Μητσοτάκης: Εμβληματικό το πρόγραμμα «Αντώνης Τρίτσης» - Έργα ύψους 2,5 δισ. στην τοπική αυτοδιοίκηση - 40.000 νέες θέσεις εργασίας
Στις περίπου 5.000 δράσεις ύψους 2,5 δισεκατομμυρίων ευρώ του Προγράμματος «Αντώνης Τρίτσης», που θα δημιουργήσουν 40.000 θέσεις εργασίας, και στη συμβολή του προγράμματος στη διαμόρφωση του νέου παραγωγικού μοντέλου της χώρας, αναφέρθηκε ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, στο πλαίσιο της παρουσίασης σήμερα των αξόνων της πρωτοβουλίας, στο Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος.
«Το εμβληματικό Πρόγραμμα “Αντώνης Τρίτσης” είναι ένας οδικός χάρτης Ανάπτυξης, αλλά και ταυτόχρονα ένας οδικός χάρτης Κοινωνικής Φροντίδας. Είναι η πυξίδα που ορίζει τους δρόμους, ώστε η Αυτοδιοίκηση να γίνει μοχλός επανεκκίνησης της οικονομίας μας. Αλλά, ταυτόχρονα, είναι και πυλώνας του Εθνικού Στρατηγικού Σχεδίου για την Ελλάδα του 21ου αιώνα», τόνισε στην ομιλία του ο Κυριάκος Μητσοτάκης.
«Τα επόμενα χρόνια 2,5 δισεκατομμύρια ευρώ θα μετατραπούν σε χιλιάδες έργα σε ολόκληρη την ελληνική περιφέρεια. Εκτιμούμε ότι θα δημιουργήσουν περί τις 40.000 νέες θέσεις απασχόλησης. Δήμοι και Περιφέρειες θα χρηματοδοτούνται από το Ταμείο Παρακαταθηκών με κάλυψη απ’ το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων. Ενώ η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων θα συνδράμει με 1,5 δισ. ευρώ. Πρόκειται για ένα Πρόγραμμα κυριολεκτικά στρατηγικό. Μαζί με τους εθνικούς πόρους, μαζί με τα ευρωπαϊκά κονδύλια του ΕΣΠΑ, μαζί με το εμβληματικό Ταμείο της επόμενης γενιάς της Ευρωπαϊκής Ένωσης, το Next Generation E.U., το οποίο και θα ξεκινήσουμε να το συζητάμε αύριο στη Σύνοδο Κορυφής, μαζί με το Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης, όλοι αυτοί οι χρηματοδοτικοί πόροι μαζί, συντονισμένα και με στρατηγικό σχεδιασμό έχουν την ευκαιρία να αναδιαμορφώσουν, αλλά και να συνδιαμορφώσουν το νέο παραγωγικό μοντέλο της χώρας», επεσήμανε ο Πρωθυπουργός.
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης υπογράμμισε ακόμα ότι το Πρόγραμμα πρέπει να είναι αδιάβλητο. «Όλες οι διαδικασίες του θα γίνονται ψηφιακά. Τα έργα του θα παρακολουθούνται από Ειδική Υπηρεσία, στην οποία -για πρώτη φορά μάλιστα- θα συμμετέχουν και αυτοδιοικητικοί, εκπρόσωποι της Ένωσης Περιφερειών και της Κεντρικής Ένωσης Δήμων», ανέφερε.
Το Πρόγραμμα του υπουργείου Εσωτερικών, που έχει ορίζοντα το 2023, συμβάλλει στην υλοποίηση των στρατηγικών αναπτυξιακών στόχων που έχει θέσει η κυβέρνηση για τον μετασχηματισμό της οικονομίας και για την ανάκαμψη μετά την πανδημία.
Θα εστιάσει σε έργα υποδομών και πολιτικής προστασίας, στην ψηφιακή σύγκλιση, στη βιώσιμη ανάπτυξη και στην προστασία του περιβάλλοντος, συμβάλλοντας στη βελτίωση της ποιότητας ζωής των πολιτών μέσω μίας πολιτικής κοινωνικής στήριξης και έμπρακτης αλληλεγγύης.
Τα έργα θα καλύψουν το σύνολο της επικράτειας και θα δώσουν ισχυρή αναπτυξιακή πνοή σε όλες τις βαθμίδες της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, η οποία έχει άμεση επαφή με τις ανάγκες των τοπικών κοινωνιών.
Βάσει σχεδιασμού προβλέπονται έργα ύδρευσης και διαχείρισης αστικών λυμάτων συνολικού κόστους 500 εκατομμυρίων ευρώ, αλλά και βελτιωτικές επενδύσεις σε υφιστάμενες δομές με αξιοποίηση Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας, ύψους 150 εκατ. ευρώ. Θα διατεθούν επίσης 220 εκατομμύρια για τη διαχείριση στερεών αποβλήτων και 70 εκατ. για ανάπτυξη αγροτικών οδικών δικτύων.
Ακόμα 730 εκατομμύρια ευρώ θα δαπανηθούν για την αστική αναζωογόνηση, την προστασία και αξιοποίηση του κτιριακού αποθέματος της χώρας, και την ανάπτυξη υποδομών τεχνολογίας και ηλεκτροκίνησης και που θα μετατρέψουν αστικά κέντρα σε «έξυπνες πόλεις» (smart cities).
Εκατόν-ογδόντα εκατομμύρια έχουν επιμεριστεί σε μελέτες έργων, που θα ωφελήσουν ειδικά μικρούς Δήμους που δεν έχουν αρκετό τεχνικό προσωπικό, στην αντισεισμική προστασία και στη συντήρηση δημοτικών ανοιχτών χώρων.
Παράλληλα, στο «Αντώνης Τρίτσης» θα ενταχθούν περισσότερα από 450 έργα που είχε αμελήσει η προηγούμενη κυβέρνηση, τα οποία έπειτα από τη συμβασιοποίησή τους θα κοστίσουν 650 εκατομμύρια ευρώ.
Οι πόροι του προγράμματος είναι πλήρως εξασφαλισμένοι. Θα χρηματοδοτηθεί από το Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων -με την κάλυψη του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων- και την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων, η οποία θα συνδράμει με 1,5 δισεκατομμύρια ευρώ.
