"Όραµα" της Κοµισιόν να επιστρέψουν οι νέοι στα χωράφια - Άµεση στρατηγική ανανέωσης, µε συστάσεις µέσα στο 2025
Δύσκολος γρίφος
Το µέλλον του αγροδιατροφικού τοµέα τα επόµενα 15 χρόνια επιχειρεί να διασφαλίσει η Ε.Ε., καθώς παρατηρείται συνεχής µείωση του πληθυσµού στην ύπαιθρο

Με το καθήκον της επίλυσης ενός δύσκολου γρίφου, αυτού της προσέλκυσης των νέων στην ύπαιθρο, επιφορτίζεται η Κοµισιόν την προσεχή περίοδο, την ίδια στιγµή που οι αγροτικές εκµεταλλεύσεις συνεχώς µειώνονται και η διαδοχή είναι ελάχιστη.
Στο «Όραµα για τη γεωργία και τα τρόφιµα», που παρουσίασε προ ηµερών η Επιτροπή, ο κοινοτικός επίτροπος Κριστόφ Χάνσεν διαµηνύει πως τα επόµενα 15 χρόνια το µέλλον του αγροδιατροφικού τοµέα θα πρέπει να ακουµπήσει πάνω στις πλάτες των νέων αγροτών, µε την Κοµισιόν ωστόσο και τις εθνικές κυβερνήσεις να γνωρίζουν καλά πως τα εµπόδια για να παραµείνει ή να µετεγκατασταθεί ένας νέος στην ύπαιθρο είναι αυξανόµενα, άρα ανάλογα θα πρέπει να είναι και τα κίνητρα.
Τα στοιχεία για την Ε.Ε., άλλωστε, είναι αποκαλυπτικά. Μόλις το 12% των αγροτών είναι κάτω των 40 ετών, ενώ τις τελευταίες δύο δεκαετίες η µείωση του πληθυσµού στην ύπαιθρο ξεπερνάει το 2%.
Το «Όραµα της Κοµισιόν για τη γεωργία και τα τρόφιµα» διαρθρώνεται κυρίως γύρω από την ελκυστικότητα, την ανταγωνιστικότητα και την ανθεκτικότητα του αγροδιατροφικού τοµέα.
Παράλληλα, στους βασικούς τοµείς δράσης βρίσκεται η θέσπιση στρατηγικής για την ανανέ ωση των γενεών, µε σκοπό τη στήριξη των νέων γεωργών.
Αναγνωρίζεται, παράλληλα, ότι η γεωργία πρέπει να έχει την αναγκαία σταθερότητα, ώστε να προσελκύει νέ ους ανθρώπους να εισέλθουν στο επάγγελµα, π.χ. προσφέροντας «δίκαια εισοδήµατα» και καλύτερα στοχευµένη δηµόσια στήριξη.
Μέσα στη χρονιά η Κοµισιόν θα παρουσιάσει µια στρατηγική ανανέωσης των γενεών, µε συστάσεις όσον αφορά τα µέτρα που απαιτούνται τόσο σε ενωσιακό όσο και σε εθνικό/περιφερειακό επίπεδο (άρα και στην Ελλάδα) για την αντιµετώπιση των εµποδίων στην είσοδο νέων και νεοεισερχόµενων στο επάγγελµα.
Όσον αφορά το αύριο, η µελλοντική κοινή γεωργική πολιτική εξαγγέλλεται ότι θα είναι απλούστερη και πιο στοχευµένη, µε µεγαλύτερη στήριξη προς τους γεωργούς που δραστηριοποιούνται στην παραγωγή τροφίµων και µε ιδιαίτερη έµφαση στους νέους γεωργούς και εκείνους σε περιοχές µε φυσικούς περιορισµούς.
