Άδωνις Γεωργιάδης στα Παραπολιτικά: Θα είμαστε συνεχώς δίπλα στις επιχειρήσεις
Ο υπουργός Ανάπτυξης και Επενδύσεων, Άδωνις Γεωργιάδης, μιλάει στην εφημερίδα Παραπολιτικά για τα καινούργια δεδομένα στην οικονομία, το εμπόριο και τις επενδύσεις και προβλέπει επιστροφή στην κανονικότητα την Άνοιξη.
Δεν υπάρχουν μαζικά «λουκέτα» στην ελληνική αγορά λόγω της πανδημικής κρίσης. Αντίθετα, όπως αναφέρει ο Άδωνις Γεωργιάδης, μέσα στο 2020 δημιουργήθηκαν 5.000περισσότερες επιχειρήσεις από εκείνες που έκλεισαν. Προς την κατεύθυνση αυτή συνέλαβαν καθοριστικά μέτρα στήριξης της κυβέρνησης.
Σε σχέση με την εμπιστοσύνη από τις αγορές, ο υπουργός σημειώνει ότι ζητήσαμε 3,5 δις ευρώ με επιτόκιο 0,8%.
Πού βρισκόµαστε µε το θέµα της λειτουργίας των επιχειρήσεων; Στην παρούσα συγκυρία οι λοιµωξιολόγοι αποφασίζουν το κλείσιµο ή όχι των επιχειρήσεων;
Είχαµε πει ευθύς εξαρχής ότι το λιανεµπόριο ανοίγει µε κάποιες προϋποθέσεις. Είχαµε τονίσει εξαρχής ότι, σε περίπτωση που υπάρξει αύξηση κρουσµάτων, δεν θα διστάσουµε να κλείσουµε εκ νέου την αγορά. Αυτήν τη στιγµή βλέπουµε µια αύξηση κρουσµάτων η οποία είναι ανησυχητική. Στην Αττική, µάλιστα, υπάρχει αναλογική αύξηση του φορτίου και ακόµα µεγαλύτερη στο κέντρο. Ταυτόχρονα, παρατηρούµε µια µετάλλαξη του κορονοϊού. Είναι µια εικόνα ανησυχητική, αλλά δεν είναι µια εικόνα πανικού. Ως χώρα, µέχρι τώρα έχουµε ακολουθήσει µια πολιτική του «προλαµβάνειν», παρά του «θεραπεύειν». Πάνω σε αυτήν τη βάση κινούνται όλες οι αποφάσεις µας. Το σίγουρο είναι ότι τώρα µπορούµε να φέρνουµε λιγότερο οριζόντια µέτρα και περισσότερο στοχευµένα, ανάλογα µε το επιδηµιολογικό φορτίο που παρατηρείται σε κάθε περιοχή.
Η εφαρµογή που προτάθηκε σχετικά µε τη χρονοµέτρηση της παραµονής του καταναλωτή εκτός οικίας υφίσταται ως σενάριο ή όχι;
Η εφαρµογή αποτέλεσε µια εναλλακτική λύση για όσους κάνουν κατάχρηση του χρόνου παραµονής. Η βασική του αδυναµία είναι ότι απαιτεί τη χρήση κινητού τηλεφώνου µε πρόσβαση στο ∆ιαδίκτυο, κάτι που δεν ισχύει για το 15% των κατόχων κινητών τηλεφώνων. Επίσης, δεν µπορεί να αξιοποιηθεί από όσους χρησιµοποιούν έγχαρτες άδειες µετακίνησης. Αυτοί είναι οι τεχνικοί λόγοι για τους οποίους δεν την εφαρµόσαµε ακόµη. Αν, όµως, απαιτηθεί ως επιπλέον εργαλείο, πέρα από τα υφιστάµενα, εδώ είµαστε ως υπουργείο και είµαστε προετοιµασµένοι.
Πάντως, µέχρι στιγµής στατιστικά στοιχεία της πανδηµίας δεν αποτυπώνουν το άνοιγµα του λιανικού εµπορίου. Ετσι δεν είναι;
Το άνοιγµα είναι σήµερα 10 ηµέρες. Εποµένως, η επίδραση ακόµη είναι χαµηλή. Η εικόνα που έχουµε τις τελευταίες ηµέρες είναι η εικόνα προγενέστερων δραστηριοτήτων, δηλαδή προ του ανοίγµατος της αγοράς. Η επίδραση της αγοράς θα φανεί µετά τις 14 ηµέρες, θεωρητικά µετά την ερχόµενη ∆ευτέρα.
