Economist Impact: Οι οικονομικές προοπτικές για την Ευρώπη - Οι τοποθετήσεις στην 28η συζήτηση στρογγυλής τραπέζης με την Ελληνική Κυβέρνηση
Στο ξενοδοχείο Grand Resort Lagonissi
Διακεκριμένοι ομιλητές μίλησαν για τις οικονομικές προοπτικές για την Ευρώπη
Ολοκληρώθηκε σειρά τοποθετήσεων στην 28η συζήτηση στρογγυλής τραπέζης με την ελληνική κυβέρνηση στο πλαίσιο του Economist Impact. Σημειώνονται ότι η εκδήλωση ολοκληρώνεται σήμερα 4 Ιουλίου και διοργανώνεται στο Ξενοδοχείο Grand Resort Lagonissi, με την υποστήριξη του Γραφείου του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στην Ελλάδα και της Αντιπροσωπείας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στην Ελλάδα.
Στη σημερινή συζήτηση έγιναν οι εξής τοποθετήσεις γύρω από τις οικονομικές προοπτικές για την Ευρώπη:
Ο κ. Μητρόπουλος σημείωσε ότι το χρέος στο 154% του ΑΕΠ είναι πολύ υψηλό και πως η χώρα πρέπει να δουλέψει για το θέσει υπό έλεγχο μετά την πρόοδο που έχει κάνει μειώνοντάς το από το 200%. Σχετικά με τις επενδύσεις που βασίζονται σε κριτήρια ESG, σημείωσε ότι είναι θέμα κουλτούρας που πρέπει να προωθούν οι εταιρείες σε ένα κόσμο που αλλάζει γρήγορα. Αναφέρθηκε στις επενδύσεις ESG των επιχειρήσεών του από την ρομπορική και την τεχνητή νοημοσύνη μέχρι την ισότητα, θέμα που αναδεικνύεται σε πολλές χώρες. Σύμφωνα με τον κ. Μητρόπουλο, η πρόοδος δεν είναι εύκολο να μετρηθεί και σημείωσε ότι τον τρομάζει η ιδέα του τι θα αντιμετωπίσουν τα εγγόνια του ενόψει της κλιμάκωσης της κλιματικής κρίσης. Ανησυχεί επίσης με τον διχασμό που εξελίσσεται στο πλαίσιο των εκλογικών αναμετρήσεων, σημειώνοντας ότι δεν είδε ποτέ στις ΗΠΑ τόσο αντίθετες απόψεις όπως εκφράζονται από τους πολίτες τα τελευταία χρόνια.
Ο κ. Κουδούνης αναφέρθηκε επίσης στη συνεργασία που έχει αναπτύξει με τον Γιάννη Αντετοκούνμπο, με τα Calamos Antetokounmpo Global Sustainable Equity Funds. Προωθώντας το όραμα των επενδύσεων χωρίς τη χρήση ορυκτών καυσίμων τα τελευταία 25 χρόνια, κατέληξε σε συμφωνία με τον Γιάννη Αντετοκούνμπο με τον οποίο μοιράζονται κοινές αξίες, όπως πρόσθεσε. Τα επενδυτικά κεφάλαια με δεσμεύσεις ESG προωθούνται σήμερα σε διάφορες χώρες, μεταξύ των οποίων η Ελλάδα, ανέφερε. Το πρώτο βιώσιμο διαπραγματεύσιμο αμοιβαίο κεφάλαιο που δημιουργήθηκε είναι ήδη υπό διαπραγμάτευση στο χρηματιστήριο της Νέας Υόρκης εδώ και έναν χρόνο. Όπως σημείωσε ο κ.Κουδούνης, οι επενδύσεις με γνωμονα τη βιωσιμότητα και τα ESG ήρθαν για να μείνουν. Είναι ενδεικτικό ότι στην Ευρώπη πάνω από 33% των εταιρειών δίνουν έμφαση στις επενδυτικές τους αποφάσεις στα ESG έναντι 18% στις ΗΠΑ. Σύμφωνα με στοιχεία που παρουσίασε, το 2019 επενδύθηκαν 23 τρις δολ. σε τέτοια προϊόντα, το 2022 ξεπέρασαν τα 30 δισ. ευρώ και υπάρχει πρόβλεψη να φτάσουν τα 40 τρισ. δολ. το 2030.