Η προτεραιότητα θα δοθεί στα κίνητρα και όχι στους όρους, υπογραµµίζεται. Αν και το CEJA (Ευρωπαϊκό Συµβούλιο Νέων Αγροτών) σε ανακοίνωσή του χαιρετίζει το «Όραµα της Κοµισιόν», υπογραµµίζεται πως για ορισµένους στόχους θα ήθελε να δει πιο συγκεκριµένη στρατηγική, ενώ για το εµπόριο οι νέοι αγρότες σηµειώνουν τη δέσµευση της Επιτροπής για µεγαλύτερη αποφασιστικότητα και ρεαλισµό, αλλά ανα ρωτιούνται αν η Ε.Ε. διαθέτει τους απαραίτητους πόρους για να την υλοποιήσει.
Στο πλαίσιο του Συµβουλίου Υπουργών Γεωργίας και Αλιείας της Ε.Ε. στις Βρυξέλλες, στα τέλη Φεβρουαρίου, ο υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίµων, Κώστας Τσιάρας, εστίασε στην ανάγκη να υπάρξουν µέτρα για την προσέλκυση νέων στον πρωτογενή τοµέα και πέραν της ΚΑΠ, υπογραµµίζοντας ότι χωρίς νέους δεν υπάρχει µέλλον στον τοµέα, ενώ µίλησε για τη σηµασία της εξασφάλισης ενός δίκαιου εισοδήµατος για τους αγρότες.
Ο Έλληνας υπουργός µίλησε για τον καθοριστικό ρόλο της υπαίθρου στην επισιτιστική ασφάλεια, την κοινωνική συνοχή, τη διατήρηση του περιβάλλοντος και την οικονοµία.
Η ΚΑΠ και η πολιτική συνοχής αποτελούν βασικούς µοχλούς για την υποστήριξη των αγροτικών κοινοτήτων, ωστόσο η διαµόρφωση µιας ολιστικής, πολυτοµεακής στρατηγικής είναι απαραίτητη για την αποτελεσµατική αξιοποίησή τους.
Το πρόβληµα της ευρωπαϊκής υπαίθρου, είπε, αγγίζει το σύνολο της κοινωνικής και οικονοµικής πολιτικής της Ε.Ε.
Αναφερόµενος στη µείωση πληθυσµού στην ύπαιθρο, τόνισε ότι αυτοί που αποµακρύνονται είναι κυρίως άτοµα νεαρής ηλικίας. Αυτό σηµαίνει ότι σε λίγα χρόνια η µείωση θα είναι εκθετική εξαιτίας της µη ανανέωσης του πληθυσµού.
Συνεπώς, το κοινωνικό και οικονοµικό πλέγµα µέτρων που πρέπει να εφαρµοστεί υπερβαίνει εµφανώς τα στενά όρια χρηµατοδότησης της ΚΑΠ.
Και µολονότι υπάρχει κάποιο απόθεµα γνώσης, ιδίως λόγω της προσέγγισης «LEADER», τα µέτρα και η χρηµατοδότηση υπερβαίνουν αυτό το πλαίσιο, αφού το πρόβληµα σε λίγα χρόνια θα αποτελεί ένα εκ των σηµαντικότερων δοµικών θεµάτων της Ένωσης.
Οι όποιες εξαγγελίες της κυβέρνησης, αλλά και η γενικότερη συζήτηση που έχει ξεκινήσει στην Ε.Ε. γύρω από το αγροτικό ζήτηµα είναι ξεκάθαρο πως γίνονται κάτω από την πίεση των αγροτικών κινητοποιήσεων τόσο στην Ελλάδα όσο και στις υπόλοιπες χώρες της Ε.Ε. Είναι ιδιαίτερα ενθαρρυντικό ότι σε αυτές τις κινητοποιήσεις συµµετείχαµε και φέτος πολλοί νέοι άνθρωποι, που έχουµε µεράκι για την αγροτική παραγωγή και θέλουµε να µείνουµε στα χωριά µας.