Ποια είναι η επίδραση από το άνοιγµα της αγοράς στην οικονοµία, στις επιχειρήσεις, αλλά και στους καταναλωτές;
Ο στόχος µας να λειτουργήσουν τα καταστήµατα και να διαθέσουν τα προϊόντα που σε άλλη περίπτωση θα έµεναν σε στοκ νοµίζω αποτέλεσε µια πολύ µεγάλη επιτυχία. Οι επιχειρήσεις πέτυχαν ιδιαίτερα αυξηµένους τζίρους. Επίσης, κάτι για το οποίο είµαι πολύ υπερήφανος είναι ότι ο εµπορικός κόσµος συνεργάστηκε πλήρως, τηρώντας µε θρησκευτική ευλάβεια τα µέτρα. Είναι ελάχιστες οι περιπτώσεις παραβάσεων που σηµειώθηκαν -µηδενικές θα έλεγα- και αυτό φαίνεται στα πρόστιµα που επέβαλαν οι υπηρεσίες µας. Επίσης, οι καταναλωτές, στη µεγάλη τους πλειονότητα κινήθηκαν συνετά. Ολοι φορούσαν µάσκα. Οι εικόνες συνωστισµού που σηµειώθηκαν ήταν εντελώς παροδικά φαινόµενα, κυρίως την Παρασκευή το απόγευµα και το Σάββατο το πρωί, σε πέντε δρόµους σε όλη την Ελλάδα. Η γενική εικόνα, όµως, ήταν πάρα πολύ καλή.
Ο σχεδιασµός σας ποιος είναι; Πότε περιµένετε να επανέλθει η αγορά σε φυσιολογικά επίπεδα;
O αρχικός σχεδιασµός από το περασµένο καλοκαίρι ήταν τέλος Μαρτίου - αρχές Απριλίου η πανδηµία να αρχίσει να υποχωρεί. Τότε, µάλιστα, δεν είχαµε το εµβόλιο, το οποίο σήµερα έχουµε και αυτό πρέπει να προστεθεί. Με τα παραπάνω πρέπει να είμαστε σίγουροι ότι η λειτουργία της αγοράς θα αποκατασταθεί πλήρως μέχρι τον Μάιο. Αυτό, βεβαίως, με τα σημερινά δεδομένα και αν δεν θα αλλάξει κάτι δραστικά. Ομως, για να μην παρεξηγούμε, μάσκες, αποστάσεις και προφυλάξεις θα υπάρχουν για μεγαλύτερο διάστημα. Σύμφωνα με τον ΠΟΥ, θα πρέπει να παίρνουμε προφυλάξεις τουλάχιστον για έναν χρόνο ακόμα.
Πιστεύετε στη θεωρία του «συμπιεσμένου ελατηρίου» για την ελληνική οικονομία; Οτι θα ανακάμψει πολύ γρήγορα, όπως εκτιμούν αρκετοί διεθνείς οίκοι;
Η εικόνα της αγοράς για το διάστημα που την ανοίξαμε και το ξέσπασμα που παρατηρήσαμε προοιωνίζονται αυτό το σενάριο. Και δεν αναφέρομαι τόσο στις ψυχολογικές, κοινωνικές κ.λπ. αντιδράσεις των καταναλωτών, αλλά κυρίως στις οικονομικές. Μένοντας στο σπίτι ξοδέψαμε λιγότερα χρήματα. Δεν κάναμε ταξίδια, δεν κάναμε αγορές κ.ο.κ., κάτι που φαίνεται και στις καταθέσεις των τραπεζών, που αυξήθηκαν σημαντικά. Οταν, με το καλό, θα έχουμε την ευχέρεια να βγούμε, να δουλέψουμε, να ταξιδέψουμε, εμείς αλλά και οι πολίτες άλλων χωρών, είναι βέβαιο ότι θα θελήσουμε να αναπληρώσουμε τον χαμένο χρόνο.