Μεταξύ, των προϋποθέσεων, σύμφωνα με την κ.McCaul, είναι η δημιουργία μιας ενιαίας αγοράς και η ενοποίηση των αγορών κεφαλαίου. Εξήγησε ότι απαιτείται εύρος και βάθος για να μετριαστούν οι κίνδυνοι και σημείωσε ως παράδειγμα τον τρόπο που αποτυπώνονται στους ισολογισμούς των τραπεζών τα περιουσιακά στοιχεία σε Ευρώπη και ΗΠΑ ενώ υπενθύμισε αστοχίες που διαπιστώθηκαν στο πρόσφατο παρελθόν στις ΗΠΑ και στην Ευρώπη, με τις περιφερειακές τράπεζες και την Credit Suisse αντίστοιχα. Μιλώντας για την Ελλάδα, σημείωσε ότι είναι σε καλή συγκυρία και πως ο τραπεζικός τομέας είναι ανθεκτικός, σταθερός και σε καλή κατάσταση μετά από τις προκλήσεις των τελευταίων 2,5 ετών. Η ΕΚΤ είναι εδώ για να συνεισφέρει στην αντιμετώπιση προκλήσεων, υπογράμμισε κλείνοντας.
Πρόσθεσε ότι 3 από τις 4 συστημικές τράπεζες έχουν επενδυτική βαθμίδα και μετά από 16 χρόνια θα δώσουν μέρισμα, εξέλιξη που είναι ένα σημάδι επιστροφής στην κανονικότητα. Εξήγησε δε ότι δεν είναι μόνο τα υψηλά επιτόκια που ευνόησαν την κερδοφορία και ότι έχει οικοδομηθεί ανθεκτικότητα για το μέλλον. Οι συστημικές τράπεζες έχουν αυξήσει την αξία τους κι έχουν επενδύσει στον ψηφιακό τους μετασχηματισμό, όπως πρόσθεσε. Ερωτηθείς για τον ανταγωνισμό από τις fintech, σημείωσε ότι δεν είναι τόσο σημαντικός, καθώς ειδικά στην Ελλάδα αναπτύσσονται συνεργασίες, ενώ πιο σημαντικός είναι ο ανταγωνισμός των big techs. Ο πρόεδρος της Εθνικής Τράπεζας σημείωσε την ανάγκη ενίσχυσης της ανταγωνιστικότητας σε ευρωπαϊκό επίπεδο μιλώντας ενδεικτικά για την ανάπτυξη των fintech συγκριτικά με τις ΗΠΑ.
