Παρά την οικονοµική ύφεση της τελευταίας δεκαετίας, η οποία έπληξε σοβαρά την αγορά κατοικίας στην Ελλάδα, οι τιµές των ακινήτων ανέκαµψαν γρήγορα από το 2018 και µετά, ανακτώντας σχεδόν το σύνολο των απωλειών. Αυτό έχει αποτέλεσµα σήµερα η απόκτηση ενός σπιτιού για έναν στους δύο Ελληνες να είναι ανέφικτη. Ταυτόχρονα, δυσβάστακτη είναι και η ενοικίαση, καθώς πλέον το κόστος του ενοικίου έχει φτάσει σχεδόν τη µέση µηνιαία δόση ενός στεγαστικού δανείου. Σύµφωνα µε τη νέα οικονοµική µελέτη της Alpha Bank, οι περισσότεροι από τους µισούς Ελληνες δηλώνουν ότι απλώς καταφέρνουν να καλύψουν τα βασικά έξοδα διαβίωσης, χωρίς να µπορούν να αποταµιεύσουν, ενώ το 11% υποστηρίζουν ότι δεν καταφέρνουν ούτε να πληρώσουν τα βασικά καθηµερινά έξοδα. Με βάση τα συµπεράσµατα και της µελέτης της Focus Bari, περίπου 1 στους 3 ιδιοκτήτες ακινήτων εξυπηρετεί αυτή τη στιγµή στεγαστικό δάνειο µε µέση µηνιαία δόση 488 ευρώ. Μεταξύ των ιδιοκτητών που πληρώνουν δόση στεγαστικού δανείου ενδιαφέρον παρουσιάζει το στοιχείο ότι όσοι έχουν εισόδηµα έως 10.000 ευρώ πληρώνουν σχεδόν την ίδια δόση µε εκείνους που έχουν εισόδηµα από 20.000 έως 30.000 ευρώ (461 έναντι 463 ευρώ).


Επιβάρυνση

Σύµφωνα βέβαια µε την έρευνα της Alpha Bank, το 42% των νοικοκυριών που έχουν λάβει στεγαστικό δάνειο δηλώνουν ότι η µηνιαία δόση του δανείου ξεπερνά το 30% του διαθέσιµου µηνιαίου εισοδήµατός τους. Το ποσοστό αυτό εκτοξεύεται σχεδόν στο 60% µεταξύ των νοικοκυριών µε εισόδηµα κάτω των 1.450 ευρώ, γεγονός που αναδεικνύει τη δυσανάλογη επιβάρυνση των οικονοµικά ασθενέστερων οµάδων. Αντίθετα, στα νοικοκυριά µε υψηλότερο διαθέσιµο εισόδηµα (άνω των 1.450 ευρώ µηνιαίως) η εικόνα είναι αισθητά πιο ευνοϊκή, καθώς το 64% αυτών δηλώνουν ότι η µηνιαία δόση του δανείου τους αντιστοιχεί σε λιγότερο από το ένα τρίτο του εισοδήµατός τους. Ωστόσο, το βάρος της στέγασης δεν εξαντλείται µόνο στη δόση του δανείου. Τα υπόλοιπα κόστη που σχετίζονται µε τη στέγαση (όπως λογαριασµοί κοινής ωφέλειας, συντήρηση κ.λπ.) συνιστούν επίσης σηµαντική επιβάρυνση. Συγκεκριµένα, ένας στους τρεις δανειολήπτες ανέφερε ότι οι συνολικές δαπάνες στέγασης ξεπερνούν το 30% του µηνιαίου εισοδήµατός του. Το 23% µάλιστα ανέφεραν ότι αυξήθηκε η δόση του δανείου τους, ενώ το 21% έκαναν λόγο για σηµαντική αύξηση. Στον αντίποδα, το 44% απάντησαν ότι οι δόσεις παρέµειναν περίπου σταθερές και µόλις το 4% είδαν κάποια µείωση. Αξιοσηµείωτο είναι επίσης το εύρος των αυξήσεων που καταγράφηκαν. Μεταξύ εκείνων που είδαν τη µηνιαία δόση να ανεβαίνει, το 42% ανέφεραν αύξηση έως 10%, το 22% µεταξύ 10% και 20%, ενώ το 31% έκανε λόγο για άνοδο άνω του 20% -ποσοστά που αποτυπώνουν τη σαφή επιβάρυνση πολλών νοικοκυριών σε ένα ήδη πιεσµένο οικονοµικό περιβάλλον.


