Η αμυντική βιομηχανία αλλάζει όψη: Αμερικανικά και ισραηλινά κεφάλαια στα Ναυπηγεία Ελευσίνας και ΕΛΒΟ - Ενδιαφέρον για Σκαραμαγκά, σκέψεις για ΕΑΒ, ΕΑΣ
Σταματης Ζαχαρος
Όταν στις αρχές Ιουλίου ο Αμερικανός πρέσβης, Τζέφρι Πάιατ, επισκέφθηκε τα Ναυπηγεία Ελευσίνας συνοδευόμενος από τους κ.κ. Αδωνι Γεωργιάδη και Νίκο Παπαθανάση, η υποδοχή που τους επιφύλασσαν θα τους φάνηκε μάλλον αναπάντεχη. Το κλίμα ήταν πανηγυρικό. Στα μεγάφωνα παιάνιζε η «αστερόεσσα» (δηλαδή ο ύμνος των ΗΠΑ), οι εργαζόμενοι πετούσαν κομφετί, οι ομιλίες τους καταχειροκροτήθηκαν και οι ελάχιστες αντιδράσεις συνδικαλιστών απαξιώθηκαν εντελώς. Όλα αυτά σε μια επιχείρηση (και σε μια περιοχή) όπου παραδοσιακά το ΚΚΕ ήλεγχε τα συνδικάτα και ο αντιαμερικανισμός ήταν προαπαιτούμενο. Το στιγμιότυπο ήταν δηλωτικό του τέλους μιας εποχής, αλλά και της δίψας των εργαζομένων για ουσιαστική επαναλειτουργία της επιχείρησης. Στο σύνολό της η αμυντική βιομηχανία της χώρας έχει χάσει το τρένο του εκσυγχρονισμού, φυτοζωεί σε βάρος των φορολογουμένων και δεν παράγει σχεδόν τίποτε. Μοιάζει, όμως, οι συνθήκες να ευνοούν την αλλαγή σελίδας και οι εργαζόμενοι να αντιλαμβάνονται τους λόγους που οδήγησαν στο αδιέξοδο, στην ανεργία και στην κατάσταση χρεοκοπίας.
Αυτήν τη συγκυρία επιχειρεί προφανώς να εκμεταλλευτεί η κυβέρνηση και, όπως πληροφορούνται τα «Π», το έναυσμα έδωσε στα τέλη Αυγούστου ο ίδιος ο πρωθυπουργός, με εντολή στον υπουργό Ανάπτυξης για την προώθηση προτάσεων επενδύσεων για το σύνολο των κρατικών επιχειρήσεων που σχετίζονται με την αμυντική βιομηχανία.
Το επόμενο διάστημα και μέχρι το τέλος του 2021 ο σχεδιασμός προβλέπει να αλλάξουν χέρια όλες οι εταιρείες, με κύριο στόχο όχι τόσο την άντληση χρημάτων όσο τη δέσμευση των επενδυτών να επενδύσουν στον εκσυγχρονισμό τους, ώστε να πάψουν να επιβαρύνουν τον Προϋπολογισμό, να διατηρήσουν ή και να αναπτύξουν τις θέσεις εργασίας και, ίσως, σε δεύτερο χρόνο, να ενισχύσουν τις εξαγωγές της χώρας. Ικανοποιούν, ωστόσο, πρώτιστα και άμεσα την επιτακτική ανάγκη να διατηρηθεί και να ενισχυθεί το αξιόμαχο των Ενόπλων Δυνάμεων, οπότε το mandate που δόθηκε από τον πρωθυπουργό δεν είναι ένας θεωρητικός σχεδιασμός, αλλά μια βασική προτεραιότητα του κυβερνητικού σχεδιασμού.
Το εγχείρημα δεν είναι εύκολο. Πολλές από τις επιχειρήσεις είναι επιβαρυμένες με υποχρεώσεις και αγκυλώσεις που πρέπει να αρθούν. Επιπροσθέτως, σε αυτές είναι συναρμόδια τρία υπουργεία με... αντικρουόμενα συμφέροντα. Το υπουργείο Ανάπτυξης οφείλει να τρέξει για την άμεση εξεύρεση ενδιαφερομένων, το υπουργείο Οικονομικών οφείλει να προασπίσει τα συμφέροντα του Δημοσίου (δεσμευόμενο και από ευρωπαϊκούς κανόνες) και, φυσικά, το υπουργείο Άμυνας - ως ο βασικός πελάτης- θέτει συγκεκριμένες προδιαγραφές. Το έργο του συντονισμού έχει πέσει, φυσικά, στον αρμόδιο υπουργό, Γιώργο Γεραπετρίτη, που επιχειρεί να λύσει τον γόρδιο δεσμό σε κάθε περίπτωση.
