Τα «φτερά» πολλών στη χώρα µας έκοψε πριν από µερικές ηµέρες ο αναπληρωτής γενικός διευθυντής της Γενικής ∆ιεύθυνσης Οικονοµικών και Χρηµατοδοτικών Υποθέσεων (D.G. ECFIN) της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ντέκλαν Κοστέλο. Το στέλεχος της Κοµισιόν, που είναι αρκετά γνωστό στη χώρα µας από τις διαπραγµατεύσεις τον καιρό των µνηµονίων, καθώς υπήρξε εκπρόσωπος της Ε.Ε. στην τρόικα, µιλώντας στην Αθήνα και σε εκδήλωση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και του ΙΟΒΕ για το Ταµείο Ανάκαµψης ξέκοψε οποιαδήποτε συζήτηση για παράταση της περιόδου εφαρµογής των εθνικών σχεδίων ανάκαµψης και ανθεκτικότητας στα κράτη-µέλη της Ε.Ε.

Οπως είπε ο κ. Κοστέλο, το 2026, που είναι το έτος λήξης του Ταµείου Ανάκαµψης, είναι µια δύσκολη προθεσµία που έχει τεθεί και αυτή δεν πρόκειται να αλλάξει. «Ξέρουµε ότι αποτελεί πρόκληση, αλλά µε πολλή δουλειά µπορεί να επιτευχθεί», είπε χαρακτηριστικά, σηµειώνοντας ότι για να υπάρξει µια τέτοια αλλαγή στον χρόνο εφαρµογής του ΤΑΑ, θέλει οµόφωνη απόφαση απ’ όλα τα κράτη-µέλη και σε ορισµένες περιπτώσεις τις εγκρίσεις από τα Κοινοβούλιά τους. Ετσι, το υψηλόβαθµο στέλεχος της D.G. ECFIN συνέστησε στους παρακαθήµενους στη συζήτηση στρογγυλής τραπέζης, υπουργό Επικρατείας Ακη Σκέρτσο και αναπληρωτή υπουργό Οικονοµικών Νίκο Παπαθανάση, την ολοκλήρωση των έργων.

Τα µεγέθη ωστόσο είναι αµείλικτα για την υλοποίηση του ΤΑΑ. Τόσο σε ευρωπαϊκό όσο και εθνικό επίπεδο, µέχρι τώρα η επίτευξη των «στόχων» (targets) και των «οροσήµων» (milestones) στο πλαίσιο του ΤΑΑ ανέρχεται µόλις στο 28%. ∆ηλαδή µέσα σε περίπου 3,5 χρόνια επιτεύχθηκε λίγο περισσότερο από το ένα τέταρτο των «στόχων» και των «οροσήµων» και θα πρέπει µέσα στον επόµενο ενάµιση χρόνο να υλοποιηθούν τα υπόλοιπα τρία τέταρτα των στόχων και των οροσήµων. Πολλοί πλέον στην αγορά θεωρούν ότι η εξίσωση αυτή είναι αδύνατο να λυθεί.

Ορόσημα

Ως «ορόσηµα» και «στόχοι» ορίζονται διάφορα στάδια εξέλιξης των έργων και των µεταρρυθµίσεων που έχουν τεθεί ως προαπαιτούµενα για την καταβολή των δόσεων (επιδοτήσεις και δάνεια) του Ταµείου Ανάκαµψης. Π.χ. η υπογραφή µιας σύµβασης ενός έργου µπορεί να θεωρείται «ορόσηµο», ενώ η ολοκλήρωσή του και η θέση του σε λειτουργία να θεωρείται «στόχος». Επίσης η ψήφιση ενός νόµου µπορεί να χαρακτηρίζεται «ορόσηµο», αλλά η ολοκλήρωση της δευτερογενούς νοµοθεσίας να θεωρείται «στόχος».