Την αναλυτική παρουσίαση του Προγράμματος «Αντώνης Τρίτσης» έκανε ο υπουργός Εσωτερικών Τάκης Θεοδωρικάκος. Ομιλίες απηύθυναν ο πρόεδρος της Ένωσης Περιφερειών Ελλάδος Απόστολος Τζιτζικώστας και ο πρόεδρος της Κεντρικής Ένωσης Δήμων Ελλάδας Δημήτρης Παπαστεργίου. Στην εκδήλωση παρευρέθηκαν ο υπουργός Οικονομικών Χρήστος Σταϊκούρας, ο υπουργός Ανάπτυξης και Επενδύσεων Άδωνις Γεωργιάδης και ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Κωστής Χατζηδάκης.
Ακολουθεί ολόκληρη η τοποθέτηση του πρωθυπουργού:
Κύριοι Υπουργοί, κύριοι Περιφερειάρχες, κύριοι Δήμαρχοι, κυρίες και κύριοι,
Περίπου 100 μέρες απ’ την πρώτη επίθεση της πανδημίας, αλλά και έχοντας πια πάρει μεγάλη ικανοποίηση από το γεγονός ότι βγήκαμε νικητές από αυτήν την πρώτη μεγάλη μάχη, βρίσκομαι σήμερα κοντά στους ανθρώπους της Αυτοδιοίκησης, πρωτίστως για να τους τιμήσω. Γιατί Περιφέρειες και Δήμοι, δίπλα σε όλες τις δημόσιες δομές, αλλά και δίπλα στους πολίτες, ήταν αυτοί που έκαναν τη χώρα μας παγκόσμιο παράδειγμα στην αντιμετώπιση αυτής της πρωτοφανούς υγειονομικής κρίσης.
Είμαι εδώ, όμως, και για να κάνουμε μαζί το επόμενο μεγάλο βήμα στην «επόμενη ημέρα». Γιατί το εμβληματικό Πρόγραμμα «Αντώνης Τρίτσης» είναι ένας «οδικός χάρτης» Ανάπτυξης, αλλά και ταυτόχρονα ένας «οδικός χάρτης» Κοινωνικής Φροντίδας. Είναι η πυξίδα που ορίζει τους δρόμους, ώστε η Αυτοδιοίκηση να γίνει μοχλός επανεκκίνησης της οικονομίας μας. Αλλά, ταυτόχρονα, είναι και πυλώνας του Εθνικού Στρατηγικού Σχεδίου για την Ελλάδα του 21ου αιώνα.
Έχω επανειλημμένα τονίσει -και από τις μέρες που ήμουν αρχηγός της Αντιπολίτευσης- ότι ο χώρος τον οποίον υπηρετείτε, η Αυτοδιοίκηση 1ου και 2ου βαθμού, αποτελεί κρίσιμο μέρος της αρχιτεκτονικής της δημοκρατικής πολιτείας, όπως τουλάχιστον εγώ την αντιλαμβάνομαι. Κρίσιμη συνιστώσα του κράτους, αλλά ταυτόχρονα και κύτταρο διαχείρισης των κοινών στην καθημερινότητα.
Οι επιλογές, συνεπώς, που την αφορούν, είναι επιλογές κατεξοχήν πολιτικές. Γι’ αυτό, εξάλλου, και από τις πρώτες μας θεσμικές παρεμβάσεις στο χώρο της Αυτοδιοίκησης το Υπουργείο έδειξε το στίγμα του, το οποίο δεν ήταν άλλο από το να απελευθερωθεί η Αυτοδιοίκηση από τον ασφυκτικό εναγκαλισμό της κεντρικής διοίκησης, αλλά να απελευθερωθεί και από την παράλυση που στην πράξη προκαλούσε η απλή αναλογική.
Οι μεταρρυθμίσεις, ωστόσο, δεν γίνονται για να εξαντλούνται εκεί. Για να αποκτήσει κοινωνικό αποτύπωμα αυτή η αλλαγή παραδείγματος στη συνεργασία του κράτους με τις Περιφέρειες και τους Δήμους, πρέπει να σφυρηλατηθεί στην πράξη. Κι αυτό ακριβώς ενσαρκώνει το Πρόγραμμα «Αντώνης Τρίτσης».
Είναι ένα σχέδιο με τις αρετές του πολιτικού από τον οποίον πήρε και το όνομά του: Είναι οραματικό, είναι τολμηρό. Ταυτόχρονα, όμως, είναι μελετημένο και κοστολογημένο. Απλώνεται παντού, σε ολόκληρη τη χώρα, συναρμόζοντας τις τοπικές ανάγκες στις εθνικές προβολές. Και, θα το επαναλάβω γιατί είναι εξαιρετικά κρίσιμο, έχει το βλέμμα του στραμμένο στην κοινωνία. Για πολλές νέες θέσεις εργασίας παντού στην Ελλάδα, πρωτίστως στην ελληνική περιφέρεια, αλλά και για μια καλύτερη ποιότητα ζωής για όλους.
Φίλες και φίλοι,
Τρεις λέξεις χαρακτηρίζουν αυτήν την εμβληματική δέσμη πολλών, χιλιάδων, μπορούν να φτάσουν και τις 5.000, παρεμβάσεων που συζητάμε σήμερα: Καινοτομία, Ευελιξία, Προοπτική. Τρεις είναι οι στόχοι: Ανάπτυξη, Περιβάλλον και Κοινωνική Συνοχή. Και τρεις είναι οι κατευθύνσεις που το εξειδικεύουν: Ψηφιακή σύγκλιση, Βελτίωση της Ποιότητας Ζωής και Κοινωνική συνοχή, χωρίς να ξεχνάμε ποτέ την έννοια της Πολιτικής Προστασίας.
Τα επόμενα χρόνια, λοιπόν, 2,5 δισεκατομμύρια ευρώ θα μετατραπούν σε χιλιάδες έργα σε ολόκληρη την ελληνική περιφέρεια. Εκτιμούμε ότι θα δημιουργήσουν περί τις 40.000 νέες θέσεις απασχόλησης. Δήμοι και Περιφέρειες θα χρηματοδοτούνται από το Ταμείο Παρακαταθηκών με κάλυψη απ’ το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων. Ενώ η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων θα συνδράμει με 1,5 δισ. ευρώ.
