φέρνοντας ως παράδειγμα τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία που προκάλεσε αναταράξεις στον ενεργειακό εφοδιασμό της Ευρώπης, η οποία εξαρτιόταν κατά 54% από τους ρωσικούς υδρογονάνθρακες (φυσικό αέριο και πετρέλαιο), η Αγγελική Φράγκου τόνισε ότι η παγκόσμια ναυτιλία ανταποκρίθηκε και κάλυψε σε σύντομο χρονικό διάστημα το κενό στο ευρωπαϊκό ενεργειακό μείγμα. «Το 2024 θα υπάρχει 34% μεγαλύτερη δυνατότητα εισαγωγής LNG, σε σχέση με το 2021» ανέφερε χαρακτηριστικά. Για την Ερυθρά Θάλασσα και την κρίση με τους Χούθι σχολίασε ακόμη ότι η παγκόσμια ναυτιλία προσαρμόστηκε γρήγορα στα νέα δεδομένα. «Το 10% των εμπορικών μεταφορών περνά από τη Διώρυγα του Σουέζ, με 24.000 πλοία να τη διαπλέουν σε ετήσια βάση. Βρήκαμε τον τρόπο, προσθέτοντας 10 ημέρες στο δρομολόγιο, το οποίο μεταφράζεται σε αύξηση 30% της υφιστάμενης απόστασης. Σε επίπεδο μιλίων είναι περίπου 5% παραπάνω. Αυτό είναι ένα πρόβλημα που φέρνει πληθωριστική πίεση αλλά παραμένει αντιμετωπίσιμο» είπε.

Σε ερώτηση, μάλιστα, για το κόστος των ναύλων και το πόσο θα ανέβουν το επόμενο χρονικό διάστημα, απάντησε ότι υπάρχει 5% μείωση στη διαθεσιμότητα των πλοίων λόγω των μεγαλύτερων αποστάσεων. «Δεν είναι τόσο σοβαρό, όπως συνέβη μετά την πανδημία του κορονοϊού που η ανάγκη για τη μεταφορά προϊόντων αυξήθηκε ραγδαία. Θα προκαλέσει πληθωριστικές πιέσεις αλλά είναι διαχειρίσιμο, εφόσον επιλυθεί σύντομα» τόνισε.

Από τη μεριά του ο Τζέρι Καλογηράτος, CEO της Capital Product Partners, σημείωσε ότι η μετακίνηση εμπορευμάτων μέσω θαλάσσης επηρεάζεται σημαντικά από πολλαπλές κρίσεις στους ωκεανούς. Χρησιμοποιώντας τον τίτλο πρόσφατου άρθρου του Economist (σ.σ. Οι ωκεανοί έχουν και πάλι σημασία για τη γεωπολιτική), υπογράμμισε ότι η ναυτιλία συνιστά πλέον ένα πολύ σημαντικό συστατικό στοιχείο της παγκόσμιας οικονομικής τάξης. Για πρώτη φορά, όμως, από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, η ναυτιλία βρίσκεται αντιμέτωπη με τέτοια πρόκληση στο Δίκαιο της Θάλασσας. Αναφέρθηκε συγκεκριμένα στη Μαύρη Θάλασσα, τις δολιοφθορές στη Βαλτική, τη σύγκρουση Κίνας με Ταϊβάν, την Ερυθρά Θάλασσα και το κανάλι του Παναμά, το οποίο λόγω κλιματικής αλλαγής έχει απωλέσει σημαντικό μέρος της δυναμικής του, επηρεάζοντας τις παγκόσμιες θαλάσσιες μεταφορές.

Για την επίπτωση στις τιμές των προϊόντων, εκτίμησε ότι δεν θα είναι μεγάλη, όπως συνέβη την περίοδο της covid, ωστόσο εστίασε την προσοχή στην κατακόρυφη αύξηση των ασφαλίστρων και προειδοποίησε για τον κίνδυνο μιας ακόμη κρίσης το επόμενο χρονικό διάστημα. «Τα ναύλα έχουν αυξηθεί κατά 250% για την αποστολή φορτίων από την Ασία προς το Ρότερνταμ. Είναι μια “ευαίσθητη” στιγμή σε μια περίοδο που ο πληθωρισμός αποκλιμακώνεται και οι κεντρικές τράπεζες ετοιμάζονται για τις πρώτες μειώσεις. Αν προκύψει, όμως, άλλη μια σύγκρουση, τα πράγματα θα γίνουν ακόμα πιο δύσκολα» τόνισε, ζητώντας τη λήψη μέτρων από εθνικούς και υπερεθνικούς φορείς.

«Σωρευτικά αυτό που συμβαίνει στην Ερυθρά Θάλασσα μεταφράζεται σε μείωση δυναμικότητας από τους ωκεανούς. Μικρότερες θαλάσσιες οδοί οδηγούν σε περιορισμό χωρητικότητας και άνοδο των ναύλων: Σε containers, δεξαμενόπλοια και -λιγότερο- στο χύδην φορτίο. Αν δεν επιλυθεί σύντομα η κρίση στην Ερυθρά Θάλασσα, τα πράγματα θα γίνουν πιο δύσκολα» ξεκαθάρισε και πρόσθεσε ότι «όσο πιο γρήγορα έχουμε εύκολες μεταφορές, τόσο το καλύτερο. Αν αυτό θα γίνει με στρατιωτική υποστήριξη, ας είναι. Δεν νομίζω όμως ότι το πρόβλημα θα λυθεί πολύ εύκολα».

