Κουμουτσάκος στα Παραπολιτικά 90,1: Το ζήτημα της Αγίας Σοφίας είναι διεθνές και όχι ελληνοτουρκικό θέμα
«Η περίοδος την οποία περνάμε και η περίοδος που έχουμε μπροστά μας είναι περίοδος συνεχούς και μεγάλης εγρήγορσης για την Ελλάδα και αυτό αφορά όλα τα μέτωπα στα οποία επιχειρεί η Τουρκία να ασκήσει πίεση», δήλωσε στα Παραπολιτικά 90,1 και στην εκπομπή ‘’Secret’’ με τον δημοσιογράφο Παναγιώτη Τζένο, ο αναπληρωτής υπουργός Μετανάστευσης και Ασύλου, Γιώργος Κουμουτσάκος.
Με αφορμή τη μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τζαμί, ο κ. Κουμουτσάκος ανέφερε: «Εγώ δεν ήμουν από εκείνους που πίστευαν ότι ο Ερντογάν δεν θα το κάνει. Εγώ πίστευα ότι ο Ερντογάν θα προχωρήσει. Φτάνει, σε 2 χρόνια, η επέτειος των 100 χρόνων από τη δημιουργία της τουρκικής δημοκρατίας, σε αυτή την επέτειο ο πρόεδρος Ερντογάν θέλει να κερδίσει την «αναμέτρησή» του με την ιστορία και ειδικότερα την «αναμέτρησή» του με τον Κεμάλ και έτσι ουσιαστικά προχωρά σε κινήσεις που αμφισβητούν ή αλλάζουν αυτό που ο ίδιος θεωρεί αρνητική κληρονομιάς, την κληρονομιά της Λωζάννης. Το κάνει στη Συρία, το κάνει με την προσπάθεια να είναι παρών και να επηρεάζει τα πράγματα στη Λιβύη, το κάνει σε όλη την Ανατολική Μεσόγειο με μια προβολή ισχύος θαλάσσιας λέγοντας ουσιαστικά ότι δεν είμαι χερσαία δύναμη που με είχε σπρώξει η Λωζάννη, έχω θαλάσσια έκφραση, και βεβαίως το κάνει με την απόφαση για την αλλαγή του χαρακτήρα της Αγίας Σοφίας».
«Επειδή όταν κάποιος έχει στο μυαλό του να μετρηθεί με την ιστορία δεν παίρνει πάντα ορθολογικές 100% αποφάσεις που βασίζεται στην γεωπολιτική ή στην ισορροπία ισχύος, υπάρχει ένα ζήτημα πιο προσωπικό θα πρέπει αυτό να το εντάξουμε στην ανάλυσή μας και για την επόμενη περίοδο που έχουμε μπροστά μας», σημείωσε χαρακτηριστικά.
«Είναι σωστή η επίσημη θέση της Ελλάδας, της κυβέρνησης, του υπουργείου των εξωτερικών και όλων ημών ότι το ζήτημα της Αγιάς Σοφιάς είναι διεθνές, παγκόσμιο ζήτημα και όχι ελληνοτουρκικό», τόνισε ο αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών.
«Κινδυνεύουμε να συρρικνώσουμε τη σημασία του γεγονότος αν το κάνουμε μόνο ελληνοτουρκικό. Νομίζω ότι η Ελλάδα όμως ταυτόχρονα εκ των πραγμάτων από την ιστορία, την γειτνίαση και χιλιάδες άλλους λόγους οφείλει και θα είναι όλα αυτά δείχνουν- η κινητοποίηση του πρωθυπουργού, οι ενέργειες του υπουργού Εξωτερικών- θα είναι χώρα πρώτης γραμμής σε μια προσπάθεια διεθνούς αντίδρασης στην απόφαση αυτή», υπογράμμισε ο ίδιος.
