Ο αντιπολιτευτικός λόγος είναι πολύτιμος και χρήσιμος για την κυβέρνηση, όποτε εκφέρεται με υπευθυνότητα, είναι όμως διχαστικός και βλαπτικός όταν παραγνωρίζει τα προβλήματα της χώρας –ακόμη και αν είναι πρωτοφανή.

Η πανδημία του κορονοϊού είναι ένα πρόβλημα χωρίς ανάλογο προηγούμενο. Πλήττει όλη την ανθρωπότητα. Σαρώνει χώρες με πολύ μεγαλύτερες δυνατότητες από την Ελλάδα. Προκαλεί χιλιάδες απώλειες συνανθρώπων μας καθημερινά ανά τον πλανήτη. Πιέζει τα συστήματα υγείας διεθνώς. Και προξενεί μεγάλες οικονομικές απώλειες, βαριές για τους πολίτες, αλλά και τραυματικές για τα κράτη.

Η πατρίδα μας επλήγη από αυτήν την πρωτοφανή υγειονομική κρίση σε περίοδο που είχε μόλις αλλάξει σελίδα και ακολουθούσε αναπτυξιακή τροχιά. Αντιμέτωπη με τη βαριά πρόκληση προάσπισης της δημόσιας υγείας και την ταυτόχρονη διατήρηση του παραγωγικού δυναμικού της χώρας, η ελληνική κυβέρνηση επέδειξε στάση ευθύνης, επιτυχίας και ισορροπίας. Ήδη στο πρώτο κύμα της πανδημίας η χώρα μας έγινε παγκόσμιο παράδειγμα χάρη και στην υπεύθυνη στάση των Ελλήνων.

Η κυβέρνηση ακολούθησε τις οδηγίες των ειδικών και όχι τις λαϊκιστικές «σειρήνες» του (μικρο)πολιτικού κόστους. Έχει μέχρι στιγμής διαθέσει για τη στήριξη εργαζομένων, επιτηδευματιών και επιχειρήσεων ποσό 23,9 δισ. ευρώ το 2020 με δεδομένες προβλέψεις επιπλέον 7,5 δισ. μέχρι τον Απρίλιο 2021, όταν αναμένεται ότι ο συνδυασμός εμβολίων και φαρμάκων κατά του κορονοϊού θα επιτρέψει την επάνοδο στην κανονικότητα.

Πρόκειται για μέτρα συνολικού ποσού 31,4 δισ. ευρώ. Για μέτρα ευρέος κοινωνικού φάσματος που στηρίζουν τόσο τους εργαζομένους, που τίθενται σε αναστολή, όσο και τις επιχειρήσεις και τους ελεύθερους επαγγελματίες. Αναφέρουμε ενδεικτικά: επιδότηση μισθού και ασφαλιστικών εισφορών των εργαζομένων σε αναστολή, τέσσερα προγράμματα επιστρεπτέας προκαταβολής για εκατοντάδες χιλιάδες επιχειρήσεις και επαγγελματίες, ρύθμιση οφειλών προς ασφαλιστικά ταμεία σε 24 δόσεις – με αναμενόμενη νέα ρύθμιση σε 100-120 δόσεις, παράταση πληρωμής μεταχρονολογημένων επιταγών, επίδομα προς ελεύθερους επαγγελματίες, διπλασιασμός του ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος, πρόγραμμα «Γέφυρα» για την προστασία της πρώτης κατοικίας.

Μέτρα με μεγάλο εύρος και μεγάλο κόστος, που ωστόσο δεν διακυβεύουν τη βιωσιμότητα της εξυπηρέτησης του δημοσίου χρέους, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις όλων των αρμοδίων φορέων – από το ΔΝΤ μέχρι την Τράπεζα της Ελλάδος και την 8η έκθεση της Ενισχυμένης Εποπτείας του Eurogroup, η οποία αποδέσμευσε το τέταρτο πακέτο ελάφρυνσης του ελληνικού χρέους ύψους 767 εκατ. ευρώ.


