Google: Διαφορά 50 εκατ. ευρώ με τους Έλληνες εκδότες και δημοσιογράφους
Εξευτελιστικές χαρακτηρίζονται οι προτεινόμενες από την Google αποζημιώσεις των εκδοτών και των δημοσιογράφων στο πλαίσιο του ν. 4996/2022.
Σύμφωνα με παράγοντες που εκπροσωπούν την πλευρά των εκδοτών, η μεγάλη αμερικανική εταιρεία προτείνει ως αποζημίωση των ενώσεων τύπου και των δημοσιογράφων με βάσει το κοινοτικό και εθνικό δίκαιο, την καταβολή περίπου του 1% των συνολικών διαφημιστικών εσόδων της από την Ελλάδα.
Σύμφωνα με τους εκδότες, τα συνολικά διαφημιστικά έσοδα της αμερικανικής εταιρείας ανέρχονται σε 500 εκατ. ευρώ ετησίως και επομένως η εταιρεία προτίθεται να διαθέσει μια αμοιβή της τάξης των 5 εκατ. ευρώ. Η αμοιβή αντιστοιχεί, σύμφωνα με εκπροσώπους των ενώσεων τύπου, σε περίπου 10.000 ευρώ για κάθε μέσο. «Αυτό αποτυπώνεται και στις Συμβάσεις ENP (Extended News Previews) τις οποίες καλεί (η Google) τους εκδότες να υπογράψουν, με ποσά εξευτελιστικά της τάξης των 10.000 ευρώ το χρόνο, για το σύνολο των πνευματικών δικαιωμάτων των μεγαλύτερων ομίλων της χώρας», παραδέχεται εκπρόσωπος των ενώσεων τύπου.
Οι εκδότες και συγκεκριμένα οι ενώσεις τύπου Ένωση Εκδοτών Διαδικτύου (ΕΝΕΔ), Ένωση Ιδιοκτητών Ημερήσιων Εφημερίδων Αθηνών (ΕΙΗΕΑ), η Ένωση Ιδιωτικών Τηλεοπτικών Σταθμών Εθνικής Εμβέλειας (ΕΙΤΗΣΕΕ), Ένωση Δημοσιογράφων Ιδιοκτητών Περιοδικού Τύπου (ΕΔΙΠΤ) και ο Οργανισμός Συλλογικής Διαχείρισης Έργων του Λόγου (ΟΣΔΕΛ) που εκπροσωπεί τους δημοσιογράφους, εκτιμούν ότι η εύλογη αποζημίωσή της τους κυμαίνεται από 41,8 έως 58,3 εκατ. ευρώ.
Στο συμπέρασμα αυτό κατέληξε η συμβουλευτική εταιρεία Grant Thornton στην οποία οι ενώσεις τύπου ανέθεσαν την μελέτη προσδιορισμού του ύψους των απαιτήσεών τους από την Google. Και για καταλήξει στην εκτίμησή της αυτή η Grant Thornton, σύμφωνα με την πλευρά των εκδοτών, έκανε μια ενδελεχή ανάλυση κατά την οποία έλαβε υπόψιν της διάφορους παράγοντες συμπεριλαμβανομένων των εκτιμώμενων συνολικών εσόδων της Google στη χώρα από διαφήμιση, των εκτιμώμενων εσόδων από συνεισφορά του δημοσιογραφικού περιεχομένου, το συνολικό τζίρο της Google παγκοσμίως, το ΑΕΠ της Ελλάδας, το σύνολο των εγχώριων διαδικτυακών χρηστών, τις επισκεψιμότητες των διαδικτυακών τόπων στην Ελλάδα σαν ποσοστό επί του συνόλου κ.ά.
