Μόλις η ελληνική κυβέρνηση και τα ελληνικά νοικοκυριά άρχισαν τα «δόξα τω Θεώ» για τον πληθωρισµό, την πορεία της οικονοµίας, των επιτοκίων, των εξαγωγών και των επενδύσεων, αµέσως άρχισε το «βόηθα, Παναγιά» µε τα ενεργειακά προϊόντα. Ο λόγος; Οι τεταµένες σχέσεις Ισραήλ και Ιράν, οι οποίες, αν εξελιχθούν σε ανοιχτή σύγκρουση, τότε η τιµή του Brent στο Χρηµατιστήριο του Λονδίνου και του αργού πετρελαίου στη Νέα Υόρκη µπορεί να εκτιναχθεί στα 150 δολάρια, από τα 90 που είναι σήµερα. Ηδη µετά την ανάφλεξη που προκλήθηκε τα ξηµερώµατα της Παρασκευής, οι τιµές πήραν την ανιούσα πραγµατοποιώντας άλµα ακόµα και έως 3%, ξεπερνώντας κάποιες στιγµές τα 90 δολάρια το βαρέλι, και διαµορφώνονταν ανάλογα µε τις εξελίξεις µέσα στην ηµέρα.
Κίνδυνος ο πλανήτης να στερηθεί καύσιµα που αντιστοιχούν στο 38% της παγκόσµιας κατανάλωσης
Η εκτίµηση για 150 δολάρια το βαρέλι είχε ακουστεί και τον περασµένο Σεπτέµβριο, όταν έγινε η επίθεση της «Χαµάς» στο Ισραήλ. ∆εν επαληθεύθηκε, καθώς τότε η τιµή του Brent ανήλθε µέχρι τα 95 δολάρια το βαρέλι, για να ισορροπήσει τελικά στα 90 δολάρια τις τελευταίες εβδοµάδες. Ωστόσο, όπως αναφέρουν καλά πληροφορηµένες πηγές, η παγκόσµια αγορά και οι κυβερνήσεις κρατούν την ανάσα τους. Μάλιστα, εκτιµούν ότι αυτή τη φορά είναι χειρότερη η κατάσταση απ’ ό,τι τον περασµένο Σεπτέµβριο, οπότε δεν είχε άµεση εµπλοκή το Ιράν. Τώρα η κατάσταση είναι διαφορετική και όλοι γνωρίζουν ότι το µόνο «πυρηνικό» όπλο που κατέχει -και το οποίο θεωρείται σίγουρο ότι θα αξιοποιήσουν οι µουλάδες- είναι ο αποκλεισµός των Στενών του Ορµούζ. Αυτό σηµαίνει ότι ο πλανήτης θα στερηθεί καύσιµα που αντιστοιχούν στο 38% της παγκόσµιας κατανάλωσης.
Κάτι τέτοιο θα σηµάνει την απότοµη εκτόξευση της τιµής του πετρελαίου, ακόµα και στα 150 δολάρια, όπως εκτιµούν οι διεθνείς οίκοι, µε ό,τι συνεπάγεται αυτό. Σηµειώνεται ότι στο παρελθόν άλλη µία φορά (Ιούνιος 2008) το πετρέλαιο έφτασε στα 143 δολάρια το βαρέλι. Την εποχή εκείνη η τιµή της βενζίνης εκτοξεύθηκε από τα 0,90 ευρώ το λίτρο στα 1,2- 1,3 ευρώ το λίτρο, δηλαδή έως 45% µέσα σε λίγες εβδοµάδες.
Φόνοι για νέα «αιμορραγία» στις εισαγωγές καυσίµων
Το αντίστοιχο σήµερα, µε την υπερβολική φορολογία που έχει επιβληθεί, θα ήταν η βενζίνηνα φτάσει τα 2,8 ευρώ το λίτρο. Ευτυχώς, όµως, το 2008 η τιµή του πετρελαίου δεν κρατήθηκε σε αυτά τα επίπεδα επί µακρόν, καθώς η ισχυρή ανάπτυξη της Κίνας εκείνη την περίοδο περιόρισε τη διαφαινόµενη ύφεση στη ∆ύση, που είχε εκδηλωθεί µε την κρίση των subrimes και την κατάρρευση των αµερικανικών τραπεζών. Μέχρι τέλος του έτους η τιµή του Brent είχε πέσει ακόµα και κάτω από τα 50 δολάρια το βαρέλι. Τι θα σηµάνει, όµως, για τη χώρα και την ανάκαµψή της µια τέτοια τιµή;
To πρώτο που θα συµβεί θα είναι µια νέα «αιµορραγία» για εισαγωγές καυσίµων. Η αύξηση αυτή αναµένεται να συµπαρασύρει προς τα πάνω τις τιµές και των άλλων ενεργειακών αγαθών, όπως συνέβη το 2021-2022, οπότε το φυσικό αέριο συµπαρέσυρε την τιµή των καυσίµων.