Ωστόσο, για τους επιχειρηματίες, επαγγελματίες και εργαζομένους του ιδιωτικού τομέα της χώρας η αγωνία παραμένει. Όσο το lockdown και τα περιοριστικά μέτρα στην οικονομική δραστηριότητα παρατείνονται, όσο -λόγω της αρνητικής επιδημιολογικής εικόνας και του αριθμού των θυμάτων- η προοπτική οικονομικής επανεκκίνησης απομακρύνεται, αυξάνεται η πιθανότητα χιλιάδες επαγγελματίες, παγιδευμένοι στην πρωτόγνωρη αυτή κατάσταση, να μην αντέξουν οικονομικά.

Ακόμη και αν η παρένθεση του υγειονομικού lockdown κλείσει οριστικά την ερχόμενη άνοιξη, είναι βέβαιο ότι χιλιάδες επιχειρήσεις και επαγγελματίες θα βρεθούν υπό ασφυκτική οικονομική πίεση, καθώς, ακριβώς τη στιγμή που θα προσπαθούν να κάνουν ένα νέο ξεκίνημα, θα είναι αντιμέτωποι με τις ανασταλείσες υποχρεώσεις της πρώτης και δεύτερης καραντίνας παράλληλα με τις τρέχουσες υποχρεώσεις τους και τις δόσεις των τραπεζικών δανείων τους. Με τα δεδομένα αυτά, ακόμη και υπό τις πλέον αισιόδοξες προβλέψεις είναι πολύ πιθανόν να δημιουργηθούν νέες οφειλές προς το Δημόσιο και τα ασφαλιστικά ταμεία (το ύψος των οποίων ήδη υπερβαίνει τα 140 δισ. ευρώ) καθώς και νέα «κόκκινα» δάνεια.

Για το ελληνικό κράτος η δυσοίωνη αυτή πρόβλεψη θα θέσει την επόμενη πρόκληση: επιπλέον μέτρα, με γενναία ρύθμιση οφειλών και συγκεκριμένη στόχευση για τη διάσωση όσων είναι βιώσιμοι, αλλά πλήττονται από τις διαδοχικές αναστολές λειτουργίας. Για όσους, ακόμη και υπό τα μέτρα αυτά, δεν θα μπορέσουν να επιβιώσουν οικονομικά, ο νέος «πτωχευτικός» νόμος 4738/2020, που ισχύει από την 1.1.2021, θα αποτελέσει το ύστατο καταφύγιο. Για εκείνους που έχουν δυνατότητα διακανονισμού των χρεών τους, μέσω του εξωδικαστικού μηχανισμού ρύθμισης οφειλών και της εξυγίανσης των επιχειρήσεων. Για όσους δεν έχουν αυτή τη δυνατότητα, μέσω της πτώχευσης και της απαλλαγής τους από τα παλαιά χρέη – διαδικασίας που δίνει για πρώτη φορά μια «δεύτερη ευκαιρία» στους υπερχρεωμένους συμπολίτες μας να κάνουν μία νέα αρχή επαγγελματικής ή επιχειρηματικής δραστηριότητας.

Για να καταλήξουμε στον πρόλογο αυτού του σχολίου, ένας νόμος που σχολιάστηκε αντιπολιτευτικά υπό το αποκλειστικό πρίσμα της προστασίας της κύριας κατοικίας (που είχε, ωστόσο, καταργηθεί επί ΣΥΡΙΖΑ), μπορεί να παράσχει τη διέξοδο μιας νέας αφετηρίας οικονομικής δραστηριοποίησης σε όσους δεν αντέξουν στη σημερινή πρωτόγνωρη κρίση. Ελπίζουμε όλοι να μην τον χρειαστεί κανείς. Για πολλούς, όμως, συμπολίτες μας ενδέχεται να αποτελέσει το πολύτιμο εφαλτήριο μιας νέας αρχής…

* H Ιωάννα Καλαντζάκου - Τσατσαρώνη είναι Δικηγόρος - Μέλος Δ.Σ του Συνδέσμου Ελλήνων Εμπορικολόγων -
Μέλος Νομοπαρασκευαστικής Επιτροπής Πτωχευτικού Κώδικα 2007-
τ. Αντιπρ. Δ.Σ.Α - Υποψ. Βουλευτής Β1 Βορείου Τομέα Αθηνών (Ν.Δ.)