Το ταξίδι του Ελληνα πρωθυπουργού στην Τεχεράνη επισφράγισε την αφετηρία μιας πολλά υποσχόμενης γεωστρατηγικής συνεργασίας μεταξύ των δύο «πληγωμένων» κρατών Ελλάδας-Ιράν.
Οι συμφωνίες που υπεγράφησαν μεταξύ των δύο χωρών αναμένεται να λειτουργήσουν ως γέφυρα και να διαγράψουν ανάπτυξη όχι μόνο στην πολιτική και οικονομία, αλλά και στην ευρύτερη επιχειρηματικότητα, σε τομείς όπως: η φαρμακοβιομηχανία, η ενέργεια, η διαχείριση υδάτινων πόρων, ο τουρισμός και ο πολιτισμός. Και επομένως... η αγορά τέχνης, αλλά και η ανάπτυξη στην αγορά πολυτελών ειδών, όπως τα ρολόγια, τα διαμάντια κ.ά.
 

ΥΠΟΚΙΝΗΤΕΣ ΟΙ ΔΙΕΘΝΕΙΣ ΟΙΚΟΙ;


Το 2008, ένα από τα θέματα που μονοπωλούσε τις κουβέντες στα ραντεβού των art brokers με μεγαλοσυλλέκτες και εκπροσώπους εταιρικών συλλογών ήταν η άνοδος της Μέσης Ανατολής με χαρακτηριστικό παράδειγμα την αγορά ιρανικής τέχνης. Ηταν, μάλιστα, η εποχή που τα μεγάλα art funds αλλά και οι διεθνείς οίκοι δημοπρασιών έκαναν ανοίγματα στα λεγόμενε frontiers markets.
Τα πρώτα υψηλά νούμερα είχαν αρχίσει να καταγράφονται.

Τον Νοέμβριο του 2008, στο ξενοδοχείο Royal Mirage Hotel o οίκος Bonhams πραγματοποίησε δημοπρασία Μοντέρνας & Σύγχρονης Αραβικής, Ιρανικής, Ινδικής και Πακιστανικής Τέχνης. Ενα άτιτλο έργο (άμμος, μικτή τεχνική), χρονολογίας 1960, του Ιρανού εικαστικού Mohsen Vaziri Moghaddam έγινε αντικείμενο διεκδίκησης και άλλαξε χέρια προς 38.400 δολάρια. Εχει διαστάσεις 99x149 εκ. και προέλευση την γκαλερί George Lester στη Ρώμη και την Deutsche Bucher Bund Gallery στο Μόναχο, ενώ μεγάλο ρόλο έπαιξε και το γεγονός ότι είχε παρουσιαστεί στο κοινό σε έκθεση στο Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης στην Τεχεράνη.

Την ίδια περίοδο, εκπληκτική τιμή κατέγραψε έργο του καταξιωμένου Ιρανού εικαστικού Farhad Moshiri με τίτλο «Angel» (κρύσταλλα Swarovski, βιτριόλι σε καμβά, 180x180x7 εκ.), που είχε δημιουργηθεί την ίδια κιόλας χρονιά. Πωλήθηκε προς 264.000 δολάρια! Ισως οι καλά μυημένοι παίκτες να θυμούνται πως του ίδιου καλλιτέχνη το έργο Eshgh (Love) είχε αγοραστεί, πάλι μέσω Bonhams στο Ντουμπάι, έναντι για 1,05 εκατ. δολαρίων!

Τα βλέμματα ωστόσο, κατάφερε να τραβήξει ένα από τα πιο πολλά υποσχόμενα έργα της ιρανικής τέχνης. Πρόκειται για πίνακα του Aydin Aghdashloo (τεχνική gouache, 77x58 εκ.), χρονολογίας 2006, που άγγιξε τα 132.000 δολάρια.

Σημαντικό ρόλο στην άνοδο της ιρανικής αγοράς τέχνης έχει παίξει και ο οίκος Christie’s. Την άνοιξη του 2008, σε δημοπρασία του οίκου στο Ντουμπάι, το γλυπτό του Parvis Tanavoli με τίτλο «The Wall (Oh Persepolis)» είχε αγγίξει τα 2,8 εκατ. δολάρια, καταγράφοντας τότε ρεκόρ για καλλιτέχνη Μέσης Ανατολής!

Ο οίκος Sotheby’s, με τη σειρά του, άρχισε να βλέπει τα τελευταία χρόνια το Ιράν ως αναδυόμενη αγορά, έχοντας ξεκινήσει τακτικές από το 2014 στα περιφερειακά κράτη της Ανατολής (frontiers markets). Αυτά είναι, άλλωστε, τα κράτη που θεωρούνται «έξυπνο χρήμα», μιας και πολλά ποσά επενδύονται από μεγάλες εταιρείες διαχείρισης κεφαλαίων, με στόχο την αξιοποίηση του φυσικού τους πλούτου. Κύριος στόχος του οίκου είναι να κεντρίσει το ενδιαφέρον επιφανών συλλεκτών και επιχειρηματιών των χωρών αυτών, που τα επόμενα χρόνια θα τοποθετήσουν μεγάλα ποσά σε έργα τέχνης. 

