Κατώτατος μισθός: Αύξηση 6% και ενίσχυση κλαδικών συμβάσεων - Το σχέδιο της κυβέρνησης για αλλαγές στο καθεστώς των συλλογικών διαπραγματεύσεων
Ενίσχυση των μισθών των εργαζομένων
Σημαντική αύξηση του κατώτατου μισθού και νέο πλάνο για ενίσχυση των κλαδικών συμβάσεων έχουν βάλει στο τραπέζι ο πρωθυπουργός και οι υπουργοί Οικονομικών και Εργασίας
Αντωνης Βασιλοπουλος
Με αυξήσεις στον κατώτατο μισθό, που θα κινηθούν στην περιοχή του 6%, από τα 830 στα 880 ευρώ, και ταυτόχρονη κατάθεση νομοσχεδίου με αλλαγές στο καθεστώς των συλλογικών διαπραγματεύσεων, με στόχο την ενίσχυση των κλαδικών συμβάσεων εργασίας, θα προχωρήσει η κυβέρνηση, σε μια προσπάθεια πραγματικής ενίσχυσης των μισθών των εργαζομένων.
Ήδη, οι κοινωνικοί εταίροι βρίσκονται σε διαβούλευση, προκειμένου να καταλήξουν σε μια συμφωνία-πλαίσιο, η μορφή της οποίας μπορεί να ληφθεί με υπουργική απόφαση, με στόχο οι περισσότεροι εργαζόμενοι να καλύπτονται από κλαδική σύμβαση, καθώς, όπως διαπιστώνεται, η πλειονότητα των μισθωτών του ιδιωτικού τομέα αμείβεται βάσει ατομικής σύμβασης, με αποδοχές που ξεκινούν από τον κατώτατο μισθό πλήρους απασχόλησης των 830 ευρώ (μικτά) και, ανάλογα με τη θέση και την προϋπηρεσία, φτάνουν στα 2.000, 3.000 ευρώ κ.λπ.
Στο σχέδιο επανεξετάζεται το ποσοστό των εργοδοτών που συμμετέχουν στην επέκταση και καθολική ισχύ των όρων μιας κλαδικής σύμβασης στο σύνολο των εργαζομένων ενός κλάδου, ακόμα και αν οι τελευταίοι ανήκουν σε επιχειρήσεις που αρνούνται να την εφαρμόσουν, γιατί δεν την υπέγραψαν.
Οι αλλαγές θα περιλαμβάνουν, επίσης, τη δημιουργία βάσεων δεδομένων με στοιχεία, ιδίως για τους μισθούς, το κόστος παραγωγής, την ανταγωνιστικότητα της ελληνικής οικονομίας και την απασχόληση, ώστε να υπάρχουν αντικειμενικοί δείκτες που να οδηγούν σε αυξήσεις μισθών με συλλογική σύμβαση σε περιόδους κερδοφορίας των επιχειρήσεων ή σε «πάγωμα», αν υπάρχουν ζημίες. Στο νέο πλαίσιο θα επανεξεταστούν τα κριτήρια επεκτασιμότητας, με στόχο την άρση περιορισμών που μπλοκάρουν την υπογραφή κλαδικών συμβάσεων και την κήρυξή τους ως υποχρεωτικών. Για παράδειγμα, εξετάζεται να μειωθεί το κριτήριο του 50% στην εκπροσώπηση των εργοδοτών, ώστε να επεκτείνονται οι υπογραφείσες συμφωνίες με ευνοϊκότερους όρους και με μικρότερη εργοδοτική εκπροσώπηση στο σύνολο των εργαζομένων ενός κλάδου.
Η τάση αύξησης των επιχειρησιακών συμβάσεων αναμένεται ότι θα συνεχιστεί και για το 2025, καθώς, όπως φαίνεται, ένα μεγάλο κομμάτι της αγοράς έχει κάνει στροφή στη σύναψη συμφωνιών σε επίπεδο επιχείρησης.