Πρόκειται για ένα Πρόγραμμα κυριολεκτικά στρατηγικό. Μαζί με τους εθνικούς πόρους, μαζί με τα ευρωπαϊκά κονδύλια του ΕΣΠΑ, μαζί με το εμβληματικό Ταμείο της επόμενης γενιάς της Ευρωπαϊκής Ένωσης, το Next Generation E.U., το οποίο και θα ξεκινήσουμε να το συζητάμε αύριο στη Σύνοδο Κορυφής, μαζί με το Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης, όλοι αυτοί οι χρηματοδοτικοί πόροι μαζί, συντονισμένα και με στρατηγικό σχεδιασμό έχουν την ευκαιρία να αναδιαμορφώσουν, αλλά και να συνδιαμορφώσουν το νέο παραγωγικό μοντέλο της χώρας.
Θέλω να τονίσω ότι ο σχεδιασμός τους προγράμματος θέτει σε μεγάλη προτεραιότητα την έννοια της Δικαιοσύνης. Και όταν μιλάω για Δικαιοσύνη, εννοώ ότι στο Πρόγραμμα αυτό πρέπει να έχουν πρόσβαση όλοι, ανεξαιρέτως, οι Οργανισμοί Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Με βάση τη συμμετοχή κάθε τόπου στον εθνικό σχεδιασμό αλλά και με συγκεκριμένα κριτήρια, γεωγραφικά, δημογραφικά, κοινωνικά για κάθε περιοχή.
Επιμένω ότι το Πρόγραμμα αυτό πρέπει να είναι ένα πρόγραμμα αδιάβλητο. Όλες οι διαδικασίες του θα γίνονται ψηφιακά. Τα έργα του θα παρακολουθούνται από Ειδική Υπηρεσία, στην οποία -για πρώτη φορά μάλιστα- θα συμμετέχουν και αυτοδιοικητικοί, εκπρόσωποι της Ένωσης Περιφερειών και της Κεντρικής Ένωσης Δήμων.
Κυρίως, όμως, το Πρόγραμμα «Αντώνης Τρίτσης» είναι μία πολιτική πρωτοβουλία εμπιστοσύνης προς τις τοπικές εκλεγμένες Αρχές. Αυτές θα αναλάβουν το ρόλο που τους αναλογεί στη χάραξη και υλοποίηση δράσεων στις περιοχές τους. Με τρόπο, όμως, που λειτουργεί συμπληρωματικά και γόνιμα για τις ευρύτερες Περιφέρειες. Και που, προφανώς, πρέπει να ευθυγραμμίζεται με τον κεντρικό μας σχεδιασμό σε εθνική κλίμακα.
To Πρόγραμμα αυτό προσβλέπει στο μέλλον, συνυπολογίζει, όμως, και το παρελθόν και το παρόν. Γι’ αυτό και δεν αγνοεί 461 έργα, πρωτίστως έργα αντιπλημμυρικά, έργα ύδρευσης και αποχέτευσης, τα οποία ναι μεν ήταν ώριμα, έμεναν όμως ουσιαστικά χωρίς χρηματοδότηση λόγω αδιαφορίας και ολιγωρίας της προηγούμενης κυβέρνησης. Σ’ αυτά τα έργα, τώρα, προστίθενται και νέα.
Ζήτησα από τις υπηρεσίες του Υπουργείου να μου ετοιμάσουν έναν κατάλογο με κάποια από τα ενδεικτικά έργα τα οποία έχουν, ήδη, κατατεθεί προς χρηματοδότηση. Και αξίζει τον κόπο να δει κανείς τη λίστα με τα 20 μεγαλύτερα έργα, αλλά να δει κανείς και τη λίστα με τα 20 μικρότερα έργα, για να καταλάβει ακριβώς αυτό το οποίο σας είπα πριν, το πως επιμένουμε όλοι οι Δήμοι και όλες οι Περιφέρειες της χώρας να μπορούν να έχουν πρόσβαση σε αυτό το χρηματοδοτικό εργαλείο.
Υπάρχουν έργα τα οποία έχουν, ήδη, υποβληθεί, εμβληματικά, ας πούμε, για το Δήμο της Ρόδου, η κατασκευή του νότιου υδραγωγείου, για να λυθεί το πρόβλημα της ύδρευσης από το φράγμα Γαδουρά, το μεγαλύτερο έργο από αυτά τα οποία, ήδη, έχουν ενταχθεί. Αλλά υπάρχουν πολλά ενδιαφέροντα μικρά έργα, όπως π.χ. έργα αγροτικής οδοποιίας στο Δήμο Κάσου, αναμόρφωση δικτύων ύδρευσης σε περιφερειακές ΔΕΥΑ, όπως στην Τριφυλία και στο Πωγώνι.
Αναφέρω ενδεικτικά μόνο αυτά τα παραδείγματα για να καταλήξω και να αναδείξω το συνολικό εύρος και τον οραματικό χαρακτήρα αυτών των παρεμβάσεων. Επειδή πολλά έργα, επίσης, θα δρομολογηθούν την εμβληματική χρονιά του 2021, θα ήθελα κάθε Δήμος της χώρας και κάθε Περιφέρεια να μπορεί να συνδέσει ένα τουλάχιστον έργο το οποίο να είναι σημαντικό για το μέλλον του, για το μέλλον κάθε τοπικής κοινωνίας, με αυτήν την εμβληματική ημερομηνία.
Κυρίες και κύριοι,
Δεν θα κουράσω παρουσιάζοντας εξαντλητικά τις μεγάλες θεματικές στις οποίες κατανέμονται τα μελλοντικά έργα. Ούτε υπογραμμίζοντας τα μεγαλύτερα από αυτά. Θα μιλήσει, εξάλλου, γι’ αυτά πιο αναλυτικά στη συνέχεια ο Υπουργός Εσωτερικών. Θα επιμείνω, ωστόσο, και πάλι στη διασύνδεση του τοπικού με το περιφερειακό και το εθνικό επίπεδο. Επιλέγω ορισμένους μόνο τίτλους από επιμέρους κεφάλαια: Υποδομές. Ψηφιακή Μετάβαση. Πράσινη Ανάπτυξη. Αστική αναζωογόνηση. Φιλική Μετακίνηση. Αξιοποίηση του κτηριακού αποθέματος.
