Στη διπλωματική απομόνωση της Άγκυρας φαίνεται να στοχεύουν Αθήνα και Λευκωσία με την τουρκική πλευρά να ανεβάζει τους τόνους το τελευταίο διάστημα σε Αιγαίο και Ανατολική Μεσόγειο. Η έντονη φημολογία που, σύμφωνα με διπλωματικά χείλη, αποτελεί βεβαιότητα για γεωτρήσεις της Τουρκίας στην κυπριακή ΑΟΖ το τελευταίο δεκαήμερο έχει χτυπήσει «καμπανάκι» και στην ελληνική πλευρά για βλέψεις της γειτονικής χώρας στα ελληνικά χωρικά ύδατα.

Η ελληνική διπλωματία αναγνωρίζει ότι η Τουρκία αποτελεί έναν απρόβλεπτο παίχτη και επενδύει τα μέγιστα στις αναβαθμισμένες σχέσεις με τις σύμμαχες χώρες. Ήδη τα κράτη - μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης ετοιμάζουν προσχέδιο δήλωσης που θα δημοσιευτεί την Τρίτη και θα εκφράζει τις «έντονες ανησυχίες» τους αναφορικά με την τουρκική προκλητικότητα στην κυπριακή ΑΟΖ αλλά και θα ξεκαθαρίζει πως «θα απαντήσουν κατάλληλα σε πλήρη αλληλεγγύη με την Κυπριακή Δημοκρατία». Στο επίκεντρο του διαλόγου αναμένεται να θέσουν, όπως προκύπτει από τις διαβουλεύσεις, και το «πάγωμα» των διαπραγματεύσεων για τον εκσυγχρονισμό της τελωνειακής ένωσης Ευρωπαϊκής Ένωσης - Τουρκίας.

Τα κράτη - μέλη της Ε.Ε. εκφράζουν τις «έντονες ανησυχίες» τους για την τουρκική προκλητικότητα στην Ανατολική Μεσόγειο
Ο ΥΠΕΞ Γιώργος Κατρούγκαλος θα βρεθεί στις Βρυξέλλες για το Συμβούλιο Εξωτερικών Υποθέσεων ώστε να πραγματοποιήσει σειρά επαφών με τους ευρωπαίους ομολόγους του. Στη συνέχεια, όπως εκτιμούν κυβερνητικές πηγές, θα συγκαλέσει το Εθνικό Συμβούλιο Εξωτερικής Πολιτικής έχοντας ενημερώσει τους εκπροσώπους των κομμάτων. Το ζήτημα θα τεθεί και στην επικείμενη Σύνοδο Κορυφής ως κορωνίδα μίας σειράς επαφών που έχουν δρομολογηθεί στο μεσοδιάστημα.

Η τουρκική προκλητικότητα των τελευταίων ημερών μόνο τυχαία δεν θεωρείται καθώς η γειτονική χώρα επιλέγει να αξιοποιήσει, όπως έχει κάνει και στο παρελθόν, μία περίοδο έντονης πολιτικής αντιπαράθεσης στην Ελλάδα προκειμένου να ισχυροποιήσει τη θέση της στην περιοχή. Από ό,τι φαίνεται, η στρατηγική της Άγκυρας βρίσκει ευήκοα ώτα στην ελληνική πλευρά καθώς η σύγκλιση του ΚΥΣΕΑ από τον πρωθυπουργό Αλέξη Τσίπρα αλλά και οι δηλώσεις του αναφορικά με την ασφάλεια των ελλήνων πολιτών αναβαθμίζουν προεκλογικά ένα πολιτικό ζήτημα που θα μπορούσε να διευθετηθεί μέσω της διπλωματικής οδού.

Όπως σχολιάζουν πηγές, οι δηλώσεις του πρωθυπουργού, που θέτουν στο επίκεντρο την πορεία των εξελίξεων στην κυπριακή ΑΟΖ, θα μπορούσαν να έχουν αποφευχθεί αν η χώρα δεν βάδιζε σε εκλογές και η κυβέρνηση δεν αναζητούσε ένα πολιτικό αφήγημα για να ανατρέψει το εις βάρος της αποτέλεσμα.