Πρόσφατα δημοσιεύματα έκαναν λόγο για μαζικά λουκέτα σε μεγάλους δρόμους της Αθήνας και σε άλλες περιοχές της χώρας. Πώς έχει η κατάσταση;
Καλά είναι τα δημοσιεύματα, αλλά υπάρχουν ηλεκτρονικές καταγραφές που δεν τα επιβεβαιώνουν. Τα Επιμελητήρια και το Γενικό Εμπορικό Μητρώο (ΓΕΜΗ) δείχνουν ότι το 2020 δημιουργήθηκαν περισσότερες επιχειρήσεις απ’ όσες έκλεισαν. Το ισοζύγιο είναι πλεονασματικό κατά 5.000 επιχειρήσεις. Μπορεί, όμως, να ισχυριστεί κάποιος ότι δεν το έχουμε ακόμη το μαζικό κλείσιμο των επιχειρήσεων, επειδή υπάρχουν τα μέτρα στήριξής τους, και ότι, μόλις αυτά υποχωρήσουν, τότε θα συμβεί. Ωστόσο, το τι θα γίνει όταν η οικονομία ανοίξει ξανά και οι επιχειρηματίες έλθουν αντιμέτωποι με τα συσσωρευμένα χρέη της πανδημίας είναι κάτι που θα το εξετάσουμε τότε. Και είναι μια άλλη συζήτηση για το πώς το κράτος μπορεί να βοηθήσει τις επιχειρήσεις ώστε να μην κλείσουν. Τότε όμως. Οχι σήμερα. Προς το παρόν, κρατάμε καλά. Αυτό δείχνει και η δυνατότητα να βγαίνουμε στις αγορές να ζητάμε 3,5 δισ. ευρώ και να συγκεντρώνονται 32 δισ. ευρώ, και μάλιστα με επιτόκιο 0,8%. Οι αγορές εμπιστεύονται πλήρως την ελληνική οικονομία και το σενάριο της γρήγορης ανάκαμψης δεν είναι κάτι που διακινεί η κυβέρνηση, αλλά είναι κάτι που οι αγορές το «πληρώνουν με τα λεφτά τους».
Επομένως, η κυβέρνηση έχει τα μέσα και τα εργαλεία εκείνα ώστε να σταματήσει το λεγόμενο «cliff effect» (κατάρρευση) επιχειρήσεων;
Υπάρχουν τα εργαλεία αλλά και η πολιτική βούληση η οικονομία και οι επιχειρήσεις να επανεκκινήσουν με ασφάλεια. Θα είμαστε δίπλα στους επιχειρηματίες, όπως σταθήκαμε την περίοδο της πανδημίας. Να ξέρετε ότι τα μέτρα που λάβαμε μέσα στην κρίση έχουν βοηθήσει τις επιχειρήσεις να είναι εδώ. Γιατί, αν πριν από την πανδημία ισχυριζόμασταν ότι η αγορά θα παραμείνει κλειστή επί μήνες και ότι οι επιχειρήσεις δεν θα χρεοκοπήσουν, αυτό θα ήταν κάτι παράλογο. Το γεγονός, όμως, ότι είναι εδώ και δεν έχουν χρεοκοπήσει σημαίνει ότι τα μέτρα που λάβαμε ήταν αποτελεσματικά. Τώρα, το επόμενο «στοίχημα» θα είναι να παραμείνουν βιώσιμες οι επιχειρήσεις μετά το πέρας της πανδημίας. Και θεωρώ ότι η κυβέρνηση, όπως τα κατάφερε στη διάρκεια της πανδημίας, θα τα καταφέρει και στο πέρας αυτής.
Χρονικά πότε τοποθετείτε το «στοίχημα» αυτό;
Νομίζω μέσα στο έτος. Ολα θα εξαρτηθούν από την πορεία των εμβολιασμών. Αν εμβολιαστούν οι ηλικίας 60 και άνω, που είναι οι πιο ευπαθείς ομάδες, τότε θα αποφορτιστεί το σύστημα Υγείας και οι αποφάσεις θα γίνουν πιο εύκολες.
Η επιδείνωση των μακροοικονομικών μεγεθών, χρέος, έλλειμμα κ.λπ., σας φοβίζει; Υπενθυμίζω το 2010 μπήκαμε σε μνημόνια με χρέος 120% του ΑΕΠ…
Δεν με φοβίζει καθόλου. Το 2021 είναι εντελώς διαφορετικό από το 2010. Σε σχέση με ό,τι ξέραμε για το 2010 ισχύει το αντίστροφο για το 2021. Τότε η αύξηση των ελλειμμάτων και του χρέους οδηγούσαν σε αύξηση του κόστους δανεισμού, ενώ τώρα συμβαίνει το αντίστροφο. Οι αγορές επικροτούν αυτούς που «ξοδεύουν» και τιμωρούν αυτούς που «δεν ξοδεύουν». Αυτό συμβαίνει επειδή σήμερα το ζητούμενο είναι η οικονομία να μείνει ανοικτή και λειτουργική. Και για να μείνει έτσι η αγορά, πρέπει να ξοδέψεις. Πρόκειται για μια «ανάποδη» οικονομική εποχή. Επομένως, δεν με φοβίζει η αύξηση του χρέους. Οσο είμαστε συνεπείς σε αυτό που κάνουμε -και ό,τι κάνει η κυβέρνηση είναι νοικοκυρεμένο, σοβαρό και φυσικά δεν ενέχει υπερβολές- δεν πρέπει να ανησυχεί κανείς.