Εδώ, στη Μεσσηνία, είχαµε µε το µέρος µας τους πάντες, καθώς όλος ο κόσµος αντιλαµβάνεται ότι µε τεράστιο κόστος καλλιεργούµε προϊόντα τα οποία τα πουλάµε φθηνά και κάτω από το κόστος, σε πολλές περιπτώσεις, προϊόντα που φτάνουν στη λαϊκή κατανάλωση 3, 5 και 10 φορές ακριβότερα.
Τέτοιο χαρακτηριστικό παράδειγµα είναι το ελαιόλαδο. Αυτή η διαφορά από το χωράφι στο ράφι, από την οποία ωφελούνται τα καρτέλ της µεταποίησης και της εµπορίας, είναι το σηµείο που ενώνει εµάς και τους υπόλοιπους εργαζόµενους.
Είναι περισσότεροι από ποτέ οι γεωργοί και οι κτηνοτρόφοι που αντιλαµβάνονται ότι οι αποφάσεις των κυβερνήσεων, τόσο της σηµερινής της Ν.∆. όσο και αυτών του παρελθόντος (ΠΑΣΟΚ, ΣΥΡΙΖΑ), αλλά και της Ε.Ε. στο πλαίσιο της ΚΑΠ, δεν είναι για το καλό των αγροτών, ούτε για να εξασφαλίζονται φθηνά και ποιοτικά τρόφιµα στον λαό.
Βασικό κριτήριο είναι η συγκέντρωση της παραγωγής σε λίγα χέρια, που αποτελεί προϋπόθεση για περισσότερα κέρδη στους βιοµηχάνους, τους εξαγωγείς και τα σούπερ µάρκετ, που είναι αντίπαλοί µας.
Εµείς, οι νέοι, που κάναµε οικογένεια και θέλουµε να µείνουµε στην ύπαιθρο, στα χωράφια µας, χρειαζόµαστε, πέρα από µείωση του κόστους παραγωγής - εγγυηµένες τιµές στα προϊόντα µας - αναπλήρωση χα µένου εισοδήµατος και αποζηµιώσεις στο 100% των ζηµιών, που είναι το βασικό τρίπτυχο των διεκδικήσεών µας, και ορισµένες επιπλέον προϋποθέσεις, τις οποίες και διεκδικούµε, όπως:
- Συνθήκες διαβίωσης στα χωριά που να επιτρέπουν την ικανοποίηση βασικών αναγκών, δικών µας και των οικογενειών µας, όπως παιδικούς σταθµούς, σχολεία Πρωτοβάθµιας και ∆ευτεροβάθµιας Εκπαίδευσης, χώρους άθλησης και ψυχαγωγίας, Κέντρα Υγείας κ.λπ.
- Εξασφάλιση, µε τη στήριξη του κράτους, της δυνατότητας ανέγερσης σύγχρονων κατοικιών και όλων των απαραίτητων υποδοµών της αγροτικής εκµετάλλευσης.
- Ισχυρά κίνητρα εγκατάστασης, µε επιπρόσθετη στήριξη του εισοδήµατος, ιδιαίτερα των αγροτών που αναπτύσσουν δενδρώδεις καλλιέργειες, µε πολυετή αναµονή για την απόδοση ικανής παραγωγής.
- Πρόσβαση σε άτοκα δάνεια. - Στελέχωση των γεωτεχνικών κρατικών υπηρεσιών, ώστε να παρέχεται δωρεάν όλη η απαραίτητη επιστη µονική υποστήριξη. ∆εν έχουµε καµία εµπιστοσύνη στα διάφορα «µεγάλα λόγια» που µπορεί να ακούγονται από την Ε.Ε. ή την ελληνική κυβέρνηση.
Οι αγρότες τα έχουν ξανακούσει αυτά στο παρελθόν και τελικά το αποτέλεσµα ήταν αυτό που ζούµε σήµερα, η εκτεταµένη εγκατάλειψη της υπαίθρου. Έχουµε εµπιστοσύνη µόνο στον δικό µας συλλογικό αγώνα και στην από κοινού δράση µας µε τον υπόλοιπο λαό.