Η πρόοδος της τιµής του αργού πετρελαίου Brent
α. ανά µήνα για το 2024 / Τελευταία µέτρηση 04.04.2024
Οι αυξήσεις που θα ακολουθήσουν
Το δεύτερο που θα ακολουθήσει είναι η αύξηση του παραγωγικού και µεταφορικού κόστους των αγαθών και η δηµιουργία νέων και ισχυρότερων πληθωριστικών πιέσεων. Εκεί όπου η ∆ύση είδε κι έπαθε να απαλλαγεί από τον πληθωρισµό, θα προκληθούν νέες πληθωριστικές πιέσεις, πιθανώς ακόµα µεγαλύτερες από εκείνες της τελευταίας διετίας.
Το τρίτο που θα συµβεί είναι η αποµάκρυνση του ενδεχοµένου µείωσης των επιτοκίων δανεισµού. Οι κεντρικές τράπεζες φέρεται να έχουν µπει στη λογική µείωσης των επιτοκίων, µε δεδοµένη την καθοδική πορεία του πληθωρισµού. Και οι αγορές, συµπεριλαµβανοµένης της ελληνικής, περιµένουν αυτήν τη µείωση κόστους χρήµατος ώστε να ενθαρρυνθούν περισσότερο οι επενδύσεις.
Σηµειώνεται ότι η κρίση αυτή θα πλήξει οριζόντια τον πλανήτη και όχι µόνον την Ευρώπη, όπως συνέβη στην τελευταία κρίση του φυσικού αερίου. Κι αυτό γιατί, σύµφωνα µε το TradeWinds, από τον Περσικό Κόλπο διέρχεται:
‣ το 44% των ευρωπαϊκών εισαγωγών πετρελαίου (203 εκατ. µετρικοί τόνοι) ‣ το 78% των ιαπωνικών εισαγωγών πετρελαίου (96 εκατ. µ.τ.) ‣ το 61% των εισαγωγών της Ινδίας (130 εκατ. µ.τ.) ‣ το 53% των εισαγωγών της Κίνας (53 εκατ. µ.τ.) ‣ το 96% των εισαγωγών της Αφρικής (21 εκατ. µ.τ.)
Ο μοναδικός κερδισμένος
Ο µόνος κερδισµένος από το κλείσιµο των Στενών του Ορµούζ είναι οι ΗΠΑ, που εισάγουν µόλις το 7% σε πετρέλαιο. Φυσικά, κερδισµένοι από µια τέτοια σύρραξη θα είναι και οι Ρώσοι, οι Σαουδάραβες, η Βενεζουέλα και άλλες χώρες παραγωγής πετρελαίου ή άλλων ενεργειακών αγαθών που δεν εξαρτώνται από τα Στενά του Ορµούζ. Οικονοµίες όπως το Κατάρ, το Ιράκ, αλλά και το Ιράν κινδυνεύουν µε οικονοµική κατάρρευση.
Για τη χώρα µας αυτό θα είναι τραγικό. Κάθε φορά που πάει η οικονοµία της να «σηκωθεί» και να κινηθεί, κάτι συµβαίνει και σταµατά. Το είδαµε στην πανδηµία, στον ρωσοουκρανικό πόλεµο, αλλά και στην τελευταία πληθωριστική κρίση, που οδήγησε τα επιτόκια σε πολύ υψηλό επίπεδο. Ηδη οι επενδύσεις στη χώρα µας επιβραδύνονται, όπως έδειξαν τα στοιχεία της ΕΛ.ΣΤΑΤ., αλλά και η έκθεση του διοικητή της Τραπέζης της Ελλάδος, Γιάννη Στουρνάρα.
