Λίγες μέρες απομένουν για την λήξη (τέλη Φεβρουαρίου) της προστασίας που παρέχει ο νόμος Κατσέλη, με αποτέλεσμα δεκάδες πρώτες κατοικίες να μείνουν στον αέρα. Ο νέος νόμος θα εφαρμοστεί με τα εισοδηματικά και περιουσιακά κριτήρια των αιτούντων την προστασία της πρώτης κατοικίας τους, όπως αυτά θα αξιολογούνται πλέον εξωδικαστικά και αυτοματοποιημένα μέσω ηλεκτρονικής πλατφόρμας.

Αυτό το σκέλος της αυτοματοποιημένης εφαρμογής των εισοδηματικών κριτηρίων, σε συνδυασμό με τα όρια που προβλέπει ο νόμος για το μέγιστο υπόλοιπο του δανείου (130.000 ευρώ) αλλά και την αντικειμενική αξία του ακινήτου (250.000 ευρώ), δημιουργεί ένα περιβάλλον με αρνητικές συνέπειες για ομάδες δικαιούχων μεσαίων κυρίως εισοδημάτων, που «εξοστρακίζονται» από την προστασία του νόμου.

Επίσης θα υπολογίζονται κριτήρια όπως εάν ο οφειλέτης έχει καταθέσεις σε άλλες τράπεζες ή έχει περιουσιακά στοιχεία που ενδέχεται να αποφέρουν εισόδημα.

Για παντελώς απροστάτευτη κατοικία των υπερχρεωμένων, από την 1η Μαρτίου 2019, κάνει λόγο σε ανακοίνωσή της η ΕΚΠΟΙΖΩ.

Όπως σημειώνει, δεν αμφισβητεί τη χρησιμότητα ή την αξία που έχουν τα διάφορα «προϊόντα ρύθμισης» που κατά καιρούς διοχετεύουν οι τράπεζες για τη ρύθμιση των κόκκινων δανείων αλλά σημειώνει την εκτίμησή της ότι η συμφωνία της κυβέρνησης με τις τράπεζες για την προστασία της κύριας κατοικίας, η οποία αναμένεται να λάβει τη μορφή νόμου, δεν αποτελεί έναν «Νέο Νόμο Κατσέλη».

Αναλυτικότερα, όπως αναφέρει στην ανακοίνωσή της:

«Αυτό που ανακοίνωσε η Κυβέρνηση δεν έχει καμία σχέση με τον νόμο Κατσέλη. Ο νόμος Κατσέλη δίνει τη δυνατότητα, σε όποιον αποδεδειγμένα περιέρχεται σε μόνιμη αδυναμία πληρωμής, να ρυθμίσει το σύνολο των χρεών του, με βάση τις πραγματικές του δυνατότητες, και να διασώσει την κατοικία του, αφού καταβάλλει στους πιστωτές τους, εντόκως, με μία μακρόχρονη ρύθμιση το ποσόν το οποίο θα εισέπρατταν από τη ρευστοποίησή της. Στις ανακοινώσεις της Κυβέρνησης δεν πρόκειται για θεσμό συλλογικής ρύθμισης των χρεών του οφειλέτη αλλά για ένα τραπεζικό προϊόν, για ένα πρόγραμμα ρύθμισης κάποιων δανείων, το οποίο οι τράπεζες θα προσφέρουν ως συμβολικό αντίτιμο για την κατάργηση του Νόμου Κατσέλη όσον αφορά την προστασία της κύριας κατοικίας».

Η ΕΚΠΟΙΖΩ υπογραμμίζει στη συνέχεια ότι: «δεν αμφισβητεί τη χρησιμότητα ή την αξία που έχουν τα διάφορα «προϊόντα ρύθμισης» που κατά καιρούς διοχετεύουν οι τράπεζες για τη ρύθμιση των κόκκινων δανείων. Ως τέτοιο αναγνωρίζει και αποτιμά θετικά και την τελευταία πρωτοβουλία των τραπεζών, όπως και αναγνωρίζει ως αμοιβαία επωφελή την συμβολή της Κυβέρνησης στην επιδότηση. Όμως το πρόγραμμα που σπεύδει η Κυβέρνηση να διαφημίσει δεν μπορεί να κρύψει ότι αυτή η Κυβέρνηση καταργεί από την 1η Μαρτίου 2019 την προστασία της κύριας κατοικίας των υπερχρεωμένων νοικοκυριών».