Για τη στάση της Ευρώπης, ο κ. Κουμουτσάκος δήλωσε: «Πράγματι οι δηλώσεις υπολείπονται, τουλάχιστον όσον αφορά την καρδιά και το μυαλό των Ελλήνων, από αυτό που θα θέλαμε είναι όμως αυτές. Πάνω σε αυτές πρέπει να χτίσουμε τη διεθνή μας δράση και βεβαίως τα στηρίγματα δεν είναι ατελείωτα επομένως και σε αυτές τις συνθήκες, τις όχι απολύτως ικανοποιητικές των δικών ανησυχιών και ευαισθησιών, πάλι το πεδίο δράσης μας είναι η ΕΕ και βεβαίως ότι άλλο μπορούμε να είναι. Δεν υπάρχουν πολλά άλλα πεδία, είναι σίγουρα η UNESCO αλλά είναι οπωσδήποτε η ΕΕ. Από εκεί και πέρα πράγματι υπάρχουν μεγάλα οικονομικά συμφέροντα. Κάποια στιγμή η Ευρώπη πρέπει να μετρήσει ποια είναι η δική της αναμέτρηση με την ιστορία και με αυτά τα οποία πρέπει να υπερασπιστεί».
«Πιστεύω ότι στον κατάλογο αντιμέτρων που όπως είπε ο κ. Δένδιας έχει ζητήσει να διαμορφωθεί στην ΕΕ θα υπάρξουν ευφυείς τρόποι για να ασκηθεί η κατάλληλη πίεση τη στιγμή που πρέπει. Και εγώ προσωπικά ως Έλληνας θα ήθελα κάτι περισσότερο από αυτές τις αντιδράσεις που μέχρι τώρα έχουμε εισπράξει από την Ευρώπη αλλά ο ρεαλισμός της πολιτικής λέει ότι αυτή είναι η βάση πάνω στην οποία πρέπει να εργαστούμε για να τη διευρύνουμε και να την εντείνουμε», ανέφερε χαρακτηριστικά.
Ερωτηθείς αν πιστεύει ότι ο Ερντογάν το επόμενο διάστημα θα εργαλειοποιήσει το προσφυγικό και το ψευτοσύμφωνο Τουρκίας –Λιβύης, απάντησε: «Η περίοδος την οποία περνάμε και η περίοδος που έχουμε μπροστά μας είναι περίοδος συνεχούς και μεγάλης εγρήγορσης για την Ελλάδα και αυτό αφορά όλα τα μέτωπα στα οποία επιχειρεί η Τουρκία να ασκήσει πίεση. Βεβαίως και το μεταναστευτικό. Τα γεγονότα του Μαρτίου δεν τελείωσαν το Μάρτιο με την έννοια ότι βεβαίως εμείς ενισχύσαμε, κερδίσαμε αυτή την κατάσταση που πήγε να δημιουργήσει η Τουρκία στα σύνορά μας είμαστε πολύ πιο ισχυρά και αποτελεσματικά παρόντες στα θαλάσσια σύνορα μας αλλά αυτό δεν είναι λόγος εφησυχασμού».
«Η Τουρκία έχει δείξει ότι στην προσπάθειά της να κερδίσει γεωπολιτικά σε πολλά μέτωπα δεν θα σταματήσει στην αξιοποίηση οποιουδήποτε μέσου μπορεί να έχει στη διάθεσή της. Ένα από αυτά είναι και το γεγονός ότι στο έδαφός της υπάρχουν 4 εκατομμύρια μετανάστες και πρόσφυγες και αυτό είναι μια δεξαμενή ενός εν δυνάμει ανθρώπινου πολιορκητικού κριού που η Τουρκία γνωρίζει ότι έχει και εμείς πρέπει να είμαστε έτοιμοι και για αυτό το σενάριο. Όχι εμείς ως Ελλάδα, εμείς ως Ευρώπη όπως έγινε και το Μάρτιο», επισήμανε ο κ. Κουμουτσάκος.