Το κεφάλαιο ΗΠΑ

Οι Αμερικανοί έχουν ξεκαθαρίσει τη θέση τους απέναντι στην τουρκική παραβατικότητα στην Ανατολική Μεσόγειο και την ανάγκη τήρησης της διεθνούς νομιμότητας. Υπό αυτές τις συνθήκες, σε πρόσφατη επίσκεψη του έλληνα ΥΕΘΑ, Ευάγγελου Αποστολάκη, στις ΗΠΑ ο αμερικανός ομόλογός του, Πάτρικ Σάναχαν, έκανε λόγο για επικίνδυνες και αντιεπαγγελματικές ενέργειες της Τουρκίας στην κυπριακή ΑΟΖ και τόνισε πως «δεν θα εμποδίσουν τη συνέχιση των επιχειρήσεών μας».

Άλλωστε, το Στέιτ Ντιπάρτμεντ έχει πάρει ξεκάθαρη θέση στο τραπέζι των πολιτικών εξελίξεων στην Ανατολική Μεσόγειο χαρακτηρίζοντας ως «ιδιαίτερα προκλητικό βήμα» τη δήλωση Τσαβούσογλου περί διεξαγωγής παράνομων γεωτρήσεων στην κυπριακή ΑΟΖ. «Όπως δήλωσε ο εκπρόσωπος στη δήλωση που έκανε στις 6 Μαΐου, οι Ηνωμένες Πολιτείες ανησυχούν βαθιά για τις εξαγγελθείσες προθέσεις της Τουρκίας που αφορούν την έναρξη υπεράκτιων γεωτρήσεων σε μια περιοχή την οποία αξιώνει η Κυπριακή Δημοκρατία ως Αποκλειστική Οικονομικής της Ζώνη», δήλωσε εκπρόσωπος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ στο HellasJournal.com και τον δημοσιογράφο Μιχάλη Ιγνατίου και συμπλήρωσε ότι «αυτό το βήμα είναι ιδιαίτερα προκλητικό και δημιουργεί τον κίνδυνο για την αύξηση της έντασης στην περιοχή».

Την έμφαση των Ηνωμένων Πολιτειών στην τήρηση του διεθνούς δικαίου επιβεβαιώνει και η στάση του αμερικανού πρέσβη στην Αθήνα, Τζέφρι Πάιατ. Ο κ. Πάιατ έχει ξεκαθαρίσει πως «οι ΗΠΑ είναι σταθερά δεσμευμένες στη συμμαχία με την Ελλάδα» ενώ έχει κάνει λόγο για πρόθεση των ΗΠΑ να στηρίξουν αυτή τη συμμαχική σχέση σε κάθε διάστασή της. Μάλιστα, ο αμερικανός πρεσβευτής έχει τονίσει πως η Ελλάδα έχει αντιμετωπίσει με υπευθυνότητα προκλητικές ενέργειες της Τουρκίας.

Ο Τζέφρι Πάιατ έχει ξεκαθαρίσει ότι «οι ΗΠΑ είναι σταθερά δεσμευμένες στη συμμαχία με την Ελλάδα»
Άλλωστε, το «μομέντουμ» σε ό,τι αφορά την αμερικανική παρουσία στην Ανατολική Μεσόγειο είναι κρίσιμο. Οι σχέσεις ΗΠΑ - Τουρκίας έχουν διαρραγεί με αφορμή την αγορά των S-400 από τη Ρωσία και το διπλωματικό κεφάλαιο της γείτονος στην Ουάσιγκτον δεν επαρκεί για να επηρεάσει τις εξελίξεις. Οι ΗΠΑ, ωστόσο, διατηρούν τον ρόλο του εγγυητή της ασφάλειας και του σεβασμού απέναντι στο διεθνές δίκαιο και έχουν τη δυνατότητα να επιβληθούν απέναντι στις εξελίξεις.

Στο κάδρο των διπλωματικών εξελίξεων βρίσκεται και η αντιπαράθεση της Άγκυρας με την Ουάσινγκτον σε μία σειρά ζητημάτων διμερούς εξωτερικής πολιτικής. Στο πρόσφατο παρελθόν, αγκάθι στις διμερείς σχέσεις αποτέλεσε η άρνηση της Τουρκίας να απελευθερώσει τον πάστορα Μπράνσον ενώ η τουρκική πλευρά δεν ξεχνά τις οικονομικές κυρώσεις που επεβλήθησαν από την Ουάσινγκτον και οδήγησαν σε πτώση την τουρκική λίρα βυθίζοντας την οικονομία της χώρας σε νέα περίοδο μακράς ύφεσης τον περασμένο Οκτώβριο.