Στην Ελλάδα, σύµφωνα µε την τελευταία αναθεώρηση του Εθνικού Σχεδίου για την Ανάκαµψη και την Ανθεκτικότητα (ΕΣΑΑ) «Ελλάδα 2.0» που έχει συµφωνηθεί µε την Κοµισιόν, µέχρι σήµερα έχει υλοποιηθεί το 27% των στόχων και των οροσήµων στο σκέλος των επιδοτήσεων στο ΤΑΑ και το 30% στο δανειακό του σκέλος. Ειδικότερα, µέχρι και την καταβολή τη 4ης δόσης, που έλαβε χώρα τον περασµένο ∆εκέµβριο, στο σκέλος των επιδοτήσεων είχαν υλοποιηθεί συνολικά 100 «ορόσηµα» και «στόχοι». Εντός των επόµενων εβδοµάδων, µε την έγκριση της 5ης δόσης ύψους 1,3 δισ. ευρώ, αναµένεται να έχουν ολοκληρωθεί επιπλέον 29 ορόσηµα. Μένει εποµένως να ικανοποιηθούν στους υπόλοιπους 17-18 µήνες, που αποµένουν έως τον Αύγουστο του 2026, άλλα 238 «ορόσηµα» και «στόχοι» που πρέπει να ικανοποιηθούν. Μάλιστα ο µεγαλύτερος όγκος «οροσήµων» και «στόχων», σύµφωνα µε τον προγραµµατισµό που έχει συµφωνηθεί µεταξύ κυβέρνησης και Κοµισιόν, θα ικανοποιηθεί µέσα στο 8µηνο του 2026.

Σχεδόν 170 «ορόσηµα» και «στόχοι» εκτιµάται ότι θα ικανοποιηθούν µέσα στους τελευταίους οκτώ µήνες εφαρµογής του σχεδίου «Ελλάδα 2.0», δηλαδή από τον Ιανουάριο έως τον Αύγουστο του 2026.

Σύνθετη κατάσταση

Από την άλλη πλευρά, στο δανειακό σκέλος του Ταµείου Ανάκαµψης η κατάσταση είναι εξίσου σύνθετη. Παρόλο που εδώ δεν υπάρχει η πολυπλοκότητα και ο όγκος των «οροσήµων» και των «στόχων» του σκέλους των επιδοτήσεων του ΤΑΑ, εντούτοις η πρόκληση είναι µεγάλη. Τα δάνεια του ΤΑΑ, καθώς επιστρέφονται, δεν έχουν µεγάλες απαιτήσεις σε «στόχους» και «ορόσηµα». Αρκεί να συµβασιοποιούνται στην ώρα τους. Μέχρι σήµερα, που έχει εκταµιευθεί η 4η δόση των δανείων του ΤΑΑ, έχει επιτευχθεί το όριο της συµβασιοποίησης 4,2 δισ. ευρώ. Για να δοθεί η 5η δόση, σύµφωνα µε τους κανόνες του ΤΑΑ, θα πρέπει οι ελληνικές τράπεζες να συµβασιοποιήσουν προς ιδιωτικές επιχειρήσεις δάνεια ύψους 7 δισ. ευρώ. Ο στόχος φαίνεται να επιτυγχάνεται, καθώς µέχρι τον περασµένο Ιανουάριο είχαν συµβασιοποιηθεί δάνεια ύψους 6,7 δισ. ευρώ. Ωστόσο, ο δρόµος που πρέπει να διανυθεί είναι µεγάλος. Αν στα 3,5 χρόνια συµβασιοποιήθηκαν 7 δισ. ευρώ, µέσα στους επόµενους 17-18 µήνες θα πρέπει να συµβασιοποιηθούν δάνεια ύψους 8,5 δισ. ευρώ προς επιχειρήσεις και 2 δισ. ευρώ σε δάνεια προς ιδιώτες µέσω των δράσεων «Σπίτι µου ΙΙ», «Αναβαθµίζω το σπίτι µου» κ.ά.

Οι προκλήσεις εποµένως είναι µεγάλες και οι πολιτικές αναταράξεις που υπάρχουν λόγω των Τεµπών, αλλά και των εξελίξεων στο εξωτερικό, προκαλούν ανησυχίες στην οικονοµική και επιχειρηµατική κοινότητα. Καθώς µάλιστα οι γεωπολιτικές εξελίξεις αναγκάζουν την Ευρώπη «να βάλει το χέρι στην τσέπη» για την άµυνά της, πολλοί είναι εκείνοι που «τρίβουν τα χέρια τους» ώστε οι αδιάθετοι πόροι του ευρωπαϊκού ΤΑΑ να οδηγηθούν στην Αµυνα. Για τη χώρα µας το τελευταίο δεν είναι απαραιτήτως κακό, αλλά σίγουρα δεν θα τη βοηθήσει σε µια περίοδο που θέλει να καλύψει το επενδυτικό κενό της προηγούµενης υπερδεκαετούς κρίσης.

Δημοσιεύτηκε στην Κυριακάτικη Απογευματινή