Στη σημερινή συζήτηση έγιναν οι εξής τοποθετήσεις γύρω από τις οικονομικές προοπτικές για την Ευρώπη:
Νίκος Παπαθανάσης, αναπλ. υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών
Στην πολιτική της κυβέρνησης για την περαιτέρω βελτίωση του επιχειρηματικού περιβάλλοντος και την κάλυψη του επενδυτικού κενού που προκάλεσε η οικονομική κρίση εστίασε κατά την ομιλία του στο ετήσιο συνέδριο του Economist ο αναπληρωτής υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών Νίκος Παπαθανάσης, υπογραμμίζοντας ότι η χώρα ανέκτησε την επενδυτική βαθμίδα και αναπτύσσεται, π.χ. για το έτος 2023, με ρυθμό τέσσερις φορές μεγαλύτερο από τον μέσο όρο της ΕΕ. Πρόσθεσε δε ότι η χώρα έχει πρωτογενές πλεόνασμα και ότι η πρόβλεψη για την ανάπτυξη του 2024 είναι στο 2,5%, έναντι 0,8% για τον μέσο όρο της ΕΕ. Ο κ. Παπαθανάσης εστίασε στη χρηματοδότηση από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (RRF) και από άλλες ευρωπαϊκές πηγές, όπως το ΕΣΠΑ. Τόνισε ότι τα χρήματα από το RRF δεν πάνε μόνο στην οικονομία αλλά επίσης στην υγεία, την παιδεία και σε δράσεις για την ενίσχυση της περιφερειακής και της κοινωνικής συνοχής. Η Ελλάδα είναι στην πρώτη τριάδα των χωρών της ΕΕ όσον αφορά την εκταμίευση κονδυλίων του RRF, όπως σημείωσε ο υπουργός, υπογραμμίζοντας ότι η κυβέρνηση δεν πρόκειται να σταματήσει τις μεταρρυθμίσεις, προκειμένου να συνεχιστεί και να ενισχυθεί η προσέλκυση επενδύσεων και η στήριξη της κοινωνίας, πάντοτε με σεβασμό στη δημοσιονομική σταθερότητα, όπως ανέφερε.Ιωάννης Τσακίρης, αντιπρόεδρος, Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕπ)
Η προοπτική της Ελλάδας είναι θετική και έχει κερδίσει την εμπιστοσύνη των επενδυτών, σημείωσε ο αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων (ΕΤΕπ) Ιωάννης Τσακίρης, δίνοντας περαιτέρω έμφαση στους ευρωπαϊκούς πόρους από τους οποίους επωφελείται η χώρα. Ανέφερε ότι η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων έχει επενδύσει 2 δις ευρώ στη χώρα, προσθέτοντας ότι προτεραιότητα αυτών των επενδύσεων είναι μια πράσινη και ανθεκτική οικονομία. Ο κ. Τσακίρης ανέφερε παραδείγματα σχετικών επενδύσεων στην τεχνολογία, τον αγροτικό τομέα και τη διαχείριση των υδάτων, για την οποία είπε ότι η Ελλάδα έχει μείνει πίσω. Σημείωσε ότι η EIB επενδύει για πρώτη φορά και στον τομέα της άμυνας στην ΕΕ και, κλείνοντας, πρότεινε να δημιουργηθεί ένας πανευρωπαϊκός μηχανισμός για φθηνά σπίτια, προκειμένου να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα της μεγάλης αύξησης του στεγαστικού κόστους.Λάμπρος Παπακωνσταντίνου, πρόεδρος, IDEAL Holdings
Στην αλλαγή της εικόνας της Ελλάδας χάρη στην προσέλκυση επενδύσεων, την ανάπτυξη και την ύπαρξη σχετικής κυβερνητικής στρατηγικής, εστίασε ο πρόεδρος της IDEAL Holdings Λάμπρος Παπακωνσταντίνου. Σχολίασε ότι, πέραν της ευρωπαϊκής χρηματοδότησης, είναι σημαντικό να υπάρχει και η πολιτική βούληση για να πιάνουν τόπο οι επενδύσεις. Έδωσε ιδιαίτερη έμφαση στην ανάγκη επιτάχυνσης της λειτουργίας της δικαιοσύνης και στη σημασία ενός σταθερού φορολογικού συστήματος, ως δύο βασικών κινήτρων για τους επενδυτές. Επεσήμανε ότι η