Για παράδειγμα, η νέα επιχειρησιακή σύμβαση που υπογράφτηκε στην Εθνική Τράπεζα προβλέπει αυξήσεις με εφάπαξ χορήγηση δωρεάν bonus πόντους εξαργύρωσης στους εργαζομένους της για να καλύψουν καθημερινές δαπάνες για καύσιμα, ενέργεια και διατροφή. Η αντίστοιχη της Τράπεζας Πειραιώς προβλέπει επίδομα εξυπηρέτησης πελατών στο προσωπικό της ύψους 110 ευρώ μηνιαίως, επίδομα ξένης γλώσσας 7% επί του εκάστοτε μισθού, αλλά και εφάπαξ ενίσχυση 500 ευρώ, που θα πληρωθεί τον Δεκέμβριο του 2025, ενώ τον Δεκέμβριο του 2024 δόθηκε εφάπαξ ενίσχυση 350 ευρώ.
Επίσης, οι συμβάσεις του ΟΠΑΠ με ελάχιστη αμοιβή 1.020 ευρώ, της ΔΕΗ με αυξήσεις μισθών κατά 5,2% για το 2024, κατά 4,1% για το 2025 και κατά 3,9% για το 2026, αλλά και της Τραπέζης της Ελλάδος με 4ετή διάρκεια και αυξήσεις μισθών 4,14% ετησίως έως και το 2027.
Ο κανόνας στις επιχειρησιακές συμβάσεις του 2024 είναι ότι οι αποδοχές είναι πάνω από τον κατώτατο μισθό των 830 ευρώ. Στον αντίποδα, οι κλαδικές συμβάσεις αποτελούν τη μειονότητα, αν και σε σύγκριση με τα προηγούμενα χρόνια είναι περισσότερες. Το 2024 υπογράφτηκαν και είναι σε ισχύ εννέα κλαδικές συμβάσεις και 10 ομοιοεπαγγελματικές. Από τις κλαδικές ξεχωρίζουν οι συμβάσεις σε τουρισμό και επισιτισμό, δημοτικές επιχειρήσεις ύδρευσης και αποχέτευσης, τηλεοπτικούς σταθμούς, τουριστικά γραφεία κ.α.
Πάντως, παρά την αύξηση των επιχειρησιακών συμβάσεων, το μεγαλύτερο ποσοστό των εργαζομένων καλύπτεται από ατομική σύμβαση, ενώ η ευρωπαϊκή οδηγία που έχει ενσωματώσει σε νόμο το υπουργείο Εργασίας προβλέπει ότι θα πρέπει να καλύπτεται από συλλογική σύμβαση το 80% των εργαζομένων (τώρα βρίσκεται στο 30%).
Η ΓΣΕΕ δεν συμμετέχει στην Επιτροπή Διαβούλευσης, ωστόσο εργοδοτικοί φορείς έχουν αρχίσει να διαμορφώνουν τις προτάσεις τους. Το ΙΝΣΕΤΕ προτείνει νέα αύξηση του κατώτατου μισθού έως 4,82%, ώστε ο μισθός να διαμορφωθεί έως 870 ευρώ σε14μηνη βάση ή σε 1.015 ευρώ σε 12μηνη βάση. Το ΙΜΕ ΓΣΕΒΕΕ θεωρεί ότι η αύξηση του κατώτατου μισθού για το 2025 πρέπει να λαμβάνει υπόψη την ανάγκη ενίσχυσης των αποδοχών των χαμηλόμισθων και να συνοδεύεται από φορολογικές ελαφρύνσεις.
Σύμφωνα με τις προβλέψεις του ΙΟΒΕ, θεωρείται δόκιμο να εξεταστεί μια αύξηση στον κατώτατο μισθό, της τάξης του 3,5%. Το ΚΕΠΕ προτείνει αύξηση για το2025 μεταξύ 2,1% και 2,5%, εκτιμώντας ότι οποιαδήποτε αύξηση του κατώτατου μισθού πάνω από 5% θα οδηγήσει σε αύξηση του μοναδιαίου κόστους εργασίας. Αυξήσεις μισθών κατά 5,6% προβλέπει για το 2025 η Τράπεζα της Ελλάδος. Οι αυξήσεις θα προέλθουν κυρίως από την αύξηση της παραγωγικότητας της εργασίας αλλά και από το ξεπάγωμα των τριετιών στον ιδιωτικό τομέα.
Η τελευταία έκθεση της Τραπέζης της Ελλάδος, τον προηγούμενο Δεκέμβριο, εκτιμά ότι το 2025 οι συνολικές αμοιβές και οι αμοιβές ανά μισθωτό θα επιβραδυνθούν ελαφρά και θα αυξηθούν κατά 5,6%, έναντι αύξησης 5,9% το 2024, γεγονός που έχει ως αποτέλεσμα την υποχώρηση του ρυθμού ανόδου του κόστους εργασίας.