Η ανάκαμψη χρειάζεται εμβληματικές επενδύσεις. Πού βρίσκεται αυτήν τη στιγμή το Ελληνικό, η πιο σημαντική από τις εμβληματικές επενδύσεις;
Τώρα υποβάλλεται στο Ελεγκτικό Συνέδριο το αποτέλεσμα του διαγωνισμού για την παραχώρηση της άδειας καζίνο στο Ελληνικό και παράλληλα το υπουργείο Οικονομικών προχωρά για να φέρει στη Βουλή, ώστε να κυρωθεί με νόμο, τη διανομή γης. Αμέσως μετά θα ακολουθήσει η ανταλλαγή μετοχών με το ΤΑΙΠΕΔ. Στόχος είναι στις επόμενες εβδομάδες να ξεκινήσουν σε κανονική βάση τα έργα ανάπτυξης του ακινήτου, ενώ ήδη έχουν ολοκληρωθεί οι πρόδρομες εργασίες. Πρόσφατα έγινα κοινωνός των σχεδίων που έχει ο ανάδοχος του έργου και θα έλεγα ότι, μόλις αυτά γίνουν ευρέως γνωστά, θα υπάρξει εθνικός ενθουσιασμός. Το Ελληνικό θα μετασχηματιστεί στο ωραιότερο σημείο του πλανήτη.
Αρα οι επενδυτές Lamda, MGE κ.λπ. παραμένουν «ζεστοί», παρά την πανδημική κρίση;
Είναι όντως ζεστοί. Η Lamda υπήρξε πραγματικά τυχερή, υλοποιώντας την αύξηση του μετοχικού της κεφαλαίου λίγο πριν από την πανδημική κρίση. Η ελληνική οικονομία μετά την πανδημία θα αναζητήσει «ώριμα» έργα για χρηματοδότηση. Η κεφαλαιακή επάρκεια της Lamda αποτελεί έναν επιπλέον λόγο για να προχωρήσει αποτελεσματικά η συγκεκριμένη επένδυση. Αλλά και τη Mohegan, για την οποία αρχικά υπήρξαν διάφορες πληροφορίες περί οικονομικών προβλημάτων, φαίνεται ότι η πανδημία τη βοήθησε. Τα καζίνο στις ΗΠΑ, μετά το πρώτο lockdown δούλεψαν τόσο καλά, που φαίνεται ότι πέτυχαν έσοδαρεκόρ. Η ανάκαμψη ήταν ταχύτατη και το ίδιο θεωρούμε ότι θα συμβεί και στην Ελλάδα.
Η επένδυση της Microsoft προχωρά;
Νομίζω προχωρά πολύ γρήγορα. Ηδη αποκτήθηκαν τρία διαφορετικά ακίνητα έκτασης 30 στρεμμάτων το καθένα. Οι αγορές έγιναν από ιδιώτες ιδιοκτήτες. Δυστυχώς, δεν μπορώ να αναφέρω περισσότερα, καθώς η πρωτοβουλία των ανακοινώσεων ανήκει στην εταιρεία.
Η κυβέρνηση εν γένει αντιμετώπισε θετικά τόσο την πανδημική όσο και άλλες κρίσεις, όπως το Μεταναστευτικό και τον κίνδυνο εξ ανατολών. Φοβάστε μήπως κερδίσετε έναν πόλεμο και χάσετε τις εκλογές;
Οι εκλογές θα γίνουν τον Ιούλιο του 2023. Τότε λήγει η συνταγματική θητεία της κυβέρνησης.