Αγεφύρωτη η διαφορά Google – εκδοτών και δημοσιογράφων
Η εύλογη αμοιβή επομένως εκδοτών σύμφωνα με την Grant Thorton αντιστοιχεί πέριξ του 10% των ετήσιων διαφημιστικών εσόδων της Google. Πρόκειται δηλαδή για διαφορά πολύ σημαντική η οποία ανέρχεται σε περίπου 50 εκατ. ευρώ ετησίως. Και μέχρι στιγμής, η διαφορά αυτή παραμένει αγεφύρωτη.
Οι εκδότες επίσης απορρίπτουν και το σχέδιο (αλγόριθμο) της Εθνικής Επιτροπής Τηλεπικοινωνιών & Ταχυδρομείων (ΕΕΤΤ) για την εύλογη αποζημίωσή τους. Ο νομοθέτης όρισε ως «διαιτητή» στο ενδεχόμενο διαφοράς μεταξύ τεχνολογικών πλατφορμών και εκδοτών, την ΕΕΤΤ. Η τελευταία παρουσίασε ένα σχέδιο αποζημίωσης των εκδοτών και των δημοσιογράφων το οποίο ωστόσο δεν έχει ακόμη οριστικοποιηθεί.
Οι εκδότες το θεωρούν ατελές επειδή η αποζημίωσή τους βασίζεται αποκλειστικά σε στοιχεία της Google τα οποία είναι απίθανο να διασταυρωθούν. «Η θέση των Εκδοτών και των Δημοσιογράφων είναι ότι ο συγκεκριμένος συντελεστής μερισμού (που έχει παρουσιάσει η ΕΕΤΤ) είναι απαράδεκτος καθώς τα στοιχεία που απαιτούνται για τον υπολογισμό του τα έχει μόνο η Google και δε μπορούν να εκτιμηθούν, ούτε να ελεγχθούν από κανέναν τρίτο φορέα», παραδέχεται η πλευρά των εκδοτών.
Έτσι οι εκδότες προτείνουν την αντικατάσταση του συντελεστή της ΕΕΤΤ, με στοιχεία επισκεψιμοτήτων τα οποία είναι μετρήσιμα απ’ όλους. Υποστηρίζουν δε ότι είναι απαραίτητη η κατάργηση του συντελεστή της ΕΕΤΤ υπολογισμού των δικαιωμάτων τους και δεν διστάζουν να χαρακτηρίσουν όλους όσους επινόησαν το σχετικό αλγόριθμο υπολογισμού των δικαιωμάτων, ως ανθρώπους υπό την επιρροή της Google.
Η απόφαση της Αρχής Ανταγωνισμού στη Γαλλία για την αντίστοιχη μάχη με την Google
Οι εκδότες θεωρούν ακόμη σημαντική την απόφαση που εκδόθηκε στη Γαλλία – την χώρα που ξεκίνησε πρώτη τις διαπραγματεύσεις και θεωρείται η πιο «εξελιγμένη» στο συγκεκριμένο θέμα – όπου στις αρχές του 2024 η Αρχή Ανταγωνισμού (Autorité de la Concurrence) επιδίκασε πρόστιμο 250 εκατομμύρια στην Google για αδιαφάνεια και κακόπιστη διαπραγμάτευση με τους εκδότες.
Στην αιτιολογική της απόφαση, η Γαλλική Αρχή Ανταγωνισμού πέραν των άλλων ανέφερε με σαφήνεια την υποχρέωση να εκτιμηθούν στον υπολογισμό του δικαιώματος των εκδοτών και τα έμμεσα έσοδα (αυτά που προσπαθεί να απορρίψει η Google στην Ελλάδα) και μάλιστα παρέθεσε και προγενέστερη επιστολή των νομικών συμβούλων της Google με την οποία αποδέχονται την συμπερίληψη των έμμεσων εσόδων στον υπολογισμό του δικαιώματος. Άρα στην Γαλλία η Google έχει αποδεχτεί σαν βάση υπολογισμού το σύνολο των διαφημιστικών της εσόδων (άμεσα και έμμεσα). Το ίδιο έχει αποδεχτεί και η Microsoft στη Γαλλία (ιδιοκτήτρια της ανταγωνιστικής μηχανής αναζήτησης Bing).