Δεν πρόκειται για λέξεις χωρίς δυναμική! Γιατί κάθε μία απ’ αυτές αντιστοιχεί και σε έναν άξονα του κεντρικού μας σχεδιασμού. Από τη διαχείριση των αστικών αποβλήτων μέσω ΣΔΙΤ και το νέο Ψηφιακό Κράτος, μέχρι τη μέριμνα για τη δημόσια υγεία, την Πρόνοια και την Πολιτική Προστασία. Και από το οδικό δίκτυο της χώρας, μέχρι το Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια, το Κλίμα και την Ηλεκτροκίνηση.
Με άλλα λόγια, όλες οι δράσεις του Προγράμματος «Αντώνης Τρίτσης» είναι κομβικές ψηφίδες μιας εικόνας, που πρέπει να αποκτήσει η χώρα μας στις επόμενες δεκαετίες. Και το τεράστιο αυτό έργο που αναλαμβάνει, σήμερα, η Τοπική Αυτοδιοίκηση, έχει την τεχνική υποστήριξη της κεντρικής Διοίκησης. Άλλωστε, παρά τα προβλήματα και τους πενιχρούς πόρους, η Τοπική Αυτοδιοίκηση έχει πολλές φορές βάλει «τα γυαλιά» στην κεντρική Διοίκηση. Και είναι συχνά τα παραδείγματα που έξυπνες και αποτελεσματικές πρωτοβουλίες δημάρχων υπερκέρασαν τον αργοκίνητο κρατικό μηχανισμό.
Επί δεκαετίες ολόκληρες, Περιφέρειες και Δήμοι ασφυκτιούσαν κάτω από τον ασφυκτικό έλεγχο ενός γραφειοκρατικού κράτους. Σας βεβαιώνω, όμως, ότι αυτό αλλάζει γρήγορα και αλλάζει με ορμή. Γιατί, ακριβώς, όπως είχα δεσμευθεί επανειλημμένως προεκλογικά, αλλάζει η αντίληψη και η πρακτική της διακυβέρνησης: Εμπιστευόμαστε την Τοπική Αυτοδιοίκηση 1ου και 2ου βαθμού. Και για μας η Τοπική Αυτοδιοίκηση αποτελεί μοχλό προόδου, αποτελεί ταυτόχρονα και κρίσιμο, τον πιο κρίσιμο, ιστό κοινωνικής συνοχής. Δεν είναι, πλέον, ούτε όμηρος ούτε απλό παρακολούθημα. Είναι σταθερός φίλος και συνοδοιπόρος του κράτους.
Προσωπικά μάλιστα -και νομίζω το έχω αποδείξει αυτό- αδιαφορώ παντελώς για την κομματική προέλευση του κάθε τοπικού άρχοντα. Με ενδιαφέρει, ωστόσο, η αφοσίωση, το μεράκι του για τον τόπο του και τους συμπολίτες του. Γι’ αυτό και θα συνεχίσω στη γραμμή που έχω εξαρχής χαράξει: Να αποκτήσει η Τοπική Αυτοδιοίκηση πραγματική οργανωτική και διοικητική αυτοτέλεια.
Έτσι, όπως δεσμεύτηκα και στην τελευταία μου συνάντηση με την ΚΕΔΕ, σύντομα θα ακολουθήσουν σημαντικές νέες παρεμβάσεις.
Η αναθεώρηση του νόμου για τις Δημόσιες Συμβάσεις, του 4412, ώστε δημόσια έργα να μπορούν να επιταχυνθούν. Εμβληματική μεταρρύθμιση. Ο στόχος μου είναι να τη φέρουμε στη Βουλή, από το αρμόδιο Υπουργείο Ανάπτυξης και Υποδομών πριν τον Αύγουστο. Εξαιρετικά σημαντικό να αλλάξει το πλαίσιο του 4412, μέσα στους περιορισμούς που, προφανώς, θέτει η Ευρωπαϊκή Ένωση. Χρειαζόμαστε μεγαλύτερη ευελιξία στην υλοποίηση έργων σε τοπικό, περιφερειακό, αλλά και εθνικό επίπεδο.
Θα συζητήσουμε την ενεργότερη εμπλοκή της Αυτοδιοίκησης και στην πρωτοβάθμια υγεία, με οδηγό τα πολύτιμα διδάγματα από την εμπειρία της πανδημίας. Και, τέλος, μεγάλη, εμβληματική θεσμική τομή με το δεύτερο μεγάλο κύμα μεταφοράς αρμοδιοτήτων από το κέντρο προς την περιφέρεια, αλλά και ξεκαθαρίσματος του επιπέδου αρμοδιότητας μεταξύ Δήμων, Περιφερειών, αποκεντρωμένων διοικήσεων και κεντρικού κράτους. Αυτό το οποίο ονομάζουμε με άλλα λόγια «πολυεπίπεδη διακυβέρνηση». Μια εμβληματική μεταρρύθμιση, την οποία θα έχουμε κάνει νόμο του κράτους μετά από διαβούλευση με την Αυτοδιοίκηση πριν το τέλος του χρόνου.
Αγαπητοί φίλοι,
Κλείνω, με μία συμβολική αντίστιξη: Πριν από 30 χρόνια, ως υποψήφιος Δήμαρχος, ο αείμνηστος Αντώνης Τρίτσης παρουσίαζε το πρόγραμμά του με αιχμή την ίδρυση Δημοτικού Αναπτυξιακού Ταμείου για την αναβάθμιση της ζωής της πόλης και των πολιτών. Αυτό στην ουσία το όραμα τώρα κάνουμε πράξη, αγκαλιάζοντας, μάλιστα, ολόκληρη την Ελλάδα.
Εκείνος έλεγε -και διαβάζω γιατί έχει αξία το πόσο προφητικά ήταν τα λόγια του- «σήμανε η ώρα του Δήμου - πολεοδόμου, του Δήμου - τεχνολόγου, του Δήμου - μάνατζερ». Αυτά έλεγε ο Αντώνης Τρίτσης πριν από 30 χρόνια. «Και πετυχημένου επιχειρηματία». Θα κινδύνευε να κατηγορηθεί ως νεοφιλελεύθερος. «Η ώρα του νέου Δήμου». Αυτός ο νέος Δήμος, σε ένα μεγάλο βαθμό, άργησε τριάντα ολόκληρα χρόνια. Αλλά τώρα ήρθε πια για να μείνει! Σας ευχαριστώ πολύ.