«Η ελληνική κυβέρνηση στο ανώτατο επίπεδο με την επιστολή του πρωθυπουργού προς τον πρόεδρο Μακρόν και την Καγκελάριο Μέρκελ πριν την συνάντηση που θα είχαν με τον Ερντογάν κάποια στιγμή τον Μάρτιο έχει ήδη προτείνει τρόπους ενίσχυσης της αποτελεσματικότητας αυτής της κοινής δήλωσης Ευρώπης –Τουρκίας. Έχουμε καταθέσεις τρεις προτάσεις. Πρώτον, χρηματοδότηση υπό όρους. Περισσότερα χρήματα για λιγότερες ροές ή λιγότερο ή καθόλου χρήματα για αυξημένες ροές», υπογράμμισε.
«Δηλαδή να υπάρχει μια αιρεσιμότητα στην περίπτωση της χρηματοδότησης την οποία εμείς δεν αρνούμαστε αλλά δεν μπορεί να είναι λευκή επιταγή», διευκρίνισε.
«Δεύτερο στοιχείο, θα πρέπει να αλλάξει αυτή η υποχρέωση που προέκυψε ως ερμηνεία της δήλωσης το ’16 ότι όποιος βρίσκεται στην ενδοχώρα δεν μπορεί να επιστραφεί στην Τουρκία. Αυτό ήταν ένα λάθος που δέχτηκε η προηγούμενη κυβέρνηση, ελπίζουμε ότι μπορεί να διορθωθεί και πάντως θα το επιδιώξουμε. Και το άλλο αν η Τουρκία θέλει πράγματι συνεργασία με την Ευρώπη στο μεταναστευτικό για να αποτρέπονται οι εισροές και στο δικό της έδαφος δεν έχει παρά να δεχτεί μια σκέψη που έχουμε καταθέσει για κοινές μικτές περιπολίες κατά μήκος των ακτών της αλλά και στην ξηρά μεταξύ των τουρκικών αρχών μαζί με τις αντίστοιχες δυνάμεις της Frontex. Ας το προτείνει η Ευρώπη αυτό το μέτρο και ας το αρνηθεί η Τουρκία και αυτό είναι ένα δείγμα το πως πρέπει να αντιμετωπίσουμε τη συνεργασία αυτή», πρόσθεσε.
Ερωτηθείς αν φοβάται ότι μπορεί να έχουμε ένα «θερμό» καλοκαίρι στις σχέσεις μας με την Τουρκία, ο κ. Κουμουτσάκος απάντησε: «Δεν φοβάμαι τίποτα αλλά είναι περίοδος, και η παρούσα και η επόμενη, μεγάλης εγρήγορσης για την Ελλάδα».
Με αφορμή τη μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τζαμί, ο κ. Κουμουτσάκος ανέφερε: «Εγώ δεν ήμουν από εκείνους που πίστευαν ότι ο Ερντογάν δεν θα το κάνει. Εγώ πίστευα ότι ο Ερντογάν θα προχωρήσει. Φτάνει, σε 2 χρόνια, η επέτειος των 100 χρόνων από τη δημιουργία της τουρκικής δημοκρατίας, σε αυτή την επέτειο ο πρόεδρος Ερντογάν θέλει να κερδίσει την «αναμέτρησή» του με την ιστορία και ειδικότερα την «αναμέτρησή» του με τον Κεμάλ και έτσι ουσιαστικά προχωρά σε κινήσεις που αμφισβητούν ή αλλάζουν αυτό που ο ίδιος θεωρεί αρνητική κληρονομιάς, την κληρονομιά της Λωζάννης. Το κάνει στη Συρία, το κάνει με την προσπάθεια να είναι παρών και να επηρεάζει τα πράγματα στη Λιβύη, το κάνει σε όλη την Ανατολική Μεσόγειο με μια προβολή ισχύος θαλάσσιας λέγοντας ουσιαστικά ότι δεν είμαι χερσαία δύναμη που με είχε σπρώξει η Λωζάννη, έχω θαλάσσια έκφραση, και βεβαίως το κάνει με την απόφαση για την αλλαγή του χαρακτήρα της Αγίας Σοφίας».
