Εκλογές στη Βρετανία: Κρίνεται το μέλλον του Brexit και του Μπόρις
Αποστολος Ρουμπανης
Στις κάλπες προσέρχονται οι πολίτες της Βρετανίας για τις εκλογές που από πολλούς χαρακτηρίζονται ως «αυτές που θα κρίνουν το μέλλον της επόμενης γενιάς». Και είναι λογικό, διότι η χώρα καλείται πλέον να αποφασίσει αν θα δώσει την πλειοψηφία στους Συντηρητικούς του Μπόρις Τζόνσον για να ολοκληρώσει το «διαζύγιο» με την ΕΕ ή θα πάει στην... παράταση με μια άλλη κυβέρνηση.
Οι δημοσκοπήσεις δίνουν προβάδισμα στους Συντηρητικούς σε επίπεδο απόλυτης πλειοψηφίας στη Βουλή των Κοινοτήτων. Όμως, η ώρα της κάλπης είναι τώρα και στη Βρετανία έχουν γίνει πολλές εκπλήξεις τις τελευταίες δεκαετίες.
Το εκλογικό σύστημα των Βρετανών ευνοεί τα δύο μεγάλα κόμματα: Το Ηνωμένο Βασίλειο είναι χωρισμένο σε 650 μονοεδρικές περιφέρειες, που σημαίνει ότι ο νικητής -έστω και με μία ψήφο- παίρνει την έδρα.
Πολλοί στο στρατόπεδο των οπαδών της παραμονής στην ΕΕ μιλούν και καλούν τους πολίτες να ψηφίσουν «έξυπνα»: Να προτιμήσουν κάποιον υποψήφιο που απλά θα στερήσει την έδρα από τον Μπόρις Τζόνσον. Κάθε έδρα που χάνει είναι και μια έδρα πιο κοντά στην... Ευρώπη.
Αλλά και ο Μπόρις Τζόνσον έχει τα δικά του όπλα: Κατ' αρχάς τον απίθανο Νάιτζελ Φάρατζ του Brexit Party, ο οποίος εκεί που οι Συνητηρητικοί χρειάζονται και την τελευταία ψήφο για να μην χάσουν έδρες, δεν κατεβάζει υποψήφιο.
Έχει όμως και ένα ακόμα όπλο: Την αντιπάθεια του εκλογικού σώματος στον ηγέτη των Εργατικών, Τζέρεμι Κόρμπιν. Στα παραδοσιακά προπύργια των Εργατικών στην βόρεια Αγγλία, ο κόσμος ψήφισε Brexit. Και ο Κόρμπιν εδώ και 3,5 χρόνια δεν μπορεί να αποφασίσει τι θέλει να κάνει με το Brexit. Δεν αποκλείεται λοιπόν να προτιμήσει τον Τζόνσον για να τελειώσει το μαρτύριο.
Προφανώς, κατά του Brexit τάσσονται το SNP της Σκωτίας, το Paid Cymru της Ουαλίας, το DUP της Βορείου Ιρλανδίας, αλλά η δύναμή τους περιορίζεται στις συγκεκριμένες περιοχές.
Ωστόσο, σε περίπτωση που κανένα μεγάλο κόμμα δεν εξασφαλίσει αυτοδυναμία, θα εξελιχθούν σε ρυθμιστές του αποτελέσματος. Ειδικά το SNP θα «πουλήσουν ακριβά το τομάρι τους», ζητώντας δεσμεύσεις για νέο δημοψήφισμα για την ανεξαρτησία της Σκωτίας. Υπενθυμίζεται ότι στο δημοψήφισμα του 2014, το 55% των Σκωτσέζων ψήφισε παραμονή στο Ηνωμένο Βασίλειο.
Κατά του Brexit τασσεται και το Φιλελεύθερο Κόμμα που κάποτε (2010-15) συγκυβέρνησε με τους Συντηρητικούς του Κάμερον. Σήμερα όμως, τάσσεται ξεκάθαρα κατά του Brexit και δεν υπάρχει καμία περίπτωση να διευκολύνει τον Μπόρις Τζόνσον.
Το προεκλογικό σύνθημα των Συντηρητικών ήταν Get Brexit Done (να τελειώνουμε με το Brexit). Αν όντως εξασφαλίσουν κοινοβουλευτική πλειοψηφία, τότε η χώρα θα εγκαταλείψει την ΕΕ στις 31 Ιανουαρίου 2020 -μετά από τρεις παρατάσεις. Ο Μπόρις Τζόνσον υπόσχεται διαπραγματεύσεις-εξπρές με την ΕΕ για την νέα εμπορική συμφωνία (πράγμα δύσκολο), περισσότερα κονδύλια για το Σύστημα Υγείας και την ασφάλεια.
