Λίγες μέρες πριν επισκεφθεί την Ελλάδα, η Μπεάτα Γιαβόρτσικ μιλά στα «Π» για την έκθεση Ντράγκι, τις προοπτικές ανάπτυξης της Ελλάδας και τους τομείς όπου η χώρα μας προσελκύει επενδύσεις. Συναντήσαμε διαδικτυακά (μέσω Zoom) την καθηγήτρια Οικονομικών στην Οξφόρδη και επικεφαλής οικονομολόγο της EBRD (Ευρωπαϊκή Τράπεζα Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης) στα κεντρικά γραφεία, στο Λονδίνο, και ακούσαμε την αισιόδοξη οπτική της για το παρόν και το μέλλον της ελληνικής οικονομίας. Η Γιαβόρτσικ θα συμμετέχει στο 12ο Athens Democracy Forum, που θα διεξαχθεί στην Αθήνα από 1η έως 3 Οκτωβρίου.

Διαβάστε εδώ: Μάριο Ντράγκι: Οι βασικοί άξονες και τα µέτρα που προτείνει ο πρώην πρόεδρος της ΕΚΤ για την επανεκκίνηση της ευρωπαϊκής οικονοµίας

Ο Μάριο Ντράγκι προειδοποίησε ότι η Ευρωπαϊκή Ενωση είτε θα δράσει γρήγορα και αποφασιστικά είτε θα υπάρξει βασανιστική αγωνία. Συμφωνείτε με τα συμπεράσματα της έκθεσής του;

Ταξιδεύοντας στην Ευρώπη, αντιλαμβάνομαι ότι υπάρχει μια αίσθηση ότι η Ευρώπη είναι σε κρίση. Και αυτό οφείλεται σε διάφορους παράγοντες. Νιώθουμε τις συνέπειες του πολέμου στην Ουκρανία σε σχέση με τις τιμές της ενέργειας. Αυτό το επισήμανε στην έκθεσή του ο Μάριο Ντράγκι, ότι οι ευρωπαϊκές επιχειρήσεις πληρώνουν έως και τρεις φορές πάνω το ηλεκτρικό ρεύμα απ' ό,τι οι αμερικανικές και αυτό είναι πιο έντονο στις τιμές φυσικού αερίου, που είναι έως και πέντε φορές υψηλότερες από τις αμερικανικές, κάτι που φυσικά διαβρώνει την ανταγωνιστικότητα της Ευρώπης και αντανακλάται στους χαμηλούς ρυθμούς ανάπτυξης στην ευρωζώνη. Η Γερμανία αναμένεται να έχει ανάπτυξη 0,2% φέτος. Η ευρωζώνη συνολικά κάτω από 1%. Αυτή είναι μια αιτία που έχουμε αυτή την αίσθηση της κρίσης. Είναι και ότι υπάρχει η αίσθηση πως μένουμε πίσω σε σχέση με τις ΗΠΑ ως προς την τεχνολογία, τις πατέντες και τις startups. Η αυτοκινητοβιομηχανία είναι ένα πολύ ευαίσθητο θέμα. Η πρόσφατη ανακοίνωση της Volkswagen για την πρόθεσή της να κλείσει ένα εργοστάσιο στη Γερμανία και να απολύσει εργαζομένους είναι μια πολύ απογοητευτική εξέλιξη, γιατί η αυτοκινητοβιομηχανία παραδοσιακά ήταν η ισχύς της Ευρώπης και ειδικά της γερμανικής οικονομίας. Αναγνωρίζεται, επίσης, ότι η Ευρώπη ασφυκτιά από ένα ρυθμιστικό τσουνάμι. Και παρόλο που καθεμιά από αυτές τις οδηγίες ή κανονισμούς από μόνη της είναι λογική και γίνεται καλόπιστα, ο συνολικός αριθμός τους δημιουργεί μεγάλο φόρτο. Επομένως, υπάρχει η αίσθηση στην Ευρώπη ότι «ή τώρα ή ποτέ» - πως κάτι πρέπει να γίνει.

Πάμε τώρα στην Ελλάδα. Ποιες είναι οι προβλέψεις σας για τους ρυθμούς ανάπτυξης;

Από το 2023, όταν η Ελλάδα ανέκτησε την επενδυτική βαθμίδα, έχουμε δει ότι προσελκύει μεγαλύτερες επενδυτικές ροές. Και αυτό αποτελεί έναν από τους παράγοντες της ανάπτυξης τη φετινή χρονιά, που ήταν πάνω από 2% του ΑΕΠ τα δύο πρώτα τρίμηνα. Βλέπουμε ότι οι περισσότεροι οικονομικοί δείκτες κινούνται προς την επιθυμητή κατεύθυνση. Ιδιαίτερα αξιοσημείωτη είναι η μείωση της ανεργίας σε ιστορικά χαμηλό ποσοστό 15ετίας. Η εμπιστοσύνη μας αυξάνεται, επίσης, λόγω του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, από το οποίο η Ελλάδα λαμβάνει πολλούς πόρους. Είναι επίσης ενθαρρυντικό ότι η Ελλάδα είναι πάνω από τον μέσο όρο σε σχέση με την επίτευξη των προαπαιτουμένων και την εκπλήρωση στόχων του Ταμείου Ανάκαμψης. Η τουριστική περίοδος φέτος μέχρι στιγμής είναι πολύ ισχυρή και είναι πολύ πιθανό η Ελλάδα να πιάσει ακόμα ένα ρεκόρ σε σχέση με τον αριθμό τουριστών που υποδέχεται. Ολοι αυτοί οι παράγοντες μας κάνουν αισιόδοξους ότι η Ελλάδα είναι σε θετική τροχιά ως προς την ανάπτυξη. Οι προβλέψεις μας είναι για περίπου 2,5% φέτος και περίπου 2,5% του χρόνου, μια πολύ καλή επίδοση συγκρινόμενη με την ευρωζώνη.