«Το εμβληματικό Πρόγραμμα “Αντώνης Τρίτσης” είναι ένας οδικός χάρτης Ανάπτυξης, αλλά και ταυτόχρονα ένας οδικός χάρτης Κοινωνικής Φροντίδας. Είναι η πυξίδα που ορίζει τους δρόμους, ώστε η Αυτοδιοίκηση να γίνει μοχλός επανεκκίνησης της οικονομίας μας. Αλλά, ταυτόχρονα, είναι και πυλώνας του Εθνικού Στρατηγικού Σχεδίου για την Ελλάδα του 21ου αιώνα», τόνισε στην ομιλία του ο Κυριάκος Μητσοτάκης.
«Τα επόμενα χρόνια 2,5 δισεκατομμύρια ευρώ θα μετατραπούν σε χιλιάδες έργα σε ολόκληρη την ελληνική περιφέρεια. Εκτιμούμε ότι θα δημιουργήσουν περί τις 40.000 νέες θέσεις απασχόλησης. Δήμοι και Περιφέρειες θα χρηματοδοτούνται από το Ταμείο Παρακαταθηκών με κάλυψη απ’ το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων. Ενώ η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων θα συνδράμει με 1,5 δισ. ευρώ. Πρόκειται για ένα Πρόγραμμα κυριολεκτικά στρατηγικό. Μαζί με τους εθνικούς πόρους, μαζί με τα ευρωπαϊκά κονδύλια του ΕΣΠΑ, μαζί με το εμβληματικό Ταμείο της επόμενης γενιάς της Ευρωπαϊκής Ένωσης, το Next Generation E.U., το οποίο και θα ξεκινήσουμε να το συζητάμε αύριο στη Σύνοδο Κορυφής, μαζί με το Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης, όλοι αυτοί οι χρηματοδοτικοί πόροι μαζί, συντονισμένα και με στρατηγικό σχεδιασμό έχουν την ευκαιρία να αναδιαμορφώσουν, αλλά και να συνδιαμορφώσουν το νέο παραγωγικό μοντέλο της χώρας», επεσήμανε ο Πρωθυπουργός.
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης υπογράμμισε ακόμα ότι το Πρόγραμμα πρέπει να είναι αδιάβλητο. «Όλες οι διαδικασίες του θα γίνονται ψηφιακά. Τα έργα του θα παρακολουθούνται από Ειδική Υπηρεσία, στην οποία -για πρώτη φορά μάλιστα- θα συμμετέχουν και αυτοδιοικητικοί, εκπρόσωποι της Ένωσης Περιφερειών και της Κεντρικής Ένωσης Δήμων», ανέφερε.
Το Πρόγραμμα του υπουργείου Εσωτερικών, που έχει ορίζοντα το 2023, συμβάλλει στην υλοποίηση των στρατηγικών αναπτυξιακών στόχων που έχει θέσει η κυβέρνηση για τον μετασχηματισμό της οικονομίας και για την ανάκαμψη μετά την πανδημία.
Θα εστιάσει σε έργα υποδομών και πολιτικής προστασίας, στην ψηφιακή σύγκλιση, στη βιώσιμη ανάπτυξη και στην προστασία του περιβάλλοντος, συμβάλλοντας στη βελτίωση της ποιότητας ζωής των πολιτών μέσω μίας πολιτικής κοινωνικής στήριξης και έμπρακτης αλληλεγγύης.
Τα έργα θα καλύψουν το σύνολο της επικράτειας και θα δώσουν ισχυρή αναπτυξιακή πνοή σε όλες τις βαθμίδες της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, η οποία έχει άμεση επαφή με τις ανάγκες των τοπικών κοινωνιών.
Βάσει σχεδιασμού προβλέπονται έργα ύδρευσης και διαχείρισης αστικών λυμάτων συνολικού κόστους 500 εκατομμυρίων ευρώ, αλλά και βελτιωτικές επενδύσεις σε υφιστάμενες δομές με αξιοποίηση Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας, ύψους 150 εκατ. ευρώ. Θα διατεθούν επίσης 220 εκατομμύρια για τη διαχείριση στερεών αποβλήτων και 70 εκατ. για ανάπτυξη αγροτικών οδικών δικτύων.
Ακόμα 730 εκατομμύρια ευρώ θα δαπανηθούν για την αστική αναζωογόνηση, την προστασία και αξιοποίηση του κτιριακού αποθέματος της χώρας, και την ανάπτυξη υποδομών τεχνολογίας και ηλεκτροκίνησης και που θα μετατρέψουν αστικά κέντρα σε «έξυπνες πόλεις» (smart cities).
Εκατόν-ογδόντα εκατομμύρια έχουν επιμεριστεί σε μελέτες έργων, που θα ωφελήσουν ειδικά μικρούς Δήμους που δεν έχουν αρκετό τεχνικό προσωπικό, στην αντισεισμική προστασία και στη συντήρηση δημοτικών ανοιχτών χώρων.
Παράλληλα, στο «Αντώνης Τρίτσης» θα ενταχθούν περισσότερα από 450 έργα που είχε αμελήσει η προηγούμενη κυβέρνηση, τα οποία έπειτα από τη συμβασιοποίησή τους θα κοστίσουν 650 εκατομμύρια ευρώ.
Οι πόροι του προγράμματος είναι πλήρως εξασφαλισμένοι. Θα χρηματοδοτηθεί από το Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων -με την κάλυψη του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων- και την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων, η οποία θα συνδράμει με 1,5 δισεκατομμύρια ευρώ.