Η τότε υποχώρηση Ερντογάν είχε φέρει στο προσκήνιο το αίτημα της Άγκυρας να εκδώσουν οι ΗΠΑ τον φερόμενο από τις τουρκικές αρχές ως ηγέτη του πραξικοπήματος στη γειτονική χώρα, Φετουλάχ Γκιουλέν, με την Ουάσινγκτον να παραπέμπει την υπόθεση στην αμερικανική δικαιοσύνη. Εξάλλου, στο επίκεντρο των διμερών σχέσεων έχει μπει και η περίπτωση του καταδικασμένου από αμερικανικό δικαστήριο τραπεζίτη Αττίλα ενώ η τουρκική πλευρά καταγγέλλει αμερικανική υποστήριξη στους κούρδους συνεργάτες του ΡΚΚ.

Η στάση των Med7

Στο πλευρό Ελλάδας και Κύπρου βρέθηκε και η Σύνοδος των χωρών του Ευρωπαϊκού Νότου (Med7) που εξέδωσε την Παρασκευή ανακοίνωση με την οποία καταδικάζει τις παράνομες ενέργειες της Τουρκίας εκφράζοντας την αμέριστη στήριξή της στα κυριαρχικά δικαιώματα της Κύπρου.

«Επαναλαμβάνουμε την πλήρη στήριξή μας και αλληλεγγύη στη Δημοκρατία της Κύπρου, στην άσκηση των κυριαρχικών της δικαιωμάτων όσον αφορά την έρευνα, την εκμετάλλευση και την ανάπτυξη των πλουτοπαραγωγικών της πηγών εντός της ΑΟΖ της, σύμφωνα με το ευρωπαϊκό και διεθνές δίκαιο» αναφέρει σχετική ανακοίνωση και συμπληρώνει: «Εκφράζουμε τη βαθιά μας λύπη που η Τουρκία δεν έχει ανταποκριθεί στις επανειλημμένες εκκλήσεις της ΕΕ σχετικά με τις συνεχιζόμενες παράνομες ενέργειες της στην Ανατολική Μεσόγειο και το Αιγαίο και εκφράζουμε σοβαρή ανησυχία για πιθανές ή υπαρκτές δραστηριότητες γεωτρήσεις μέσα στην κυπριακή ΑΟΖ. Ζητούμε από την ΕΕ να συνεχίσει να ασχολείται με το ζήτημα και σε περίπτωση που η Τουρκία δεν πάψει τις παράνομες δραστηριότητές της να εξετάσει την λήψη κατάλληλων μέτρων σε πλήρη αλληλεγγύη με την Κύπρο».

Med7: «Yποχρέωση της Τουρκίας να σεβαστεί το διεθνές δίκαιο και τις σχέσεις καλής γειτονίας»
Η Άγκυρα σε μία απέλπιδα προσπάθεια να διασκεδάσει τις εντυπώσεις έκανε την επομένη λόγο για «προκατειλημμένη, απομακρυσμένη από την πραγματικότητα και αντίθετη με το Διεθνές Δίκαιο» δήλωση των Med7 ενώ υποστήριξε ότι «τέτοιες δηλώσεις αντανακλούν τις εθνικές θέσεις των Ελληνοκυπρίων που δεν είναι συμβατές με τις αρχές του ΟΗΕ, όσον αφορά την επίλυση του Κυπριακού και τους κανόνες του διεθνούς δικαίου. Δεν έχει καμία αξία, καμία επίπτωση και δεν μας επηρεάζει».

Τέλος, την έντονη αντίδραση της τουρκικής πλευράς προκάλεσαν και οι δηλώσεις του γάλλου προέδρου Εμανουέλ Μακρόν που μίλησε για παράνομη δραστηριότητα της τουρκικής πλευράς και διαμήνυσε ότι «η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν θα δείξει κανένα δείγμα αδυναμίας προς την Τουρκία». Ο τούρκος πρόεδρος, Ταγίπ Ερντογάν, αποκάλεσε «ατζαμή» τον Εμ. Μακρόν και τόνισε πως η Γαλλία δεν έχει κανένα δικαίωμα να παρεμβαίνει σε θέματα που αφορούν την Ανατολική Μεσόγειο.