ΧΡΟΝΙΑ ΡΕΚΟΡ ΤΟ 2015!
Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα της Tehran Auction, που τον Μάιο του 2015, ενώ τα προγνωστικά έβλεπαν τζίρο μεταξύ 3,8 και 5,3 εκατ. δολαρίων, τελικά τα νούμερα εκτοξεύτηκαν στα 7,26 εκατ. δολάρια, καταγράφοντας 56% άνοδο σε σχέση με την αντίστοιχη σεζόν του 2014!
Για πρώτη φορά στα χρονικά οι έμποροι τέχνης είδαν ένα μεγάλο μέρος των έργων και αντικειμένων που είχαν συμπεριληφθεί στη δημοπρασία να αγγίζουν ποσά που ήταν ανήκουστα για τη συγκεκριμένη κατηγορία!


Στην ατζέντα τους, δε, είχαν σημειώσει την πώληση ενός άτιτλου πίνακα του Sohrab Sepehri που είχε αλλάξει χέρια αγγίζοντας τα 967.000 δολάρια! 
Το 2010, παρόμοιο έργο του Sepehri είχε πουληθεί προς 266.500 δολάρια.
Οι Ιρανοί καλλιτέχνες, από την άλλη, έχουν αντιμετωπίσει τεράστια ζητήματα λογοκρισίας. Οπως είχαμε αναφέρει σε παλαιότερο ρεπορτάζ, οι γυναίκες χωρίς μαντίλα, τα προκλητικά βλέμματα, το αίμα και οι αναφορές στην πολιτική θεωρούνται συχνά απαγορευμένα θέματα για ζωγραφική στο Ιράν.
Την ίδια ώρα, όμως, αυξάνεται η ζήτηση για τέτοια έργα, κάνοντας το Ιράν μια αναδυόμενη αγορά στο διεθνές εμπόριο έργων τέχνης, δημιουργώντας ένα, κατά κάποιον τρόπο, ανάποδο market making.

Επιπλέον, οι κοινωνικές και οι πολιτικές ταραχές των τελευταίων ετών δημιούργησαν, κατά λάθος, ένα δυσεύρετο και πολυπόθητο χαρτοφυλάκιο: τους σύγχρονους Ιρανούς καλλιτέχνες. 

Το 2009, οι μετεκλογικές ταραχές ήταν η αιτία για να λογοκριθούν τα θέματα έργων ενός μεγάλου αριθμού Ιρανών καλλιτεχνών.
Παρόλο που υπήρχε ενδιαφέρον για την ιρανική τέχνη από διεθνή μουσεία, όπως τα Guggenheim, Tate και Pompidou, το ιρανικό υπουργείο Πολιτισμού είχε δώσει εντολή να απομακρυνθούν αρκετά έργα από την αγορά, ενώ η κυβέρνηση δεν είχε διστάσει να προχωρήσει και σε συλλήψεις, όπως στην περίπτωση του Arash Hanae, του οποίου είχαν κατασχέσει 14 έργα στην έκθεση «Made in Iran», που είχε κάνει στο Λονδίνο. Ωστόσο, έγινε πασίγνωστος και οι art dealers δεν άργησαν να του χτυπήσουν την πόρτα, ώστε να προχωρήσουν σε μυστικές, ιδιωτικές συναλλαγές έργων του για τις συλλογές κροίσων.

Η ΠΑΝΑΚΡΙΒΗ ΣΥΛΛΟΓΗ

To γεγονός ότι πρόσφατα το Μουσείο Σύγχρονης Ιρανικής Τέχνης άνοιξε για πρώτη φορά τις πόρτες των αποθηκών του, αποκαλύπτοντας μια από τις πιο υψηλές σε εικαστική αλλά και επενδυτική αξία συλλογές έργων τέχνης, ενισχύει τα σενάρια για τη μεγάλη ανάπτυξη στον τομέα του πολιτισμού και της αγοράς έργων τέχνης. 
Σύμφωνα, μάλιστα, με το ABC, για πρώτη φορά, πριν από μερικούς μήνες, το Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης στην Τεχεράνη επέτρεψε φωτογραφικές μηχανές και κάμερες να απαθανατίσει τους σπάνιους πίνακες με υπογραφές των πιο ισχυρών καλλιτεχνών στο διεθνές χρηματιστήριο τέχνης, όπως των Pollock, Bacon Picasso, Renoir, Gauguin, Warhol κ.ά. 
Αρκετοί ειδικοί έκαναν λόγο για μια από τις πιο σημαντικές συλλογές ευρωπαϊκής και αμερικανικής τέχνης που έχει εμφανιστεί ποτέ τουλάχιστον την τελευταία εικοσαετία.