Με µια σειρά από στοχευµένα προγράµµατα για εύρεση προσιτά οικονοµικής στέγης επιχειρεί η κυβέρνηση να αντιµετωπίσει το µείζον αυτό πρόβληµα, όπως έχει διαµορφωθεί µετά την εκτόξευση τα τελευταία χρόνια των τιµών των ενοικίων, αλλά και την άνοδο το ίδιο διάστηµα των επιτοκίων για στεγαστικά δάνεια, που δυσκολεύουν ακόµα περισσότερο την αγορά σπιτιού. Παράλληλα, στο οικονοµικό επιτελείο περιµένουν να δουν τα αποτελέσµατα των µέτρων που έχουν ληφθεί για να περιοριστεί η αλόγιστη επέκταση της βραχυχρόνιας µίσθωσης µέσω πλατφορµών τύπου Airbnb και για να αυξηθεί έτσι η διαθεσιµότητα κατοικιών προς ενοικίαση.

Από 1ης Ιανουαρίου, τα φυσικά πρόσωπα που διαθέτουν τρία και πάνω ακίνητα σε βραχυχρόνια µίσθωση υποχρεούνται να κάνουν έναρξη επιχειρηµατικής δραστηριότητας (µε ανάλογες ασφαλιστικές εισφορές, τέλος επιτηδεύµατος και ΦΠΑ από το πρώτο ακίνητο), ενώ επεκτείνεται το τέλος διαµονής παρεπιδηµούντων (0,5% επί των εσόδων) υπέρ της Τοπικής Αυτοδιοίκησης σε όλους όσοι δραστηριοποιούνται στον κλάδο, ανεξαρτήτως πλήθους ακινήτων. Υπό σκέψη είναι επίσης, σύµφωνα µε πληροφορίες, η λήψη µέτρων άµεσης ή έµµεσης ενίσχυσης των δηµοσίων υπαλλήλων (γιατροί, δάσκαλοι, στρατιωτικοί ) που υπηρετούν σε κορεσµένες τουριστικά περιοχές, όπου το κόστος της ενοικίασης σπιτιού είναι στα ύψη. Στο τραπέζι έχουν πέσει διάφορες προτάσεις και αναζητείται το πλέον κατάλληλο σχήµα που θα βοηθήσει πραγµατικά στην εύρεση οικονοµικής στέγης, µε πιθανότερο σενάριο ένα µεγάλο και στοχευµένο οικιστικό πρόγραµµα. «Ανησυχούµε ιδιαίτερα για τη µείωση του ελληνικού πληθυσµού. Αυτός λοιπόν είναι ένας τοµέας που αποτελεί προτεραιότητα για εµάς. Πώς στηρίζουµε τις οικογένειες; Πώς στηρίζουµε τους ανθρώπους που αναγκάζονται να νοικιάζουν τώρα που τα ενοίκια αυξάνονται;», αναρωτήθηκε πρόσφατα ο Κυριάκος Μητσοτάκης µιλώντας στο Bloomberg, κάνοντας λόγο για «βασική προτεραιότητα» της κυβέρνησης της Ν.∆.

Δέσµη µέτρων για τη στεγαστική πολιτική

Οπως έχουν ανακοινώσει τα υπουργεία Εθνικής Οικονοµίας και Οικονοµικών και Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας, η κυβέρνηση εφαρµόζει µια δέσµη µέτρων για τη στεγαστική πολιτική µε συνολικό προϋπολογισµό 2,2 δισ. ευρώ, µέσα από προγράµµατα που υλοποιούνται ήδη, όπως είναι τα «Σπίτι µου», «Κάλυψη», «Στέγαση και Εργασία», και νέα, που σχεδιάζεται να ξεκινήσουν, όπως «Ανακαινίζω - Νοικιάζω» και «Κοινωνική Αντιπαροχή». Επιπρόσθετα, για το 2024 αυξάνεται ο προϋπολογισµός για το επίδοµα στέγασης κατά 4.000.000 ευρώ (από 396 εκατ. σε 400 εκατ.), καθώς και ο προϋπολογισµός για το πρόγραµµα «Στέγαση και Εργασία» κατά 5.000.000 ευρώ.

