Υπουργείο Εργασίας: Από το φθινόπωρο αλλαγές στις επικουρικές συντάξεις για 150.000 ελεύθερους επαγγελµατίες - Τι θα ισχύσει, αναλυτικά παραδείγµατα

Αλλαγές στις επικουρικές συντάξεις για 150.000 ελεύθερους επαγγελµατίες προωθεί το υπουργείο Εργασίας από το φθινόπωρο, επεκτείνοντας τη δυνατότητα αναγνώρισης πλασµατικών ετών µέχρι 5 χρόνια (στο ∆ηµόσιο µπορούν να αναγνωρίσουν άλλα δύο χρόνια), προκειµένου να θεµελιώσουν σύνταξη όσοι δεν έχουν διακόψει το επικουρικό, αλλά και να επεκτείνουν τα χρόνια ασφάλισής τους όσοι το επιθυµούν.

Με βάση τις προτεινόµενες διατάξεις, εάν κάποιος ασφαλισµένος δεν είχε τις ελάχιστες προϋποθέσεις για τη λήψη επικουρικής σύνταξης, πλέον θα έχει την ευκαιρία να εξαγοράσει πλασµατικά έτη για τη συµπλήρωση του ελάχιστου ορίου των 15 ετών µε βάση τις διατάξεις του νόµου 5078/2023.

Στο συγκεκριµένο µέτρο εντάσσονται οι ελεύθεροι επαγγελµατίες και αυτοαπασχολούµενοι που έχουν τη δυνατότητα να αναγνωρίσουν πλασµατικά έτη µέσω εξαγοράς για να εξασφαλίσουν επικουρική σύνταξη, αλλά και οι υπόλοιποι, οι οποίοι για πολλούς λόγους έχουν λιγότερα χρόνια επικούρησης από την κύρια ασφάλισή τους.

Επικουρική ασφάλιση: Ποιους αφορά

Η επικουρική ασφάλιση αφορά µισθωτούς εργαζόµενους, µε συνέπεια χιλιάδες συνταξιούχοι, που στο παρελθόν είχαν και µισθωτή εργασία, να µην µπορούν να λάβουν την επικουρική τους σύνταξη, εάν δεν έχουν συµπληρώσει σε µισθωτή εργασία τις ελάχιστες 4.500 ηµέρες επικουρικής ασφάλισης ή δεν έχουν καταβληθεί ορθά στον επικουρικό φορέα οι προβλεπόµενες εισφορές. Συνέπεια αυτού είναι ο ασφαλισµένος να µην µπορεί να λάβει την επικουρική σύνταξη λόγω µη συµπλήρωσης των κατώτατων προϋποθέσεων. Οι προϋποθέσεις για λήψη επικουρικής σύνταξης και εξαγοράς πλασµατικών ετών θα είναι αντίστοιχες µε εκείνες που ισχύουν για τη λήψη κύριας σύνταξης:

• Η συµπλήρωση 3.600 ηµερών πραγµατικής ασφάλισης στον επικουρικό φορέα.
• Η εξαγορά µε κόστος 6% επί των τελευταίων αποδοχών του ασφαλισµένου και ελάχιστες αποδοχές στο ύψος του κατώτατου µισθού. Σχετικά µε τον χρόνο ασφάλισης, υπάρχουν οι εξής τρεις κατηγορίες:
• Ο χρόνος πραγµατικής (υποχρεωτικής) ασφάλισης.
• Ο χρόνος προαιρετικής ασφάλισης.
• Ο αναγνωριζόµενος χρόνος πλασµατικής ασφάλισης.

Εποµένως, η άσκηση του δικαιώµατος αναγνώρισης εναπόκειται στην πρωτοβουλία του ασφαλισµένου ως ακολούθως:

1. Η στρατιωτική θητεία είναι η πιο συνηθισµένη αναγνώριση πλασµατικού χρόνου για τους άνδρες. Ειδικά όταν αναγνωρίζονται 30 ηµέρες τον µήνα και 360 το έτος (στράτευσης), ενώ ο ΕΦΚΑ µισθωτών (ΙΚΑ) αναγνωρίζει µόλις 300 ένσηµα (25 ανά µήνα), ανεξαρτήτως πόσες ηµέρες µέσα στον χρόνο εργάζεται κάποιος.

2. Η γονική άδεια ανατροφής παιδιών.