Η διαφορά επομένως εντοπίζεται στο ότι η Google στην Ελλάδα συζητά για τα άμεσα διαφημιστικά έσοδα που έχει από το εκδοτικό και δημοσιογραφικό περιεχόμενο, αλλά όχι για τα έμμεσα. Οι εκδότες από την πλευρά τους, όμως υποστηρίζουν ότι η επισκεψιμότητα και η παρουσία ειδησεογραφικού περιεχομένου δημιουργεί προστιθέμενη αξία για τις πλατφόρμες μέσω της προσέλκυσης, διατήρησης και ψυχαγωγίας των χρηστών, οδηγώντας στην αύξηση ευκαιριών για διαφήμιση.
«Μέσα από την παροχή ενδιαφέροντος, επίκαιρου και αξιόπιστου ειδησεογραφικού περιεχομένου επιδιώκεται η αύξηση και διατήρηση χρηστών στην πλατφόρμα για περισσότερο χρόνο, δημιουργούνται εξατομικευμένα προϊόντα από τους χρήστες βασιζόμενα σε προηγούμενα δεδομένα και προτιμήσεις, ενώ προκαλείται η συμμετοχή σε συζητήσεις και κοινωνικής δραστηριότητας σε πλατφόρμες με σκοπό τη διατήρηση της προσοχής των χρηστών», λέει εκπρόσωπος των εκδοτών.
Σημειώνεται τα δικαιώματα αυτά δεν αφορούν μόνον την πλατφόρμα της Google, αλλά όλες τις πλατφόρμες (Facebook, Viber, Microsoft κ.λπ.). Ωστόσο, επειδή θεωρείται κυρίαρχη η θέση της Google στην διαδικτυακή διαφήμιση σε ποσοστό άνω του 80%, εκτιμάται ότι μια αρχική συμφωνία με την συγκεκριμένη εταιρεία-πλατφόρμα θα αποτελούσε τον οδηγό για συμφωνίες με όλες τις άλλες μεγάλες τεχνολογικές πλατφόρμες.
Σύμφωνα με παράγοντες που εκπροσωπούν την πλευρά των εκδοτών, η μεγάλη αμερικανική εταιρεία προτείνει ως αποζημίωση των ενώσεων τύπου και των δημοσιογράφων με βάσει το κοινοτικό και εθνικό δίκαιο, την καταβολή περίπου του 1% των συνολικών διαφημιστικών εσόδων της από την Ελλάδα.
Σύμφωνα με τους εκδότες, τα συνολικά διαφημιστικά έσοδα της αμερικανικής εταιρείας ανέρχονται σε 500 εκατ. ευρώ ετησίως και επομένως η εταιρεία προτίθεται να διαθέσει μια αμοιβή της τάξης των 5 εκατ. ευρώ. Η αμοιβή αντιστοιχεί, σύμφωνα με εκπροσώπους των ενώσεων τύπου, σε περίπου 10.000 ευρώ για κάθε μέσο. «Αυτό αποτυπώνεται και στις Συμβάσεις ENP (Extended News Previews) τις οποίες καλεί (η Google) τους εκδότες να υπογράψουν, με ποσά εξευτελιστικά της τάξης των 10.000 ευρώ το χρόνο, για το σύνολο των πνευματικών δικαιωμάτων των μεγαλύτερων ομίλων της χώρας», παραδέχεται εκπρόσωπος των ενώσεων τύπου.