Το σύνθημα των Εργατικών είναι The Real Change (η πραγματική αλλαγή). Ο Τζέρεμι Κόρμπιν υπόσχεται να υλοποιήσει το ριζοσπαστικότερο πρόγραμμα των τελευταίων δεκαετιών με εθνικοποιήσεις, αύξηση των δημοσίων δαπανών, νέες διαπραγματεύσεις για το Brexit και δεύτερο δημοψήφισμα με επιλογή παραμονής στην ΕΕ.
Φυσικά οι δημόσιες δαπάνες θα απαιτήσουν και αύξηση φόρων. Αν ζούσε η Μάργκαρετ Θάτσερ θα έλεγε στον Κόρμπιν ότι «ο σοσιαλισμός είναι ωραίος μέχρι να τελειώσουν τα λεφτά των άλλων».
O μεγαλύτερος εφιάλτης για τους Συντηρητικούς του Μπόρις Τζόνσον είναι η επανάληψη των εκλογών του 2017, όταν η Τερέζα Μέι κέρδισε μεν, αλλά χωρίς πλειοψηφία. Η ίδια σπατάλησε το πολιτικό της κεφάλαιο με το... Brexit και τελικώς παραιτήθηκε με δάκρυα στα μάτια.
Αν συμβεί το ίδιο και στον Τζόνσον, το πιθανότερο είναι να παραμείνει στην ηγεσία των Συντηρητικών ως «απόστολος του Brexit». Όμως δύσκολα θα μπορούσε να σχηματίσει κυβέρνηση.
Η σκυτάλη θα περάσει αναγκαστικά στους Εργατικούς και τους πιθανούς τους συμμάχους, όλους στο στρατόπεδο της παραμονής της ΕΕ. Και εκεί όμως τα πράγματα δεν θα είναι ευκολότερα, δεδομένου ότι ουδείς συμπαθεί ιδιαίτερα τον Τζέρεμι Κόρμπιν για να τον τοποθετήσει στην Ντάουνινγκ Στριτ με το νούμερο 10.
Aν πάλι οι Εργατικοί υποστούν ήττα (χάνουν διαρκώς τις εκλογές από το 2010), τότε ίσως ο Κόρμπιν αποφασίσει να αποχωρήσει. Ο πόλεμος της επόμενης μέρας θα ανοίξει με το γνωστό δίλημμα που βασανίζει πολλά αντίστοιχα κόμματα στην Ευρώπη: Περισσότερο προς το κέντρο ή πιο αριστερά; Στη Γερμανία, για παράδειγμα το απαξιωμένο SPD κινείται πιο αριστερά.
Σε κάθε περίπτωση, αν από τη σημερινή κάλπη προκύψει Βουλή των Κοινοτήτων χωρίς αυτοδυναμία (hung parliament το αποκαλούν οι Βρετανοί), τότε οι περιπέτειες θα συνεχιστούν.
Οι δημοσκοπήσεις δίνουν προβάδισμα στους Συντηρητικούς σε επίπεδο απόλυτης πλειοψηφίας στη Βουλή των Κοινοτήτων. Όμως, η ώρα της κάλπης είναι τώρα και στη Βρετανία έχουν γίνει πολλές εκπλήξεις τις τελευταίες δεκαετίες.
Το εκλογικό σύστημα των Βρετανών ευνοεί τα δύο μεγάλα κόμματα: Το Ηνωμένο Βασίλειο είναι χωρισμένο σε 650 μονοεδρικές περιφέρειες, που σημαίνει ότι ο νικητής -έστω και με μία ψήφο- παίρνει την έδρα.
Πολλοί στο στρατόπεδο των οπαδών της παραμονής στην ΕΕ μιλούν και καλούν τους πολίτες να ψηφίσουν «έξυπνα»: Να προτιμήσουν κάποιον υποψήφιο που απλά θα στερήσει την έδρα από τον Μπόρις Τζόνσον. Κάθε έδρα που χάνει είναι και μια έδρα πιο κοντά στην... Ευρώπη.
Αλλά και ο Μπόρις Τζόνσον έχει τα δικά του όπλα: Κατ' αρχάς τον απίθανο Νάιτζελ Φάρατζ του Brexit Party, ο οποίος εκεί που οι Συνητηρητικοί χρειάζονται και την τελευταία ψήφο για να μην χάσουν έδρες, δεν κατεβάζει υποψήφιο.
Έχει όμως και ένα ακόμα όπλο: Την αντιπάθεια του εκλογικού σώματος στον ηγέτη των Εργατικών, Τζέρεμι Κόρμπιν. Στα παραδοσιακά προπύργια των Εργατικών στην βόρεια Αγγλία, ο κόσμος ψήφισε Brexit. Και ο Κόρμπιν εδώ και 3,5 χρόνια δεν μπορεί να αποφασίσει τι θέλει να κάνει με το Brexit. Δεν αποκλείεται λοιπόν να προτιμήσει τον Τζόνσον για να τελειώσει το μαρτύριο.
