Πρόσφατα, ο Βέρνερ Χόγιερ, πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων (ΕΤΕπ) δήλωσε ότι η Ευρώπη χρειάζεται μια “αλλαγή παραδείγματος” στην αναπτυξιακή πολιτική. Χωρίς καθόλου να σημαίνει ότι υιοθετώ πλήρως τις απόψεις του όσον αφορά το περιεχόμενο της “αλλαγής παραδείγματος” στην αναπτυξιακή πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης, κυρίως επειδή αυτές, εν ονόματι της “αμιγούς” οικονομικής ανάπτυξης, ενδέχεται να οδηγούν σε παραγκωνισμό του Κοινωνικού Κράτους, θεωρώ πάντως ότι, τόσο στο πεδίο της αναπτυξιακής πολιτικής, όσο και σε εκείνο της επιχειρηματικότητας, απαιτείται πράγματι “αλλαγή παραδείγματος”, υπό την έννοια που την εισήγαγε ο Τόμας Κουν ήτοι ως τη μετάβαση από ένα ισχύον, πλην όμως εξασθενημένο, “πλέγμα παραδοχών, αξιών, τεχνικών κ.λπ.” σε ένα καινούργιο που θα ισοδυναμεί με την είσοδο σε μια νέα πραγματικότητα.

Επειδή ο οικονομικός τομέας που έχει πληγεί περισσότερο κατά τη διάρκεια της ραγδαία κλιμακούμενης οικονομικής κρίσης είναι αυτός των Μικρομεσαίων επιχειρήσεων, οι οποίες αποτελούν τη ραχοκοκαλιά της Ελληνικής οικονομίας, καθώς αντιπροσωπεύουν το 99% του συνολικού αριθμού των ελληνικών επιχειρήσεων, θεωρώ ότι εκεί πρέπει να συντελεστεί η “αλλαγή παραδείγματος” στην αναπτυξιακή πολιτική και την επιχειρηματικότητα, να ενισχυθεί δηλαδή μεθοδικά και συντονισμένα η ανταγωνιστικότητα του επιχειρηματικού κόσμου μέσω νέων δράσεων και καινοτόμων μορφών συνεργασίας. Με επίκεντρο, ασφαλώς, την ενίσχυση των τοπικών περιφερειακών οικονομιών, καθώς και τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας των επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται σε αυτές.

Μία πρώτη μορφή “αλλαγής παραδείγματος” μπορεί να είναι οι επιχειρηματικοί συνεργατικοί σχηματισμοί (clusters), καθώς αυτοί αποτελούν ευέλικτες μορφές συνεργασίας μεταξύ επιχειρήσεων και άλλων φορέων (πανεπιστημίων, ερευνητικών ιδρυμάτων, επαγγελματικών ενώσεων, επιμελητηρίων), που εδρεύουν σε μια συγκεκριμένη γεωγραφική περιοχή και που μεταξύ τους ήδη υφίσταται μία άτυπη σύνδεση ή συνάφεια, όσον αφορά κυρίως το πεδίο της παροχής ομάδων προϊόντων ή/και υπηρεσιών.

Έτσι λοιπόν η γεωγραφική εγγύτητα των συμμετεχόντων, η ύπαρξη κοινών στόχων, η αμοιβαία ωφέλεια από τη συνεργασία αλλά και η ισότιμη συμμετοχή των φορέων και ιδρυμάτων μπορούν να ενισχύσουν σημαντικά τη “μικρομεσαία επιχειρηματικότητα” και να συμβάλουν στη δημιουργία ανταγωνιστικού πλεονεκτήματος έναντι του διεθνούς ανταγωνισμού.

Εφόσον η συνέργεια των επιχειρήσεων-φορέων γίνει με ορθό τρόπο και σχέδιο, τα αποτελέσματά της μπορεί να είναι καθοριστικά ως προς την πρόσβαση σε εξειδικευμένες αγορές εργασίας, τη μεταφορά γνώσεων και πληροφοριών, την πρόσβαση σε περισσότερους προμηθευτές, την πίεση για επίτευξη καλύτερης δυνατής οικονομικής απόδοσης, αλλά και τη μείωση του κόστους.

Άλλη μορφή “αλλαγής παραδείγματος” στην αναπτυξιακή πολιτική και την επιχειρηματικότητα μπορεί να αποτελέσει η συστηματική επιδίωξη, με τη συνδρομή της πολιτείας, της εισόδου των περιφερειακών επιχειρήσεων με παραδοσιακή παραγωγή στη διεθνή αγορά. Ενόψει της συγκεκριμένης “αλλαγής παραδείγματος”, καθοριστικές θα μπορούσαν να αποδειχθούν οι εφαρμογές τεχνολογίας πληροφοριών και επικοινωνίας στη βιομηχανική και αγροτική παραγωγή, στον τουρισμό, στον πολιτισμό, στη διάθεση αγαθών και υπηρεσιών, στις εξαγωγές, στην κοινωνική και «πράσινη» οικονομία.

Εξίσου καθοριστική για τη συγκεκριμένη “αλλαγή παραδείγματος” θα μπορούσε να αποδειχθεί η συμμετοχή όλων των βασικών φορέων (Επιχειρηματικής κοινότητας, Ακαδημαϊκής κοινότητας, Περιφερειών) στη διοίκηση των αναπτυξιακών προγραμμάτων. Η Ευρωπαϊκή Ένωση, έχοντας διαπιστώσει ότι, δίχως αυτή τη μορφή “διοικητικής συνέργειας” όλων των εμπλεκομένων στην αναπτυξιακή διαδικασία φορέων, αποτελεσματική ανάπτυξη δεν προκύπτει, προτείνει τη συμμετοχή των επιχειρηματικών φορέων στη διοίκηση των προγραμμάτων και προωθεί δομές διοίκησης και διακυβέρνησης που περιλαμβάνουν επιχειρηματική εκπροσώπηση σε ουσιαστικό βαθμό.

Μήπως λοιπόν ήλθε η ώρα να παραμεριστεί η «εύκολη πολιτική» και να πάρουν τη θέση της ο ουσιαστικός δημόσιος διάλογος και η αποφασιστική δράση για την ενίσχυση των Μικρομεσαίων επιχειρηματιών; Δεν αποτελεί άραγε η ενίσχυση των Μικρομεσαίων επιχειρηματιών, ιδιαίτερα εκείνων της περιφέρειας, προϋπόθεση “εκ των ων ουκ άνευ” για την ανάκαμψη της Ελληνικής Οικονομίας;

* Ο Φώτης Βρέκος είναι Οικονομολόγος. Μέλος του Εκτελεστικού Γραφείου ΟΝΝΕΔ – Υπεύθυνος Νεανικής Επιχειρηματικότητας.