Την αναλυτική παρουσίαση του Προγράμματος «Αντώνης Τρίτσης» έκανε ο υπουργός Εσωτερικών Τάκης Θεοδωρικάκος. Ομιλίες απηύθυναν ο πρόεδρος της Ένωσης Περιφερειών Ελλάδος Απόστολος Τζιτζικώστας και ο πρόεδρος της Κεντρικής Ένωσης Δήμων Ελλάδας Δημήτρης Παπαστεργίου. Στην εκδήλωση παρευρέθηκαν ο υπουργός Οικονομικών Χρήστος Σταϊκούρας, ο υπουργός Ανάπτυξης και Επενδύσεων Άδωνις Γεωργιάδης και ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Κωστής Χατζηδάκης.
Ακολουθεί ολόκληρη η τοποθέτηση του πρωθυπουργού:
Κύριοι Υπουργοί, κύριοι Περιφερειάρχες, κύριοι Δήμαρχοι, κυρίες και κύριοι,
Περίπου 100 μέρες απ’ την πρώτη επίθεση της πανδημίας, αλλά και έχοντας πια πάρει μεγάλη ικανοποίηση από το γεγονός ότι βγήκαμε νικητές από αυτήν την πρώτη μεγάλη μάχη, βρίσκομαι σήμερα κοντά στους ανθρώπους της Αυτοδιοίκησης, πρωτίστως για να τους τιμήσω. Γιατί Περιφέρειες και Δήμοι, δίπλα σε όλες τις δημόσιες δομές, αλλά και δίπλα στους πολίτες, ήταν αυτοί που έκαναν τη χώρα μας παγκόσμιο παράδειγμα στην αντιμετώπιση αυτής της πρωτοφανούς υγειονομικής κρίσης.
Είμαι εδώ, όμως, και για να κάνουμε μαζί το επόμενο μεγάλο βήμα στην «επόμενη ημέρα». Γιατί το εμβληματικό Πρόγραμμα «Αντώνης Τρίτσης» είναι ένας «οδικός χάρτης» Ανάπτυξης, αλλά και ταυτόχρονα ένας «οδικός χάρτης» Κοινωνικής Φροντίδας. Είναι η πυξίδα που ορίζει τους δρόμους, ώστε η Αυτοδιοίκηση να γίνει μοχλός επανεκκίνησης της οικονομίας μας. Αλλά, ταυτόχρονα, είναι και πυλώνας του Εθνικού Στρατηγικού Σχεδίου για την Ελλάδα του 21ου αιώνα.
Έχω επανειλημμένα τονίσει -και από τις μέρες που ήμουν αρχηγός της Αντιπολίτευσης- ότι ο χώρος τον οποίον υπηρετείτε, η Αυτοδιοίκηση 1ου και 2ου βαθμού, αποτελεί κρίσιμο μέρος της αρχιτεκτονικής της δημοκρατικής πολιτείας, όπως τουλάχιστον εγώ την αντιλαμβάνομαι. Κρίσιμη συνιστώσα του κράτους, αλλά ταυτόχρονα και κύτταρο διαχείρισης των κοινών στην καθημερινότητα.
Οι επιλογές, συνεπώς, που την αφορούν, είναι επιλογές κατεξοχήν πολιτικές. Γι’ αυτό, εξάλλου, και από τις πρώτες μας θεσμικές παρεμβάσεις στο χώρο της Αυτοδιοίκησης το Υπουργείο έδειξε το στίγμα του, το οποίο δεν ήταν άλλο από το να απελευθερωθεί η Αυτοδιοίκηση από τον ασφυκτικό εναγκαλισμό της κεντρικής διοίκησης, αλλά να απελευθερωθεί και από την παράλυση που στην πράξη προκαλούσε η απλή αναλογική.
Οι μεταρρυθμίσεις, ωστόσο, δεν γίνονται για να εξαντλούνται εκεί. Για να αποκτήσει κοινωνικό αποτύπωμα αυτή η αλλαγή παραδείγματος στη συνεργασία του κράτους με τις Περιφέρειες και τους Δήμους, πρέπει να σφυρηλατηθεί στην πράξη. Κι αυτό ακριβώς ενσαρκώνει το Πρόγραμμα «Αντώνης Τρίτσης».
Είναι ένα σχέδιο με τις αρετές του πολιτικού από τον οποίον πήρε και το όνομά του: Είναι οραματικό, είναι τολμηρό. Ταυτόχρονα, όμως, είναι μελετημένο και κοστολογημένο. Απλώνεται παντού, σε ολόκληρη τη χώρα, συναρμόζοντας τις τοπικές ανάγκες στις εθνικές προβολές. Και, θα το επαναλάβω γιατί είναι εξαιρετικά κρίσιμο, έχει το βλέμμα του στραμμένο στην κοινωνία. Για πολλές νέες θέσεις εργασίας παντού στην Ελλάδα, πρωτίστως στην ελληνική περιφέρεια, αλλά και για μια καλύτερη ποιότητα ζωής για όλους.
Φίλες και φίλοι,
Τρεις λέξεις χαρακτηρίζουν αυτήν την εμβληματική δέσμη πολλών, χιλιάδων, μπορούν να φτάσουν και τις 5.000, παρεμβάσεων που συζητάμε σήμερα: Καινοτομία, Ευελιξία, Προοπτική. Τρεις είναι οι στόχοι: Ανάπτυξη, Περιβάλλον και Κοινωνική Συνοχή. Και τρεις είναι οι κατευθύνσεις που το εξειδικεύουν: Ψηφιακή σύγκλιση, Βελτίωση της Ποιότητας Ζωής και Κοινωνική συνοχή, χωρίς να ξεχνάμε ποτέ την έννοια της Πολιτικής Προστασίας.
Τα επόμενα χρόνια, λοιπόν, 2,5 δισεκατομμύρια ευρώ θα μετατραπούν σε χιλιάδες έργα σε ολόκληρη την ελληνική περιφέρεια. Εκτιμούμε ότι θα δημιουργήσουν περί τις 40.000 νέες θέσεις απασχόλησης. Δήμοι και Περιφέρειες θα χρηματοδοτούνται από το Ταμείο Παρακαταθηκών με κάλυψη απ’ το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων. Ενώ η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων θα συνδράμει με 1,5 δισ. ευρώ.
