Σε τέσσερις μειώσεις επιτοκίων μέχρι το τέλος του 2024 πρέπει να προχωρήσει η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, ανεξάρτητα από τις κινήσεις της Ομοσπονδιακής Τράπεζας των ΗΠΑ, δήλωσε ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδας, Γιάννης Στουρνάρας.

Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα πρέπει να μειώσει το κόστος δανεισμού δύο φορές πριν από τις θερινές διακοπές του Αυγούστου και άλλες δύο φορές πριν από το τέλος του έτους, σημείωσε ο κ. Στουρνάρας.

«Πρέπει να αρχίσουμε να μειώνουμε τα επιτόκια σύντομα, ώστε η νομισματική μας πολιτική να μη γίνει πολύ περιοριστική», είπε ο κ. Στουρνάρας, που είναι και μέλος του Δ.Σ. της ΕΚΤ, σε συνέντευξή του στο Bloomberg. «Είναι σκόπιμο να γίνουν δύο μειώσεις επιτοκίων πριν από τις καλοκαιρινές διακοπές και τέσσερις κινήσεις κατά τη διάρκεια του έτους φαίνονται λογικές. Στο μέτρο αυτό, συμφωνώ με τις προσδοκίες των αγορών».

Η ΕΚΤ άφησε αμετάβλητη την πολιτική της την περασμένη εβδομάδα για τέταρτη συνεχή συνεδρίαση, με τους αξιωματούχους να συγκλίνουν γύρω από τον Ιούνιο ως την κατάλληλη συγκυρία για να αρχίσει η χαλάρωση. Έχουν γίνει πιο σίγουροι ότι ο πληθωρισμός οδεύει προς τον στόχο του 2%, αλλά αναζητούν περαιτέρω διαβεβαιώσεις προτού αποφασίσουν για μειώσεις των επιτοκίων.

Η κεντρική τράπεζα με έδρα τη Φρανκφούρτη έχει προγραμματίσει αποφάσεις νομισματικής πολιτικής για τις 11 Απριλίου, 6 Ιουνίου και 18 Ιουλίου. Στη συνέχεια, δεν θα συνεδριάσει ξανά πριν από τις 12 Σεπτεμβρίου. Ο Στουρνάρας είναι ένα γνωστό περιστέρι στο Διοικητικό Συμβούλιο, αν και πρόσφατα ευθυγραμμίστηκε με τα πιο γερακίστικα μέλη σχετικά με την ανάγκη αναμονής μέχρι τον Ιούνιο.

"Νομίζω ότι για να μειώσουμε τα επιτόκια ήδη τον Απρίλιο θα πρέπει να δούμε την οικονομία να καταρρέει"

«Θα έχουμε ελάχιστες νέες πληροφορίες πριν από τη συνεδρίαση του Απριλίου, ειδικά για τους μισθούς στις αρχές του 2024 – αλλά θα έχουμε πολύ περισσότερα στοιχεία πριν από τη συνεδρίαση του Ιουνίου», δήλωσε ο Στουρνάρας, επαναλαμβάνοντας τα σχόλια της προέδρου της ΕΚΤ, Κριστίν Λαγκάρντ, την περασμένη εβδομάδα. «Νομίζω ότι για να μειώσουμε τα επιτόκια ήδη τον Απρίλιο θα πρέπει να δούμε την οικονομία να καταρρέει και δεν το περιμένω αυτό».

Στον απόηχο των σχολίων, οι αγορές χρήματος διατήρησαν τα στοιχήματα σχετικά με το εύρος των μειώσεων του κόστους δανεισμού φέτος, με την πρώτη κίνηση κατά ένα τέταρτο της μονάδας να θεωρείται μέχρι τον Ιούνιο, ενώ θα ακολουθήσουν άλλες δύο με πιθανότητα 70% για τέταρτη.

