Με ραγδαίους ρυθµούς πληθαίνουν τα περιστατικά βίας στα σχολεία της χώρας, εξέλιξη η οποία φαίνεται να έχει θορυβήσει την κυβέρνηση και την ηγεσία του αρµόδιου υπουργείου Παιδείας, που εντάσσει στα σχολικά προγράµµατα -σε µία πρώτη κίνηση στο ζήτηµα αυτό- από την επόµενη κιόλας χρονιά µαθήµατα για τη ριζική αλλαγή σκέψης και την αντιµετώπιση του φαινοµένου. Ηταν το 2015 όταν ήρθε στο φως της δηµοσιότητας η υπόθεση του Βαγγέλη Γιακουµάκη και ήταν αυτό το παιδί που «ξύπνησε» για τα καλά όσα έµεναν ανοµολόγητα ή θαµµένα στον βωµό της κοινωνικής ηρεµίας, αλλά το κακό δεν ξεριζώθηκε ποτέ.
Πριν από λίγο καιρό βγήκε στη δηµοσιότητα ένα βίντεο όπου µαθητής «τραµπουκίζει» καθηγήτρια. Την προηγούµενη εβδοµάδα αποκαλύφθηκε ο ξυλοδαρµός 17χρονου σε σχολείο στον Βύρωνα από συµµαθητές του. Πριν από λίγες ηµέρες, γονέας από την Καβάλα κατήγγειλε τον ξυλοδαρµό του γιου του από µαθητές µεγαλύτερης τάξης. Και η λίστα δείχνει να µεγαλώνει συνεχώς. Το πρόβληµα του bullying στα σχολεία δεν είναι φυσικά ένα ελληνικό φαινόµενο, αλλά διεθνές.
Η ΕΡΕΥΝΑ
Τα στοιχεία από την έρευνα PISA 2018 επιβεβαιώνουν τις υποψίες για τη δυσάρεστη κατάσταση που επικρατεί . Σύµφωνα µε τα ευρήµατα της έρευνας, το 27% των Ελλήνων µαθητών ανέφερε ότι έπεσε θύµα σχολικού εκφοβισµού τουλάχιστον κάποιες φορές τον µήνα, σε σύγκριση µε το 23% κατά µέσο όρο στις χώρες του ΟΟΣΑ. Όµως, το 85% των µαθητών στην Ελλάδα (και το 88% κατά µέσο όρο στις χώρες του ΟΟΣΑ) συµφώνησαν ότι είναι καλό να βοηθούν τους µαθητές που δεν µπορούν να υπερασπιστούν τον εαυτό τους.
Από τη µεριά της, η υφυπουργός Παιδείας, Σοφία Ζαχαράκη, µίλησε στα «Π» για τις επόµενες κινήσεις του υπουργείου.
«Το θέµα της ενδοσχολικής βίας και του εκφοβισµού είναι πολυπαραγοντικό και δεν λύνεται ούτε µε µεµονωµένες ενέργειες ούτε µε διακηρύξεις. Ο εκφοβισµός είτε είναι σωµατικός, είτε είναι λεκτικός, κοινωνικός, ηλεκτρονικός ή ρατσιστικός, πρέπει να εκτοπιστεί από τα σχολεία µας και αυτό θέλει µακροπρόθεσµο σχεδιασµό, αλλά και άµεσες δράσεις, µε συναίσθηση αλλά και ενσυναίσθηση της πραγµατικότητας. Το υπουργείο για τον λόγο αυτό θα προχωρήσει στην υλοποίηση µιας δέσµης µέτρων που θα χρησιµοποιούν µία ολιστική προσέγγιση, προκειµένου να αλλάξει το κλίµα του σχολείου, ούτως ώστε να µην αναπαράγεται η βία. Οι παρεµβάσεις που προτείνουµε θα αφορούν όλους τους άµεσα ή έµµεσα εµπλεκόµενους µε τη σχολική πραγµατικότητα, όπως τους εκπαιδευτικούς, τους µαθητές, τους γονείς και την τοπική κοινωνία, ενώ θα επιδιώξουµε να υπάρξει διακοµµατική συναίνεση επί του ζητήµατος, γιατί το θέµα µας αφορά όλους και όλες ανεξαιρέτως», είπε χαρακτηριστικά.