Πρόκειται για ένα Πρόγραμμα κυριολεκτικά στρατηγικό. Μαζί με τους εθνικούς πόρους, μαζί με τα ευρωπαϊκά κονδύλια του ΕΣΠΑ, μαζί με το εμβληματικό Ταμείο της επόμενης γενιάς της Ευρωπαϊκής Ένωσης, το Next Generation E.U., το οποίο και θα ξεκινήσουμε να το συζητάμε αύριο στη Σύνοδο Κορυφής, μαζί με το Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης, όλοι αυτοί οι χρηματοδοτικοί πόροι μαζί, συντονισμένα και με στρατηγικό σχεδιασμό έχουν την ευκαιρία να αναδιαμορφώσουν, αλλά και να συνδιαμορφώσουν το νέο παραγωγικό μοντέλο της χώρας.
Θέλω να τονίσω ότι ο σχεδιασμός τους προγράμματος θέτει σε μεγάλη προτεραιότητα την έννοια της Δικαιοσύνης. Και όταν μιλάω για Δικαιοσύνη, εννοώ ότι στο Πρόγραμμα αυτό πρέπει να έχουν πρόσβαση όλοι, ανεξαιρέτως, οι Οργανισμοί Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Με βάση τη συμμετοχή κάθε τόπου στον εθνικό σχεδιασμό αλλά και με συγκεκριμένα κριτήρια, γεωγραφικά, δημογραφικά, κοινωνικά για κάθε περιοχή.
Επιμένω ότι το Πρόγραμμα αυτό πρέπει να είναι ένα πρόγραμμα αδιάβλητο. Όλες οι διαδικασίες του θα γίνονται ψηφιακά. Τα έργα του θα παρακολουθούνται από Ειδική Υπηρεσία, στην οποία -για πρώτη φορά μάλιστα- θα συμμετέχουν και αυτοδιοικητικοί, εκπρόσωποι της Ένωσης Περιφερειών και της Κεντρικής Ένωσης Δήμων.
Κυρίως, όμως, το Πρόγραμμα «Αντώνης Τρίτσης» είναι μία πολιτική πρωτοβουλία εμπιστοσύνης προς τις τοπικές εκλεγμένες Αρχές. Αυτές θα αναλάβουν το ρόλο που τους αναλογεί στη χάραξη και υλοποίηση δράσεων στις περιοχές τους. Με τρόπο, όμως, που λειτουργεί συμπληρωματικά και γόνιμα για τις ευρύτερες Περιφέρειες. Και που, προφανώς, πρέπει να ευθυγραμμίζεται με τον κεντρικό μας σχεδιασμό σε εθνική κλίμακα.
To Πρόγραμμα αυτό προσβλέπει στο μέλλον, συνυπολογίζει, όμως, και το παρελθόν και το παρόν. Γι’ αυτό και δεν αγνοεί 461 έργα, πρωτίστως έργα αντιπλημμυρικά, έργα ύδρευσης και αποχέτευσης, τα οποία ναι μεν ήταν ώριμα, έμεναν όμως ουσιαστικά χωρίς χρηματοδότηση λόγω αδιαφορίας και ολιγωρίας της προηγούμενης κυβέρνησης. Σ’ αυτά τα έργα, τώρα, προστίθενται και νέα.
Ζήτησα από τις υπηρεσίες του Υπουργείου να μου ετοιμάσουν έναν κατάλογο με κάποια από τα ενδεικτικά έργα τα οποία έχουν, ήδη, κατατεθεί προς χρηματοδότηση. Και αξίζει τον κόπο να δει κανείς τη λίστα με τα 20 μεγαλύτερα έργα, αλλά να δει κανείς και τη λίστα με τα 20 μικρότερα έργα, για να καταλάβει ακριβώς αυτό το οποίο σας είπα πριν, το πως επιμένουμε όλοι οι Δήμοι και όλες οι Περιφέρειες της χώρας να μπορούν να έχουν πρόσβαση σε αυτό το χρηματοδοτικό εργαλείο.
Υπάρχουν έργα τα οποία έχουν, ήδη, υποβληθεί, εμβληματικά, ας πούμε, για το Δήμο της Ρόδου, η κατασκευή του νότιου υδραγωγείου, για να λυθεί το πρόβλημα της ύδρευσης από το φράγμα Γαδουρά, το μεγαλύτερο έργο από αυτά τα οποία, ήδη, έχουν ενταχθεί. Αλλά υπάρχουν πολλά ενδιαφέροντα μικρά έργα, όπως π.χ. έργα αγροτικής οδοποιίας στο Δήμο Κάσου, αναμόρφωση δικτύων ύδρευσης σε περιφερειακές ΔΕΥΑ, όπως στην Τριφυλία και στο Πωγώνι.
Αναφέρω ενδεικτικά μόνο αυτά τα παραδείγματα για να καταλήξω και να αναδείξω το συνολικό εύρος και τον οραματικό χαρακτήρα αυτών των παρεμβάσεων. Επειδή πολλά έργα, επίσης, θα δρομολογηθούν την εμβληματική χρονιά του 2021, θα ήθελα κάθε Δήμος της χώρας και κάθε Περιφέρεια να μπορεί να συνδέσει ένα τουλάχιστον έργο το οποίο να είναι σημαντικό για το μέλλον του, για το μέλλον κάθε τοπικής κοινωνίας, με αυτήν την εμβληματική ημερομηνία.
Κυρίες και κύριοι,
Δεν θα κουράσω παρουσιάζοντας εξαντλητικά τις μεγάλες θεματικές στις οποίες κατανέμονται τα μελλοντικά έργα. Ούτε υπογραμμίζοντας τα μεγαλύτερα από αυτά. Θα μιλήσει, εξάλλου, γι’ αυτά πιο αναλυτικά στη συνέχεια ο Υπουργός Εσωτερικών. Θα επιμείνω, ωστόσο, και πάλι στη διασύνδεση του τοπικού με το περιφερειακό και το εθνικό επίπεδο. Επιλέγω ορισμένους μόνο τίτλους από επιμέρους κεφάλαια: Υποδομές. Ψηφιακή Μετάβαση. Πράσινη Ανάπτυξη. Αστική αναζωογόνηση. Φιλική Μετακίνηση. Αξιοποίηση του κτηριακού αποθέματος.