"Η οικονομική ανάπτυξη στην Ευρωζώνη είναι πολύ ασθενέστερη απ' ό,τι αναμενόταν"

Ο κ. Στουρνάρας δήλωσε ότι «η οικονομική ανάπτυξη στη ζώνη του ευρώ είναι πολύ ασθενέστερη απ' ό,τι αναμενόταν και οι κίνδυνοι είναι προς τα κάτω, ενώ ο πληθωρισμός έχει μειωθεί σημαντικά και οι κίνδυνοι είναι ισορροπημένοι».

Υποβάθμισε επίσης τις ακόμη ισχυρές ονομαστικές αυξήσεις των μισθών, τονίζοντας ότι οι πραγματικοί μισθοί θα φθάσουν στο προ της πανδημίας επίπεδο μόνο το 2025.

«Άρα οι μισθοί εξακολουθούν να καλύπτουν τη διαφορά, χωρίς να προηγούνται του πληθωρισμού. Δεν θα πρέπει να υπερβάλλουμε για τον κίνδυνο ενός σπιράλ μισθών-τιμών», είπε. Πολύ περισσότερο που «η ονομαστική αύξηση των μισθών μετριάζεται και τα κέρδη απορροφούν μέρος των μισθολογικών αυξήσεων».

Υπογραμμίζοντας την ανάγκη να μειωθεί σύντομα το κόστος δανεισμού, ο κ. Στουρνάρας αναφέρθηκε στις εκτιμήσεις της Τράπεζας της Ελλάδος ότι «το 30% της σύσφιγξης των προηγούμενων αυξήσεων των επιτοκίων είναι ακόμη στα σκαριά».

«Επιπλέον, ο ισολογισμός της ΕΚΤ θα συρρικνωθεί κατά περίπου 800 δισεκατομμύρια ευρώ φέτος, μέσω των αποπληρωμών του TLTRO και της σταδιακής κατάργησης των επανεπενδύσεων APP και PEPP», πρόσθεσε. «Όπως και οι αυξήσεις των επιτοκίων, έτσι και αυτό από μόνο του οδηγεί σε αυστηρότερες χρηματοπιστωτικές συνθήκες».

Ο κ. Στουρνάρας απέρριψε με σφοδρότητα τη συζήτηση ότι μπορεί να είναι προβληματικό ή επικίνδυνο αν η ΕΚΤ χαλαρώσει τη νομισματική πολιτική πριν από την αντίστοιχη των ΗΠΑ.

«Δεν αγοράζω καθόλου το επιχείρημα ότι δεν μπορούμε να μειώσουμε τα επιτόκια πριν το κάνει η Fed – και σχεδόν όλοι οι συνάδελφοί μου συμφωνούν με αυτό», είπε.

Ο Αυστριακός Robert Holzmann έχει επανειλημμένα δηλώσει ότι δεν πιστεύει ότι η ΕΚΤ πρέπει να κινηθεί πρώτη – ακόμη και αφού η Λαγκάρντ επέμεινε ότι το ίδρυμά της «θα ενεργήσει ανεξάρτητα» και άλλοι την υποστήριξαν.

«Είμαστε εντελώς ανεξάρτητοι και η ζώνη του ευρώ είναι μια μεγάλη ανοικτή οικονομία με ευέλικτη συναλλαγματική ισοτιμία», δήλωσε ο Στουρνάρας. «Πρέπει να κάνουμε αυτό που είναι απαραίτητο για την οικονομία της ευρωζώνης – τίποτα άλλο».

Η κατάσταση στην περιοχή των 20 χωρών είναι «πολύ διαφορετική» από εκείνη των ΗΠΑ, όπου η οικονομία αναπτύσσεται, επίσης χάρη σε μια επεκτατική δημοσιονομική πολιτική, και ο πληθωρισμός είναι πιο κολλώδης, είπε. «Η υπόθεση της μείωσης των επιτοκίων είναι πολύ πιο πειστική για τη ζώνη του ευρώ απ’ ό,τι για τις ΗΠΑ».