Στα Ναυπηγεία Ελευσίνας, η μεταβίβαση των μετοχών στον όμιλο ONEX έχει ολοκληρωθεί και στις αρχές της εβδομάδας ανακοινώθηκε ότι προχωρά το σχέδιο για ναυπήγηση φρεγατών για το Πολεμικό Ναυτικό σε συμπαραγωγή με τους Αμερικανούς. Υπενθυμίζεται ότι ο όμιλος ΟΝΕΧ έχει λάβει πιστοποίηση από τον αμερικανικό Στρατό για το ναυπηγείο της Σύρου, το οποίο ήδη ελέγχει και όπου θα ναυπηγηθεί η κορβέτα «Θεμιστοκλής», σε συνεργασία με τα ισραηλινά ναυπηγεία της Χάιφα. Πρόκειται για ένα από τα αποτελέσματα της πρόσφατης επίσκεψης του πρωθυπουργού στο Ισραήλ.
ΤΟΝ ΕΛΕΓΧΟ
Στο τελικό στάδιο βρίσκεται και η υπόθεση της ΕΛΒΟ (Ελληνική Βιομηχανία Οχημάτων). Στον σχετικό διαγωνισμό προτιμητέος επενδυτής αναδείχθηκε η ισραηλινή κοινοπραξία SK Group - Plasan και, όπως όλα δείχνουν, θα πάρει και τον έλεγχο της εταιρείας. Κυβερνητικές πηγές σχολιάζουν ότι, δεδομένης της κατάστασης, το τίμημα θα κρατηθεί σε χαμηλά επίπεδα, όμως δέσμευση του επενδυτή είναι να ενισχύσει άμεσα την εταιρεία με ένα ποσό της τάξης των 30-40 εκατ. ευρώ, προκειμένου να εκσυγχρονιστεί και να ξεκινήσει να παράγει. Το τελικό ύψος της επένδυσης δεν αποκλείεται να φθάσει τα 150 εκατ. ευρώ. Ήδη έχει γίνει γνωστό το ενδιαφέρον για συμπαραγωγή οχημάτων γενικής χρήσης σε συνεργασία με τους Ισραηλινούς πρώτιστα για τον Ελληνικό Στρατό και δευτερευόντως για πώληση σε τρίτες χώρες. Εντός των επόμενων δύο μηνών θα υπογραφεί η σύμβαση με το Ελληνικό Δημόσιο, η οποία προβλέπει ότι το τελευταίο αποκτά δικαίωμα να πάρει ποσοστό 21% στη νέα ΕΛΒΟ έπειτα από μία τριετία. Στη νέα εταιρεία δεν αποκλείεται να μετέχει και Έλληνας επενδυτής.
Πολύ κοντά σε deal βρίσκεται και το «στρατιωτικό σκέλος» των Ναυπηγείων Σκαραμαγκά. Η προκήρυξη του διαγωνισμού τοποθετείται εντός των επόμενων εβδομάδων και οι πληροφορίες αναφέρουν ότι ήδη υπάρχει ενδιαφέρον από γαλλικούς και ολλανδικούς ομίλους, όπως και από κοινοπραξία ελληνικών και διεθνών εφοπλιστικών κεφαλαίων. Το ναυπηγείο θα πωληθεί προφανώς και με «προίκα» τα εξοπλιστικά προγράμματα του Πολεμικού Ναυτικού.
Δυσκολότερη είναι η περίπτωση της ΕΑΒ (Ελληνική Αμυντική Βιομηχανία), καθώς η εταιρεία χρήζει άμεσης αναδιάρθρωσης και, κυρίως, ανανέωσης του προσωπικού της (απασχολεί περίπου 700 άτομα), προκειμένου οι εργαζόμενοι να είναι εξοικειωμένοι με τις εξελίξεις στην πολεμική βιομηχανία. Έπειτα από τη διαδικασία αναδιάρθρωσης και σύμφωνα πάντα με τον σχεδιασμό, θα επιχειρηθεί η πώληση σε επενδυτή εντός του 2021.
Εντός του 2021 θα επιχειρηθεί να αλλάξει χέρια και η ΕΑΣ (Ελληνικά Αμυντικά Συστήματα, πρώην ΠΥΡΚΑΛ και ΕΒΟ), χωρίς να επιχειρηθεί προηγουμένως οποιαδήποτε αλλαγή στη λειτουργία της. Οι μεγαλύτερες αντιδράσεις δεν αναμένονται πλέον από τους απαξιωμένους συνδικαλιστές, αλλά από την αντιπολίτευση, σχετικά με θέματα που άπτονται της εθνικής ασφάλειας. Ήδη υπάρχουν αντιδράσεις για τα σχέδια ιδιωτικοποίησης, τα οποία χαρακτηρίζουν πρωτοφανή. Λησμονώντας, ενδεχομένως, ότι οι μεγαλύτερες πολεμικές βιομηχανίες του πλανήτη είναι ιδιωτικές.