φορολογία στην Ελλάδα δεν είναι τόσο υψηλή, αλλά το φορολογικό σύστημα πρέπει να είναι ξεκάθαρο και να μην υπάρχει αναδρομική φορολόγηση. Ο κ. Παπακωνσταντίνου σημείωσε επίσης, ότι τα κίνητρα είναι πιο σημαντικά από τις επιχορηγήσεις και ότι οι περισσότερες ελληνικές επιχειρήσεις είναι μικρές, άρα χρειάζονται φορολογικά κίνητρα για συγχωνεύσεις ώστε να μεγαλώσουν. Τέλος, κάλεσε την κυβέρνηση να συνεχίσει τις διαρθρωτικές αλλαγές.Rade Ljumović, διευθύνων εταίρος, επικεφαλής γραφείου Μαυροβουνίου και Ελλάδας, Henley & Partners
Στις νέες διεθνείς τάσεις όσον αφορά την επενδυτική μετανάστευση αναφέρθηκε από το βήμα του Economist ο διευθύνων εταίρος, επικεφαλής γραφείου Μαυροβουνίου και Ελλάδας της Henley & Partners Rade Ljumovic, προσθέτοντας ότι οι χώρες της νοτιοανατολικής Ευρώπης, συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδας, είναι πολύ δραστήριες σε αυτόν τον τομέα. Αναφέρθηκε σε παραδείγματα σχετικών προγραμμάτων από τη Μάλτα, το Μαυροβούνιο και την Ελλάδα. Επεσήμανε επίσης ότι η Ελλάδα ιδίως τα τελευταία έξι χρόνια έχει προσελκύσει πολλούς επενδυτικούς μετανάστες και ότι η ζήτηση για Golden Visa έχει αυξηθεί ιδιαίτερα. Συνέδεσε τις εξελίξεις αυτές με την πορεία της οικονομίας της χώρας και με το γεγονός ότι η Ελλάδα είναι ένας πυλώνας σταθερότητας στην περιοχή. Μπορεί να υπάρξει συνεργασία με την κυβέρνηση σε προγράμματα που εμπλέκουν επενδυτικά funds και συγκεκριμένους οικονομικούς τομείς, ανέφερε κλείνοντας ο κ. Ljumović.Ντιν Μητρόπουλος, πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος, Metropoulos & Co.
Ευκαιρίες για επενδύσεις από τις ΗΠΑ στην Ελλάδα διαβλέπει ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της Metropoulos & Co. Ντιν Μητρόπουλος. Η κυβέρνηση έχει αναπτύξει ένα καλό momentum τα τελευταία χρόνια και η χώρα αποτελεί ελκυστικό επενδυτικό πόλο, ανέφερε, αν και υπάρχουν περιθώρια βελτίωσης σε τομείς όπως η ταχύτητα απονομής δικαιοσύνης σε συνδυασμό με την προώθηση κινήτρων, όπως είπε. Αναφέρθηκε στην αύξηση του ΑΕΠ της Ελλάδας, με ρυθμό πολλαπλάσιο του μ.ο. της Ευρώπης, κάτι που καλλιεργεί προσδοκίες, αλλά όπως πρόσθεσε απαιτούνται βελτιώσεις όπως στο σύστημα δικαιοσύνης αλλά και στο έλλειμμα.Ο κ. Μητρόπουλος σημείωσε ότι το χρέος στο 154% του ΑΕΠ είναι πολύ υψηλό και πως η χώρα πρέπει να δουλέψει για το θέσει υπό έλεγχο μετά την πρόοδο που έχει κάνει μειώνοντάς το από το 200%. Σχετικά με τις επενδύσεις που βασίζονται σε κριτήρια ESG, σημείωσε ότι είναι θέμα κουλτούρας που πρέπει να προωθούν οι εταιρείες σε ένα κόσμο που αλλάζει γρήγορα. Αναφέρθηκε στις επενδύσεις ESG των επιχειρήσεών του από την ρομπορική και την τεχνητή νοημοσύνη μέχρι την ισότητα, θέμα που αναδεικνύεται σε πολλές χώρες. Σύμφωνα με τον κ. Μητρόπουλο, η πρόοδος δεν είναι εύκολο να μετρηθεί και σημείωσε ότι τον τρομάζει η ιδέα του τι θα αντιμετωπίσουν τα εγγόνια του ενόψει της κλιμάκωσης της κλιματικής κρίσης. Ανησυχεί επίσης με τον διχασμό που εξελίσσεται στο πλαίσιο των εκλογικών αναμετρήσεων, σημειώνοντας ότι δεν είδε ποτέ στις ΗΠΑ τόσο αντίθετες απόψεις όπως εκφράζονται από τους πολίτες τα τελευταία χρόνια.
