Γεραπετρίτης: Ο εμβολιασμός είναι ό,τι πιο δύσκολο έχει επιχειρήσει η ελληνική Πολιτεία εδώ και δεκαετίες
Σε διαδικτυακή εκδήλωση του «Κύκλου Ιδεών»
«Ο εμβολιασμός είναι ό,τι πιο δύσκολο έχει επιχειρήσει η ελληνική Πολιτεία εδώ και δεκαετίες», ανέφερε ο υπουργός Επικρατείας, Γιώργος Γεραπετρίτης, μιλώντας στη διαδικτυακή εκδήλωση του «Κύκλου Ιδεών», με θέμα «Πανδημία, θεμελιώδη δικαιώματα και δημοκρατία - Η πρόκληση του εμβολιασμού».
«Είναι μια εξαιρετικά δύσκολη άσκηση», εξήγησε, «όχι μόνο γιατί αφορά σχεδόν το σύνολο του ελληνικού πληθυσμού σε λίγο χρόνο, υπό συνθήκες πολύ περιορισμένης προσφοράς και μεγάλης ζήτησης, αλλά γιατί αποτελεί δύσκολη διαχειριστική άσκηση. Έχουν αποτύχει χώρες, παραδοσιακά πολύ ισχυρά κράτη, όπως είναι η Γαλλία, το Βέλγιο, η Ολλανδία, το Λουξεμβούργο, που έχουν πάρα πολύ χαμηλούς δείκτες σε ό,τι αφορά την απορρόφηση των εμβολίων. Απέτυχαν επίσης χώρες οι οποίες παραδοσιακά συνδέονται με το κοινωνικό κράτος, όπως οι Σκανδιναβικές που δεν μερίμνησαν να υπάρχουν οι δεύτερες δόσεις των εμβολίων». «Ακολουθούμε», τόνισε, «μια όσο το δυνατόν λελογισμένη στάση, προσπαθώντας κατά το δυνατόν επί τη βάση των δεδομένων που έχουμε με τις παραδόσεις που γίνονται, πάντοτε όμως διασφαλίζοντας ότι υπάρχει η αναγκαία δεύτερη δόση».
Ο υπουργός Επικρατείας έκανε λόγο για «τεράστιο διπλωματικό πόλεμο γύρω από τη διάθεση των εμβολίων» και συνέχισε: «Στην πρώτη φάση της πανδημίας ο πόλεμος αυτός έλαβε χώρα σε ό,τι αφορά τα ιατρικά αναλώσιμα. Είναι πραγματικά τρομακτικό, να γίνονται παραγγελίες για αναγκαίο ιατρικό υλικό και καθ' οδόν το υλικό αυτό να πηγαίνει σε άλλες χώρες, οι οποίες πλειοδότησαν στην προσφορά τους. Είχαμε φαινόμενα διπλωματικής πειρατείας είχαμε πολύ μεγάλο διαγκωνισμό». Εκτίμησε πως «τους επόμενους μήνες θα ζήσουμε με έμφαση ένα φαινόμενο, το οποίο θα έχει να κάνει με τον εμβολιασμό του τρίτου κόσμου».
Ο κ. Γεραπετρίτης αναφέρθηκε στην κριτική που ασκείται στην Ευρωπαϊκή Ένωση για καθυστερήσεις στην παράδοση των εμβολίων, λέγοντας: «Η ΕΕ είναι αυστηρότερη σε ό,τι αφορά γενικά τις εγκρίσεις των φαρμάκων, με αποτέλεσμα να υπάρχει χρονική υστέρηση. Το δικαιϊκό σύστημα στην Ευρώπη στηρίζεται σε αξιακές παραδοχές που δεν είναι πάντα επ' ωφελεία ευέλικτων διαδικασιών. Στο Ισραήλ για παράδειγμα, το οποίο έλαβε ένα μεγάλο αριθμό δόσεων και έχει εμβολιάσει το ένα τέταρτο του συνολικού πληθυσμού, πέραν του τυχόν επιπλέον κόστους υπήρξε και μια πολύ μεγάλη παραχώρηση, η παραχώρηση σημαντικών δεδομένων από τους πολίτες του Ισραήλ. Το δίκαιο της ΕΕ είναι πάρα πολύ αυστηρό σε ό,τι αφορά τα προσωπικά δεδομένα και θα ήταν σχεδόν αδύνατον να έχουμε τέτοιου τύπου συμφωνίες».
Αναφερόμενος στην πρόταση του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη στην ΕΕ για την καθιέρωση ταξιδιωτικών διευκολύνσεων, μέσω πιστοποιητικού εμβολιασμού, είπε ότι «ο σκοπός δεν είναι να επιβληθούν περιορισμοί στα ταξίδια, αλλά εκείνοι οι οποίοι θα έχουν εμβολιαστεί να μην χρειάζεται να υποστούν ορισμένες διαδικασίες όπως το να έχουν κάνει τεστ πριν να ταξιδέψουν ή να ελέγχονται δειγματοληπτικά κατά την άφιξή τους ή να μπαίνουν σε καραντίνα» και πρόσθεσε: «Εκείνο το οποίο έχουμε ζητήσει είναι να υπάρχει ενιαίος τρόπος στη διαχείριση του πιστοποιητικού».
Σε ό,τι αφορά τις επιπτώσεις της πανδημίας στους δημοκρατικούς θεσμούς, ο υπουργός Επικρατείας εκτίμησε πως η Δημοκρατία βγαίνει ενδυναμωμένη μέσα από αυτή την πολυσχιδή κρίση. «Οι θεσμοί άντεξαν, υπήρξε μια διαρκής, έστω και με περιορισμούς, λειτουργία του Κοινοβουλίου, έχουν παραχθεί περίπου 120 νομοσχέδια μέσα σε ένα χρόνο, χωρίς να χρησιμοποιηθούν εργαλεία ταχείας νομοθέτησης όπως τα επείγοντα η κατεπείγοντα νομοσχέδια, είχαμε επτά πράξεις νομοθετικού περιεχομένου που αφορούσαν όλες τα υγειονομικά μέτρα», είπε ο κ. Γεραπετρίτης, για να υπογραμμίσει: «Οι πράξεις αυτές, και είναι πολύ σημαντικό αυτό, ήρθαν στη Βουλή μέσα σε δεκαπέντε ημέρες από τότε που εκδόθηκαν, μολονότι το Σύνταγμα προβλέπει έως σαράντα ημέρες. Μέσα από αυτή την πολύ μεγάλη κρίση αναδείχθηκε με μεγάλη έμφαση η αξία της επιστήμης και αυτό που προέκυψε εντέλει είναι ότι η πειθώ της Δημοκρατίας ενισχύεται από την ώσμωση της πολιτικής με την επιστημονική σκέψη».
«Υπήρξε μια εισαγωγή πολύ σκληρών μέτρων που ήταν πάρα πολύ σκληρή. Είχαμε πρωτοφανή περιοριστικά μέτρα, κυρίως λόγω του φόβου για την απώλεια ζωής, που έθεσαν σε περιορισμό τις ατομικές ελευθερίες. Υπάρχει μια ανάστροφη πορεία σε σχέση με αυτό που είχαμε έως σήμερα, δηλαδή ένα μονόδρομο προς την ενδυνάμωση της ατομοκεντρικής θεώρησης των δικαιωμάτων σε ένα δρόμο ο οποίος εν πολλοίς οδηγεί στην κατανόηση των συνταγματικών καθηκόντων, όπως είναι αυτό της κοινωνικής αλληλεγγύης και της κοινωνικής ευθύνης η οποία ανακύπτει μέσα από το Σύνταγμα. Το δίκαιο είναι μια συμβιωτική συνθήκη της κοινότητας που τίθεται για να υπηρετεί τον ίδιο τον άνθρωπο, και την κοινωνία. Έχει καταβληθεί κάθε προσπάθεια, ώστε τα μέτρα που λαμβάνονται να υπηρετούν την αρχή της αναλογικότητας και να μην υπερβαίνουν το αναγκαίο μέτρο» επισήμανε τέλος ο κ. Γεραπετρίτης.
«Η πανδημία έθεσε προβλήματα, όπως η ελευθερία της κίνησης και της μετακίνησης που βρίσκεται στον πυρήνα πολλών θεμελιωδών δικαιωμάτων, όπως η ελευθερία της δημιουργίας, η θρησκευτική ελευθερία η υποχρεωτικότητα των τεστ, δραματικά διλήμματα σε άλλες χώρες για τη σειρά προτεραιότητα στις μονάδες εντατικής θεραπεία», ανέφερε, μεταξύ άλλων, ο Ευάγγελος Βενιζέλος, ο οποίος συντόνισε τη συζήτηση.
«Η πανδημία εγείρει πολλά βιοηθικά και νομικά ζητήματα, όπως εάν ο εμβολιασμός θα είναι υποχρεωτικός. Η ελληνική κυβέρνηση, αλλά και η νομοθεσία, δεν έχει καταστήσει υποχρεωτικό τον εμβολιασμό και από την άλλη πλευρά η μη συμμετοχή στο εμβόλιο θα έχει συνέπειες, όπως η δυνατότητα να ταξιδεύεις. Σε αυτά προστίθενται ζητήματα σχετικά με τα αρχεία με τα προσωπικά δεδομένα, ένα σωρό ζητήματα που βρίσκονται στην καρδιά του κράτους δικαίου», σημείωσε.
«Το κρίσιμο ζήτημα με το εμβόλιο κατά της covid, εάν έχουμε τις ποσότητες, είναι ότι διεξάγεται ένα τεράστιο πείραμα για την συμπεριφορά των κρίσιμων ομάδων. Πως συμπεριφέρονται οι υγειονομικοί. Είναι δυνατόν να είσαι υγειονομικός ή προσωπικό σε κάποιο νοσοκομείο και να αρνείσαι τον εμβολιασμό ενώ οι συνάδελφοί σου τον κάνουν; Οι εκπαιδευτικοί ή αυτοί που ζουν σε οργανωμένη διαβίωση;» διερωτήθηκε ο κ. Βενιζέλος.
Στην συζήτηση τοποθετήθηκαν ο Λίνος - Αλέξανδρος Σισιλιάνος, πρώην πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, καθηγητής Νομικής Σχολής ΕΚΠΑ η Λίλιαν Μήτρου, καθηγήτρια Πανεπιστημίου Αιγαίου, μέλος του Εθνικού Συμβουλίου Ραδιοτηλεόρασης ο Μιχάλης Πικραμένος, αντιπρόεδρος του Συμβουλίου της Επικρατείας, αν. καθηγητής Νομικής Σχολής ΑΠΘ και η Χριστίνα Ακριβοπούλου, διδάκτωρ του Συνταγματικού Δικαίου.
«Είναι μια εξαιρετικά δύσκολη άσκηση», εξήγησε, «όχι μόνο γιατί αφορά σχεδόν το σύνολο του ελληνικού πληθυσμού σε λίγο χρόνο, υπό συνθήκες πολύ περιορισμένης προσφοράς και μεγάλης ζήτησης, αλλά γιατί αποτελεί δύσκολη διαχειριστική άσκηση. Έχουν αποτύχει χώρες, παραδοσιακά πολύ ισχυρά κράτη, όπως είναι η Γαλλία, το Βέλγιο, η Ολλανδία, το Λουξεμβούργο, που έχουν πάρα πολύ χαμηλούς δείκτες σε ό,τι αφορά την απορρόφηση των εμβολίων. Απέτυχαν επίσης χώρες οι οποίες παραδοσιακά συνδέονται με το κοινωνικό κράτος, όπως οι Σκανδιναβικές που δεν μερίμνησαν να υπάρχουν οι δεύτερες δόσεις των εμβολίων». «Ακολουθούμε», τόνισε, «μια όσο το δυνατόν λελογισμένη στάση, προσπαθώντας κατά το δυνατόν επί τη βάση των δεδομένων που έχουμε με τις παραδόσεις που γίνονται, πάντοτε όμως διασφαλίζοντας ότι υπάρχει η αναγκαία δεύτερη δόση».
Ο υπουργός Επικρατείας έκανε λόγο για «τεράστιο διπλωματικό πόλεμο γύρω από τη διάθεση των εμβολίων» και συνέχισε: «Στην πρώτη φάση της πανδημίας ο πόλεμος αυτός έλαβε χώρα σε ό,τι αφορά τα ιατρικά αναλώσιμα. Είναι πραγματικά τρομακτικό, να γίνονται παραγγελίες για αναγκαίο ιατρικό υλικό και καθ' οδόν το υλικό αυτό να πηγαίνει σε άλλες χώρες, οι οποίες πλειοδότησαν στην προσφορά τους. Είχαμε φαινόμενα διπλωματικής πειρατείας είχαμε πολύ μεγάλο διαγκωνισμό». Εκτίμησε πως «τους επόμενους μήνες θα ζήσουμε με έμφαση ένα φαινόμενο, το οποίο θα έχει να κάνει με τον εμβολιασμό του τρίτου κόσμου».
Ο κ. Γεραπετρίτης αναφέρθηκε στην κριτική που ασκείται στην Ευρωπαϊκή Ένωση για καθυστερήσεις στην παράδοση των εμβολίων, λέγοντας: «Η ΕΕ είναι αυστηρότερη σε ό,τι αφορά γενικά τις εγκρίσεις των φαρμάκων, με αποτέλεσμα να υπάρχει χρονική υστέρηση. Το δικαιϊκό σύστημα στην Ευρώπη στηρίζεται σε αξιακές παραδοχές που δεν είναι πάντα επ' ωφελεία ευέλικτων διαδικασιών. Στο Ισραήλ για παράδειγμα, το οποίο έλαβε ένα μεγάλο αριθμό δόσεων και έχει εμβολιάσει το ένα τέταρτο του συνολικού πληθυσμού, πέραν του τυχόν επιπλέον κόστους υπήρξε και μια πολύ μεγάλη παραχώρηση, η παραχώρηση σημαντικών δεδομένων από τους πολίτες του Ισραήλ. Το δίκαιο της ΕΕ είναι πάρα πολύ αυστηρό σε ό,τι αφορά τα προσωπικά δεδομένα και θα ήταν σχεδόν αδύνατον να έχουμε τέτοιου τύπου συμφωνίες».
Αναφερόμενος στην πρόταση του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη στην ΕΕ για την καθιέρωση ταξιδιωτικών διευκολύνσεων, μέσω πιστοποιητικού εμβολιασμού, είπε ότι «ο σκοπός δεν είναι να επιβληθούν περιορισμοί στα ταξίδια, αλλά εκείνοι οι οποίοι θα έχουν εμβολιαστεί να μην χρειάζεται να υποστούν ορισμένες διαδικασίες όπως το να έχουν κάνει τεστ πριν να ταξιδέψουν ή να ελέγχονται δειγματοληπτικά κατά την άφιξή τους ή να μπαίνουν σε καραντίνα» και πρόσθεσε: «Εκείνο το οποίο έχουμε ζητήσει είναι να υπάρχει ενιαίος τρόπος στη διαχείριση του πιστοποιητικού».
Σε ό,τι αφορά τις επιπτώσεις της πανδημίας στους δημοκρατικούς θεσμούς, ο υπουργός Επικρατείας εκτίμησε πως η Δημοκρατία βγαίνει ενδυναμωμένη μέσα από αυτή την πολυσχιδή κρίση. «Οι θεσμοί άντεξαν, υπήρξε μια διαρκής, έστω και με περιορισμούς, λειτουργία του Κοινοβουλίου, έχουν παραχθεί περίπου 120 νομοσχέδια μέσα σε ένα χρόνο, χωρίς να χρησιμοποιηθούν εργαλεία ταχείας νομοθέτησης όπως τα επείγοντα η κατεπείγοντα νομοσχέδια, είχαμε επτά πράξεις νομοθετικού περιεχομένου που αφορούσαν όλες τα υγειονομικά μέτρα», είπε ο κ. Γεραπετρίτης, για να υπογραμμίσει: «Οι πράξεις αυτές, και είναι πολύ σημαντικό αυτό, ήρθαν στη Βουλή μέσα σε δεκαπέντε ημέρες από τότε που εκδόθηκαν, μολονότι το Σύνταγμα προβλέπει έως σαράντα ημέρες. Μέσα από αυτή την πολύ μεγάλη κρίση αναδείχθηκε με μεγάλη έμφαση η αξία της επιστήμης και αυτό που προέκυψε εντέλει είναι ότι η πειθώ της Δημοκρατίας ενισχύεται από την ώσμωση της πολιτικής με την επιστημονική σκέψη».
«Υπήρξε μια εισαγωγή πολύ σκληρών μέτρων που ήταν πάρα πολύ σκληρή. Είχαμε πρωτοφανή περιοριστικά μέτρα, κυρίως λόγω του φόβου για την απώλεια ζωής, που έθεσαν σε περιορισμό τις ατομικές ελευθερίες. Υπάρχει μια ανάστροφη πορεία σε σχέση με αυτό που είχαμε έως σήμερα, δηλαδή ένα μονόδρομο προς την ενδυνάμωση της ατομοκεντρικής θεώρησης των δικαιωμάτων σε ένα δρόμο ο οποίος εν πολλοίς οδηγεί στην κατανόηση των συνταγματικών καθηκόντων, όπως είναι αυτό της κοινωνικής αλληλεγγύης και της κοινωνικής ευθύνης η οποία ανακύπτει μέσα από το Σύνταγμα. Το δίκαιο είναι μια συμβιωτική συνθήκη της κοινότητας που τίθεται για να υπηρετεί τον ίδιο τον άνθρωπο, και την κοινωνία. Έχει καταβληθεί κάθε προσπάθεια, ώστε τα μέτρα που λαμβάνονται να υπηρετούν την αρχή της αναλογικότητας και να μην υπερβαίνουν το αναγκαίο μέτρο» επισήμανε τέλος ο κ. Γεραπετρίτης.
«Η πανδημία έθεσε προβλήματα, όπως η ελευθερία της κίνησης και της μετακίνησης που βρίσκεται στον πυρήνα πολλών θεμελιωδών δικαιωμάτων, όπως η ελευθερία της δημιουργίας, η θρησκευτική ελευθερία η υποχρεωτικότητα των τεστ, δραματικά διλήμματα σε άλλες χώρες για τη σειρά προτεραιότητα στις μονάδες εντατικής θεραπεία», ανέφερε, μεταξύ άλλων, ο Ευάγγελος Βενιζέλος, ο οποίος συντόνισε τη συζήτηση.
«Η πανδημία εγείρει πολλά βιοηθικά και νομικά ζητήματα, όπως εάν ο εμβολιασμός θα είναι υποχρεωτικός. Η ελληνική κυβέρνηση, αλλά και η νομοθεσία, δεν έχει καταστήσει υποχρεωτικό τον εμβολιασμό και από την άλλη πλευρά η μη συμμετοχή στο εμβόλιο θα έχει συνέπειες, όπως η δυνατότητα να ταξιδεύεις. Σε αυτά προστίθενται ζητήματα σχετικά με τα αρχεία με τα προσωπικά δεδομένα, ένα σωρό ζητήματα που βρίσκονται στην καρδιά του κράτους δικαίου», σημείωσε.
«Το κρίσιμο ζήτημα με το εμβόλιο κατά της covid, εάν έχουμε τις ποσότητες, είναι ότι διεξάγεται ένα τεράστιο πείραμα για την συμπεριφορά των κρίσιμων ομάδων. Πως συμπεριφέρονται οι υγειονομικοί. Είναι δυνατόν να είσαι υγειονομικός ή προσωπικό σε κάποιο νοσοκομείο και να αρνείσαι τον εμβολιασμό ενώ οι συνάδελφοί σου τον κάνουν; Οι εκπαιδευτικοί ή αυτοί που ζουν σε οργανωμένη διαβίωση;» διερωτήθηκε ο κ. Βενιζέλος.
Στην συζήτηση τοποθετήθηκαν ο Λίνος - Αλέξανδρος Σισιλιάνος, πρώην πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, καθηγητής Νομικής Σχολής ΕΚΠΑ η Λίλιαν Μήτρου, καθηγήτρια Πανεπιστημίου Αιγαίου, μέλος του Εθνικού Συμβουλίου Ραδιοτηλεόρασης ο Μιχάλης Πικραμένος, αντιπρόεδρος του Συμβουλίου της Επικρατείας, αν. καθηγητής Νομικής Σχολής ΑΠΘ και η Χριστίνα Ακριβοπούλου, διδάκτωρ του Συνταγματικού Δικαίου.
