Πώς θα πέσουν οι τιμές στα σούπερ μάρκετ
Περαιτέρω συγκέντρωση στον κλάδο των σούπερ μάρκετ προέβλεψε ο Αριστοτέλης Παντελιάδης (METRO), πρόεδρος της Ένωσης Σούπερ Μάρκετ Ελλάδος (ΕΣΕ), που επισημαίνει τα μικρά περιθώρια κέρδους για τις επιχειρήσεις σούπερ μάρκετ και τα αυξανόμενα κόστη ενώ για τις τιμές σημειώνει ότι καταγράφεται μεν αποκλιμάκωση αλλά δεν προβλέπεται αυτές να επιστρέψουν στα προ κρίσης επίπεδα.
Οι μεγάλοι παίκτες της αγοράς φαίνεται να βρίσκονται με το «δάχτυλο στη σκανδάλη» για εξαγορές, καθώς ο έντονος ανταγωνισμός σε συνδυασμό με τα υψηλά κόστη λειτουργίας ασκούν πιέσεις στις μικρότερες αλυσίδες ενώ από την άλλη μεριά οι μεγάλοι παίκτες αναζητούν ευκαιρίες για να ενισχύσουν το μέγεθος και την διαπραγματευτική τους ισχύ και κατά συνέπεια τα περιθώρια κέρδους τους που έχουν συρρικνωθεί τα τελευταία χρόνια λόγω και των «περιοριστικών μέτρων» της κυβέρνησης για την αντιμετώπιση του πληθωρισμού. Εκτιμάται ότι η συγκεντρωση θα βοηθήσει οικονομίες κλίμακος στην αγορά. Επιπλέον, δεδομένου ότι ο τζίρος των σούπερ μάρκετ είναι το 58% της αγοράς του λιανεμπορίου τροφίμων στη χώρα (από τα χαμηλότερα στην ΕΕ), η συγκέντρωση θα ευνοήσει την αποκλιμάκωση του πληθωρισμού στα τρόφιμα, που σύμφωνα με τα στελέχη των μεγάλων αλυσίδων οφείλεται και στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις που κάνουν το 42% του τζίρου της αγοράς.
Στο πλαίσιο συνέντευξης τύπου της ΕΣΕ για τις εξελίξεις στην αγορά του οργανωμένου λιανεμπορίου χθες ο κ. Παντελιάδης επανήλθε στην πρόταση του κλάδου για άνοιγμα της αγοράς με απόσυρση των «περιοριστικών μέτρων», που εφαρμόστηκαν εν καιρώ κρίσης αλλά πλέον φέρνουν αντίθετο αποτέλεσμα. Σημείωσε ότι τα στοιχεία δείχνουν πως έχει μηδενιστεί ο πληθωρισμός στα σούπερ μάρκετ και μερικές φορές γίνεται και αρνητικός, μετά την άνοδο των τιμών τα τελευταία χρόνια σε υψηλά επίπεδα. Η χρονιά αναμένεται να κλείσει με πληθωρισμό στον κλάδο στο 0,1% με 0,2%, σύμφωνα με τα στοιχεία που παρουσιάστηκαν. «Οι τιμές στο σύνολό τους δεν μπορούν να γυρίσουν στα προ κρίσης επίπεδα», τόνισε και κατά τη γνώμη του η λύση είναι οι αυξήσεις των μισθών με ρυθμό ταχύτερο από την αύξηση του πληθωρισμού.
Προς αυτή την κατεύθυνση, σύμφωνα με τον πρόεδρο της ΕΣΕ, κινείται και η κυβέρνηση από το 2023. Πρόσθεσε ότι είναι σημαντικό τα παραπάνω να συνοδεύονται από αύξηση της παραγωγικότητας για να μπορούν οι επιχειρήσεις να δίνουν σημαντικές αυξήσεις μισθών.