Κυβερνητικά στελέχη με γνώση της υπόθεσης αναφέρουν ότι είναι προφανές πως θα τεθούν συγκεκριμένοι όροι διαφάνειας και λειτουργίας στους επενδυτές, καθώς οι ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις θα παραμείνουν ο βασικός πελάτης αυτών των επιχειρήσεων ακόμα και μετά την αποκρατικοποίηση.
Επιπλέον, με την εκχώρηση ναυπηγείων σε εταιρείες αμερικανικών, ισραηλινών ή ευρωπαϊκών συμφερόντων θα αποκατασταθεί και μια γεωπολιτική ισορροπία, η οποία κατά πολλούς είχε διαταραχθεί με την παραχώρηση του λιμανιού του Πειραιά στην COSCO.
Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ το Σάββατο 25 Σεπτεμβρίου
Αυτήν τη συγκυρία επιχειρεί προφανώς να εκμεταλλευτεί η κυβέρνηση και, όπως πληροφορούνται τα «Π», το έναυσμα έδωσε στα τέλη Αυγούστου ο ίδιος ο πρωθυπουργός, με εντολή στον υπουργό Ανάπτυξης για την προώθηση προτάσεων επενδύσεων για το σύνολο των κρατικών επιχειρήσεων που σχετίζονται με την αμυντική βιομηχανία.
Το επόμενο διάστημα και μέχρι το τέλος του 2021 ο σχεδιασμός προβλέπει να αλλάξουν χέρια όλες οι εταιρείες, με κύριο στόχο όχι τόσο την άντληση χρημάτων όσο τη δέσμευση των επενδυτών να επενδύσουν στον εκσυγχρονισμό τους, ώστε να πάψουν να επιβαρύνουν τον Προϋπολογισμό, να διατηρήσουν ή και να αναπτύξουν τις θέσεις εργασίας και, ίσως, σε δεύτερο χρόνο, να ενισχύσουν τις εξαγωγές της χώρας. Ικανοποιούν, ωστόσο, πρώτιστα και άμεσα την επιτακτική ανάγκη να διατηρηθεί και να ενισχυθεί το αξιόμαχο των Ενόπλων Δυνάμεων, οπότε το mandate που δόθηκε από τον πρωθυπουργό δεν είναι ένας θεωρητικός σχεδιασμός, αλλά μια βασική προτεραιότητα του κυβερνητικού σχεδιασμού.
Το εγχείρημα δεν είναι εύκολο. Πολλές από τις επιχειρήσεις είναι επιβαρυμένες με υποχρεώσεις και αγκυλώσεις που πρέπει να αρθούν. Επιπροσθέτως, σε αυτές είναι συναρμόδια τρία υπουργεία με... αντικρουόμενα συμφέροντα. Το υπουργείο Ανάπτυξης οφείλει να τρέξει για την άμεση εξεύρεση ενδιαφερομένων, το υπουργείο Οικονομικών οφείλει να προασπίσει τα συμφέροντα του Δημοσίου (δεσμευόμενο και από ευρωπαϊκούς κανόνες) και, φυσικά, το υπουργείο Άμυνας - ως ο βασικός πελάτης- θέτει συγκεκριμένες προδιαγραφές. Το έργο του συντονισμού έχει πέσει, φυσικά, στον αρμόδιο υπουργό, Γιώργο Γεραπετρίτη, που επιχειρεί να λύσει τον γόρδιο δεσμό σε κάθε περίπτωση.
Στα Ναυπηγεία Ελευσίνας, η μεταβίβαση των μετοχών στον όμιλο ONEX έχει ολοκληρωθεί και στις αρχές της εβδομάδας ανακοινώθηκε ότι προχωρά το σχέδιο για ναυπήγηση φρεγατών για το Πολεμικό Ναυτικό σε συμπαραγωγή με τους Αμερικανούς. Υπενθυμίζεται ότι ο όμιλος ΟΝΕΧ έχει λάβει πιστοποίηση από τον αμερικανικό Στρατό για το ναυπηγείο της Σύρου, το οποίο ήδη ελέγχει και όπου θα ναυπηγηθεί η κορβέτα «Θεμιστοκλής», σε συνεργασία με τα ισραηλινά ναυπηγεία της Χάιφα. Πρόκειται για ένα από τα αποτελέσματα της πρόσφατης επίσκεψης του πρωθυπουργού στο Ισραήλ.