Δεν πρόκειται για λέξεις χωρίς δυναμική! Γιατί κάθε μία απ’ αυτές αντιστοιχεί και σε έναν άξονα του κεντρικού μας σχεδιασμού. Από τη διαχείριση των αστικών αποβλήτων μέσω ΣΔΙΤ και το νέο Ψηφιακό Κράτος, μέχρι τη μέριμνα για τη δημόσια υγεία, την Πρόνοια και την Πολιτική Προστασία. Και από το οδικό δίκτυο της χώρας, μέχρι το Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια, το Κλίμα και την Ηλεκτροκίνηση.
Με άλλα λόγια, όλες οι δράσεις του Προγράμματος «Αντώνης Τρίτσης» είναι κομβικές ψηφίδες μιας εικόνας, που πρέπει να αποκτήσει η χώρα μας στις επόμενες δεκαετίες. Και το τεράστιο αυτό έργο που αναλαμβάνει, σήμερα, η Τοπική Αυτοδιοίκηση, έχει την τεχνική υποστήριξη της κεντρικής Διοίκησης. Άλλωστε, παρά τα προβλήματα και τους πενιχρούς πόρους, η Τοπική Αυτοδιοίκηση έχει πολλές φορές βάλει «τα γυαλιά» στην κεντρική Διοίκηση. Και είναι συχνά τα παραδείγματα που έξυπνες και αποτελεσματικές πρωτοβουλίες δημάρχων υπερκέρασαν τον αργοκίνητο κρατικό μηχανισμό.
Επί δεκαετίες ολόκληρες, Περιφέρειες και Δήμοι ασφυκτιούσαν κάτω από τον ασφυκτικό έλεγχο ενός γραφειοκρατικού κράτους. Σας βεβαιώνω, όμως, ότι αυτό αλλάζει γρήγορα και αλλάζει με ορμή. Γιατί, ακριβώς, όπως είχα δεσμευθεί επανειλημμένως προεκλογικά, αλλάζει η αντίληψη και η πρακτική της διακυβέρνησης: Εμπιστευόμαστε την Τοπική Αυτοδιοίκηση 1ου και 2ου βαθμού. Και για μας η Τοπική Αυτοδιοίκηση αποτελεί μοχλό προόδου, αποτελεί ταυτόχρονα και κρίσιμο, τον πιο κρίσιμο, ιστό κοινωνικής συνοχής. Δεν είναι, πλέον, ούτε όμηρος ούτε απλό παρακολούθημα. Είναι σταθερός φίλος και συνοδοιπόρος του κράτους.
Προσωπικά μάλιστα -και νομίζω το έχω αποδείξει αυτό- αδιαφορώ παντελώς για την κομματική προέλευση του κάθε τοπικού άρχοντα. Με ενδιαφέρει, ωστόσο, η αφοσίωση, το μεράκι του για τον τόπο του και τους συμπολίτες του. Γι’ αυτό και θα συνεχίσω στη γραμμή που έχω εξαρχής χαράξει: Να αποκτήσει η Τοπική Αυτοδιοίκηση πραγματική οργανωτική και διοικητική αυτοτέλεια.
Έτσι, όπως δεσμεύτηκα και στην τελευταία μου συνάντηση με την ΚΕΔΕ, σύντομα θα ακολουθήσουν σημαντικές νέες παρεμβάσεις.
Η αναθεώρηση του νόμου για τις Δημόσιες Συμβάσεις, του 4412, ώστε δημόσια έργα να μπορούν να επιταχυνθούν. Εμβληματική μεταρρύθμιση. Ο στόχος μου είναι να τη φέρουμε στη Βουλή, από το αρμόδιο Υπουργείο Ανάπτυξης και Υποδομών πριν τον Αύγουστο. Εξαιρετικά σημαντικό να αλλάξει το πλαίσιο του 4412, μέσα στους περιορισμούς που, προφανώς, θέτει η Ευρωπαϊκή Ένωση. Χρειαζόμαστε μεγαλύτερη ευελιξία στην υλοποίηση έργων σε τοπικό, περιφερειακό, αλλά και εθνικό επίπεδο.
Θα συζητήσουμε την ενεργότερη εμπλοκή της Αυτοδιοίκησης και στην πρωτοβάθμια υγεία, με οδηγό τα πολύτιμα διδάγματα από την εμπειρία της πανδημίας. Και, τέλος, μεγάλη, εμβληματική θεσμική τομή με το δεύτερο μεγάλο κύμα μεταφοράς αρμοδιοτήτων από το κέντρο προς την περιφέρεια, αλλά και ξεκαθαρίσματος του επιπέδου αρμοδιότητας μεταξύ Δήμων, Περιφερειών, αποκεντρωμένων διοικήσεων και κεντρικού κράτους. Αυτό το οποίο ονομάζουμε με άλλα λόγια «πολυεπίπεδη διακυβέρνηση». Μια εμβληματική μεταρρύθμιση, την οποία θα έχουμε κάνει νόμο του κράτους μετά από διαβούλευση με την Αυτοδιοίκηση πριν το τέλος του χρόνου.
Αγαπητοί φίλοι,
Κλείνω, με μία συμβολική αντίστιξη: Πριν από 30 χρόνια, ως υποψήφιος Δήμαρχος, ο αείμνηστος Αντώνης Τρίτσης παρουσίαζε το πρόγραμμά του με αιχμή την ίδρυση Δημοτικού Αναπτυξιακού Ταμείου για την αναβάθμιση της ζωής της πόλης και των πολιτών. Αυτό στην ουσία το όραμα τώρα κάνουμε πράξη, αγκαλιάζοντας, μάλιστα, ολόκληρη την Ελλάδα.
Εκείνος έλεγε -και διαβάζω γιατί έχει αξία το πόσο προφητικά ήταν τα λόγια του- «σήμανε η ώρα του Δήμου - πολεοδόμου, του Δήμου - τεχνολόγου, του Δήμου - μάνατζερ». Αυτά έλεγε ο Αντώνης Τρίτσης πριν από 30 χρόνια. «Και πετυχημένου επιχειρηματία». Θα κινδύνευε να κατηγορηθεί ως νεοφιλελεύθερος. «Η ώρα του νέου Δήμου». Αυτός ο νέος Δήμος, σε ένα μεγάλο βαθμό, άργησε τριάντα ολόκληρα χρόνια. Αλλά τώρα ήρθε πια για να μείνει! Σας ευχαριστώ πολύ.