Δεν φοβάστε ένα πολιτικό αδιέξοδο μέσω της απλής αναλογικής;
Αυτό θα το αποφασίσει ο ελληνικός λαός όταν έρθει η ώρα εκείνη. Εχω μεγάλη εμπιστοσύνη σε αυτόν. Αδυνατώ, όμως, να κατανοήσω από πού προκύπτει η παραφιλολογία περί εκλογικής αναμέτρησης τη φετινή χρονιά. Η Ελλάδα χρειάζεται αξιοπιστία. Χρειάζεται οι ξένοι να μας βλέπουν ως μια σοβαρή χώρα. Ενα από τα κέρδη που είχαμε το τελευταίο διάστημα είναι ότι η διαχείριση από τον πρωθυπουργό τόσο της πανδημίας όσο και της οικονομίας αύξησε ιδιαίτερα την αξιοπιστία της χώρας στο εξωτερικό. Η Ελλάδα ξαφνικά σταμάτησε να είναι μια διεφθαρμένη και αναξιόπιστη χώρα, αλλά μια χώρα πλήρως λειτουργική και αποτελεσματική. Ενα από τα σημεία που κρίνουν την αξιοπιστία της είναι η θεσμική σοβαρότητα. Οσοι συζητούν για εκλογές πριν από τη συνταγματική τους ημερομηνία δεν είναι σοβαροί. Και αυτό γιατί οι ξένοι επενδυτές πάντοτε θέλουν να ξέρουν ποιους και τι, έχουν μπροστά τους.
Σε σχέση με την εμπιστοσύνη από τις αγορές, ο υπουργός σημειώνει ότι ζητήσαμε 3,5 δις ευρώ με επιτόκιο 0,8%.
Πού βρισκόµαστε µε το θέµα της λειτουργίας των επιχειρήσεων; Στην παρούσα συγκυρία οι λοιµωξιολόγοι αποφασίζουν το κλείσιµο ή όχι των επιχειρήσεων;
Είχαµε πει ευθύς εξαρχής ότι το λιανεµπόριο ανοίγει µε κάποιες προϋποθέσεις. Είχαµε τονίσει εξαρχής ότι, σε περίπτωση που υπάρξει αύξηση κρουσµάτων, δεν θα διστάσουµε να κλείσουµε εκ νέου την αγορά. Αυτήν τη στιγµή βλέπουµε µια αύξηση κρουσµάτων η οποία είναι ανησυχητική. Στην Αττική, µάλιστα, υπάρχει αναλογική αύξηση του φορτίου και ακόµα µεγαλύτερη στο κέντρο. Ταυτόχρονα, παρατηρούµε µια µετάλλαξη του κορονοϊού. Είναι µια εικόνα ανησυχητική, αλλά δεν είναι µια εικόνα πανικού. Ως χώρα, µέχρι τώρα έχουµε ακολουθήσει µια πολιτική του «προλαµβάνειν», παρά του «θεραπεύειν». Πάνω σε αυτήν τη βάση κινούνται όλες οι αποφάσεις µας. Το σίγουρο είναι ότι τώρα µπορούµε να φέρνουµε λιγότερο οριζόντια µέτρα και περισσότερο στοχευµένα, ανάλογα µε το επιδηµιολογικό φορτίο που παρατηρείται σε κάθε περιοχή.
Η εφαρµογή που προτάθηκε σχετικά µε τη χρονοµέτρηση της παραµονής του καταναλωτή εκτός οικίας υφίσταται ως σενάριο ή όχι;
Η εφαρµογή αποτέλεσε µια εναλλακτική λύση για όσους κάνουν κατάχρηση του χρόνου παραµονής. Η βασική του αδυναµία είναι ότι απαιτεί τη χρήση κινητού τηλεφώνου µε πρόσβαση στο ∆ιαδίκτυο, κάτι που δεν ισχύει για το 15% των κατόχων κινητών τηλεφώνων. Επίσης, δεν µπορεί να αξιοποιηθεί από όσους χρησιµοποιούν έγχαρτες άδειες µετακίνησης. Αυτοί είναι οι τεχνικοί λόγοι για τους οποίους δεν την εφαρµόσαµε ακόµη. Αν, όµως, απαιτηθεί ως επιπλέον εργαλείο, πέρα από τα υφιστάµενα, εδώ είµαστε ως υπουργείο και είµαστε προετοιµασµένοι.