*Δημοσιεύτηκε στο «Money Pro» των «Παραπολιτικών»
Ήδη, οι κοινωνικοί εταίροι βρίσκονται σε διαβούλευση, προκειμένου να καταλήξουν σε μια συμφωνία-πλαίσιο, η μορφή της οποίας μπορεί να ληφθεί με υπουργική απόφαση, με στόχο οι περισσότεροι εργαζόμενοι να καλύπτονται από κλαδική σύμβαση, καθώς, όπως διαπιστώνεται, η πλειονότητα των μισθωτών του ιδιωτικού τομέα αμείβεται βάσει ατομικής σύμβασης, με αποδοχές που ξεκινούν από τον κατώτατο μισθό πλήρους απασχόλησης των 830 ευρώ (μικτά) και, ανάλογα με τη θέση και την προϋπηρεσία, φτάνουν στα 2.000, 3.000 ευρώ κ.λπ.
Στο σχέδιο επανεξετάζεται το ποσοστό των εργοδοτών που συμμετέχουν στην επέκταση και καθολική ισχύ των όρων μιας κλαδικής σύμβασης στο σύνολο των εργαζομένων ενός κλάδου, ακόμα και αν οι τελευταίοι ανήκουν σε επιχειρήσεις που αρνούνται να την εφαρμόσουν, γιατί δεν την υπέγραψαν.
Οι αλλαγές θα περιλαμβάνουν, επίσης, τη δημιουργία βάσεων δεδομένων με στοιχεία, ιδίως για τους μισθούς, το κόστος παραγωγής, την ανταγωνιστικότητα της ελληνικής οικονομίας και την απασχόληση, ώστε να υπάρχουν αντικειμενικοί δείκτες που να οδηγούν σε αυξήσεις μισθών με συλλογική σύμβαση σε περιόδους κερδοφορίας των επιχειρήσεων ή σε «πάγωμα», αν υπάρχουν ζημίες. Στο νέο πλαίσιο θα επανεξεταστούν τα κριτήρια επεκτασιμότητας, με στόχο την άρση περιορισμών που μπλοκάρουν την υπογραφή κλαδικών συμβάσεων και την κήρυξή τους ως υποχρεωτικών. Για παράδειγμα, εξετάζεται να μειωθεί το κριτήριο του 50% στην εκπροσώπηση των εργοδοτών, ώστε να επεκτείνονται οι υπογραφείσες συμφωνίες με ευνοϊκότερους όρους και με μικρότερη εργοδοτική εκπροσώπηση στο σύνολο των εργαζομένων ενός κλάδου.
Υπουργείο Εργασίας: Αναλυτικά τα στοιχεία
Σύμφωνα με τα στοιχεία που έχει στη διάθεσή του το υπουργείο Εργασίας, κυρίαρχες παραμένουν στην αγορά εργασίας οι επιχειρησιακές συμβάσεις, με 236 συμφωνίες μέσα στο 2024, από 209 που είχαν υπογραφεί το 2023.Η τάση αύξησης των επιχειρησιακών συμβάσεων αναμένεται ότι θα συνεχιστεί και για το 2025, καθώς, όπως φαίνεται, ένα μεγάλο κομμάτι της αγοράς έχει κάνει στροφή στη σύναψη συμφωνιών σε επίπεδο επιχείρησης.
Για παράδειγμα, η νέα επιχειρησιακή σύμβαση που υπογράφτηκε στην Εθνική Τράπεζα προβλέπει αυξήσεις με εφάπαξ χορήγηση δωρεάν bonus πόντους εξαργύρωσης στους εργαζομένους της για να καλύψουν καθημερινές δαπάνες για καύσιμα, ενέργεια και διατροφή. Η αντίστοιχη της Τράπεζας Πειραιώς προβλέπει επίδομα εξυπηρέτησης πελατών στο προσωπικό της ύψους 110 ευρώ μηνιαίως, επίδομα ξένης γλώσσας 7% επί του εκάστοτε μισθού, αλλά και εφάπαξ ενίσχυση 500 ευρώ, που θα πληρωθεί τον Δεκέμβριο του 2025, ενώ τον Δεκέμβριο του 2024 δόθηκε εφάπαξ ενίσχυση 350 ευρώ.