«Επειδή όταν κάποιος έχει στο μυαλό του να μετρηθεί με την ιστορία δεν παίρνει πάντα ορθολογικές 100% αποφάσεις που βασίζεται στην γεωπολιτική ή στην ισορροπία ισχύος, υπάρχει ένα ζήτημα πιο προσωπικό θα πρέπει αυτό να το εντάξουμε στην ανάλυσή μας και για την επόμενη περίοδο που έχουμε μπροστά μας», σημείωσε χαρακτηριστικά.
«Είναι σωστή η επίσημη θέση της Ελλάδας, της κυβέρνησης, του υπουργείου των εξωτερικών και όλων ημών ότι το ζήτημα της Αγιάς Σοφιάς είναι διεθνές, παγκόσμιο ζήτημα και όχι ελληνοτουρκικό», τόνισε ο αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών.
«Κινδυνεύουμε να συρρικνώσουμε τη σημασία του γεγονότος αν το κάνουμε μόνο ελληνοτουρκικό. Νομίζω ότι η Ελλάδα όμως ταυτόχρονα εκ των πραγμάτων από την ιστορία, την γειτνίαση και χιλιάδες άλλους λόγους οφείλει και θα είναι όλα αυτά δείχνουν- η κινητοποίηση του πρωθυπουργού, οι ενέργειες του υπουργού Εξωτερικών- θα είναι χώρα πρώτης γραμμής σε μια προσπάθεια διεθνούς αντίδρασης στην απόφαση αυτή», υπογράμμισε ο ίδιος.
Για τη στάση της Ευρώπης, ο κ. Κουμουτσάκος δήλωσε: «Πράγματι οι δηλώσεις υπολείπονται, τουλάχιστον όσον αφορά την καρδιά και το μυαλό των Ελλήνων, από αυτό που θα θέλαμε είναι όμως αυτές. Πάνω σε αυτές πρέπει να χτίσουμε τη διεθνή μας δράση και βεβαίως τα στηρίγματα δεν είναι ατελείωτα επομένως και σε αυτές τις συνθήκες, τις όχι απολύτως ικανοποιητικές των δικών ανησυχιών και ευαισθησιών, πάλι το πεδίο δράσης μας είναι η ΕΕ και βεβαίως ότι άλλο μπορούμε να είναι. Δεν υπάρχουν πολλά άλλα πεδία, είναι σίγουρα η UNESCO αλλά είναι οπωσδήποτε η ΕΕ. Από εκεί και πέρα πράγματι υπάρχουν μεγάλα οικονομικά συμφέροντα. Κάποια στιγμή η Ευρώπη πρέπει να μετρήσει ποια είναι η δική της αναμέτρηση με την ιστορία και με αυτά τα οποία πρέπει να υπερασπιστεί».
«Πιστεύω ότι στον κατάλογο αντιμέτρων που όπως είπε ο κ. Δένδιας έχει ζητήσει να διαμορφωθεί στην ΕΕ θα υπάρξουν ευφυείς τρόποι για να ασκηθεί η κατάλληλη πίεση τη στιγμή που πρέπει. Και εγώ προσωπικά ως Έλληνας θα ήθελα κάτι περισσότερο από αυτές τις αντιδράσεις που μέχρι τώρα έχουμε εισπράξει από την Ευρώπη αλλά ο ρεαλισμός της πολιτικής λέει ότι αυτή είναι η βάση πάνω στην οποία πρέπει να εργαστούμε για να τη διευρύνουμε και να την εντείνουμε», ανέφερε χαρακτηριστικά.
Ερωτηθείς αν πιστεύει ότι ο Ερντογάν το επόμενο διάστημα θα εργαλειοποιήσει το προσφυγικό και το ψευτοσύμφωνο Τουρκίας –Λιβύης, απάντησε: «Η περίοδος την οποία περνάμε και η περίοδος που έχουμε μπροστά μας είναι περίοδος συνεχούς και μεγάλης εγρήγορσης για την Ελλάδα και αυτό αφορά όλα τα μέτωπα στα οποία επιχειρεί η Τουρκία να ασκήσει πίεση. Βεβαίως και το μεταναστευτικό. Τα γεγονότα του Μαρτίου δεν τελείωσαν το Μάρτιο με την έννοια ότι βεβαίως εμείς ενισχύσαμε, κερδίσαμε αυτή την κατάσταση που πήγε να δημιουργήσει η Τουρκία στα σύνορά μας είμαστε πολύ πιο ισχυρά και αποτελεσματικά παρόντες στα θαλάσσια σύνορα μας αλλά αυτό δεν είναι λόγος εφησυχασμού».