Οι εκδότες και συγκεκριμένα οι ενώσεις τύπου Ένωση Εκδοτών Διαδικτύου (ΕΝΕΔ), Ένωση Ιδιοκτητών Ημερήσιων Εφημερίδων Αθηνών (ΕΙΗΕΑ), η Ένωση Ιδιωτικών Τηλεοπτικών Σταθμών Εθνικής Εμβέλειας (ΕΙΤΗΣΕΕ), Ένωση Δημοσιογράφων Ιδιοκτητών Περιοδικού Τύπου (ΕΔΙΠΤ) και ο Οργανισμός Συλλογικής Διαχείρισης Έργων του Λόγου (ΟΣΔΕΛ) που εκπροσωπεί τους δημοσιογράφους, εκτιμούν ότι η εύλογη αποζημίωσή της τους κυμαίνεται από 41,8 έως 58,3 εκατ. ευρώ.
Στο συμπέρασμα αυτό κατέληξε η συμβουλευτική εταιρεία Grant Thornton στην οποία οι ενώσεις τύπου ανέθεσαν την μελέτη προσδιορισμού του ύψους των απαιτήσεών τους από την Google. Και για καταλήξει στην εκτίμησή της αυτή η Grant Thornton, σύμφωνα με την πλευρά των εκδοτών, έκανε μια ενδελεχή ανάλυση κατά την οποία έλαβε υπόψιν της διάφορους παράγοντες συμπεριλαμβανομένων των εκτιμώμενων συνολικών εσόδων της Google στη χώρα από διαφήμιση, των εκτιμώμενων εσόδων από συνεισφορά του δημοσιογραφικού περιεχομένου, το συνολικό τζίρο της Google παγκοσμίως, το ΑΕΠ της Ελλάδας, το σύνολο των εγχώριων διαδικτυακών χρηστών, τις επισκεψιμότητες των διαδικτυακών τόπων στην Ελλάδα σαν ποσοστό επί του συνόλου κ.ά.
Αγεφύρωτη η διαφορά Google – εκδοτών και δημοσιογράφων
Η εύλογη αμοιβή επομένως εκδοτών σύμφωνα με την Grant Thorton αντιστοιχεί πέριξ του 10% των ετήσιων διαφημιστικών εσόδων της Google. Πρόκειται δηλαδή για διαφορά πολύ σημαντική η οποία ανέρχεται σε περίπου 50 εκατ. ευρώ ετησίως. Και μέχρι στιγμής, η διαφορά αυτή παραμένει αγεφύρωτη.
Οι εκδότες επίσης απορρίπτουν και το σχέδιο (αλγόριθμο) της Εθνικής Επιτροπής Τηλεπικοινωνιών & Ταχυδρομείων (ΕΕΤΤ) για την εύλογη αποζημίωσή τους. Ο νομοθέτης όρισε ως «διαιτητή» στο ενδεχόμενο διαφοράς μεταξύ τεχνολογικών πλατφορμών και εκδοτών, την ΕΕΤΤ. Η τελευταία παρουσίασε ένα σχέδιο αποζημίωσης των εκδοτών και των δημοσιογράφων το οποίο ωστόσο δεν έχει ακόμη οριστικοποιηθεί.
Οι εκδότες το θεωρούν ατελές επειδή η αποζημίωσή τους βασίζεται αποκλειστικά σε στοιχεία της Google τα οποία είναι απίθανο να διασταυρωθούν. «Η θέση των Εκδοτών και των Δημοσιογράφων είναι ότι ο συγκεκριμένος συντελεστής μερισμού (που έχει παρουσιάσει η ΕΕΤΤ) είναι απαράδεκτος καθώς τα στοιχεία που απαιτούνται για τον υπολογισμό του τα έχει μόνο η Google και δε μπορούν να εκτιμηθούν, ούτε να ελεγχθούν από κανέναν τρίτο φορέα», παραδέχεται η πλευρά των εκδοτών.
Έτσι οι εκδότες προτείνουν την αντικατάσταση του συντελεστή της ΕΕΤΤ, με στοιχεία επισκεψιμοτήτων τα οποία είναι μετρήσιμα απ’ όλους. Υποστηρίζουν δε ότι είναι απαραίτητη η κατάργηση του συντελεστή της ΕΕΤΤ υπολογισμού των δικαιωμάτων τους και δεν διστάζουν να χαρακτηρίσουν όλους όσους επινόησαν το σχετικό αλγόριθμο υπολογισμού των δικαιωμάτων, ως ανθρώπους υπό την επιρροή της Google.