Πώς συρρικνώθηκαν τα περιθώρια κέρδους για τα σούπερ μάρκετ
1%-1,5% είναι τα περιθώρια κέρδους στον κλάδο, σύμφωνα με τον Γιάννη Μασούτη (Διαμαντής Μασούτης), αντιπρόεδρο της ΕΣΕ, που έκανε λόγο για εξαιρετικά χαμηλό κέρδος αν συγκρίνουμε τον κλάδο του οργανωμένου λιανεμπορίου με τις τράπεζες, την ενέργεια και τις μεταφορές. Επίσης, μελέτη του ΙΕΛΚΑ δείχνει ότι το καθαρό προ φόρων περιθώριο κέρδους στον κλάδο το 2023 διαμορφώθηκε σε 1,8% από 1,47% το 2022 και 2,22% το 2021. Επίσης, ο κύκλος εργασιών του κλάδου ξεπέρασε πέρυσι τα 12,2 εκατ. ευρώ από 11,1 εκατ. ευρώ το 2022.
«Θέλουμε να διαψεύσουμε το μύθο ότι η Ελλάδα είναι ακριβότερη σε απόλυτες τιμές από τις άλλες ευρωπαϊκές αγορές» τόνισε ο κ. Παντελιάδης και εξήγησε ότι αυτό δεν σημαίνει ότι ο Έλληνας έχει την ίδια αγοραστική δύναμη με τους άλλους Ευρωπαίους. «Ακόμη κι αν μηδενίσουμε το περιθώριο κέρδους μας δεν θα καταφέρουμε να αποκαταστήσουμε την αγοραστική δύναμη του Έλληνα καταναλωτή», τόνισε.
Ειδική αναφορά έγινε στους υψηλούς φόρους και στα κόστη των σούπερ μάρκετ, από τα λειτουργικά μέχρι τις προμήθειες των τραπεζών για τη χρήση καρτών, που κινούνται πάνω από τον ευρωπαϊκό μ.ο. Είναι ενδεικτικό ότι το κόστος χρήσης καρτών αντιστοιχεί στο 0,5% του τζίρου των εταιρειών. Αν συνεκτιμηθεί ότι έχει ξεπεράσει το 70% η χρήση καρτών και πάει στο 80%, τα σούπερ μάρκετ δηλώνουν πάνω από 50 εκατ. ευρώ στους ισολογισμούς τους από τη χρήση καρτών. Όπως ανέφεραν οι επιχειρηματίες εάν αυτό το κόστος υποχωρούσε οι εταιρείες θα μπορούσαν να επενδύουν το όφελος σε τιμές.
Οι προκλήσεις, από το κλίμα μέχρι τη γραφειοκρατία των Βρυξελλών
Τα στελέχη της ΕΣΕ, μεταξύ των οποίων ο Απόστολος Πεταλάς, Γενικός Διευθυντής ΕΣΕ, ο Γιάννης Μασούτης (Διαμαντής Μασούτης), αντιπρόεδρος της ΕΣΕ και στελέχη από τον Σκλαβενίτη, τον ΑΒ, τη Lidl και τις άλλες μεγάλες αλυσίδες, αναφέρθηκαν μεταξύ άλλων στις προκλήσεις με τις οποίες είναι αντιμέτωπο το λιανεμπόριο τροφίμων μετά και τις πρόσφατες κρίσεις, από την πανδημία μέχρι τις παρενέργειες των γεωπολιτικών εντάσεων και της ενεργειακής κρίσης. Μεταξύ των προκλήσεων αναφέρεται η κλιματική αλλαγή που φέρνει δυσκολίες στην παραγωγή μιας σειράς προϊόντων -όπως π.χ. πέρυσι στο ελαιόλαδο, φέτος στο κακάο κ.ο.κ.. Αυτές οι συνθήκες οδηγούν σε αυξήσεις τιμών. Στο ελαιόλαδο, σύμφωνα με όσα αναφέρθηκαν, οι τιμές αποκλιμακώνονται αλλά δεν ισχύει το ίδιο για το κακάο και υπάρχει αβεβαιότητα για τα επόμενα χρόνια, μέχρι να προσαρμοστούν οι γεωργικές ποικιλίες στις νέες συνθήκες -πιθανόν μετά από μια δεκαετία, όπως σημείωσε σχετικά ο κ. Παντελιάδης.