Επίσης, οι συμβάσεις του ΟΠΑΠ με ελάχιστη αμοιβή 1.020 ευρώ, της ΔΕΗ με αυξήσεις μισθών κατά 5,2% για το 2024, κατά 4,1% για το 2025 και κατά 3,9% για το 2026, αλλά και της Τραπέζης της Ελλάδος με 4ετή διάρκεια και αυξήσεις μισθών 4,14% ετησίως έως και το 2027.
Ο κανόνας στις επιχειρησιακές συμβάσεις του 2024 είναι ότι οι αποδοχές είναι πάνω από τον κατώτατο μισθό των 830 ευρώ. Στον αντίποδα, οι κλαδικές συμβάσεις αποτελούν τη μειονότητα, αν και σε σύγκριση με τα προηγούμενα χρόνια είναι περισσότερες. Το 2024 υπογράφτηκαν και είναι σε ισχύ εννέα κλαδικές συμβάσεις και 10 ομοιοεπαγγελματικές. Από τις κλαδικές ξεχωρίζουν οι συμβάσεις σε τουρισμό και επισιτισμό, δημοτικές επιχειρήσεις ύδρευσης και αποχέτευσης, τηλεοπτικούς σταθμούς, τουριστικά γραφεία κ.α.
Πάντως, παρά την αύξηση των επιχειρησιακών συμβάσεων, το μεγαλύτερο ποσοστό των εργαζομένων καλύπτεται από ατομική σύμβαση, ενώ η ευρωπαϊκή οδηγία που έχει ενσωματώσει σε νόμο το υπουργείο Εργασίας προβλέπει ότι θα πρέπει να καλύπτεται από συλλογική σύμβαση το 80% των εργαζομένων (τώρα βρίσκεται στο 30%).
Κατώτατος μισθός: Η αύξηση θα φτάσει πέριξ του 6%, για να προσεγγίσει τα 880 ευρώ - Διαβούλευσεις
Στο πεδίο του κατώτατου μισθού, οι πληροφορίες συγκλίνουν στο ότι η αύξηση θα φτάσει πέριξ του 6%, για να προσεγγίσει τα 880 ευρώ.Η ΓΣΕΕ δεν συμμετέχει στην Επιτροπή Διαβούλευσης, ωστόσο εργοδοτικοί φορείς έχουν αρχίσει να διαμορφώνουν τις προτάσεις τους. Το ΙΝΣΕΤΕ προτείνει νέα αύξηση του κατώτατου μισθού έως 4,82%, ώστε ο μισθός να διαμορφωθεί έως 870 ευρώ σε14μηνη βάση ή σε 1.015 ευρώ σε 12μηνη βάση. Το ΙΜΕ ΓΣΕΒΕΕ θεωρεί ότι η αύξηση του κατώτατου μισθού για το 2025 πρέπει να λαμβάνει υπόψη την ανάγκη ενίσχυσης των αποδοχών των χαμηλόμισθων και να συνοδεύεται από φορολογικές ελαφρύνσεις.
Σύμφωνα με τις προβλέψεις του ΙΟΒΕ, θεωρείται δόκιμο να εξεταστεί μια αύξηση στον κατώτατο μισθό, της τάξης του 3,5%. Το ΚΕΠΕ προτείνει αύξηση για το2025 μεταξύ 2,1% και 2,5%, εκτιμώντας ότι οποιαδήποτε αύξηση του κατώτατου μισθού πάνω από 5% θα οδηγήσει σε αύξηση του μοναδιαίου κόστους εργασίας. Αυξήσεις μισθών κατά 5,6% προβλέπει για το 2025 η Τράπεζα της Ελλάδος. Οι αυξήσεις θα προέλθουν κυρίως από την αύξηση της παραγωγικότητας της εργασίας αλλά και από το ξεπάγωμα των τριετιών στον ιδιωτικό τομέα.
Η τελευταία έκθεση της Τραπέζης της Ελλάδος, τον προηγούμενο Δεκέμβριο, εκτιμά ότι το 2025 οι συνολικές αμοιβές και οι αμοιβές ανά μισθωτό θα επιβραδυνθούν ελαφρά και θα αυξηθούν κατά 5,6%, έναντι αύξησης 5,9% το 2024, γεγονός που έχει ως αποτέλεσμα την υποχώρηση του ρυθμού ανόδου του κόστους εργασίας.
*Δημοσιεύτηκε στο «Money Pro» των «Παραπολιτικών»
