Απογοήτευση, οργή και απαισιοδοξία. Αυτά είναι τα συνθήματα που επικρατούν την ελληνική κοινωνία, αν κρίνει κανείς από τα στοιχεία που φέρνει στην δημοσιότητα η νέα έρευνα του ΙΟΒΕ καταγράφοντας αύξηση στο ποσοστό των Ελλήνων που πιστεύουν ότι τα πράγματα θα γίνουν χειρότερα, ενώ ήδη έχει σημειωθεί το «γονάτισμα» των ελληνικών νοικοκυριών, λόγω της κρίσης.   Μπορεί ο δείκτης Οικονομικού Κλίματος τον Νοέμβριο να παρέμεινε αμετάβλητος σύμφωνα με τη μηνιαία έρευνα του ΙΟΒΕ ωστόσο τα ελληνικά νοικοκυριά δεν βλέπουν με αισιοδοξία το μέλλον. Το αντίθετο μάλιστα οι περισσότεροι δηλώνουν ότι μόλις τα βγάζουν πέρα ενώ δεν υπάρχει ούτε καν η σκέψη για αποταμίευση.  

Στους επιμέρους τομείς της οικονομίας, η μικρή επιδείνωση των δεικτών σε κατασκευές, βιομηχανία και υπηρεσίες αντισταθμίζεται από την άνοδο στο λιανικό εμπόριο, ενώ και η καταναλωτική εμπιστοσύνη παραμένει στα ίδια επίπεδα. Την ίδια ώρα αυξάνεται το ποσοστό των καταναλωτών που δηλώνουν ότι μόλις τα βγάζουν πέρα ενώ μειώνεται το ποσοστό των Ελλήνων που αποταμιεύουν.  

Σύμφωνα με την έρευνα του ΙΟΒΕ, «τον τελευταίο μήνα δεν επήλθαν σημαντικές αλλαγές στην οικονομική πολιτική, με αποτέλεσμα να παγιώνεται η σταθερότητα στην οικονομία. Έχει δημιουργηθεί η προσδοκία πως η τρίτη αξιολόγηση του προγράμματος δεν θα αποτελέσει σημείο τριβής με τους εταίρους και πιστωτές και θα ολοκληρωθεί σύντομα.   Οι φορολογικές και λοιπές επιβαρύνσεις που επηρεάζουν τις προσδοκίες πολιτών και επιχειρήσεων έχουν ήδη σε μεγάλο βαθμό προεξοφληθεί κατά το προηγούμενο διάστημα.   Συνολικά οι προσδοκίες έχουν σταθεροποιηθεί σε επίπεδο που είναι μεν υψηλότερο από πριν ένα έτος – και άρα συνεπές με την τρέχουσα ανάκαμψη,- αλλά σαφώς χαμηλότερο από το αντίστοιχο επίπεδο στις λοιπές ευρωπαϊκές χώρες».    

Το 65% των καταναλωτών «μόλις τα βγάζουν πέρα»

Ως προς τις εκτιμήσεις για την τρέχουσα οικονομική κατάσταση του νοικοκυριού, το ποσοστό των καταναλωτών που δηλώνει ότι «μόλις τα βγάζει πέρα» αυξάνεται τον Νοέμβριο στο 65% (από 60%), ενώ παραμένει στο 13% το ποσοστό όσων αναφέρουν ότι αντλούν από τις αποταμιεύσεις τους. Οι καταναλωτές που δηλώνουν ότι αποταμιεύουν λίγο ή πολύ μειώνονται στο 9% (από 12%) του συνόλου, ενώ όσοι δηλώνουν ότι «έχουν χρεωθεί» περιορίζονται στο 13% (από 15%).  

Σταθερότητα στην ΕΕ  

Τον Νοέμβριο, ο δείκτης οικονομικού κλίματος συνεχίζει την ανοδική του πορεία στην Ευρωζώνη, αυξανόμενος οριακά, κατά 0,5 μονάδες (στις 114,6 μονάδες), στην καλύτερη επίδοσή του από τον Οκτώβριο του 2000.  

Στην ΕΕ καταγράφεται σταθερότητα (+0,1), με τον δείκτη να διαμορφώνεται στις 114,3 μονάδες, στην καλύτερη επίδοση από τον Ιούνιο του 2007. Αναλυτικότερα, στην Ευρωζώνη, η βελτίωση των προσδοκιών στις Κατασκευές (+1,2) αντισταθμίζεται από την επιδείνωση στο Λιανικό εμπόριο (-1,3), με τις Υπηρεσίες (+0,1) και τη Βιομηχανία (+0,2) να μην παρουσιάζουν αξιοσημείωτες μεταβολές.  

Η καταναλωτική εμπιστοσύνη (+1,2) καταγράφει άνοδο, ωθώντας το συνολικό δείκτη της Ευρωζώνης οριακά προς τα πάνω, ενώ σε επίπεδο των μεγαλύτερων οικονομιών της Ευρωζώνης, ο δείκτης βελτιώνεται στην Γαλλία (+1,9), την Ολλανδία (+0,8) και την Ισπανία (+0,6), παραμένει αμετάβλητος στην Ιταλία (+0,2) και επιδεινώνεται στην Γερμανία (-0,1).  

Σε επίπεδο ΕΕ, καταγράφεται πτώση στον δείκτη κλίματος στο Ηνωμένο Βασίλειο (-1,5), όταν στην Πολωνία σημειώνεται αντίθετα μικρή άνοδος (+0,7). Σε τομεακό επίπεδο, οι προσδοκίες βελτιώνονται σημαντικά στο λιανικό εμπόριο, ενώ επιδεινώνονται στις υπηρεσίες και τις κατασκευές και δεν μεταβάλλονται στην βιομηχανία, με την καταναλωτική εμπιστοσύνη να ανακάμπτει.