Πρόκληση είναι επίσης οι καταστροφές των υποδομών που επιβαρύνουν τα κόστη και τη σωστή λειτουργία των σούπερ μάρκετ (π.χ. η πλημμύρα Daniel) καθώς και η γραφειοκρατία των Βρυξελλών. Ο κ. Παντελιάδης μίλησε για «πολύ βαριά γραφειοκρατία», που προσθέτει κόστος στις επιχειρήσεις, μερικές φορές αιτιολογημένα, όπως π.χ. με το εγγυοδοτικό σύστημα DRS αλλά μερικές φορές και χωρίς αιτία, όπως π.χ. με την οδηγία για τα πρότυπα CSRD, το deforestation, την οδηγία για την κυβερνοασφάλεια, την οδηγία για την πληρωμή των προμηθευτών σε σύντομο χρόνο (σ.σ. τα σούπερ μάρκετ πληρώνουν σε 30 με 60 μέρες προμηθευτές γεωργικών προϊόντων και προϊόντων που περιέχουν γεωργικά προϊόντα) κ.α.
Μια άλλη πρόκληση, όπως ανέφερε ο Απόστολος Πεταλάς είναι η ανάκτηση της εμπιστοσύνης του καταναλωτή, που επλήγη με την υπερδεκαετή κρίση και τις πιο πρόσφατες, ειδικά του πληθωρισμού και της πανδημίας. Οι κρίσεις πίεσαν και τα οικονομικά του κλάδου, με την κατάρρευση τα προηγούμενα χρόνια αλυσίδων σούπερ μάρκετ (π.χ. Μαρινόπουλος, Βερόπουλος) και την ένταση του ανταγωνισμού.
Σήμερα ο κλάδος καλείται να επενδύσει σε μισθούς, νέες τεχνολογίες, πράσινα ψυγεία και υποδομές αλλά και στις τιμές. Ταυτόχρονα πρέπει να δημιουργεί αξία για να είναι σε θέση να πληρώνει μισθούς, όπως ανέφεραν τα στελέχη του κλάδου.
Το μερίδιο των αλυσίδων σούπερ μάρκετ στη διάρθρωση των τιμών
Σημειώνεται ότι η ΕΣΕ λειτουργεί 1,5 χρόνο, με μέλη μεγάλες αλλά και μικρότερες αλυσίδες σούπερ μάρκετ και βασικός ρόλος της είναι η εκπροσώπηση του κλάδου στις διαβουλεύσεις με την κυβέρνηση. Είναι ενδεικτικό ότι έχει μέλη της τις 20 μεγαλύτερες αλυσίδες σούπερ μάρκετ ενώ τα στελέχη της ηγεσίας της ΕΣΕ διατηρούν θέσεις στα διοικητικά συμβούλια σημαντικών φορέων όπως π.χ. ΣΕΒ (Α.Παντελιάδης) και ΚΕΕΕ (Ι.Μασούτης).
Μεταξύ άλλων διενεργεί έρευνες τιμών και αναλύσεις σε συνεργασία με το ΙΕΛΚΑ. Στο πλαίσιο αυτό μελέτησε την εξέλιξη των τιμών από το χωράφι στο ράφι διαπιστώνοντας ότι π.χ. στα οπωροκηπευτικά το 12% της τιμής είναι ΦΠΑ, το 24% είναι ο λιανέμπορος, 21% ο χονδρέμπορος και 43% ο παραγωγός. Η επεξεργασία του κόστους των εμπλεκομένων δείχνει ότι ενέργεια και πρώτες ύλες αντιστοιχούν στο 26% του κόστους ενώ ποσοστό 22% αφορά στα καύσιμα.
Συμπερασματικά, διαπιστώνεται ότι από τους εμπλεκόμενους της εφοδιαστικής αλυσίδας η τιμή του παραγωγού είναι το μεγαλύτερο κόστος. Τα logistics και το εργασιακό κόστος είναι με διαφορά τα μεγαλύτερα στην αλυσίδα αξίας ενώ οι φόροι (ΦΠΑ, Φόρος εισοδήματος, εργοδοτικές εισφορές, Ειδικοί Φόροι Κατανάλωσης καυσίμων κ.α.) αντιπροσωπεύουν περίπου το 1/4 της τιμής. Ως αποτέλεσμα, τα περιθώρια μείωσης του λειτουργικού κόστους είναι εξαιρετικά περιορισμένα για τον κλάδο των σούπερ μάρκετ.
