Μετά την αναμενόμενη τρίτη μείωση των επιτοκίων από την ΕΚΤ την Πέμπτη (17.10.2024), η πρόεδρος της, Κριστίν Λαγκάρντ δεν δεσμεύτηκε για την περαιτέρω πορεία αποκλιμάκωσής τους και δήλωσε ότι οι αποφάσεις θα λαμβάνονται σε κάθε συνεδρίαση με βάση τα νεότερα διαθέσιμα στοιχεία για τον πληθωρισμό και την οικονομία.

Το επιτόκιο καταθέσεων μειώθηκε στο 3,25% από 3,5% τον Σεπτέμβριο και προφανώς έχει πολύ δρόμο ακόμη προς τα κάτω, με τις αγορές να θεωρούν ότι θα σταθεροποιηθεί στο 2% το 2025. Ότι η κα Λαγκάρντ δεν θα δεσμευόταν για το χρονοδιάγραμμα μείωσης των επιτοκίων ήταν αναμενόμενο, καθώς οι κεντρικοί τραπεζίτες δεν προαναγγέλλουν κάποια μελλοντική απόφαση νομισματικής πολιτικής παρά μόνο όταν είναι βέβαιοι ότι δεν θα χρειαστεί να την ανακαλέσουν.

Γι’ αυτό και σπάνια έχει υπάρξει κάποια άμεση ή έμμεση προαναγγελία μείωσης επιτοκίων στην ιστορία της ΕΚΤ.

Από την ανακοίνωση, όμως, της Πέμπτης και τη συνέντευξη Τύπου που έδωσε αμέσως μετά η Λαγκάρντ φαίνεται ότι η ΕΚΤ επιταχύνει τη χαλάρωση της νομισματικής πολιτικής και ότι μία περαιτέρω μείωση των επιτοκίων τον Δεκέμβριο είναι πολύ πιθανή.

Οι ενδείξεις που προκαλούν αισιοδοξία - Απόφαση της ΕΚΤ

Η πρώτη ένδειξη προκύπτει από την απόφαση της ΕΚΤ, όπου σημειώνεται ότι «ο πληθωρισμός αναμένεται να αυξηθεί τους επόμενους μήνες, πριν υποχωρήσει προς τον στόχο στη διάρκεια του επόμενου έτους», ενώ στην απόφαση του Σεπτεμβρίου αναφερόταν ότι ο πληθωρισμός «αναμένεται να υποχωρήσει προς τον στόχο στο δεύτερο εξάμηνο του επόμενου έτους».

Συνεπώς, η ΕΚΤ επιβεβαίωσε, εμμέσως πλην σαφώς, ότι ο μεσοπρόθεσμος στόχος του 2% μπορεί να επιτευχθεί νωρίτερα από τις προβλέψεις του Σεπτεμβρίου, δηλαδή στο α’ εξάμηνο του 2025, όπως είχε δηλώσει πρόσφατα ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος, Γιάννης Στουρνάρας.

Δεύτερον, η Λαγκάρντ είπε ότι ο κίνδυνος μίας μεγαλύτερης μείωσης του πληθωρισμού σε σχέση με τον στόχο, δηλαδή να υποχωρήσει αρκετά κάτω από το 2% λόγω της αναιμικής ανάκαμψης της οικονομίας, είναι πιθανόν μεγαλύτερος από τον κίνδυνο να παραμείνει πάνω από το 2% λόγω κάποιας υψηλότερης από την αναμενόμενη αύξηση μισθών ή κάποιου εξωγενούς παράγοντα, όπως μίας εκτόξευσης των τιμών του πετρελαίου.

Η πεποίθηση των μελών του Διοικητικού Συμβουλίου της ΕΚΤ ότι ο στόχος για τον πληθωρισμό θα επιτευχθεί πολύ σύντομα έχει ενισχυθεί πολύ, ιδιαίτερα μετά τη μείωση του πληθωρισμού στο 1,7% στην Ευρωζώνη τον Σεπτέμβριο και την απρόσμενη εξασθένιση της οικονομικής δραστηριότητας τον ίδιο μήνα, με βάση τα στοιχεία από την έρευνα σε επιχειρήσεις (PMI). Τα τελευταία έδειξαν ότι η ιδιωτική οικονομική δραστηριότητα μειώθηκε και στις τρεις μεγαλύτερες οικονομίες της Ευρωζώνης – Γερμανία, Γαλλία και Ιταλία – τον περασμένο μήνα.

Γιατί η ΕΚΤ μείωσε ομόφωνα τα επιτόκια

Η Λαγκάρντ εξήγησε ότι η αρνητική έκπληξη στην οικονομική δραστηριότητα επηρεάζει πτωτικά τις προοπτικές για τον πληθωρισμό. Είναι χαρακτηριστική η απάντηση που έδωσε για τον λόγο που η ΕΚΤ μείωσε ομόφωνα τα επιτόκια την Πέμπτη. «Αποφασίσαμε να μειώσουμε όλα τα επιτόκιά μας κατά 25 μονάδες, επειδή πιστεύουμε ότι η αποπληθωριστική διαδικασία είναι σε καλό δρόμο και όλες οι πληροφορίες που λάβαμε τις τελευταίες πέντε εβδομάδες μετά την τελευταία απόφαση νομισματικής πολιτικής κινούνταν προς την ίδια κατεύθυνση, χαμηλότερα. Είτε κοιτάξετε τα στοιχεία για τον πληθωρισμό, τον γενικό ή τον δομικό, είτε τους δείκτες PMI, όλες τις κατηγορίες, τον σύνθετο δείκτη, τον δείκτη για τον τομέα μεταποίησης, τον δείκτη για τον τομέα υπηρεσιών, την απασχόληση – κινούνται πτωτικά».

Μετά την απόφαση της Πέμπτης, οι αγορές εκτιμούν ότι θα υπάρξουν μειώσεις επιτοκίων, της τάξης των 25 μ.β. η κάθε μία, στις επόμενες τέσσερις συνεδριάσεις της ΕΚΤ, δηλαδή τον Δεκέμβριο, τον Ιανουάριο, τον Μάρτιο και τον Απρίλιο. Θεωρούν επίσης ότι θα υπάρξει μία ακόμη μείωση το καλοκαίρι, με την οποία το επιτόκια καταθέσεων θα μειωθεί στο 2%.