Δέκα διδάγματα από την κρίση που ξέσπασε πριν 10 χρόνια δημοσιοποιεί η γερμανική τράπεζα Berenberg σε έκθεσή της, με αφορμή την επέτειο της κατάρρευσης της Lehman Brothers. Από την εν λόγω έκθεση δεν θα μπορούσε να λείπει η Ελλάδα, με την τράπεζα να στέκεται στο πρώτο εξάμηνο της διακυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ.

1. Προσοχή στη μόχλευση: Κρατώντας τον πληθωρισμό κοντά ή κάτω από το 2% δεν είναι ιδιαίτερα καλό για τις κεντρικές τράπεζες. Επιπλέον, πρέπει να παρακολουθούν την αύξηση των χρημάτων και των πιστώσεων και άλλους κινδύνους για τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα, οι οποίοι μπορούν να επηρεάσουν σοβαρά τη μετάδοση της νομισματικής πολιτικής στην πραγματική οικονομία. Εάν χρειαστεί, οι κεντρικές τράπεζες θα πρέπει να χρησιμοποιήσουν τα μέσα τους για να συγκρατήσουν την πιστωτική επέκταση και τη μόχλευση, ακόμη και αν ο πληθωρισμός βρίσκεται εντός στόχου.

2. Αποφυγή πανικού: Εάν τα συστημικά χρηματοπιστωτικά ιδρύματα αντιμετωπίσουν πρόβλημα, το ζήτημα πρέπει να λυθεί κατά τρόπο ομαλό ώστε να αποφευχθεί bank run. Οι ιδιοκτήτες, τα στελέχη και οι περισσότεροι υπάλληλοι προβληματικών τραπεζών ίσως χάσουν ολόκληρο το μερίδιό τους και οι πιστωτές ενδέχεται να υποστούν σοβαρές ζημίες. Ωστόσο, το ίδρυμα πρέπει να παραμείνει ανοικτό για αρκετό καιρό για να εκπληρώσει τις συμβατικές υποχρεώσεις του έναντι των πελατών του.

3. Σε περίπτωση οικονομικού πανικού, οι κεντρικές τράπεζες πρέπει να δρουν άμεσα και αποφασιστικά για να αποκαταστήσουν την εμπιστοσύνη.

4. Για να αντιμετωπίσεις την οικονομική κρίση, η φορολογική πολιτική παίζει μικρό ρόλο. Τα τεράστια προγράμματα τόνωσης που ψήφισαν οι ΗΠΑ στις αρχές του 2009 δεν έκαναν τίποτα για να ηρεμήσουν την κατάσταση. Μόνο οι κεντρικές τράπεζες με την ικανότητά τους να "κάνουν ό, τι χρειάζεται" μπορούν να εντυπωσιάσουν τους υπερ-νευρικούς επενδυτές αρκετά για να σταματήσουν τον πανικό.

5. Οι ανεξέλεγκτοι καιροί μπορεί να απαιτήσουν αντισυμβατικά μέτρα. Ακόμη και οι καλύτεροι κανόνες για τις κανονικές ώρες πρέπει να επιτρέπουν εξαιρέσεις σε εξαιρετικές περιπτώσεις. Η επιμονή στη δογματική εφαρμογή των κανόνων (καμία διάσωση ποτέ, καμία απόκλιση από τη δημοσιονομική ορθότητα) υπό όλες τις συνθήκες μπορεί να είναι πολύ δαπανηρή. Η ζημιά μιας δογματικής εφαρμογής μπορεί επίσης να προκαλέσει την πολιτική αποδοχή τέτοιων κανόνων, όταν οι συνθήκες επανέλθουν στην κανονικότητα.

6. Οι χώρες χρειάζεται να εξυγιάνουν το τραπεζικό τους σύστημα όπως έκαναν οι ΗΠΑ μετά το 2008, κάτι που δίστασαν να κάνουν για μεγάλο χρονικό διάστημα οι χώρες της Ευρωζώνης. Η διαδικασία αυτή μπορεί να περιλαμβάνει ενέσεις ρευστότητας με δημόσιο χρήμα στις τράπεζες που αντιμετωπίζουν πρόβλημα. Αυτό πρέπει να περιρλαμβάνει σοβαρές απώλειες για τους ιδιοκτήτες και τα στελέχη των τραπεζών αυτών.

7. Ενίσχυση των "αμορτισέρ": Κάνοντας τα οικονομικα πιο "βαρετά" μέσω κατάλληλης ρύθμισης και υψηλότερων κεφαλαιακών απαιτήσεων περιορίζει τους κινδύνους της χρηματοπιστωτικής κρίσης. Για παράδειγμα, τα τραπεζικά συστήματα του Καναδά και της Σουηδίας ξεπέρασαν την "μπόρα" μετά την κατάρρευση της Lehman, επειδή οι ρυθμιστικές αρχές και οι τράπεζες είχαν λάβει υπόψη τα διδάγματα των προηγούμενων οικονομικών κρίσεων.

8. Οι χρηματοπιστωτικές κρίσεις δεν προκαλούν πληθωρισμό: Αντ 'αυτού, ο καθαρισμός προηγούμενων υπερβολών εξαπολύει ισχυρές αποπληθωριστικές τάσεις. Οι εξελισσόμενες νομισματικές πολιτικές που παρεμποδίστηκαν στο ξέσπασμα της κρίσης, μπορούν να απαιτηθούν κατά τη διάρκεια και μετά την αποτυχία. Σε περιόδους αυξημένης προτίμησης για ρευστότητα, οι κεντρικές τράπεζες πρέπει να παρέχουν τέτοια πρόσθετη ρευστότητα για τη σταθεροποίηση των οικονομιών και την πρόληψη των κινδύνων αποπληθωρισμού.

9. Σωστές προτεραιότητες: Οι χώρες που έχουν χάσει την πρόσβαση στις αγορές ενδέχεται να χρειαστεί να "σφίξουν τις ζώνες τους" αρχικά για να καθησυχάσουν τους επενδυτές. Ωστόσο, οι μεταρρυθμίσεις με στόχο την ανάπτυξη και την αύξηση της προσφοράς είναι πολύ καλύτερος τρόπος βελτίωσης των προοπτικών ανάπτυξης και δημοσιονομικής βιωσιμότητας από ό, τι οι περικοπές στις δημόσιες επενδύσεις σε συνδυασμό με τις αυξήσεις φόρων. Για να ανακτήσουν την εμπιστοσύνη της αγοράς, οι χώρες πρέπει να επικεντρωθούν σε τέτοιες μεταρρυθμίσεις και όχι σε απλή λιτότητα.

10. Μη σπαταλάτε μια κρίση: Η επισκευ'η της οροφής ενώ ο ήλιος λάμπει κάνει εξαιρετική αίσθηση. Εάν η κρίση παραμείνει φανερή, οι αδυναμίες μιας χώρας, θα πρέπει να αξιοποιηθούν ως ευκαιρία για θεμελιώδεις μεταρρυθμίσεις υπέρ της ανάπτυξης. Σε κάποιο βαθμό, αυτό συνέβη στην Ευρωζώνη, κυρίως στην Ισπανία, την Πορτογαλία, την Ιρλανδία και την Ελλάδα, με μία μικρή οπισθοδρόμηση το 2015. Η Γαλλία ακολουθεί τώρα το παράδειγμά αυτό. Παρ 'όλα αυτά μένουν πολλά ακόμα να γίνουν και, ειδικά στην Ιταλία, φαίνεται ότι το μεταρρυθμίστικό momentum που υπήρχε πάει αντίστροφα πλέον.