ΤΟΝ ΕΛΕΓΧΟ
Στο τελικό στάδιο βρίσκεται και η υπόθεση της ΕΛΒΟ (Ελληνική Βιομηχανία Οχημάτων). Στον σχετικό διαγωνισμό προτιμητέος επενδυτής αναδείχθηκε η ισραηλινή κοινοπραξία SK Group - Plasan και, όπως όλα δείχνουν, θα πάρει και τον έλεγχο της εταιρείας. Κυβερνητικές πηγές σχολιάζουν ότι, δεδομένης της κατάστασης, το τίμημα θα κρατηθεί σε χαμηλά επίπεδα, όμως δέσμευση του επενδυτή είναι να ενισχύσει άμεσα την εταιρεία με ένα ποσό της τάξης των 30-40 εκατ. ευρώ, προκειμένου να εκσυγχρονιστεί και να ξεκινήσει να παράγει. Το τελικό ύψος της επένδυσης δεν αποκλείεται να φθάσει τα 150 εκατ. ευρώ. Ήδη έχει γίνει γνωστό το ενδιαφέρον για συμπαραγωγή οχημάτων γενικής χρήσης σε συνεργασία με τους Ισραηλινούς πρώτιστα για τον Ελληνικό Στρατό και δευτερευόντως για πώληση σε τρίτες χώρες. Εντός των επόμενων δύο μηνών θα υπογραφεί η σύμβαση με το Ελληνικό Δημόσιο, η οποία προβλέπει ότι το τελευταίο αποκτά δικαίωμα να πάρει ποσοστό 21% στη νέα ΕΛΒΟ έπειτα από μία τριετία. Στη νέα εταιρεία δεν αποκλείεται να μετέχει και Έλληνας επενδυτής.
Πολύ κοντά σε deal βρίσκεται και το «στρατιωτικό σκέλος» των Ναυπηγείων Σκαραμαγκά. Η προκήρυξη του διαγωνισμού τοποθετείται εντός των επόμενων εβδομάδων και οι πληροφορίες αναφέρουν ότι ήδη υπάρχει ενδιαφέρον από γαλλικούς και ολλανδικούς ομίλους, όπως και από κοινοπραξία ελληνικών και διεθνών εφοπλιστικών κεφαλαίων. Το ναυπηγείο θα πωληθεί προφανώς και με «προίκα» τα εξοπλιστικά προγράμματα του Πολεμικού Ναυτικού.
Δυσκολότερη είναι η περίπτωση της ΕΑΒ (Ελληνική Αμυντική Βιομηχανία), καθώς η εταιρεία χρήζει άμεσης αναδιάρθρωσης και, κυρίως, ανανέωσης του προσωπικού της (απασχολεί περίπου 700 άτομα), προκειμένου οι εργαζόμενοι να είναι εξοικειωμένοι με τις εξελίξεις στην πολεμική βιομηχανία. Έπειτα από τη διαδικασία αναδιάρθρωσης και σύμφωνα πάντα με τον σχεδιασμό, θα επιχειρηθεί η πώληση σε επενδυτή εντός του 2021.
Εντός του 2021 θα επιχειρηθεί να αλλάξει χέρια και η ΕΑΣ (Ελληνικά Αμυντικά Συστήματα, πρώην ΠΥΡΚΑΛ και ΕΒΟ), χωρίς να επιχειρηθεί προηγουμένως οποιαδήποτε αλλαγή στη λειτουργία της. Οι μεγαλύτερες αντιδράσεις δεν αναμένονται πλέον από τους απαξιωμένους συνδικαλιστές, αλλά από την αντιπολίτευση, σχετικά με θέματα που άπτονται της εθνικής ασφάλειας. Ήδη υπάρχουν αντιδράσεις για τα σχέδια ιδιωτικοποίησης, τα οποία χαρακτηρίζουν πρωτοφανή. Λησμονώντας, ενδεχομένως, ότι οι μεγαλύτερες πολεμικές βιομηχανίες του πλανήτη είναι ιδιωτικές.
Κυβερνητικά στελέχη με γνώση της υπόθεσης αναφέρουν ότι είναι προφανές πως θα τεθούν συγκεκριμένοι όροι διαφάνειας και λειτουργίας στους επενδυτές, καθώς οι ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις θα παραμείνουν ο βασικός πελάτης αυτών των επιχειρήσεων ακόμα και μετά την αποκρατικοποίηση.
Επιπλέον, με την εκχώρηση ναυπηγείων σε εταιρείες αμερικανικών, ισραηλινών ή ευρωπαϊκών συμφερόντων θα αποκατασταθεί και μια γεωπολιτική ισορροπία, η οποία κατά πολλούς είχε διαταραχθεί με την παραχώρηση του λιμανιού του Πειραιά στην COSCO.
Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ το Σάββατο 25 Σεπτεμβρίου