Το πρώτο πρόγραµµα που ήδη τρέχει είναι το «Σπίτι µου». Αφορά στη χορήγηση χαµηλότοκων ή άτοκων στεγαστικών δανείων προς νέους, νέες και νέα ζευγάρια, ηλικίας από 25 έως 39 ετών, για αγορά πρώτης κατοικίας. Τα δάνεια χορηγούνται µέσω των συνεργαζόµενων τραπεζών και η αίτηση υποβάλλεται σε τράπεζα της επιλογής του δανειολήπτη, εφόσον πάντα οι αιτούντες δεν διαθέτουν άλλο ακίνητο κατάλληλο για κατοικία τους και δεν έχουν ατοµικό εισόδηµα άνω των 16.000 ευρώ ή οικογενειακό άνω των 24.000 ευρώ.

Το πρόγραµµα υλοποιήθηκε σε διάστηµα εννέα µηνών µετά την ψήφιση του σχετικού νόµου και έχουν ενταχθεί 9.766 δικαιούχοι, εκ των οποίων το 61% είναι ζευγάρια και µονογονεϊκές οικογένειες. Μετά τον διπλασιασµό του αρχικού προϋπολογισµού, λόγω της υψηλής ζήτησης, το συνολικό ύψος των δανείων υπερβαίνει το 1,03 δισ. ευρώ, µε τη ∆ΥΠΑ να καλύπτει άτοκα το 75% του ποσού, συνολικά 773.900.000 ευρώ.

Το πρόγραµµα «Κάλυψη», που επίσης ήδη υλοποιείται και συνεχίζεται µε νέες προσκλήσεις από πολλούς δήµους, αξιοποιεί ιδιωτικές κατοικίες που είχαν διατεθεί για στέγαση αιτούντων διεθνή προστασία στο πλαίσιο του προγράµµατος «ESTIA II». Ωφελούµενοι του προγράµµατος είναι και εδώ άτοµα ηλικίας 25 έως 39 ετών, δικαιούχοι του Ελάχιστου Εγγυηµένου Εισοδήµατος, που δεν έχουν ιδιόκτητη πρώτη κατοικία. Το πρόγραµµα καλύπτει τη δαπάνη µίσθωσης της κατοικίας για τρία έτη, καθώς και δαπάνες για επισκευές των φθορών που διαπιστώνονται στα ακίνητα κατά τη διάρκεια της µίσθωσης και µε τη λήξη αυτής.

Το πρόγραµµα «Στέγαση και Εργασία» απευθύνεται σε άτοµα και οικογένειες που διαβιούν σε συνθήκες έλλειψης στέγης.

Πλέον προκηρύσσεται κάθε δύο χρόνια και λειτουργεί σε 43 δήµους σε όλη τη χώρα, παρέχοντας:

- Επιδότηση ενοικίου στους ωφελουµένους για δύο χρόνια, καθώς και κάλυψη βασικών δαπανών για οικοσκευές και πληρωµή λογαριασµών ∆ΕΚΟ.

- Επιδότηση του µισθού και των ασφαλιστικών εισφορών για έναν χρόνο για εξεύρεση εργασίας σε ιδιωτικές επιχειρήσεις ή για τη δηµιουργία επιχείρησης.

- Υπηρεσίες ψυχοκοινωνικής στήριξης και διασύνδεσης.

Στα νέα προγράµµατα περιλαµβάνεται το «Ανακαινίζω - Νοικιάζω», που αναµένεται να ξεκινήσει στο τέλος Φεβρουαρίου, βοηθώντας χιλιάδες ιδιοκτήτες παλαιών σπιτιών και διαµερισµάτων να προχωρήσουν στην ενεργειακή αναβάθµιση και ανακαίνισή τους, προκειµένου να τα αξιοποιήσουν στη συνέχεια. Στόχος του µέτρου είναι να «πέσουν» άδεια ακίνητα στην αγορά, κάτι που θα ρίξει τις τιµές των ενοικίων κυρίως για οικογένειες, νέους ανθρώπους και νέα ζευγάρια. Με το εν λόγω πρόγραµµα επιδοτείται η επισκευή κατοικιών µε σκοπό τη διάθεσή τους για εκµίσθωση.