*προέδρου ∆.Σ. Οµοσπονδίας Αγροτικών Συλλόγων Νοµού Μεσσηνίας
*Δημοσιεύθηκε στο ένθετο Money pro της εφημερίδας «Παραπολιτικά» στις 8/03/02025
Στο «Όραµα για τη γεωργία και τα τρόφιµα», που παρουσίασε προ ηµερών η Επιτροπή, ο κοινοτικός επίτροπος Κριστόφ Χάνσεν διαµηνύει πως τα επόµενα 15 χρόνια το µέλλον του αγροδιατροφικού τοµέα θα πρέπει να ακουµπήσει πάνω στις πλάτες των νέων αγροτών, µε την Κοµισιόν ωστόσο και τις εθνικές κυβερνήσεις να γνωρίζουν καλά πως τα εµπόδια για να παραµείνει ή να µετεγκατασταθεί ένας νέος στην ύπαιθρο είναι αυξανόµενα, άρα ανάλογα θα πρέπει να είναι και τα κίνητρα.
Τα στοιχεία για την Ε.Ε., άλλωστε, είναι αποκαλυπτικά. Μόλις το 12% των αγροτών είναι κάτω των 40 ετών, ενώ τις τελευταίες δύο δεκαετίες η µείωση του πληθυσµού στην ύπαιθρο ξεπερνάει το 2%.
Το «Όραµα της Κοµισιόν για τη γεωργία και τα τρόφιµα» διαρθρώνεται κυρίως γύρω από την ελκυστικότητα, την ανταγωνιστικότητα και την ανθεκτικότητα του αγροδιατροφικού τοµέα.
Παράλληλα, στους βασικούς τοµείς δράσης βρίσκεται η θέσπιση στρατηγικής για την ανανέ ωση των γενεών, µε σκοπό τη στήριξη των νέων γεωργών.
Αναγνωρίζεται, παράλληλα, ότι η γεωργία πρέπει να έχει την αναγκαία σταθερότητα, ώστε να προσελκύει νέ ους ανθρώπους να εισέλθουν στο επάγγελµα, π.χ. προσφέροντας «δίκαια εισοδήµατα» και καλύτερα στοχευµένη δηµόσια στήριξη.
Παρουσίαση της στρατηγικής ανανέωσης γενεών από την Κομισιόν
Μέσα στη χρονιά η Κοµισιόν θα παρουσιάσει µια στρατηγική ανανέωσης των γενεών, µε συστάσεις όσον αφορά τα µέτρα που απαιτούνται τόσο σε ενωσιακό όσο και σε εθνικό/περιφερειακό επίπεδο (άρα και στην Ελλάδα) για την αντιµετώπιση των εµποδίων στην είσοδο νέων και νεοεισερχόµενων στο επάγγελµα.Όσον αφορά το αύριο, η µελλοντική κοινή γεωργική πολιτική εξαγγέλλεται ότι θα είναι απλούστερη και πιο στοχευµένη, µε µεγαλύτερη στήριξη προς τους γεωργούς που δραστηριοποιούνται στην παραγωγή τροφίµων και µε ιδιαίτερη έµφαση στους νέους γεωργούς και εκείνους σε περιοχές µε φυσικούς περιορισµούς.
Η προτεραιότητα θα δοθεί στα κίνητρα και όχι στους όρους, υπογραµµίζεται. Αν και το CEJA (Ευρωπαϊκό Συµβούλιο Νέων Αγροτών) σε ανακοίνωσή του χαιρετίζει το «Όραµα της Κοµισιόν», υπογραµµίζεται πως για ορισµένους στόχους θα ήθελε να δει πιο συγκεκριµένη στρατηγική, ενώ για το εµπόριο οι νέοι αγρότες σηµειώνουν τη δέσµευση της Επιτροπής για µεγαλύτερη αποφασιστικότητα και ρεαλισµό, αλλά ανα ρωτιούνται αν η Ε.Ε. διαθέτει τους απαραίτητους πόρους για να την υλοποιήσει.