Οι μεγάλοι παίκτες της αγοράς φαίνεται να βρίσκονται με το «δάχτυλο στη σκανδάλη» για εξαγορές, καθώς ο έντονος ανταγωνισμός σε συνδυασμό με τα υψηλά κόστη λειτουργίας ασκούν πιέσεις στις μικρότερες αλυσίδες ενώ από την άλλη μεριά οι μεγάλοι παίκτες αναζητούν ευκαιρίες για να ενισχύσουν το μέγεθος και την διαπραγματευτική τους ισχύ και κατά συνέπεια τα περιθώρια κέρδους τους που έχουν συρρικνωθεί τα τελευταία χρόνια λόγω και των «περιοριστικών μέτρων» της κυβέρνησης για την αντιμετώπιση του πληθωρισμού. Εκτιμάται ότι η συγκεντρωση θα βοηθήσει οικονομίες κλίμακος στην αγορά. Επιπλέον, δεδομένου ότι ο τζίρος των σούπερ μάρκετ είναι το 58% της αγοράς του λιανεμπορίου τροφίμων στη χώρα (από τα χαμηλότερα στην ΕΕ), η συγκέντρωση θα ευνοήσει την αποκλιμάκωση του πληθωρισμού στα τρόφιμα, που σύμφωνα με τα στελέχη των μεγάλων αλυσίδων οφείλεται και στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις που κάνουν το 42% του τζίρου της αγοράς.
Στο πλαίσιο συνέντευξης τύπου της ΕΣΕ για τις εξελίξεις στην αγορά του οργανωμένου λιανεμπορίου χθες ο κ. Παντελιάδης επανήλθε στην πρόταση του κλάδου για άνοιγμα της αγοράς με απόσυρση των «περιοριστικών μέτρων», που εφαρμόστηκαν εν καιρώ κρίσης αλλά πλέον φέρνουν αντίθετο αποτέλεσμα. Σημείωσε ότι τα στοιχεία δείχνουν πως έχει μηδενιστεί ο πληθωρισμός στα σούπερ μάρκετ και μερικές φορές γίνεται και αρνητικός, μετά την άνοδο των τιμών τα τελευταία χρόνια σε υψηλά επίπεδα. Η χρονιά αναμένεται να κλείσει με πληθωρισμό στον κλάδο στο 0,1% με 0,2%, σύμφωνα με τα στοιχεία που παρουσιάστηκαν. «Οι τιμές στο σύνολό τους δεν μπορούν να γυρίσουν στα προ κρίσης επίπεδα», τόνισε και κατά τη γνώμη του η λύση είναι οι αυξήσεις των μισθών με ρυθμό ταχύτερο από την αύξηση του πληθωρισμού.
Προς αυτή την κατεύθυνση, σύμφωνα με τον πρόεδρο της ΕΣΕ, κινείται και η κυβέρνηση από το 2023. Πρόσθεσε ότι είναι σημαντικό τα παραπάνω να συνοδεύονται από αύξηση της παραγωγικότητας για να μπορούν οι επιχειρήσεις να δίνουν σημαντικές αυξήσεις μισθών.
Πώς συρρικνώθηκαν τα περιθώρια κέρδους για τα σούπερ μάρκετ
1%-1,5% είναι τα περιθώρια κέρδους στον κλάδο, σύμφωνα με τον Γιάννη Μασούτη (Διαμαντής Μασούτης), αντιπρόεδρο της ΕΣΕ, που έκανε λόγο για εξαιρετικά χαμηλό κέρδος αν συγκρίνουμε τον κλάδο του οργανωμένου λιανεμπορίου με τις τράπεζες, την ενέργεια και τις μεταφορές. Επίσης, μελέτη του ΙΕΛΚΑ δείχνει ότι το καθαρό προ φόρων περιθώριο κέρδους στον κλάδο το 2023 διαμορφώθηκε σε 1,8% από 1,47% το 2022 και 2,22% το 2021. Επίσης, ο κύκλος εργασιών του κλάδου ξεπέρασε πέρυσι τα 12,2 εκατ. ευρώ από 11,1 εκατ. ευρώ το 2022.