Τζον Κουδούνης, διευθύνων σύμβουλος, Calamos Investments
Η Ελλάδα έχει κάνει πάρα πολύ μεγάλη πρόοδο τα τελευταία χρόνια και η κυβέρνηση προωθεί συστηματικά τη βιωσιμότητα, σύμφωνα με τον διευθύνοντα σύμβουλο της Calamos Investment Τζον Κουδούνη. Αναφέρθηκε σε επενδύσεις 3,2 δισ. δολ. σε βιώσιμα projects για τα επόμενα χρόνια και στο ενδιαφέρον της κυβέρνησης για διπλασιασμό των κονδυλίων που διατίθενται για την αντιμετώπιση κινδύνων που αφορούν φυσικές καταστροφές. Πέραν της σταθερότητας, ο κ. Κουδούνης πιστώνει στην κυβέρνηση το επενδυτικό περιβάλλον αναφερόμενος ενδεικτικά στις επενδύσεις στη φιλοξενία αλλά και άλλους τομείς, όπως οι επενδύσεις που υλοποιούν οι Pfizer, Microsoft κ.ά.Ο κ. Κουδούνης αναφέρθηκε επίσης στη συνεργασία που έχει αναπτύξει με τον Γιάννη Αντετοκούνμπο, με τα Calamos Antetokounmpo Global Sustainable Equity Funds. Προωθώντας το όραμα των επενδύσεων χωρίς τη χρήση ορυκτών καυσίμων τα τελευταία 25 χρόνια, κατέληξε σε συμφωνία με τον Γιάννη Αντετοκούνμπο με τον οποίο μοιράζονται κοινές αξίες, όπως πρόσθεσε. Τα επενδυτικά κεφάλαια με δεσμεύσεις ESG προωθούνται σήμερα σε διάφορες χώρες, μεταξύ των οποίων η Ελλάδα, ανέφερε. Το πρώτο βιώσιμο διαπραγματεύσιμο αμοιβαίο κεφάλαιο που δημιουργήθηκε είναι ήδη υπό διαπραγμάτευση στο χρηματιστήριο της Νέας Υόρκης εδώ και έναν χρόνο. Όπως σημείωσε ο κ.Κουδούνης, οι επενδύσεις με γνωμονα τη βιωσιμότητα και τα ESG ήρθαν για να μείνουν. Είναι ενδεικτικό ότι στην Ευρώπη πάνω από 33% των εταιρειών δίνουν έμφαση στις επενδυτικές τους αποφάσεις στα ESG έναντι 18% στις ΗΠΑ. Σύμφωνα με στοιχεία που παρουσίασε, το 2019 επενδύθηκαν 23 τρις δολ. σε τέτοια προϊόντα, το 2022 ξεπέρασαν τα 30 δισ. ευρώ και υπάρχει πρόβλεψη να φτάσουν τα 40 τρισ. δολ. το 2030.
