Την αναντιστοιχία μεταξύ των θεσμικών εργαλείων της Βορειοατλαντικής Συμμαχίας και των σύγχρονων προκλήσεων που καλείται να αντιμετωπίσει στη νότια και ανατολική πτέρυγά της ανέδειξαν οι ομιλητές της διαδικτυακής συζήτησης με θέμα:  «Προκλήσεις ασφάλειας και ο ρόλος του ΝΑΤΟ στη νότια πτέρυγα» που διοργάνωσαν η διεύθυνση Δημόσιας Διπλωματίας του ΝΑΤΟ και ο «Κύκλος Ιδεών».

Ειδικότερα, το στέλεχος της διεύθυνσης Δημόσιας Διπλωματίας του ΝΑΤΟ, Ινώ Αφεντούλη, επεσήμανε ότι τα εργαλεία που αξιοποιούνταν μέχρι σήμερα από τη Συμμαχία, αλλά και ευρύτερα το δυτικό στρατόπεδο, είναι πλέον ανεπαρκή για τη διαχείριση των προβλημάτων της νότιας πτέρυγας ενώ διευκρίνισε πως η ελλιπής θεσμική ολοκλήρωση θα μπορούσε να αντιμετωπιστεί μέσω διακρατικής βούλησης για τομές στο πλαίσιο της συμμαχίας. Η ίδια σχολίασε πως το ΝΑΤΟ παραμένει η μόνη συμμαχία με ταυτόχρονη στρατιωτική και πολιτική ισχύ ενώ παραδέχτηκε πως θα ήταν δύσκολο να επιτευχθεί στον νότο ένα μοντέλο αντίστοιχο με αυτό που εφαρμόστηκε κατά το παρελθόν στην Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη καθώς και τα Δυτικά Βαλκάνια, καλώντας παράλληλα σε συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Ένωση, στο πλαίσιο της διενέργειας πιο αποφασιστικών επεμβάσεων και στρατιωτικής συνεργασίας. «Τα προβλήματα που ξεκινούν από την Αφρική αφορούν όλα τα κράτη – μέλη της Ε.Ε.», σημείωσε το έμπειρο στέλεχος του ΝΑΤΟ.

Η κ. Αφεντούλη έκανε και μία σύντομη ιστορική ανασκόπηση στις τελευταίες δεκαετίες θέτοντας ως σημείο – ορόσημο τη ρωσική εισβολή στην Κριμαία, το 2014, και επισημαίνοντας ότι «αν μπορούσα να δώσω έναν τίτλο, θα σας έλεγα ότι “το τέλος της ιστορίας δεν ήρθε”». Σημείωσε ακόμη ότι η εισβολή στην Κριμαία ξύπνησε τη Δύση από τον εικοσιπενταετή λήθαργό της για τη Ρωσία και τη διαμόρφωση του μονοπολικού κόσμου μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης και την πτώση του Τείχους. «Η μεταφορά του ατλαντικού μοντέλου προς τα ανατολικά άγγιξε κάποια όρια. Στα ανατολικά σύνορά μας, ωστόσο, η Ρωσία αντιλαμβάνεται που θα πρέπει να σταματήσει», σημείωσε η κ. Αφεντούλη για να συμπληρώσει πως «στη νότια πτέρυγα εμφανίζεται μία αυξανόμενη αστάθεια με ανησυχητικά χαρακτηριστικά που αναγκάζει διεθνείς οργανισμούς, όπως το ΝΑΤΟ και η Ε.Ε., να μην αρκούνται στην παρατήρηση αλλά να δρουν με γνώμονα την ασφάλειά τους».

Ινώ Αφεντούλη: Το 2014 συνειδητοποιήσαμε ότι το τέλος της ιστορίας δεν ήρθε ποτέ

Στο ίδιο μήκος κύματος αναφορικά με τα θεσμικά εργαλεία της Συμμαχίας και των πραγματικών προκλήσεων κινήθηκε και ο πρέσβης ε.τ., πρώην βοηθός Γενικός Γραμματέας του ΝΑΤΟ για Πολιτικές Υποθέσεις και πρώην Μόνιμος Αντιπρόσωπος στο ΝΑΤΟ, Θρασύβουλος Σταματόπουλος, που επεσήμανε ότι «υπάρχει πράγματι αναντιστοιχία μεταξύ θεσμικού πλαισίου και πραγματικότητας» και συμπλήρωσε πως «το ΝΑΤΟ είναι θύμα της αναθεώρησης του συστήματος και της βαρύτητας που έχουν τα διεθνή σχήματα και η πολυμερής διπλωματία σε σχέση με το παρελθόν». Μάλιστα, ο κ. Σταματόπουλος διέκρινε ως εφαλτήριο της σημερινής κατάστασης τη Σύνοδο του Βουκουρεστίου (2008) όπου ελήφθη η απόφαση για ένταξη της Γεωργίας και της Ουκρανίας στη Συμμαχία, οδηγώντας λίγους μήνες αργότερα στην εισβολή στη Γεωργία. Τέλος, για τη ρωσική εισβολή στην Κριμαία, επεσήμανε ότι «πρόκειται για την πρώτη κατάληψη ευρωπαϊκού εδάφους».