Κώστας Τσιάρας: Εστίασε στην ανάγκη να υπάρξουν µέτρα για την προσέλκυση νέων στον πρωτογενή τοµέα
Στο πλαίσιο του Συµβουλίου Υπουργών Γεωργίας και Αλιείας της Ε.Ε. στις Βρυξέλλες, στα τέλη Φεβρουαρίου, ο υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίµων, Κώστας Τσιάρας, εστίασε στην ανάγκη να υπάρξουν µέτρα για την προσέλκυση νέων στον πρωτογενή τοµέα και πέραν της ΚΑΠ, υπογραµµίζοντας ότι χωρίς νέους δεν υπάρχει µέλλον στον τοµέα, ενώ µίλησε για τη σηµασία της εξασφάλισης ενός δίκαιου εισοδήµατος για τους αγρότες. Ο Έλληνας υπουργός µίλησε για τον καθοριστικό ρόλο της υπαίθρου στην επισιτιστική ασφάλεια, την κοινωνική συνοχή, τη διατήρηση του περιβάλλοντος και την οικονοµία.
Η ΚΑΠ και η πολιτική συνοχής αποτελούν βασικούς µοχλούς για την υποστήριξη των αγροτικών κοινοτήτων, ωστόσο η διαµόρφωση µιας ολιστικής, πολυτοµεακής στρατηγικής είναι απαραίτητη για την αποτελεσµατική αξιοποίησή τους.
Το πρόβληµα της ευρωπαϊκής υπαίθρου, είπε, αγγίζει το σύνολο της κοινωνικής και οικονοµικής πολιτικής της Ε.Ε.
Αναφερόµενος στη µείωση πληθυσµού στην ύπαιθρο, τόνισε ότι αυτοί που αποµακρύνονται είναι κυρίως άτοµα νεαρής ηλικίας. Αυτό σηµαίνει ότι σε λίγα χρόνια η µείωση θα είναι εκθετική εξαιτίας της µη ανανέωσης του πληθυσµού.
Συνεπώς, το κοινωνικό και οικονοµικό πλέγµα µέτρων που πρέπει να εφαρµοστεί υπερβαίνει εµφανώς τα στενά όρια χρηµατοδότησης της ΚΑΠ.
Και µολονότι υπάρχει κάποιο απόθεµα γνώσης, ιδίως λόγω της προσέγγισης «LEADER», τα µέτρα και η χρηµατοδότηση υπερβαίνουν αυτό το πλαίσιο, αφού το πρόβληµα σε λίγα χρόνια θα αποτελεί ένα εκ των σηµαντικότερων δοµικών θεµάτων της Ένωσης.
Άρθρο του Σπύρου Νικολόπουλου
Οι όποιες εξαγγελίες της κυβέρνησης, αλλά και η γενικότερη συζήτηση που έχει ξεκινήσει στην Ε.Ε. γύρω από το αγροτικό ζήτηµα είναι ξεκάθαρο πως γίνονται κάτω από την πίεση των αγροτικών κινητοποιήσεων τόσο στην Ελλάδα όσο και στις υπόλοιπες χώρες της Ε.Ε. Είναι ιδιαίτερα ενθαρρυντικό ότι σε αυτές τις κινητοποιήσεις συµµετείχαµε και φέτος πολλοί νέοι άνθρωποι, που έχουµε µεράκι για την αγροτική παραγωγή και θέλουµε να µείνουµε στα χωριά µας.Εδώ, στη Μεσσηνία, είχαµε µε το µέρος µας τους πάντες, καθώς όλος ο κόσµος αντιλαµβάνεται ότι µε τεράστιο κόστος καλλιεργούµε προϊόντα τα οποία τα πουλάµε φθηνά και κάτω από το κόστος, σε πολλές περιπτώσεις, προϊόντα που φτάνουν στη λαϊκή κατανάλωση 3, 5 και 10 φορές ακριβότερα.