Elizabeth McCaul, μέλος του εποπτικού συμβουλίου, Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ)
Η ολοκλήρωση της τραπεζικής ένωσης και η ένωση των κεφαλαιαγορών είναι μια αναγκαιότητα, σύμφωνα με την Elizabeth McCaul, μέλος του εποπτικού συμβουλίου, Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα. Όπως είπε, καταφέραμε πολλά με τον SSM μιλώντας μεταξύ άλλων για την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών. Πρόσθεσε ότι πρέπει να τρέξουμε πολύ γρήγορα ενόψει των νέων προκλήσεων, από τις εξελίξεις στην τεχνολογία, την κλιματική κρίση, το δημογραφικό μέχρι τις γεωπολιτικές εξελίξεις. Σημείωσε ότι πρέπει να αναπτύξουμε εργαλεία για να μπορέσουν οι αγορές να αντιμετωπίσουν τους αναδυόμενους κινδύνους ,κάνοντας λόγο για ένα δίχτυ ασφαλείας για τις καταθέσεις σε όλη την Ευρώπη.Μεταξύ, των προϋποθέσεων, σύμφωνα με την κ.McCaul, είναι η δημιουργία μιας ενιαίας αγοράς και η ενοποίηση των αγορών κεφαλαίου. Εξήγησε ότι απαιτείται εύρος και βάθος για να μετριαστούν οι κίνδυνοι και σημείωσε ως παράδειγμα τον τρόπο που αποτυπώνονται στους ισολογισμούς των τραπεζών τα περιουσιακά στοιχεία σε Ευρώπη και ΗΠΑ ενώ υπενθύμισε αστοχίες που διαπιστώθηκαν στο πρόσφατο παρελθόν στις ΗΠΑ και στην Ευρώπη, με τις περιφερειακές τράπεζες και την Credit Suisse αντίστοιχα. Μιλώντας για την Ελλάδα, σημείωσε ότι είναι σε καλή συγκυρία και πως ο τραπεζικός τομέας είναι ανθεκτικός, σταθερός και σε καλή κατάσταση μετά από τις προκλήσεις των τελευταίων 2,5 ετών. Η ΕΚΤ είναι εδώ για να συνεισφέρει στην αντιμετώπιση προκλήσεων, υπογράμμισε κλείνοντας.
Γκίκας Χαρδούβελης, πρόεδρος ΔΣ, Εθνική Τράπεζα, καθηγητής, Τμήμα Χρηματοοικονομικής και Τραπεζικής Διοικητικής, Πανεπιστήμιο Πειραιώς
Στη στενή συνεργασία με την ευρωπαϊκή εποπτική αρχή και στην αλλαγή σελίδας στο ελληνικό τραπεζικό σύστημα αναφέρθηκε ο πρόεδρος ΔΣ της Εθνικής Τράπεζας και καθηγητής του Τμήματος Χρηματοοικονομικής και Τραπεζικής Διοικητικής του Πανεπιστημίου Πειραιώς Γκίκας Χαρδούβελης. Υπενθύμισε ότι μετά την κρίση, τα τελευταία 8 χρόνια τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια υποχώρησαν στο 6%, όταν ο μ.ο. στην Ευρώπη είναι στο 1,8%. Δουλεύουμε προς την κατεύθυνση περαιτέρω μείωσης, σύμφωνα με τον κ.Χαρδούβελη, ο οποίος παρουσίασε σχετικούς δείκτες σημειώνοντας –μεταξύ άλλων– ότι οι ελληνικές τράπεζες έχουν περάσει με επιτυχία τα stress test και μάλιστα σε υψηλές θέσεις στην ευρωπαϊκή κατάταξη και διαθέτουν την απαιτούμενη ρευστότητα, ενώ πλέον ψάχνουν επιχειρήσεις για να δανείσουν.Πρόσθεσε ότι 3 από τις 4 συστημικές τράπεζες έχουν επενδυτική βαθμίδα και μετά από 16 χρόνια θα δώσουν μέρισμα, εξέλιξη που είναι ένα σημάδι επιστροφής στην κανονικότητα. Εξήγησε δε ότι δεν είναι μόνο τα υψηλά επιτόκια που ευνόησαν την κερδοφορία και ότι έχει οικοδομηθεί ανθεκτικότητα για το μέλλον. Οι συστημικές τράπεζες έχουν αυξήσει την αξία τους κι έχουν επενδύσει στον ψηφιακό τους μετασχηματισμό, όπως πρόσθεσε. Ερωτηθείς για τον ανταγωνισμό από τις fintech, σημείωσε ότι δεν είναι τόσο σημαντικός, καθώς ειδικά στην Ελλάδα αναπτύσσονται συνεργασίες, ενώ πιο σημαντικός είναι ο ανταγωνισμός των big techs. Ο πρόεδρος της Εθνικής Τράπεζας σημείωσε την ανάγκη ενίσχυσης της ανταγωνιστικότητας σε ευρωπαϊκό επίπεδο μιλώντας ενδεικτικά για την ανάπτυξη των fintech συγκριτικά με τις ΗΠΑ.