«Θέλουμε να διαψεύσουμε το μύθο ότι η Ελλάδα είναι ακριβότερη σε απόλυτες τιμές από τις άλλες ευρωπαϊκές αγορές» τόνισε ο κ. Παντελιάδης και εξήγησε ότι αυτό δεν σημαίνει ότι ο Έλληνας έχει την ίδια αγοραστική δύναμη με τους άλλους Ευρωπαίους. «Ακόμη κι αν μηδενίσουμε το περιθώριο κέρδους μας δεν θα καταφέρουμε να αποκαταστήσουμε την αγοραστική δύναμη του Έλληνα καταναλωτή», τόνισε.
Ειδική αναφορά έγινε στους υψηλούς φόρους και στα κόστη των σούπερ μάρκετ, από τα λειτουργικά μέχρι τις προμήθειες των τραπεζών για τη χρήση καρτών, που κινούνται πάνω από τον ευρωπαϊκό μ.ο. Είναι ενδεικτικό ότι το κόστος χρήσης καρτών αντιστοιχεί στο 0,5% του τζίρου των εταιρειών. Αν συνεκτιμηθεί ότι έχει ξεπεράσει το 70% η χρήση καρτών και πάει στο 80%, τα σούπερ μάρκετ δηλώνουν πάνω από 50 εκατ. ευρώ στους ισολογισμούς τους από τη χρήση καρτών. Όπως ανέφεραν οι επιχειρηματίες εάν αυτό το κόστος υποχωρούσε οι εταιρείες θα μπορούσαν να επενδύουν το όφελος σε τιμές.
Οι προκλήσεις, από το κλίμα μέχρι τη γραφειοκρατία των Βρυξελλών
Τα στελέχη της ΕΣΕ, μεταξύ των οποίων ο Απόστολος Πεταλάς, Γενικός Διευθυντής ΕΣΕ, ο Γιάννης Μασούτης (Διαμαντής Μασούτης), αντιπρόεδρος της ΕΣΕ και στελέχη από τον Σκλαβενίτη, τον ΑΒ, τη Lidl και τις άλλες μεγάλες αλυσίδες, αναφέρθηκαν μεταξύ άλλων στις προκλήσεις με τις οποίες είναι αντιμέτωπο το λιανεμπόριο τροφίμων μετά και τις πρόσφατες κρίσεις, από την πανδημία μέχρι τις παρενέργειες των γεωπολιτικών εντάσεων και της ενεργειακής κρίσης. Μεταξύ των προκλήσεων αναφέρεται η κλιματική αλλαγή που φέρνει δυσκολίες στην παραγωγή μιας σειράς προϊόντων -όπως π.χ. πέρυσι στο ελαιόλαδο, φέτος στο κακάο κ.ο.κ.. Αυτές οι συνθήκες οδηγούν σε αυξήσεις τιμών. Στο ελαιόλαδο, σύμφωνα με όσα αναφέρθηκαν, οι τιμές αποκλιμακώνονται αλλά δεν ισχύει το ίδιο για το κακάο και υπάρχει αβεβαιότητα για τα επόμενα χρόνια, μέχρι να προσαρμοστούν οι γεωργικές ποικιλίες στις νέες συνθήκες -πιθανόν μετά από μια δεκαετία, όπως σημείωσε σχετικά ο κ. Παντελιάδης.