«Το ζήτημα της Κριμαίας ήταν μια βασική στιγμή για τη Συμμαχία. Καθόρισε με σαφήνεια που βρίσκεται και πόσο μπορεί να προχωρήσει», σημείωσε από τη δική του πλευρά ο Ιωάννης Αλέξιος Ζέπος, πρέσβης ε.τ., πρώην Γενικός Γραμματέας ΥΠΕΞ και πρώην Μόνιμος Αντιπρόσωπος στο ΝΑΤΟ. Μάλιστα, ο κ. Ζέπος συμπλήρωσε ότι η έκρυθμη κατάσταση και η διεύρυνση του ΝΑΤΟ έφτασαν στα όριά του το Κρεμλίνο. «Είχαμε φτάσει στα όρια ανοχής της Ρωσίας και δεν θα μπορούσαν να γίνουν άλλες κινήσεις», τόνισε.

Η Nonresident Senior Fellow στο Atlantic Council, Κατερίνα Σώκου, αναφέρθηκε στις εσωτερικές ισορροπίες που διαμορφώνονται για τις επικείμενες αμερικανικές εκλογές και πως αυτές επηρεάζουν την πορεία των σχέσεων ανάμεσα στις δύο πλευρές του Ατλαντικού. Αρχικά εξέφρασε την αισιόδοξη πεποίθηση ότι ο πρόεδρος Τραμπ έχει αναθεωρήσει την αρχική του στάση απέναντι στους ευρωπαίους συμμάχους επισημαίνοντας ότι «αντιλαμβάνεται πλέον, ακόμη και στη ρητορική του, τη σημασία του ΝΑΤΟ» ενώ συμπλήρωσε ότι, ανάλογα με το αποτέλεσμα των εκλογών, αναμένεται να τηρηθεί και διαφορετική στάση σε ό, τι αφορά τις σχέσεις με τη Συμμαχία. «Αν επανεεκλεγεί ο Τραμπ, θα έχουμε τη συνέχιση του ίδιου μοτίβου. Αν εκλεγεί ο Μπάιντεν, θα παραμείνει η έμφαση της εθνικής αμερικανικής ασφάλειας σε Ρωσία και Κίνα αλλά θα υπάρξει, όπως έχει διατυπωθεί και στην ατζέντα του, επάνοδος στην πολυμερή συνεργασία που θα επουλώσει τις πληγές και στο ΝΑΤΟ», επεσήμανε η κ. Σώκου.

Κατερίνα Σώκου: « Ο πρόεδρος Τραμπ αντιλαμβάνεται πλέον, ακόμη και στη ρητορική του, τη σημασία του ΝΑΤΟ»

Τέλος, ο Γιώργος Τζογόπουλος, υπότροφος του Begin-Sadat Centre, ερευνητής στο ΕΛΙΑΜΕΠ και διδάσκων Διεθνών Σχέσεων στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο, αναφέρθηκε στην ειδική σχέση μεταξύ ΝΑΤΟ και Ισραήλ που, όπως ανέφερε, κινείται «σε πολύ καλά επίπεδα» με τις επαφές να πραγματοποιούνται στο πλαίσιο του Μεσογειακού Διαλόγου. Ο κ. Τζογόπουλος ξεκαθάρισε ακόμη πως το ενδιαφέρον των Ισραηλινών συγκεντρώνεται γύρω από την προώθηση των δικών τους ζητημάτων ασφάλειας, κυρίως απέναντι στο Ιράν, που θα πρέπει να απασχολήσουν περισσότερο και τη Συμμαχία, με δεδομένο ότι μία κρίση στο Ιράν θα δημιουργήσει μεγάλο αντίκτυπο στη Μέση Ανατολή και τη λεκάνη της Μεσογείου. «Σε καμία περίπτωση το Ισραήλ δεν θα επεδίωκε ενεργότερη συνεργασία με το ΝΑΤΟ διότι, εξαιτίας της αυτονομίας και των ισχυρών δεσμών με τις ΗΠΑ, έχει τη δυνατότητα να λαμβάνει στρατιωτικές πρωτοβουλίες για την προστασία της εθνικής του ασφάλειας», κατέληξε.

Σημειώνεται ότι τον συντονισμό της συζήτησης ανέλαβε ο πρώην αντιπρόεδρος της κυβέρνησης και υπουργός Εξωτερικών, Ευάγγελος Βενιζέλος, που μοιράστηκε με τους προσκεκλημένους ομιλητές στιγμές με ιδιαίτερο ενδιαφέρον από την προσωπική του θητεία στο υπουργείο Εξωτερικών.