Πέραν του 2024, αναμένει ότι το επιτόκιο καταθέσεων, που σήμερα βρίσκεται στο υψηλό ρεκόρ του 4%, «θα μειωθεί σταδιακά στο 2% στο τέλος του 2025 ή στις αρχές του 2026». Κρίνει ότι αυτό είναι ένα ουδέτερο επίπεδο. «Προς το παρόν δεν βλέπω τα επιτόκια να πέφτουν κάτω από το 2%, όπως συνέβαινε πριν από την πανδημία».

Με την επανεξέταση του λεγόμενου επιχειρησιακού πλαισίου της ΕΚΤ αυτή την εβδομάδα, «πήραμε τα διδάγματα των τελευταίων ετών και κάναμε την ΕΚΤ μια πιο σύγχρονη κεντρική τράπεζα», δήλωσε ο κ. Στουρνάρας.

Τόνισε ότι αυτή τη στιγμή κανείς δεν γνωρίζει ποιο είναι το κατάλληλο επίπεδο των τραπεζικών αποθεματικών και του ισολογισμού της ΕΚΤ.

«Στο τέλος, οι τράπεζες θα μας το πουν και θα καθορίσουν πόση ρευστότητα χρειάζονται», είπε. «Θα φτάσουμε σε αυτό το σημείο σταδιακά, βήμα προς βήμα, ώστε να μην διακινδυνεύσουμε ακούσιες αναταράξεις».

Αναμένει ότι ο ισολογισμός της ΕΚΤ θα είναι μικρότερος από ό,τι σήμερα, αλλά μεγαλύτερος από ό,τι στο παρελθόν, λέγοντας ότι “δεν θα φτάσουμε σε αυτό το σημείο τα επόμενα ένα με δύο χρόνια».

Ένα προβλεπόμενο νέο διαρθρωτικό χαρτοφυλάκιο ομολόγων «θα βοηθήσει στη σταθεροποίηση της οικονομίας», είπε.

Οι λεπτομέρειες πρέπει ακόμη να συζητηθούν, «αλλά το χαρτοφυλάκιο θα περιλαμβάνει και κρατικά ομόλογα», είπε. «Θα βεβαιωθούμε ότι δεν θα παραβιάζει την απαγόρευση της νομισματικής χρηματοδότησης στη συνθήκη της ΕΕ».

Υπογράμμισε «διάφορες παραμέτρους για να γίνει αυτό – τη διάρκεια, την κλείδα του κεφαλαίου, τον εκδότη και τα όρια έκδοσης.

Υπό συζήτηση βρίσκονται επίσης οι λεπτομέρειες των μελλοντικών πράξεων πιο μακροπρόθεσμης αναχρηματοδότησης.

"Υπέρ της εμμονής στην πλήρη κατανομή με σταθερό επιτόκιο και για τις πιο μακροπρόθεσμες πράξεις"

«Εγώ και άλλοι θα ήμασταν υπέρ της εμμονής στην πλήρη κατανομή με σταθερό επιτόκιο και για τις πιο μακροπρόθεσμες πράξεις – άλλοι συνάδελφοι έχουν διαφορετικές απόψεις», δήλωσε. «Θα το εξετάσουμε σε βάθος και στη συνέχεια θα αποφασίσουμε. Εάν χρειαστεί, η ΕΚΤ δεν θα διστάσει να δράσει στο μεταξύ», δήλωσε ο Στουρνάρας.

«Αν για κάποιο λόγο τα βραχυπρόθεσμα επιτόκια της αγοράς χρήματος απομακρυνθούν πολύ από το επιτόκιο της διευκόλυνσης αποδοχής καταθέσεων, θα παρέμβουμε με περισσότερη ρευστότητα», είπε. Είμαστε πάντα ευέλικτοι και θα αντιδράσουμε ανά πάσα στιγμή κατάλληλα».