Πρόκληση είναι επίσης οι καταστροφές των υποδομών που επιβαρύνουν τα κόστη και τη σωστή λειτουργία των σούπερ μάρκετ (π.χ. η πλημμύρα Daniel) καθώς και η γραφειοκρατία των Βρυξελλών. Ο κ. Παντελιάδης μίλησε για «πολύ βαριά γραφειοκρατία», που προσθέτει κόστος στις επιχειρήσεις, μερικές φορές αιτιολογημένα, όπως π.χ. με το εγγυοδοτικό σύστημα DRS αλλά μερικές φορές και χωρίς αιτία, όπως π.χ. με την οδηγία για τα πρότυπα CSRD, το deforestation, την οδηγία για την κυβερνοασφάλεια, την οδηγία για την πληρωμή των προμηθευτών σε σύντομο χρόνο (σ.σ. τα σούπερ μάρκετ πληρώνουν σε 30 με 60 μέρες προμηθευτές γεωργικών προϊόντων και προϊόντων που περιέχουν γεωργικά προϊόντα) κ.α.
Μια άλλη πρόκληση, όπως ανέφερε ο Απόστολος Πεταλάς είναι η ανάκτηση της εμπιστοσύνης του καταναλωτή, που επλήγη με την υπερδεκαετή κρίση και τις πιο πρόσφατες, ειδικά του πληθωρισμού και της πανδημίας. Οι κρίσεις πίεσαν και τα οικονομικά του κλάδου, με την κατάρρευση τα προηγούμενα χρόνια αλυσίδων σούπερ μάρκετ (π.χ. Μαρινόπουλος, Βερόπουλος) και την ένταση του ανταγωνισμού.
Σήμερα ο κλάδος καλείται να επενδύσει σε μισθούς, νέες τεχνολογίες, πράσινα ψυγεία και υποδομές αλλά και στις τιμές. Ταυτόχρονα πρέπει να δημιουργεί αξία για να είναι σε θέση να πληρώνει μισθούς, όπως ανέφεραν τα στελέχη του κλάδου.
Το μερίδιο των αλυσίδων σούπερ μάρκετ στη διάρθρωση των τιμών
Σημειώνεται ότι η ΕΣΕ λειτουργεί 1,5 χρόνο, με μέλη μεγάλες αλλά και μικρότερες αλυσίδες σούπερ μάρκετ και βασικός ρόλος της είναι η εκπροσώπηση του κλάδου στις διαβουλεύσεις με την κυβέρνηση. Είναι ενδεικτικό ότι έχει μέλη της τις 20 μεγαλύτερες αλυσίδες σούπερ μάρκετ ενώ τα στελέχη της ηγεσίας της ΕΣΕ διατηρούν θέσεις στα διοικητικά συμβούλια σημαντικών φορέων όπως π.χ. ΣΕΒ (Α.Παντελιάδης) και ΚΕΕΕ (Ι.Μασούτης).
Μεταξύ άλλων διενεργεί έρευνες τιμών και αναλύσεις σε συνεργασία με το ΙΕΛΚΑ. Στο πλαίσιο αυτό μελέτησε την εξέλιξη των τιμών από το χωράφι στο ράφι διαπιστώνοντας ότι π.χ. στα οπωροκηπευτικά το 12% της τιμής είναι ΦΠΑ, το 24% είναι ο λιανέμπορος, 21% ο χονδρέμπορος και 43% ο παραγωγός. Η επεξεργασία του κόστους των εμπλεκομένων δείχνει ότι ενέργεια και πρώτες ύλες αντιστοιχούν στο 26% του κόστους ενώ ποσοστό 22% αφορά στα καύσιμα.
Συμπερασματικά, διαπιστώνεται ότι από τους εμπλεκόμενους της εφοδιαστικής αλυσίδας η τιμή του παραγωγού είναι το μεγαλύτερο κόστος. Τα logistics και το εργασιακό κόστος είναι με διαφορά τα μεγαλύτερα στην αλυσίδα αξίας ενώ οι φόροι (ΦΠΑ, Φόρος εισοδήματος, εργοδοτικές εισφορές, Ειδικοί Φόροι Κατανάλωσης καυσίμων κ.α.) αντιπροσωπεύουν περίπου το 1/4 της τιμής. Ως αποτέλεσμα, τα περιθώρια μείωσης του λειτουργικού κόστους είναι εξαιρετικά περιορισμένα για τον κλάδο των σούπερ μάρκετ.