Η απόφαση της Αρχής Ανταγωνισμού στη Γαλλία για την αντίστοιχη μάχη με την Google
Οι εκδότες θεωρούν ακόμη σημαντική την απόφαση που εκδόθηκε στη Γαλλία – την χώρα που ξεκίνησε πρώτη τις διαπραγματεύσεις και θεωρείται η πιο «εξελιγμένη» στο συγκεκριμένο θέμα – όπου στις αρχές του 2024 η Αρχή Ανταγωνισμού (Autorité de la Concurrence) επιδίκασε πρόστιμο 250 εκατομμύρια στην Google για αδιαφάνεια και κακόπιστη διαπραγμάτευση με τους εκδότες.
Στην αιτιολογική της απόφαση, η Γαλλική Αρχή Ανταγωνισμού πέραν των άλλων ανέφερε με σαφήνεια την υποχρέωση να εκτιμηθούν στον υπολογισμό του δικαιώματος των εκδοτών και τα έμμεσα έσοδα (αυτά που προσπαθεί να απορρίψει η Google στην Ελλάδα) και μάλιστα παρέθεσε και προγενέστερη επιστολή των νομικών συμβούλων της Google με την οποία αποδέχονται την συμπερίληψη των έμμεσων εσόδων στον υπολογισμό του δικαιώματος. Άρα στην Γαλλία η Google έχει αποδεχτεί σαν βάση υπολογισμού το σύνολο των διαφημιστικών της εσόδων (άμεσα και έμμεσα). Το ίδιο έχει αποδεχτεί και η Microsoft στη Γαλλία (ιδιοκτήτρια της ανταγωνιστικής μηχανής αναζήτησης Bing).
Η διαφορά επομένως εντοπίζεται στο ότι η Google στην Ελλάδα συζητά για τα άμεσα διαφημιστικά έσοδα που έχει από το εκδοτικό και δημοσιογραφικό περιεχόμενο, αλλά όχι για τα έμμεσα. Οι εκδότες από την πλευρά τους, όμως υποστηρίζουν ότι η επισκεψιμότητα και η παρουσία ειδησεογραφικού περιεχομένου δημιουργεί προστιθέμενη αξία για τις πλατφόρμες μέσω της προσέλκυσης, διατήρησης και ψυχαγωγίας των χρηστών, οδηγώντας στην αύξηση ευκαιριών για διαφήμιση.
«Μέσα από την παροχή ενδιαφέροντος, επίκαιρου και αξιόπιστου ειδησεογραφικού περιεχομένου επιδιώκεται η αύξηση και διατήρηση χρηστών στην πλατφόρμα για περισσότερο χρόνο, δημιουργούνται εξατομικευμένα προϊόντα από τους χρήστες βασιζόμενα σε προηγούμενα δεδομένα και προτιμήσεις, ενώ προκαλείται η συμμετοχή σε συζητήσεις και κοινωνικής δραστηριότητας σε πλατφόρμες με σκοπό τη διατήρηση της προσοχής των χρηστών», λέει εκπρόσωπος των εκδοτών.
Σημειώνεται τα δικαιώματα αυτά δεν αφορούν μόνον την πλατφόρμα της Google, αλλά όλες τις πλατφόρμες (Facebook, Viber, Microsoft κ.λπ.). Ωστόσο, επειδή θεωρείται κυρίαρχη η θέση της Google στην διαδικτυακή διαφήμιση σε ποσοστό άνω του 80%, εκτιμάται ότι μια αρχική συμφωνία με την συγκεκριμένη εταιρεία-πλατφόρμα θα αποτελούσε τον οδηγό για συμφωνίες με όλες τις άλλες μεγάλες τεχνολογικές πλατφόρμες.
