Επανακάμπτουν τα επιχειρηματικά δάνεια - Αιχµή του δόρατος το ΤΑΑ

Για σηµαντική αύξηση του τραπεζικού δανεισµού προς τις επιχειρήσεις τη φετινή χρονιά προδιαθέτει η πορεία του πρώτου πενταµήνου του έτους, µε τον ετήσιο ρυθµό µεταβολής της χρηµατοδότησης των µη χρηµατοπιστωτικών επιχειρήσεων να αυξάνεται τον Μάιο στο 7,6% από 6,9% τον Απρίλιο και 5,8% τον ∆εκέµβριο του 2023. Η ανάπτυξη της οικονοµίας, το ευνοϊκό επενδυτικό περιβάλλον µετά την ανάκτηση της επενδυτικής βαθµίδας, η ισχυρή ρευστότητα των τραπεζών και η µέχρι σήµερα απορρόφηση των πόρων του Ταµείου Ανάκαµψης και Ανθεκτικότητας (ΤΑΑ), µε τις συµβασιοποιήσεις και τις εκταµιεύσεις δανείων που βρίσκονται στην ουρά, όπως και οι πόροι συγχρηµατοδότησης εκ µέρους των τραπεζών και της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων (ΕΤΕπ) που θα διατεθούν στο πλαίσιο του ΕΣΠΑ (2021-2027), καθώς και τα κονδύλια που διαχειρίζεται η Ελληνική Αναπτυξιακή Τράπεζα, προµηνύουν την ενίσχυση της χρηµατοδότησης των επιχειρήσεων το επόµενο διάστηµα.

Σύµφωνα µε την ΤτΕ, η µέση µηνιαία ακαθάριστη ροή τραπεζικών δανείων καθορισµένης διάρκειας προς τις µη χρηµατοπιστωτικές επιχειρήσεις το πρώτο τετράµηνο του 2024 διαµορφώθηκε σε 1,5 δισ. ευρώ (έναντι 1,2 δισ. ευρώ το αντίστοιχο τετράµηνο του 2023), εκ των οποίων 1,1 δισ. ευρώ ήταν προς µεγάλες επιχειρήσεις. Η αντίστοιχη ροή δανείων προς τις µικροµεσαίες επιχειρήσεις αυξήθηκε επίσης κατά 432 εκατ. ευρώ, από 264 εκατ. το α' τετράµηνο 2023. Το µέσο µηνιαίο υπόλοιπο της τραπεζικής χρηµατοδότησης χωρίς καθορισµένη διάρκεια (δηλαδή των πιστωτικών γραµµών και άλλων διευκολύνσεων) προς τις επιχειρήσεις αυξήθηκε κατά 9,2% το πρώτο τετράµηνο του 2024, σε σύγκριση µε το αντίστοιχο τετράµηνο του 2023.

Ανάκαµψη και ρευστότητα

Η αύξηση της πιστωτικής επέκτασης προς τις επιχειρήσεις αντανακλά την ανάκαµψη της ζήτησης χορηγήσεων, κυρίως από πλευράς µεγάλων επιχειρήσεων, αν και τα υψηλά επιτόκια συνεχίζουν να επιδρούν αρνητικά στη ζήτηση. Από την πλευρά τους, οι τράπεζες βρίσκονται µε πλεονάζουσα ρευστότητα και είναι πρόθυµες να χρηµατοδοτήσουν κάθε βιώσιµο επενδυτικό σχέδιο. Αιχµή του δόρατος είναι η χρηµατοδότηση επενδυτικών σχεδίων που υπάγονται στο πλαίσιο του Ταµείου Ανάκαµψης. Σύµφωνα µε την Εκθεση Νοµισµατικής Πολιτικής της ΤτΕ, τα ποσά των «τραπεζικών δανείων συγχρηµατοδότησης», που εκταµιεύθηκαν προς τις επιχειρήσεις µέσω του Ταµείου Ανάκαµψης την περίοδο Ιανουαρίου - Απριλίου 2024, ανήλθαν σε 270 εκατ. ευρώ.

Οι υπογραφές συµβάσεων για συγχρηµατοδοτούµενα τραπεζικά δάνεια ανήλθαν από την έναρξη της εφαρµογής του προγράµµατος στις αρχές του 2022 µέχρι τον Απρίλιο του 2024 σε 3,5 δισ. ευρώ, εκ των οποίων έχουν εκταµιευθεί µέχρι τώρα σχεδόν 1 δισ. ευρώ (έναρξη εκταµιεύσεων τον Ιούνιο 2022). Σηµειώνεται ότι τα «τραπεζικά δάνεια συγχρηµατοδότησης» προς τις επιχειρήσεις (δηλαδή δάνεια µε αµιγώς τραπεζικούς πόρους) περιλαµβάνονται στην τραπεζική πιστωτική επέκταση και συµπληρώνουν -σύµφωνα µε το σχήµα χρηµατοδότησης που προβλέπει το πλαίσιο του Ταµείου Ανάκαµψης και Ανθεκτικότητας- τα «δάνεια του ΤΑΑ» προς τις µη χρηµατοπιστωτικές επιχειρήσεις. Τα τελευταία (αν και επίσης χορηγούνται µε τη διαµεσολάβηση των εµπορικών τραπεζών) χρησιµοποιούν δηµόσια κονδύλια και δεν αποτελούν µέρος της τραπεζικής πιστωτικής επέκτασης.

Σταδιακά οι εκταµιεύσεις

Η υστέρηση των εκταµιεύσεων δανείων στο πλαίσιο του ΤΑΑ σε σχέση µε τις συµβάσεις οι οποίες συνοµολογήθηκαν σχετίζεται µε το γεγονός ότι αυτές συχνά αφορούν µεγάλα επενδυτικά έργα, τα οποία προαπαιτούν ενδεχοµένως χρονοβόρες διαδικασίες, όπως την έκδοση αδειών ή διαδικασίες που σχετίζονται µε τις κατασκευές (π.χ. πολεοδοµικές), µε αποτέλεσµα οι σχετικές εκταµιεύσεις να γίνονται σταδιακά, σε µεγαλύτερο χρονικό ορίζοντα. Επίσης, καθυστερήσεις στην εκταµίευση ορισµένων ήδη συµβασιοποιηµένων δανείων µπορεί να προέλθουν από τεχνικούς λόγους που σχετίζονται µε δυσχέρειες στην εφαρµογή των προϋποθέσεων του ίδιου του πλαισίου του ΤΑΑ, όπως π.χ. λόγω της στοχοθεσίας για την κατανοµή των διαθέσιµων πόρων ανά πυλώνα.