Τέτοιο χαρακτηριστικό παράδειγµα είναι το ελαιόλαδο. Αυτή η διαφορά από το χωράφι στο ράφι, από την οποία ωφελούνται τα καρτέλ της µεταποίησης και της εµπορίας, είναι το σηµείο που ενώνει εµάς και τους υπόλοιπους εργαζόµενους.
Είναι περισσότεροι από ποτέ οι γεωργοί και οι κτηνοτρόφοι που αντιλαµβάνονται ότι οι αποφάσεις των κυβερνήσεων, τόσο της σηµερινής της Ν.∆. όσο και αυτών του παρελθόντος (ΠΑΣΟΚ, ΣΥΡΙΖΑ), αλλά και της Ε.Ε. στο πλαίσιο της ΚΑΠ, δεν είναι για το καλό των αγροτών, ούτε για να εξασφαλίζονται φθηνά και ποιοτικά τρόφιµα στον λαό.
Βασικό κριτήριο είναι η συγκέντρωση της παραγωγής σε λίγα χέρια, που αποτελεί προϋπόθεση για περισσότερα κέρδη στους βιοµηχάνους, τους εξαγωγείς και τα σούπερ µάρκετ, που είναι αντίπαλοί µας.
Εµείς, οι νέοι, που κάναµε οικογένεια και θέλουµε να µείνουµε στην ύπαιθρο, στα χωράφια µας, χρειαζόµαστε, πέρα από µείωση του κόστους παραγωγής - εγγυηµένες τιµές στα προϊόντα µας - αναπλήρωση χα µένου εισοδήµατος και αποζηµιώσεις στο 100% των ζηµιών, που είναι το βασικό τρίπτυχο των διεκδικήσεών µας, και ορισµένες επιπλέον προϋποθέσεις, τις οποίες και διεκδικούµε, όπως:
- Συνθήκες διαβίωσης στα χωριά που να επιτρέπουν την ικανοποίηση βασικών αναγκών, δικών µας και των οικογενειών µας, όπως παιδικούς σταθµούς, σχολεία Πρωτοβάθµιας και ∆ευτεροβάθµιας Εκπαίδευσης, χώρους άθλησης και ψυχαγωγίας, Κέντρα Υγείας κ.λπ.
- Εξασφάλιση, µε τη στήριξη του κράτους, της δυνατότητας ανέγερσης σύγχρονων κατοικιών και όλων των απαραίτητων υποδοµών της αγροτικής εκµετάλλευσης.
- Ισχυρά κίνητρα εγκατάστασης, µε επιπρόσθετη στήριξη του εισοδήµατος, ιδιαίτερα των αγροτών που αναπτύσσουν δενδρώδεις καλλιέργειες, µε πολυετή αναµονή για την απόδοση ικανής παραγωγής.
- Πρόσβαση σε άτοκα δάνεια. - Στελέχωση των γεωτεχνικών κρατικών υπηρεσιών, ώστε να παρέχεται δωρεάν όλη η απαραίτητη επιστη µονική υποστήριξη. ∆εν έχουµε καµία εµπιστοσύνη στα διάφορα «µεγάλα λόγια» που µπορεί να ακούγονται από την Ε.Ε. ή την ελληνική κυβέρνηση.
Οι αγρότες τα έχουν ξανακούσει αυτά στο παρελθόν και τελικά το αποτέλεσµα ήταν αυτό που ζούµε σήµερα, η εκτεταµένη εγκατάλειψη της υπαίθρου. Έχουµε εµπιστοσύνη µόνο στον δικό µας συλλογικό αγώνα και στην από κοινού δράση µας µε τον υπόλοιπο λαό.
*προέδρου ∆.Σ. Οµοσπονδίας Αγροτικών Συλλόγων Νοµού Μεσσηνίας
*Δημοσιεύθηκε στο ένθετο Money pro της εφημερίδας «Παραπολιτικά» στις 8/03/02025