∆ικαίωµα συµµετοχής έχουν ιδιοκτήτες ή επικαρπωτές ακινήτων µε χρήση κατοικίας για ένα ακίνητό τους, εφόσον:

α) διαθέτουν την κυριότητα ή την επικαρπία του ακινήτου κατά ποσοστό που υπερβαίνει το 50%

β) το ακίνητο έχει έκταση έως 100 τ.µ. και βρίσκεται σε οικιστική περιοχή

γ) έχουν ετήσιο οικογενειακό φορολογητέο, πραγµατικό ή τεκµαρτό, εισόδηµα που δεν υπερβαίνει τις 40.000 ευρώ και διαθέτουν ακίνητη περιουσία της οποίας η συνολική αξία δεν υπερβαίνει τις 300.000 ευρώ

δ) το ακίνητο δεν έχει δηλωθεί ως πρώτη κατοικία, δεν έχει δηλωθεί ως µισθωµένο και δηλώνεται ως κενό στο έντυπο Ε2

ε) οι δικαιούχοι δεν έχουν λάβει επιδότηση για πρόγραµµα εξοικονόµησης ενέργειας ή ανακαίνισης σε ακίνητο της ιδιοκτησίας τους τα τελευταία πέντε χρόνια και δεν έχουν ενταχθεί σε προγράµµατα επιδοτούµενης ενεργειακής εξοικονόµησης για οποιοδήποτε ακίνητό τους. Οι εντασσόµενοι στο πρόγραµµα «Ανακαινίζω - Νοικιάζω» επιδοτούνται για την πραγµατοποίηση δαπανών επισκευής και ανακαίνισης επί του ακινήτου τους, ύψους µέχρι 10.000 ευρώ, που περιλαµβάνουν τα απαιτούµενα υλικά και τις εργασίες. Η επιδότηση ανέρχεται στο 40% των δαπανών που έγιναν και χορηγείται υπό τις εξής δύο προϋποθέσεις: Τα σχετικά τιµολόγια να εξοφλούνται ηλεκτρονικά και µετά την ανακαίνιση να προχωρούν σε εκµίσθωση του ακινήτου µε διάρκεια τριών τουλάχιστον ετών.

Ακίνητα του Δημοσίου 

Σύντοµα θα ξεκινήσει και η «Κοινωνική Αντιπαροχή», για την αξιοποίηση ακινήτων του ∆ηµοσίου. Πώς θα γίνει αυτή; Μέσω σύµπραξης µε ιδιώτες αναδόχους, βάσει της οποίας οι τελευταίοι θα χτίσουν, µε δικές τους δαπάνες, κτίριο σε αδόµητο ακίνητο του ∆ηµοσίου (ή και σε δοµηµένο, αφού το γκρεµίσουν), το οποίο θα εκµεταλλεύονται στη συνέχεια για ορισµένο χρονικό διάστηµα, µε την παράλληλη υποχρέωση να εκµισθώνουν µέρος αυτού σε δικαιούχους έναντι προκαθορισµένου µισθώµατος. Τέλος, µε το τρίτο καινούργιο πρόγραµµα, που κι αυτό θα υλοποιηθεί σύντοµα, θα ανακαινιστούν εκατό διαµερίσµατα σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη, σε συνεργασία µε τους δήµους. Η «Κοινωνική Στέγαση για τις πλέον ευάλωτες οµάδες» στοχεύει στην παροχή στεγαστικής υποστήριξης σε ευάλωτες κατηγορίες του πληθυσµού που διαβιούν στον ∆ήµο Αθηναίων και βρίσκονται σε στεγαστική επισφάλεια, µέσω της ανακαίνισης του αδρανούς στεγαστικού αποθέµατος και της ένταξής του σε ένα δίκτυο οικονοµικά προσιτής κατοικίας.

*Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα «Παραπολιτικά»