Με αφορμή τη συζήτηση σε σχέση με το επίπεδο τιμών σε Ελλάδα και Γερμανία, το Ινστιτούτο Έρευνας Λιανεμπορίου Καταναλωτικών Αγαθών ΙΕΛΚΑ παραθέτει σχετικά στοιχεία του Ινστιτούτου και της παγκόσμιας βάσης δεδομένων τιμών καταναλωτή Numbeo.
Τα πραγματικά αυτά δεδομένα δίνουν μια ολοκληρωμένη εικόνα της διαφοράς τιμών στα προϊόντα σουπερμάρκετ μεταξύ Ελλάδας και Γερμανίας.
Καταρχάς, η επαναλαμβανόμενη έκθεση του Ινστιτούτου Έρευνας Λιανεμπορίου Καταναλωτικών Αγαθών (ΙΕΛΚΑ) παρουσιάζει τα αποτελέσματα οργανωμένης έρευνας σύγκρισης τιμών (που βασίζονται σε στοιχεία από πλατφόρμες σύγκρισης τιμών σε κάθε χώρα, αλλά και σε τιμοληψίες από αλυσίδες σουπερμάρκετ) σε τυπικό καλάθι προϊόντων του νοικοκυριού του οργανωμένου λιανεμπορίου τροφίμων (σουπερμάρκετ) στην Ελλάδα την Άνοιξη του 2024 και αντίστοιχα στην Γαλλία, στο Ηνωμένο Βασίλειο, στην Ισπανία, στην Ιταλία, στην Πορτογαλία, στη Γερμανία και στη Ρουμανία. Η σύγκριση τιμών γίνεται με και χωρίς την αξία του ΦΠΑ, ο οποίος διαφέρει σε κάθε χώρα.
Για την ανάλυση συγκρίθηκαν οι τιμές σε συνολικά 44 κατηγορίες προϊόντων: Αυτές οι υποκατηγορίες προϊόντων εξετάζονται από ένα σημαντικό δείγμα πάνω από 1.400 τιμών προϊόντων και 9 διαφορετικές αλυσίδες σουπερμάρκετ στις δύο χώρες συνολικά για να υπολογισθούν οι μέσες τιμές, με δειγματοληψίες από έγκυρα site σύγκρισης τιμών σε Ελλάδα και Γερμανία, αλλά και από αλυσίδες σουπερμάρκετ. Τα στοιχεία περιλαμβάνουν όλες τις τιμές επωνύμων προϊόντων, αλλά και όλων των προϊόντων ιδιωτικής ετικέτας σε κάθε χώρα (εξαιρουμένων μόνο ειδικών προϊόντων όπως π.χ. βιολογικά προϊόντα). Οι τιμές είναι οι τελικές τιμές συμπεριλαμβανομένων των προσφορών και εκπτώσεων που παρέχουν οι αλυσίδες σουπερμάρκετ σε κάθε χώρα. Διευκρινίζεται ότι οι τιμές αφορούν μόνο αλυσίδες σουπερμάρκετ και όχι άλλα σημεία πώλησης. Τα στοιχεία προέρχονται από τις παρακάτω αλυσίδες σουπερμάρκετ:
Ελλάδα: Σκλαβενίτης, ΑΒ, My Market, Μασούτης, Market In
Γερμανία: Rewe, Kaufland, Netto, Tukwila
Τα δεδομένα τιμών τα Έρευνας του ΙΕΛΚΑ υπολογίζονται από γνωστά παρατηρητήρια τιμών των χωρών που εξετάστηκαν και για την Ελλάδα στα πρωτογενή δεδομένα από τιμοληψίες σε μεγάλες αλυσίδες σουπερμάρκετ. Σε κάθε νέα μέτρηση ανανεώνεται το δείγμα των κωδικών που μετρούνται και ανάλογα τη διαθεσιμότητα επιλέγονται διαφορετικές ποσότητες προϊόντων.
Η σύγκριση των μέσων τιμών των καλαθιών (πίνακας 1) δείχνει ότι η Γερμανία έχει ακριβότερο καλάθι κατά 26% Η εικόνα των αποτελεσμάτων αλλάζει σημαντικά όταν αφαιρέσουμε τον αναλογούντα ΦΠΑ ανά χώρα για να γίνουν αντιληπτές τις πραγματικές τιμές των προϊόντων σουπερμάρκετ. Η σύγκριση των καλαθιών σε αυτή την περίπτωση (σχήμα 1 και πίνακας 1) η Γερμανία έχει ακριβότερο καλάθι κατά 33%. Αυτό είναι αποτέλεσμα της διαφοράς που έχει ο χαμηλός ΦΠΑ ανά χώρα (πρόκειται για τον ΦΠΑ που αναφέρεται σε τρόφιμα και ποτά). Στην Ελλάδα αυτός ο ΦΠΑ είναι 13% ενώ στην Γερμανία (7%)
Σε αντίστοιχα συμπεράσματα καταλήγει και η ανάλυση στοιχείων του Numbeo (το numbeo είναι crowd-sourced global database για τιμές καταναλωτή παγκοσμίως, με στοιχεία από το 2009), τον Ιούνιο 2024, με βάση στοιχεία των τελευταίων 12 μηνών, τα οποία αφορούν όλα τα σημεία πώλησης και αφορούν το ελάχιστο ποσό χρημάτων που πρέπει να δαπανήσει κάποιος στις δύο χώρες προκειμένου να καλύψει τις ανάγκες θερμίδων, και σε αυτή την περίπτωση η Γερμανία είναι ακριβότερη κατά 26% σε σχέση με την Ελλάδα με 333 ευρώ έναντι 264 ευρώ στην Ελλάδα.
Σημειώνεται ότι πέρα από τον ΦΠΑ παράγοντες που θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη όταν συγκρίνονται τιμές ανάμεσα σε διαφορετικές χώρες είναι:
Φυσικές καταστροφές λόγω της κλιματικής αλλαγής
Η απόσταση της χώρας από τα παραγωγικά κέντρα της κεντρικής και δυτικής Ευρώπης και τα αντίστοιχα κόστη
Το ύψος της φορολογίας σε κάθε χώρα
Το κόστος ενέργειας
Το κόστος καυσίμων και γενικά μεταφορών
Η πολυπλοκότητα της γεωγραφίας της κάθε χώρας (π.χ. οδικό δίκτυο, νησιά κλπ)
Το μέγεθος της αγοράς, η αγοραστική δύναμη-δυνατότητα και αντίστοιχες οικονομίες κλίμακας στις προμήθειες των προϊόντων
Το ισοζύγιο εξαγωγών-εισαγωγών σε σχέση με τα τρόφιμα και τις πρώτες ύλες παρασκευής τους
Τα διάφορα κόστη παραγωγής (ενέργεια, πρώτες ύλες, μισθολογικό κόστος, χρηματοοικονομικό κόστος, γραφειοκρατία)
Η παραγωγικότητα της βιομηχανίας και του λιανεμπορίου σε κάθε χώρα
Οι καταναλωτικές συνήθειες σε κάθε χώρα (π.χ. η τάση για συσκευασμένα ή μη προϊόντα, τα προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας κλπ)
Ακολουθεί ο πίνακας 3 με τα στοιχεία ανά προϊόν με ΦΠΑ και χωρίς ΦΠΑ:
