Σε νέα φάση βελτίωσης και εμβάθυνσης εισέρχονται οι ελληνοαμερικανικές σχέσεις, με τις συζητήσεις που διεξάγονται στο παρασκήνιο να έχουν πυκνώσει το τελευταίο διάστημα και τις ανακοινώσεις να είναι κοντά. Η προχθεσινή συνάντηση του Κυριάκου Μητσοτάκη με τον υπουργό Ενέργειας των Ηνωμένων Πολιτειών, Dan Brouillette, στην Αθήνα ήταν μόνον μία πτυχή της στρατηγικής σχέσης των δύο χωρών, που σύντομα θα περάσει στο επόμενο επίπεδο. Αυτό θα γίνει με την ανανέωση της Συμφωνίας Αμοιβαίας Αμυντικής Συνεργασίας (Mutual Defence Cooperation Agreement - MDCA), που αυτήν τη φορά, σύμφωνα με πληροφορίες, θα είναι πενταετής και όχι μονοετής και θα είναι πολύ πιο διευρυμένη, με σαφώς ενισχυμένο το αμερικανικό στρατιωτικό «αποτύπωμα» στη χώρα μας.

Η Συμφωνία Αμοιβαίας Αμυντικής Συνεργασίας μεταξύ Ελλάδας και ΗΠΑ υπεγράφη το 1990. Προέβλεπε δεκαετή ισχύ και δυνατότητα ετήσιας ανανέωσής της με ανταλλαγή ρηματικών διακοινώσεων έξι μήνες προ της λήξης της. Σύμφωνα με τις προβλέψεις αυτές, η ΜDCA ανανεώνεται έκτοτε κάθε χρόνο, με τη συγκεκριμένη δυνατότητα να παραμένει σε ισχύ. Πέρυσι τον Οκτώβριο, οι υπουργοί Εξωτερικών των δύο κρατών, Νίκος Δένδιας και Μάικ Πομπέο, υπέγραψαν την Τροποποίηση του Παραρτήματος της Συμφωνίας, με στόχο την επικαιροποίηση και την αναγκαία προσαρμογή της Συμφωνίας στις τρέχουσες γεωπολιτικές συνθήκες στην ευρύτερη περιοχή, αναβαθμίζοντας σημαντικά τη στρατηγική σημασία της Ελλάδας.

Μεταξύ άλλων, διευρύνθηκε μέσω της Τροποποίησης το αποτύπωμα της παρουσίας των ΗΠΑ στην Ελλάδα, μέσω της φιλοξενίας αμερικανικών δυνάμεων σε στρατιωτικές εγκαταστάσεις, των οποίων η διοίκηση και ο έλεγχος παραμένουν στην ελληνική πλευρά. Οι εγκαταστάσεις αυτές είναι στην περιοχή της Σούδας (Μαράθι), στην αεροπορική βάση της Λάρισας, στο Στεφανοβίκειο Μαγνησίας και στο λιμάνι της Αλεξανδρούπολης. Το διάστημα που μεσολάβησε, δύο γεγονότα επισφράγισαν τη σημαντική αναβάθμιση των σχέσεων των δύο χωρών: Η έλευση του πιο σύγχρονου πλοίου του αμερικανικού στόλου, του USS Hershel Williams, στη Σούδα, την οποία επέλεξαν οι ΗΠΑ ως μόνιμη βάση ελλιμενισμού, και η τοποθέτηση του Μάικ Πομπέο κατά την τελευταία Σύνοδο των υπουργών Εξωτερικών του ΝΑΤΟ για τον ρόλο της Τουρκίας, που δεν έχει προηγούμενο για Αμερικανό υπουργό Εξωτερικών. Ενα τρίτο γεγονός, οι κυρώσεις που επέβαλαν προ ημερών οι ΗΠΑ στην Τουρκία για τους S-400, έδειξε με σαφήνεια πώς αντιλαμβάνεται η Ουάσινγκτον τις εξελίξεις στην ευρύτερη «γειτονιά» μας και πώς τοποθετείται απέναντι σε αυτές.

Νέα MDCA Ελλάδας - ΗΠΑ
Τα σημεία που συζητουνται:

  • Πενταετής και όχι μονοετής η ισχύς της
  • Στρατιωτική αμερικανική παρουσία σε πέντε νέες στρατιωτικές εγκαταστάσεις στη Β. Ελλάδα
  • Στρατιωτική αμερικανική παρουσία σε ένα λιμάνι, επίσης στη Βόρεια Ελλάδα
  • Στρατιωτική αμερικανική παρουσία σε ένα νησί του Αιγαίου

ΣΥΝΟΜΙΛΙΕΣ

Πρόσφατα, ενημερώνοντας τη Βουλή, ο υπουργός Εθνικής Αμυνας, Νίκος Παναγιωτόπουλος, είπε σε μια αποστροφή του λόγου του ότι «απότοκο της εξαιρετικής, ολοένα πιο εμβαθυνόμενης στρατηγικής σχέσης μεταξύ των Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής και της Ελλάδας, σχέση η οποία απεικονίζεται κυρίως μέσα από τη Συμφωνία Αμυντικής Συνεργασίας Ελλάδας - ΗΠΑ, η οποία εντός των ημερών πρόκειται να ανανεωθεί ή, μάλλον, να προκύψει η επόμενη τροποποίησή της». Την περασμένη Κυριακή, πάλι στη Βουλή, ο Νίκος Δένδιας αποκάλυψε πως «ήδη έχουμε ξεκινήσει τις συνομιλίες για τη νέα MDCA».

Οι συζητήσεις που γίνονται στο τρίγωνο Μέγαρο Μαξίμου - υπουργείο Εξωτερικών - υπουργείο Εθνικής Αμυνας είναι διαρκείς κι έχουν ως αντικείμενο τις προτάσεις από αμερικανικής πλευράς για την ανανέωση της συμφωνίας. Στο τραπέζι έχουν πέσει νέες περιοχές στις οποίες οι ΗΠΑ ενδιαφέρονται να έχουν στρατιωτική παρουσία, όχι πλέον με την παραδοσιακή έννοια της βάσης, όπως τη γνωρίζαμε τις περασμένες δεκαετίες, αλλά με πιο ευέλικτα σχήματα. Μεταξύ των σημείων αυτών με ζωηρό αμερικανικό ενδιαφέρον, που εξετάζει σοβαρά η ελληνική πλευρά, είναι, σύμφωνα με πληροφορίες των «Π», πέντε στρατιωτικές εγκαταστάσεις στη Βόρεια Ελλάδα, ένα λιμάνι, επίσης στη Βόρεια Ελλάδα, και ένα νησί του Αιγαίου, στρατηγικής σημασίας για τη χώρα μας.

Η νέα MDCA Ελλάδας - ΗΠΑ, η οποία θα συμφωνηθεί στην τελική της μορφή και θα υπογραφεί με τη νέα αμερικανική κυβέρνηση του Τζο Μπάιντεν, που θα ορκιστεί στις 20 Ιανουαρίου, θα αναβαθμίσει σημαντικά τη στρατηγική σημασία της Ελλάδας και θα στείλει ένα μήνυμα διεθνώς ότι η χώρα μας αποτελεί έναν σταθερό και αξιόπιστο σύμμαχο και εταίρο με σημαίνοντα ρόλο στα Βαλκάνια και στη Νοτιοανατολική Ευρώπη αλλά και στη Μεσόγειο. Θα βάλει, επίσης, όπως αναφέρουν πηγές με γνώση των συνομιλιών, μια ξεχωριστή αμερικανική «σφραγίδα» στην εγγύηση εδαφικής ακεραιότητας της Ελλάδας.

Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα Παραπολιτικά το Σάββατο 19 Δεκεμβρίου