Ανησυχία

Η εικόνα είναι εξίσου ανησυχητική και για τους ενοικιαστές. Συγκεκριµένα, όπως αναφέρει η µελέτη της Focus Bari, όσοι νοικιάζουν σπίτι καταβάλλουν µέσο µηνιαίο µίσθωµα 440 ευρώ. Το 75% των ενοικιαστών πληρώνουν έως 600 ευρώ τον µήνα και συγκεκριµένα το 39% δαπανούν από 400 έως 600 ευρώ και το 36% από 200 έως 400 ευρώ. Στο πλαίσιο αυτό, το 84% των συµµετεχόντων στην έρευνα δηλώνουν ότι συµφωνούν (πολύ ή αρκετά) µε το ότι οι τιµές των ενοικίων είναι πολύ υψηλές, σε σχέση µε τα εισοδήµατα. Ωστόσο, µεταξύ των ιδιοκτητών, µόνο το 47% όσων έχουν έσοδα από ακίνητα συµφωνούν πολύ µε την άποψη αυτή, έναντι 66% όσων ιδιοκτητών δεν έχουν κάποιο έσοδο από την ακίνητη περιουσία τους. Παράλληλα, το 52% δηλώνουν ότι δαπανούν περισσότερο από το 30% του µηνιαίου εισοδήµατός τους για την κάλυψη του ενοικίου, ενώ το 28% επισηµαίνουν ότι οι λοιπές δαπάνες που σχετίζονται µε τη στέγαση υπερβαίνουν επίσης το κρίσιµο όριο του 30%. Περισσότεροι από τους µισούς Ελληνες δήλωσαν ακόµη ότι είδαν το ενοίκιό τους να αυξάνεται µέσα στα τελευταία δύο χρόνια, µε το φαινόµενο να εµφανίζεται εντονότερο στα δύο µεγαλύτερα αστικά κέντρα της χώρας. Στην Αθήνα το ποσοστό των ενοικιαστών που υπέστησαν αύξηση αγγίζει το 55%, ενώ στη Θεσσαλονίκη φτάνει στο 58%. Λίγο χαµηλότερα κινούνται τα ποσοστά σε άλλες µεγάλες πόλεις, χωρίς ωστόσο να υπολείπονται σηµαντικά.


Αυξήσεις

Σε επίπεδο ποσοστών αύξησης, το 45% των ερωτηθέντων ανέφεραν ότι το ενοίκιό τους αυξήθηκε έως και 10%, ενώ το 30% δήλωσαν αύξηση µεταξύ 10% και 20%. Ιδιαίτερη ανησυχία προκαλεί το γεγονός ότι περίπου ένας στους τέσσερις (25%) βρέθηκε αντιµέτωπος µε αυξήσεις άνω του 20%. Σύµφωνα µε την κοινή γνώµη, η πολιτεία θα βοηθούσε στο στεγαστικό θέµα αν παρείχε φορολογικά κίνητρα ώστε αναξιοποίητα ακίνητα να διατεθούν προς µίσθωση (72%), ενώ ελαφρώς µικρότερη µερίδα πιστεύει ότι η επιδότηση ενοικίου θα βοηθούσε στην ανάπτυξη της οικονοµίας (64%). Αντίστοιχα, 6 στους 10 πιστεύουν ότι οι περιορισµοί που επιβλήθηκαν στη βραχυχρόνια µίσθωση δεν επαρκούν για την αντιµετώπιση του στεγαστικού προβλήµατος, ενώ επιφυλακτική είναι η στάση ως προς την καθολική απαγόρευση της βραχυχρόνιας µίσθωσης.