ΣΟΦΙΑ ΖΑΧΑΡΑΚΗ: Ο εκφοβισμός, είτε είναι σωματικός είτε είναι λεκτικός, κοινωνικός, ηλεκτρονικός ή ρατσιστικός, πρέπει να εκτοπιστεί
«Ο σχολικός εκφοβισµός και η εκδήλωση ενδοσχολικής βίας είναι φαινόµενα που αναµενόµενα µας ανησυχούν όλους, αλλά απαιτείται υπευθυνότητα και ψυχραιµία», είπε στα «Π» ο υφυπουργός Παιδείας, Βασίλης ∆ιγαλάκης. «Η εξατοµικευµένη αντιµετώπιση τέτοιων περιστατικών είναι βεβαίως άµεση προτεραιότητα, αλλά παράλληλα έχουµε ευθύνη για τη συνολική προσέγγιση του φαινοµένου µε προγράµµατα παρέµβασης, που θα αποτρέψουν να λάβει µεγαλύτερες διαστάσεις», είπε ο υφυπουργός στα «Π», και συµπλήρωσε: «Προγράµµατα επιστηµονικής υποστήριξης για τους θύτες και τα θύµατα, αλλά και ενηµέρωσης και ευαισθητοποίησης όλης της εκπαιδευτικής κοινότητας, των διευθυντών, εκπαιδευτικών, µαθητών και γονέων. Ο στόχος είναι να είµαστε σε εγρήγορση, ώστε να αναγνωρίζονται άµεσα τέτοια φαινόµενα εν τη γενέσει τους και συντονισµένα να παρεµβαίνουµε. Σε αυτήν την κατεύθυνση κινείται το υπουργείο Παιδείας, σχεδιάζοντας πλέγµα µέτρων για την αντιµετώπιση του σχολικού εκφοβισµού και της βίας, που, βεβαίως, παίρνει διαφορετική µορφή ανάλογα και µε την εκπαιδευτική βαθµίδα. Σε ό,τι αφορά τον τοµέα της αρµοδιότητάς µου, την ανώτατη εκπαίδευση, θα ήθελα να υπογραµµίσω ότι εξαρχής κάναµε σαφές πως φαινόµενα βίας και εκφοβισµού δεν θα έχουν καµία ανοχή από την πανεπιστηµιακή κοινότητα και δεν θα παρεκκλίνουµε από τον στόχο µας για ασφαλή πανεπιστήµια, που θα λειτουργούν µε όρους οµαλής και ειρηνικής συνύπαρξης».
ΒΑΣΙΛΗΣ ΔΙΓΑΛΑΚΗΣ: Ο στόχος είναι να είμαστε σε εγρήγορση, ώστε να αναγνωρίζονται άμεσα τέτοια φαινόμενα εν τη γενέσει τους
Την ανησυχία της για την ένταση του φαινοµένου της εξωσχολικής βίας εξέφρασε στα «Π» και η γνωστή παιδοψυχολόγος Αλεξάνδρα Καππάτου. «Η βία στο σχολείο υπάρχει εδώ και πάρα πολλά χρόνια, απλώς πλέον τα πράγµατα είναι πολύ πιο ακραία και χωρίς όρια. ∆υστυχώς, υπάρχουν και πολλά περιστατικά που δεν γίνονται αντιληπτά, δεδοµένου ότι οι γονείς προσπαθούν να τα επιλύσουν χωρίς αυτά να έρθουν στο φως της δηµοσιότητας. Είναι ένα φαινόµενο πολυπαραγοντικής αιτιολογίας ο εκφοβισµός. Αυτό που θα έπρεπε να µας νοιάζει περισσότερο είναι η πρόληψη. Αρχικά, οι γονείς πρέπει να ακούν τα παιδιά, να τα αφουγκράζονται και να τα θωρακίζουν µε ενέσεις αυτοεκτίµησης και πρέπει από την άλλη να είναι σωστά πρότυπα, γιατί τα παιδιά που ασκούν βία είτε προέρχονται από γονείς καταπιεστικούς, αυστηρούς, είτε µιµούνται τη βία που βιώνουν τα ίδια. Και έπειτα το σχολείο πρέπει να είναι ενεργά παρόν. Χρειάζεται αυστηρότερη επιτήρηση στα διαλείµµατα και ξεκάθαρα όρια ότι αυτά τα περιστατικά δεν έχουν καµία θέση στο σχολείο και καµία ανοχή», τόνισε η κ. Καππάτου.
Η πλειονότητα των µαθητών που δέχονται bullying σηµειώνει σηµαντική πτώση στην επίδοσή της σε όλα τα µαθήµατα, καθώς η θυµατοποίηση και η διαρκής αίσθηση φόβου και µαταίωσης εµποδίζουν το µυαλό να συγκεντρωθεί. Οι συνέπειες είναι δυσάρεστες και στην ανάπτυξη των εφήβων, καθώς «η διαρκής έκθεση στην ορµόνη κορτιζόλη, που συνδέεται άµεσα µε το άγχος, µπορεί να διαφοροποιήσει κέντρα του εγκεφάλου, τα οποία είναι καίρια για τη διαµόρφωση των συναισθηµάτων», επισηµαίνεται σε έκθεση του ΟΟΣΑ.
*Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα «ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ» στις 22/2