«Η Τουρκία έχει δείξει ότι στην προσπάθειά της να κερδίσει γεωπολιτικά σε πολλά μέτωπα δεν θα σταματήσει στην αξιοποίηση οποιουδήποτε μέσου μπορεί να έχει στη διάθεσή της. Ένα από αυτά είναι και το γεγονός ότι στο έδαφός της υπάρχουν 4 εκατομμύρια μετανάστες και πρόσφυγες και αυτό είναι μια δεξαμενή ενός εν δυνάμει ανθρώπινου πολιορκητικού κριού που η Τουρκία γνωρίζει ότι έχει και εμείς πρέπει να είμαστε έτοιμοι και για αυτό το σενάριο. Όχι εμείς ως Ελλάδα, εμείς ως Ευρώπη όπως έγινε και το Μάρτιο», επισήμανε ο κ. Κουμουτσάκος.
«Η ελληνική κυβέρνηση στο ανώτατο επίπεδο με την επιστολή του πρωθυπουργού προς τον πρόεδρο Μακρόν και την Καγκελάριο Μέρκελ πριν την συνάντηση που θα είχαν με τον Ερντογάν κάποια στιγμή τον Μάρτιο έχει ήδη προτείνει τρόπους ενίσχυσης της αποτελεσματικότητας αυτής της κοινής δήλωσης Ευρώπης –Τουρκίας. Έχουμε καταθέσεις τρεις προτάσεις. Πρώτον, χρηματοδότηση υπό όρους. Περισσότερα χρήματα για λιγότερες ροές ή λιγότερο ή καθόλου χρήματα για αυξημένες ροές», υπογράμμισε.
«Δηλαδή να υπάρχει μια αιρεσιμότητα στην περίπτωση της χρηματοδότησης την οποία εμείς δεν αρνούμαστε αλλά δεν μπορεί να είναι λευκή επιταγή», διευκρίνισε.
«Δεύτερο στοιχείο, θα πρέπει να αλλάξει αυτή η υποχρέωση που προέκυψε ως ερμηνεία της δήλωσης το ’16 ότι όποιος βρίσκεται στην ενδοχώρα δεν μπορεί να επιστραφεί στην Τουρκία. Αυτό ήταν ένα λάθος που δέχτηκε η προηγούμενη κυβέρνηση, ελπίζουμε ότι μπορεί να διορθωθεί και πάντως θα το επιδιώξουμε. Και το άλλο αν η Τουρκία θέλει πράγματι συνεργασία με την Ευρώπη στο μεταναστευτικό για να αποτρέπονται οι εισροές και στο δικό της έδαφος δεν έχει παρά να δεχτεί μια σκέψη που έχουμε καταθέσει για κοινές μικτές περιπολίες κατά μήκος των ακτών της αλλά και στην ξηρά μεταξύ των τουρκικών αρχών μαζί με τις αντίστοιχες δυνάμεις της Frontex. Ας το προτείνει η Ευρώπη αυτό το μέτρο και ας το αρνηθεί η Τουρκία και αυτό είναι ένα δείγμα το πως πρέπει να αντιμετωπίσουμε τη συνεργασία αυτή», πρόσθεσε.
Ερωτηθείς αν φοβάται ότι μπορεί να έχουμε ένα «θερμό» καλοκαίρι στις σχέσεις μας με την Τουρκία, ο κ. Κουμουτσάκος απάντησε: «Δεν φοβάμαι τίποτα αλλά είναι περίοδος, και η παρούσα και η επόμενη, μεγάλης εγρήγορσης για την Ελλάδα».