Κομβικός ο ρόλος της ναυτιλίας στην ενεργειακή μετάβαση

Για τον ρόλο της ναυτιλίας στην πράσινη μετάβαση, ο Τζέρι Καλογηράτος σημείωσε ότι το αποτύπωμα των πλοίων μεταφοράς στην παγκόσμια μόλυνση ανέρχεται στο 3%. Αφού υπογράμμισε ότι κάθε βιομηχανία οφείλει να κάνει τα πάντα για την απανθρακοποίηση, υπενθύμισε ότι «στη ναυτιλία δεν είναι εύκολο». Και εξήγησε: «Χρειαζόμαστε πολύ ενέργεια για τις μεγάλες αποστάσεις και ο εξηλεκτρισμός δεν αποτελεί απάντηση». Στη συνέχεια αναφέρθηκε στις πρωτοβουλίες που έχουν αναλάβει οι ναυτιλιακοί κολοσσοί τα τελευταία 10 – 15 χρόνια για τον εκσυγχρονισμό του στόλου. Και εξέφρασε τη βεβαιότητα ότι «η ναυτιλία θα κάνει τα αδύνατα δυνατά και υπάρχει λαμπρό έδαφος μπροστά μας για την αξιοποίηση των νέων τεχνολογιών».

Σε αυτό το σημείο ανέφερε ότι «η ναυτιλία καλείται να γίνει η απαραίτητη αλυσίδα στην πράσινη οικονομία που θα βοηθήσει την ενεργειακή μετάβαση», όπως συνέβη στο παρελθόν και με τον άνθρακα. «Να μεταφέρουμε την καθαρή ενέργεια, το πράσινο και το μπλε υδρογόνο. Θα χρειαστούν ακόμη μεταφορείς αμμωνίας και μεθανόλης. Πολλά τέτοια πλοία θα πρέπει να μετατραπούν για να γίνει αυτό. Επίσης, υπάρχει η βιομηχανία συλλογής και αποθήκευσης του άνθρακα που βρίσκεται σε εξέλιξη στην Ευρώπη, στις ΗΠΑ και την Ασία και η οποία θα μας χρησιμοποιήσει καθώς θα υπάρχει υγροποίηση του CO2 και αποθήκευσή του. Τέτοιου είδους πλοία είναι πολύ χρήσιμα και πιστεύω ότι η ναυτιλία θα είναι απαραίτητη για να μεταφέρει μελλοντικά τις νέες μορφές ενέργειας» εξήγησε.

Η Αγγελική Φράγκου εκτίμησε ότι οι νέες τεχνολογίες στην ενέργεια δεν έχουν έρθει ακόμα και έφερε ως παράδειγμα την ηλεκτροκίνηση, όπου «βρισκόμαστε στα οχήματα δεύτερης γενιάς». Στη ναυτιλία, σε αυτό το μεσοδιάστημα μέχρι να έρθουν οι καινούργιες «πράσινες» τεχνολογίες, οι εταιρείες συνεχίζουν τις επενδύσεις, ανανεώνοντας τους στόλους τους με νέα πλοία που έχουν έως και 50% μεγαλύτερη απόδοση. «Αυτήν τη στιγμή υπάρχει το LNG ή η μεθανόλη. Είναι όμως παλαιότερες τεχνολογίες. Χρειάζεται χρόνος για να αποδειχτεί η χρήση των τεχνολογιών αυτών. Θα υπάρχουν ευκαιρίες, οι οποίες πρέπει να αξιοποιηθούν» σημείωσε.

Σε ερώτηση για την τεχνητή νοημοσύνη και τις δυνατότητες αξιοποίησής της από τη ναυτιλία τόσο η Αγγελική Φράγκου όσο και ο Τζέρι Καλογηράτος απάντησαν ότι «είμαστε ακόμα σε πρώιμο στάδιο και απέχουμε αρκετά από την περίοδο που το AI θα επηρεάσει σημαντικά την παγκόσμια ναυτιλία».

Καταστροφή μια κρίση στην Ταϊβάν το 2024

Κλείνοντας την παρουσία τους στο πάνελ του Gala του Economist, έδωσαν τις προβλέψεις τους για το 2024. «Πιο πιθανό είναι να βρισκόμαστε κοντά στο τέλος του πολέμου ανάμεσα σε Ρωσία και Ουκρανία. Οι εντάσεις στη Μέση Ανατολή θα συνεχιστούν και ο πληθωρισμός θα συνεχίσει να υποχωρεί, ωστόσο τα τελευταία μέτρα θα είναι δύσκολα αντιμετωπίσιμα» εκτίμησε ο Τζέρι Καλογηράτος.

Από τη μεριά της η Αγγελική Φράγκου, ξεκαθάρισε ότι το βασικό θέμα είναι «αν θα κλείσουν τα Στενά της Φορμόζας». Όπως είπε, μια κρίση στην Ταϊβάν είναι αυτή που μπορεί να προκαλέσει παγκόσμια αναταραχή το 2024 και εκεί πρέπει να δοθεί έμφαση από τη διεθνή κοινότητα. «Θα είναι ένα καταστροφικό γεγονός. Όλα τα υπόλοιπα, δεν μπορούν να αλλάξουν δραματικά αυτά που ήδη ξέρουμε».