Μία σημαντική πρόκληση αντιμετωπίζει η Ελλάδα στον τομέα των εξαγωγών ελαιόλαδου προς τις ΗΠΑ, με τους δασμούς να λειτουργούν ως ανταγωνιστικό μειονέκτημα έναντι της Τουρκίας. Ποιες είναι οι προοπτικές και τι δείχνουν τα στοιχεία για την παγκόσμια αγορά ελαιόλαδου;

Το άνισο πεδίο ανταγωνισμού στην αγορά των ΗΠΑ

Σύμφωνα με τον Στάθη Γιαβρόγλου, διευθύνοντα σύμβουλο του ομίλου Μύλοι Σόγιας και μέλος διοίκησης της εταιρείας Ελληνικά Εκλεκτά Έλαια, που μίλησε στο powergame.gr η Ελλάδα μαζί με τις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες επιβαρύνεται με δασμό 20% στις εξαγωγές ελαιόλαδου προς τις ΗΠΑ. Αντίθετα, η Τουρκία απολαμβάνει προνομιακή μεταχείριση με δασμό μόλις 10%, δημιουργώντας ένα σημαντικό ανταγωνιστικό πλεονέκτημα.

ΗΠΑ: Ο μεγαλύτερος εισαγωγέας ελαιόλαδου παγκοσμίως

Οι Ηνωμένες Πολιτείες κατέχουν την πρώτη θέση στις εισαγωγές ελαιόλαδου διεθνώς, με 362.618 τόνους την περίοδο 2023-2024. Ακολουθούν η Βραζιλία με 81.194 τόνους και ο Καναδάς με 50.105 τόνους. Ο Μανώλης Γιαννούλης, διευθύνων σύμβουλος της ΕΛΣΑΠ, επισημαίνει ότι οι ελληνικές εξαγωγές ελαιόλαδου στην Αμερική φτάνουν περίπου τους 7.500 τόνους, αντιπροσωπεύοντας ένα σημαντικό μερίδιο των συνολικών εξαγωγών τυποποιημένου ελαιόλαδου της χώρας μας. Συνολικά, η Ελλάδα εξάγει περίπου 40.000 τόνους τυποποιημένου ελαιόλαδου ετησίως, με τζίρο που υπολογίζεται γύρω στα 320 εκατομμύρια ευρώ.

Πιθανή απαλλαγή της Ελλάδας από τους δασμούς

Υπάρχει ορατό ενδεχόμενο η Ελλάδα να μπορέσει να απαλλαγεί από τους δασμούς κατόπιν διαπραγματεύσεων, λόγω των σχετικά μικρών ποσοτήτων που εξάγει στις ΗΠΑ σε σύγκριση με άλλες χώρες όπως η Ισπανία. Αυτό θα μπορούσε να αποτελέσει σημαντική εξέλιξη για τους Έλληνες παραγωγούς και εξαγωγείς. Αξίζει να σημειωθεί ότι οι Αμερικανοί καταναλώνουν περίπου 360.000 τόνους ελαιόλαδο ετησίως, ενώ παράγουν μόλις 20.000 τόνους. Η εξάρτησή τους από τις εισαγωγές είναι απόλυτη, με το μεγαλύτερο μέρος να προέρχεται από μεσογειακές χώρες.

Παγκόσμια κατάταξη παραγωγής ελαιόλαδου

Σύμφωνα με τα στοιχεία του Διεθνούς Συμβουλίου Ελαιοκομίας, η κατάταξη των κυριότερων χωρών στην παραγωγή ελαιόλαδου για τη σεζόν 2024-2025 (σε χιλιάδες τόνους) διαμορφώνεται ως εξής:
    1    Ισπανία: 1.290
    2    Τουρκία: 450
    3    Τυνησία: 340
    4    Ελλάδα: 250
    5    Ιταλία: 224
    6    Πορτογαλία: 195
    7    Μαρόκο: 90

Η διαχρονική εξέλιξη της παγκόσμιας παραγωγής

Η καλλιέργεια της ελιάς, που ξεκίνησε από τα αρχαία χρόνια στη μεσογειακή λεκάνη, έχει πλέον εξαπλωθεί σε 65 χώρες παγκοσμίως, συμπεριλαμβανομένων χωρών όπως η Ιαπωνία και η Νέα Ζηλανδία, αναδεικνύοντας την αναγνώριση της υψηλής διατροφικής αξίας του ελαιόλαδου. Εντυπωσιακό είναι το γεγονός ότι η παγκόσμια παραγωγή έχει διπλασιαστεί τα τελευταία 65 χρόνια. Μετά από μια περίοδο σταθερής αύξησης έως τη δεκαετία του '80, ακολούθησε ραγδαία άνοδος. Από 1,2 εκατομμύρια τόνους τη δεκαετία του '60, η μέση παγκόσμια παραγωγή έφτασε τους 3 εκατομμύρια τόνους στις αρχές του 21ου αιώνα.