3. Η επιδοτούµενη ασθένεια είναι δωρεάν και αφορά µόνο τη θεµελίωση (π.χ. για τα 40 έτη), αλλά όχι και για προσαύξηση (το κλάσµα της ανταποδοτικής σύνταξης θα παραµείνει π.χ. στα 39 έτη, όταν η ασθένεια αφορά 12 µήνες).

4. Η επιδοτούµενη ανεργία (όπως και η ασθένεια είναι δωρεάν, αλλά δεν υπολογίζεται στην προσαύξηση της σύνταξης). Κάποιος µπορεί να αναγνωρίσει έως 300 ηµέρες ανεργίας.

5. Η εκπαιδευτική άδεια άνευ αποδοχών έως 600 µέρες.

6. Ο χρόνος σπουδών για την απόκτηση µόνο ενός πτυχίου ανώτερης, ανώτατης σχολής ή µεταλυκειακής σχολής. Προϋπόθεση, να µην υπάρχει παράλληλη ασφάλιση (π.χ. εργασία κατά τη φοίτηση). Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δοθεί και στο γεγονός ότι δεν είναι δυνατή η αναγνώριση του χρόνου σπουδών αν δεν αποκτηθεί το σχετικό πτυχίο ή δίπλωµα.

7. Στα κενά ασφάλισης αναγνωρίζεται το σύνολο του χρόνου. 8. Ο χρόνος κύησης-λοχείας µόνο για θεµελίωση, όχι για προσαύξηση.

9. Οι χρόνοι από τα τέκνα: 300 ηµέρες για το πρώτο παιδί και 600 ηµέρες για κάθε επόµενο παιδί µέχρι το τρίτο, ήτοι στο σύνολο µέχρι 5 έτη.

10. Ο χρόνος µαθητείας, έως 2 έτη.

11. Ο χρόνος προσωρινής κράτησης ή φυλάκισης.

12. Ο χρόνος σύνταξης αναπηρίας.

∆ικαίωµα αναγνώρισης και διαδικασία έκδοσης σύνταξης

Στις προϋποθέσεις υπάγεται η υποχρέωση οι ενδιαφερόµενοι να καταβάλουν τις εισφορές εργοδότη και εργαζόµενου (6%) επί του συνόλου των αποδοχών τους. Το δικαίωµα αναγνώρισης για καθέναν από τους παραπάνω χρόνους ασκείται µόνο σε έναν φορέα κύριας ασφάλισης ή στο ∆ηµόσιο και σε έναν φορέα επικουρικής ασφάλισης, ενώ δεν είναι δυνατή η αναγνώριση µέρους του ίδιου χρόνου σε έναν φορέα και το υπόλοιπο του ίδιου χρόνου σε άλλον φορέα.

Παράλληλα, σηµειώνεται ότι η προθεσµία έκδοσης της επικουρικής σύνταξης είναι 50 ηµέρες από τη συγκέντρωση του συνόλου των απαιτούµενων δικαιολογητικών, των πιστοποιητικών και των στοιχείων. Συγκεκριµένα, σηµειώνεται ότι η προθεσµία αρχίζει από την κατάθεση της αίτησης στην αρµόδια υπηρεσία και την υποβολή ή συγκέντρωση του συνόλου των απαιτούµενων δικαιολογητικών, πιστοποιητικών ή στοιχείων.

Η διαδικασία έκδοσης συνταξιοδοτικής πράξης συναρτάται από διάφορους παράγοντες και παραµέτρους (χειρόγραφες διαδικασίες, ειδικά για τους ενταχθέντες φορείς που δεν εκδίδουν την επικουρική σύνταξη µε την αυτοµατοποιηµένη διαδικασία, επικοινωνία µεταξύ των φορέων σε περιπτώσεις διαδοχικής ασφάλισης, αναµονή έκδοσης της απόφασης κύριας σύνταξης, κλήση σε ακρόαση, ενστάσεις, όγκος εργασιών των υπηρεσιών κ.λπ.).

Σηµειώνεται ότι έχει θεσπιστεί για όλους τους ασφαλισµένους του Κλάδου Επικουρικής Ασφάλισης του ΕΦΚΑ µια ενιαία προϋπόθεση, µε την οποία θεµελιώνεται συνταξιοδοτικό δικαίωµα για επικουρική σύνταξη λόγω γήρατος.