Έτοιμος για το επόμενο μεγάλο βήμα μετά την Τράπεζα της Ελλάδος, όπου η θητεία του λήγει τον Ιούνιο του 2020, φέρεται να είναι ο Γιάννης Στουρνάρας. Ωστόσο, η ανάληψη ενός νέου, σπουδαιότερου ρόλου για τον διοικητή της ΤτΕ ενδέχεται να επισπευσθεί, εφόσον οι εξελίξεις για τη μετεξέλιξη του ESM «τρέξουν» γρήγορα, όπως αναμένεται να γίνει. Ο ίδιος, σύμφωνα με πληροφορίες, τονίζει σε συνομιλητές του ότι τον επόμενο ενάμιση χρόνο τον απασχολεί μόνο η διοίκηση της Τραπέζης της Ελλάδος, ωστόσο η μεταπήδησή του σε ένα σημαντικό ευρωπαϊκό πόστο εκτιμάται ότι μόνο αδιάφορο δεν τον αφήνει. Ο πρώην υπουργός Οικονομικών, που πρόσφατα έκλεισε τα 62 του χρόνια, δεν έχει πολιτικές βλέψεις, όπως πολλοί αφήνουν κατά καιρούς να εννοηθεί, αλλά σίγουρα θα έβλεπε με καλό μάτι ένα ευρωπαϊκό αξίωμα.

O Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Σταθερότητας (ESM) είναι «παιδί» της κρίσης χρέους στην ευρωζώνη και των κλυδωνισμών που αυτή προκάλεσε: προέκυψε από την ενοποίηση του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Χρηματοοικονομικής Σταθεροποίησης και του Ευρωπαϊκού Ταμείου Χρηματοοικονομικής Σταθερότητας, των δύο οργάνων που τέθηκαν σε ισχύ προσωρινά στον απόηχο της κρίσης στην ευρωζώνη.

Ο ESM μετεξελίσσεται αργά, αλλά σταθερά, στο «ευρωπαϊκό ΔΝΤ»: θα αποτελεί τον κύριο μηχανισμό στήριξης για τις χώρες της ευρωζώνης που αντιμετωπίζουν προσωρινές δυσκολίες στον δανεισμό τους από τις χρηματοπιστωτικές αγορές λόγω του υψηλού δημόσιου χρέους τους. Παράλληλα, θα έχει ρόλο σε ενδεχόμενες αναδιαρθρώσεις χρέους. Η αρχική μέγιστη δανειοδοτική ικανότητά του ανερχόταν στα 500 δισ. ευρώ και σταδιακά αυξάνεται. Τα δάνεια χρηματοδοτούνται από τον δανεισμό του ESM από τις αγορές και τα εγγυώνται τα κράτη-μέλη της ευρωζώνης.

Πρόσφατα, στη Σύνοδο Κορυφής του Δεκεμβρίου για το ευρώ οι αρχηγοί των 19 κρατών-μελών της ευρωζώνης αποφάσισαν την ενίσχυση του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας με αυξημένη εξουσία για την πρόληψη κρίσεων και την αξιολόγηση της οικονομικής κατάστασης των χωρών της ζώνης του ευρώ, αλλά και για την αντιμετώπιση μιας δημοσιονομικής κρίσης, ως «τελευταίο καταφύγιο» για το κράτος-μέλος που την υφίσταται.

Ο ESM έχει χρησιμοποιηθεί μέχρι σήμερα μόνο για τη «διάσωση» κρατών-μελών με σοβαρό πρόβλημα φερεγγυότητας, όπως η Ελλάδα. Πλέον με τις διευρυμένες του εξουσίες θα μπορεί να υποστηρίζει χώρες που «έχουν καλή οικονομική εξέλιξη», αλλά αντιμετωπίζουν πρόβλημα ρευστότητας και δυσκολεύονται να δανειστούν από τις χρηματοπιστωτικές αγορές. Εάν οι χώρες αυτές πληρούν ορισμένα κριτήρια -όπως τους κοινοτικούς δημοσιονομικούς κανόνες-, ο ΕSM θα τους χορηγεί δάνεια.

Οι αλλαγές που θα υλοποιηθούν το προσεχές διάστημα στον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας θα φέρουν και νέα πίεση για μεταβολή στα ηγετικά κλιμάκια του οργανισμού. Το δίδυμο Κλάους Ρέγκλινγκ - Κριστόφ Φράνκελ παραμένει από την πρώτη ημέρα της ίδρυσης του ESM στο τιμόνι του οργανισμού, ως διευθυντής και αναπληρωτής διευθυντής αντίστοιχα. Εξάλλου, οι αλλαγές μέσα στο 2019 στην κορυφή της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας θα αυξήσουν την πίεση για να υπάρχει εκπροσώπηση του ευρωπαϊκού Νότου στα ηγετικά κλιμάκια των χρηματοπιστωτικών οργανισμών της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Σύμφωνα με δημοσκόπηση μεταξύ 24 οικονομολόγων που δημοσίευσαν πρόσφατα οι «Financial Times», ο πρώην κεντρικός τραπεζίτης της Φινλανδίας, Ερκι Λιικάνεν (άλλος ένας Βόρειος, δηλαδή), είναι ο επικρατέστερος να διαδεχθεί στο τιμόνι της ΕΚΤ τον Ιταλό Μάριο Ντράγκι.

Εφόσον ο Γιάννης Στουρνάρας περάσει από την ΤτΕ στη θέση του διευθυντή ή του αναπληρωτή διευθυντή του ESM, θα είναι η δεύτερη φορά που ο διοικητής της κεντρικής τράπεζας της χώρας μας πετυχαίνει το ευρωπαϊκό άλμα: είχε προηγηθεί ο Λουκάς Παπαδήμος, ο οποίος από διοικητής της Τραπέζης της Ελλάδος (1994-2002), έγινε στη συνέχεια αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (2002-2010). Προς το παρόν, πάντως, ο Ελληνας κεντρικός τραπεζίτης έχει στραμμένο το βλέμμα του στο μείζον ζήτημα των «κόκκινων» δανείων και των εξελίξεων που θα φέρουν στην οικονομία οι τετραπλές κάλπες του 2019.