Οι ρυθμίσεις

Όσον αφορά το νέο πρόγραμμα η οργάνωση των καταναλωτών επισημαίνει, προς το παρόν, και μέχρι να ενημερωθεί λεπτομερώς για τις ρυθμίσεις, τα εξής:

«Αφορά ενυπόθηκα εξασφαλισμένες οφειλές που την 31.12.2018 ήταν ληξιπρόθεσμες. Επομένως, η ρύθμιση έχει προσωρινό χαρακτήρα και δεν αφορά οφειλέτες που θα είναι σε αδυναμία στο μέλλον να αποπληρώσουν τα χρέη τους. Δεν αφορά οφειλέτες που είναι ήδη σε αδυναμία και βρίσκονται την 31.12.2018 σε μία προσωρινή ρύθμιση (π.χ. καταβολής μόνο τόκων) και συνεπώς δεν είναι η οφειλή τους ληξιπρόθεσμη. Δεν αφορά υπερχρεωμένους οφειλέτες οι οποίοι έχουν πολλές άλλες ληξιπρόθεσμες οφειλές, όμως, το στεγαστικό τους δάνειο, για προφανείς λόγους, συνέχιζαν να το αποπληρώνουν.
Το πρόγραμμα δεν εφαρμόζεται αν οι ενυπόθηκες εξασφαλισμένες οφειλές υπερβαίνουν στο σύνολό τους το ποσόν των 130.000 ευρώ. Πρόκειται για την προϋπόθεση που αποκλείει τη μεγάλη κατηγορία των οφειλετών. Ας μην παραβλέπεται ότι στις περισσότερες κατοικίες δεν υπάρχει μόνο το βάρος από το στεγαστικό, αλλά και από διαταγές πληρωμής από καταναλωτικά κ.ά. Αντίστοιχος περιορισμός δεν υπάρχει στο κυπριακό πρόγραμμα ΕΣΤΙΑ.

Προστατεύεται κατοικία με αξία έως 250.000 ευρώ, ωστόσο, η εν λόγω ρύθμιση έχει ελάχιστη πρακτική αξία, λαμβάνοντας υπόψη τους λοιπούς περιορισμούς, και ιδίως το ύψος των οφειλών και των εισοδημάτων. Ας ενημερώσει κάποιος τη Κυβέρνηση ότι οι τράπεζες δεν είναι τόσο κακές και όταν χρωστάς 100.000 ευρώ και τους προσφέρεις εξασφάλιση 200.000 ευρώ, σου κάνουν ήδη τη ρύθμιση που διαφημίζει.
Το εισοδηματικό κριτήριο 12.500 ευρώ για ένα άτομο, 21.000 ευρώ για ζευγάρι και 5.000 ευρώ για κάθε τέκνο και μέχρι 3, θα είναι ένας ακόμη κόφτης που δεν θα επιτρέψει την ένταξη στην εν λόγω ρύθμιση πολλών υπερχρεωμένων.

Δεν προκύπτει καταρχήν καμία συμφωνία διαγραφής υπολοίπου οφειλής. Αυτό που αντίθετα προκύπτει είναι ότι το μη εντασσόμενο στη ρύθμιση ποσόν οφειλής παραμένει, η τράπεζα μπορεί να το διεκδικήσει με άλλους τρόπους (υπόλοιπη περιουσία, εγγυητές). Οι τράπεζες θα αποφασίσουν αν θα προβούν σε διαγραφή, σε περιπτώσεις που δεν μπορούν να το εισπράξουν, και μάλιστα υπό την προϋπόθεση τήρησης της ρύθμισης. Αλλωστε, και η όποια διαγραφή, λόγω των προϋποθέσεων υπαγωγής, δεν θα είναι μεγαλύτερη από μία μικρή έκπτωση επιβράβευσης. Το πρόγραμμα δεν ρυθμίζει τα μη εξασφαλισμένα δάνεια, οι οφειλές των οποίων θα εξακολουθούν να υφίστανται και να αυξάνονται στο ακέραιο».