Ιδιαίτερα αξιοσημείωτη είναι η μείωση της ανεργίας σε ιστορικά χαμηλό ποσοστό 15ετίας. Η εμπιστοσύνη μας αυξάνεται, επίσης, λόγω του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, από το οποίο η Ελλάδα λαμβάνει πολλούς πόρους

Πώς θα μπορούσαν να αλλάξουν το παραγωγικό μοντέλο και η διάρθρωση της οικονομίας, ώστε η Ελλάδα να πετύχει μακροπρόθεσμη και βιώσιμη ανάπτυξη;

Η Ελλάδα έχει ένα παράθυρο ευκαιρίας, επειδή, πρώτον, επέστρεψε στην επενδυτική βαθμίδα και, άρα, περιμένει εισροή επενδύσεων. Δεύτερον, το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας μου δίνει μεγάλη αισιοδοξία, επειδή δεν αφορά μόνο γενναίους πόρους, αλλά επειδή τα χρήματα αυτά πρέπει να επενδυθούν με τρόπο τέτοιο ώστε να μπουν τα θεμέλια για τη μελλοντική ανάπτυξη. Είναι μια ιστορική ευκαιρία. Για κάθε κυβέρνηση αποτελεί μεγάλη πρόκληση να επενδύει στη μακροπρόθεσμη ανάπτυξη, επειδή οι εκλογικοί κύκλοι είναι σύντομοι. Και αν επενδύσεις σε κάτι που θα αποδώσει σε πέντε ή δέκα χρόνια, τότε δεν μπορείς να το δείξεις στους ψηφοφόρους στις επόμενες εκλογές. Το γεγονός ότι το Ταμείο Ανάκαμψης «δένει» τα χέρια των κυβερνήσεων το καθιστά τόσο αποτελεσματικό και τόσο πολλά υποσχόμενο. Η τρίτη όψη σε αυτό το παράθυρο ευκαιρίας είναι ότι, έπειτα από μια δύσκολη δεκαετία, αυτή η κυβέρνηση έχει τη λαϊκή εντολή και την πρόθεση να υλοποιήσει διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις. Δεν υπάρχει μαγική λύση για το πώς να διαφοροποιήσεις την οικονομία. Νομίζω πως όλοι στην Ελλάδα αντιλαμβάνονται ότι η διαφοροποίηση χρειάζεται - υπάρχει ένα όριο στο πόσο ο τουρισμός και η ναυτιλία μπορούν να οδηγούν την οικονομία. Υπάρχουν «βαρετά» πράγματα, όπως το να επενδύεις στις υποδομές, να μειώνεις την περιττή γραφειοκρατία, να επενδύεις σε δεξιότητες και διά βίου μάθηση. Ολα αυτά χρειάζονται για να αυξηθεί η ανταγωνιστικότητα. Αλλά τα καλά νέα είναι πως υπάρχει λαϊκή εντολή, υπάρχουν πόροι και υπάρχει ενδιαφέρον από ξένους επενδυτές.

Σε ποιους τομείς ενδιαφέρεται να επενδύσει η EBRD στην Ελλάδα;

Η EBRD βοηθά τις χώρες να αξιοποιήσουν τη χρηματοδότηση από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας. Αυτό είναι ένα από τα πράγματα που κάνουμε και αποτελεί ένα μεγάλο κομμάτι του πώς βλέπουμε τη δραστηριότητά μας στην Ελλάδα. Το 2021 υπογράψαμε μια συμφωνία με το υπουργείο Οικονομικών, ώστε να παρέχουμε χρηματοδότηση επιπλέον των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης, με δάνεια μέχρι 500 εκατ. ευρώ. Η ιδέα ήταν ότι οι δανειζόμενοι θα χρηματοδοτούσαν το 20% του κόστους του έργου με ίδιους πόρους και τα υπόλοιπα χρήματα θα προέρχονταν από το Ταμείο Ανάκαμψης και δανεισμό από την EBRD, ακολουθώντας τους πυλώνες του ελληνικού σχεδίου για το Ταμείο Ανάκαμψης. Συνεπώς, η πράσινη και η ψηφιακή μετάβαση, η ενίσχυση των εξαγωγών και η υποστήριξη της έρευνας και της καινοτομίας είναι τομείς όπου επενδύουμε. Βοηθάμε τον ιδιωτικό τομέα να αξιοποιήσει τις ευκαιρίες που παρουσιάζονται στη διαδικασία της πράσινης μετάβασης και της ψηφιοποίησης.

*Δημοσιεύθηκε στο MoneyPro των «Παραπολιτικών»