Προφανώς, κατά του Brexit τάσσονται το SNP της Σκωτίας, το Paid Cymru της Ουαλίας, το DUP της Βορείου Ιρλανδίας, αλλά η δύναμή τους περιορίζεται στις συγκεκριμένες περιοχές.
Ωστόσο, σε περίπτωση που κανένα μεγάλο κόμμα δεν εξασφαλίσει αυτοδυναμία, θα εξελιχθούν σε ρυθμιστές του αποτελέσματος. Ειδικά το SNP θα «πουλήσουν ακριβά το τομάρι τους», ζητώντας δεσμεύσεις για νέο δημοψήφισμα για την ανεξαρτησία της Σκωτίας. Υπενθυμίζεται ότι στο δημοψήφισμα του 2014, το 55% των Σκωτσέζων ψήφισε παραμονή στο Ηνωμένο Βασίλειο.
Κατά του Brexit τασσεται και το Φιλελεύθερο Κόμμα που κάποτε (2010-15) συγκυβέρνησε με τους Συντηρητικούς του Κάμερον. Σήμερα όμως, τάσσεται ξεκάθαρα κατά του Brexit και δεν υπάρχει καμία περίπτωση να διευκολύνει τον Μπόρις Τζόνσον.
Το προεκλογικό σύνθημα των Συντηρητικών ήταν Get Brexit Done (να τελειώνουμε με το Brexit). Αν όντως εξασφαλίσουν κοινοβουλευτική πλειοψηφία, τότε η χώρα θα εγκαταλείψει την ΕΕ στις 31 Ιανουαρίου 2020 -μετά από τρεις παρατάσεις. Ο Μπόρις Τζόνσον υπόσχεται διαπραγματεύσεις-εξπρές με την ΕΕ για την νέα εμπορική συμφωνία (πράγμα δύσκολο), περισσότερα κονδύλια για το Σύστημα Υγείας και την ασφάλεια.
Το σύνθημα των Εργατικών είναι The Real Change (η πραγματική αλλαγή). Ο Τζέρεμι Κόρμπιν υπόσχεται να υλοποιήσει το ριζοσπαστικότερο πρόγραμμα των τελευταίων δεκαετιών με εθνικοποιήσεις, αύξηση των δημοσίων δαπανών, νέες διαπραγματεύσεις για το Brexit και δεύτερο δημοψήφισμα με επιλογή παραμονής στην ΕΕ.
Φυσικά οι δημόσιες δαπάνες θα απαιτήσουν και αύξηση φόρων. Αν ζούσε η Μάργκαρετ Θάτσερ θα έλεγε στον Κόρμπιν ότι «ο σοσιαλισμός είναι ωραίος μέχρι να τελειώσουν τα λεφτά των άλλων».
O μεγαλύτερος εφιάλτης για τους Συντηρητικούς του Μπόρις Τζόνσον είναι η επανάληψη των εκλογών του 2017, όταν η Τερέζα Μέι κέρδισε μεν, αλλά χωρίς πλειοψηφία. Η ίδια σπατάλησε το πολιτικό της κεφάλαιο με το... Brexit και τελικώς παραιτήθηκε με δάκρυα στα μάτια.
Αν συμβεί το ίδιο και στον Τζόνσον, το πιθανότερο είναι να παραμείνει στην ηγεσία των Συντηρητικών ως «απόστολος του Brexit». Όμως δύσκολα θα μπορούσε να σχηματίσει κυβέρνηση.
Η σκυτάλη θα περάσει αναγκαστικά στους Εργατικούς και τους πιθανούς τους συμμάχους, όλους στο στρατόπεδο της παραμονής της ΕΕ. Και εκεί όμως τα πράγματα δεν θα είναι ευκολότερα, δεδομένου ότι ουδείς συμπαθεί ιδιαίτερα τον Τζέρεμι Κόρμπιν για να τον τοποθετήσει στην Ντάουνινγκ Στριτ με το νούμερο 10.
Aν πάλι οι Εργατικοί υποστούν ήττα (χάνουν διαρκώς τις εκλογές από το 2010), τότε ίσως ο Κόρμπιν αποφασίσει να αποχωρήσει. Ο πόλεμος της επόμενης μέρας θα ανοίξει με το γνωστό δίλημμα που βασανίζει πολλά αντίστοιχα κόμματα στην Ευρώπη: Περισσότερο προς το κέντρο ή πιο αριστερά; Στη Γερμανία, για παράδειγμα το απαξιωμένο SPD κινείται πιο αριστερά.
Σε κάθε περίπτωση, αν από τη σημερινή κάλπη προκύψει Βουλή των Κοινοτήτων χωρίς αυτοδυναμία (hung parliament το αποκαλούν οι Βρετανοί), τότε οι περιπέτειες θα συνεχιστούν.