Πάντως, µέχρι στιγµής στατιστικά στοιχεία της πανδηµίας δεν αποτυπώνουν το άνοιγµα του λιανικού εµπορίου. Ετσι δεν είναι;
Το άνοιγµα είναι σήµερα 10 ηµέρες. Εποµένως, η επίδραση ακόµη είναι χαµηλή. Η εικόνα που έχουµε τις τελευταίες ηµέρες είναι η εικόνα προγενέστερων δραστηριοτήτων, δηλαδή προ του ανοίγµατος της αγοράς. Η επίδραση της αγοράς θα φανεί µετά τις 14 ηµέρες, θεωρητικά µετά την ερχόµενη ∆ευτέρα.
Ποια είναι η επίδραση από το άνοιγµα της αγοράς στην οικονοµία, στις επιχειρήσεις, αλλά και στους καταναλωτές;
Ο στόχος µας να λειτουργήσουν τα καταστήµατα και να διαθέσουν τα προϊόντα που σε άλλη περίπτωση θα έµεναν σε στοκ νοµίζω αποτέλεσε µια πολύ µεγάλη επιτυχία. Οι επιχειρήσεις πέτυχαν ιδιαίτερα αυξηµένους τζίρους. Επίσης, κάτι για το οποίο είµαι πολύ υπερήφανος είναι ότι ο εµπορικός κόσµος συνεργάστηκε πλήρως, τηρώντας µε θρησκευτική ευλάβεια τα µέτρα. Είναι ελάχιστες οι περιπτώσεις παραβάσεων που σηµειώθηκαν -µηδενικές θα έλεγα- και αυτό φαίνεται στα πρόστιµα που επέβαλαν οι υπηρεσίες µας. Επίσης, οι καταναλωτές, στη µεγάλη τους πλειονότητα κινήθηκαν συνετά. Ολοι φορούσαν µάσκα. Οι εικόνες συνωστισµού που σηµειώθηκαν ήταν εντελώς παροδικά φαινόµενα, κυρίως την Παρασκευή το απόγευµα και το Σάββατο το πρωί, σε πέντε δρόµους σε όλη την Ελλάδα. Η γενική εικόνα, όµως, ήταν πάρα πολύ καλή.
Ο σχεδιασµός σας ποιος είναι; Πότε περιµένετε να επανέλθει η αγορά σε φυσιολογικά επίπεδα;
O αρχικός σχεδιασµός από το περασµένο καλοκαίρι ήταν τέλος Μαρτίου - αρχές Απριλίου η πανδηµία να αρχίσει να υποχωρεί. Τότε, µάλιστα, δεν είχαµε το εµβόλιο, το οποίο σήµερα έχουµε και αυτό πρέπει να προστεθεί. Με τα παραπάνω πρέπει να είμαστε σίγουροι ότι η λειτουργία της αγοράς θα αποκατασταθεί πλήρως μέχρι τον Μάιο. Αυτό, βεβαίως, με τα σημερινά δεδομένα και αν δεν θα αλλάξει κάτι δραστικά. Ομως, για να μην παρεξηγούμε, μάσκες, αποστάσεις και προφυλάξεις θα υπάρχουν για μεγαλύτερο διάστημα. Σύμφωνα με τον ΠΟΥ, θα πρέπει να παίρνουμε προφυλάξεις τουλάχιστον για έναν χρόνο ακόμα.
Πιστεύετε στη θεωρία του «συμπιεσμένου ελατηρίου» για την ελληνική οικονομία; Οτι θα ανακάμψει πολύ γρήγορα, όπως εκτιμούν αρκετοί διεθνείς οίκοι;
Η εικόνα της αγοράς για το διάστημα που την ανοίξαμε και το ξέσπασμα που παρατηρήσαμε προοιωνίζονται αυτό το σενάριο. Και δεν αναφέρομαι τόσο στις ψυχολογικές, κοινωνικές κ.λπ. αντιδράσεις των καταναλωτών, αλλά κυρίως στις οικονομικές. Μένοντας στο σπίτι ξοδέψαμε λιγότερα χρήματα. Δεν κάναμε ταξίδια, δεν κάναμε αγορές κ.ο.κ., κάτι που φαίνεται και στις καταθέσεις των τραπεζών, που αυξήθηκαν σημαντικά. Οταν, με το καλό, θα έχουμε την ευχέρεια να βγούμε, να δουλέψουμε, να ταξιδέψουμε, εμείς αλλά και οι πολίτες άλλων χωρών, είναι βέβαιο ότι θα θελήσουμε να αναπληρώσουμε τον χαμένο χρόνο.
Πρόσφατα δημοσιεύματα έκαναν λόγο για μαζικά λουκέτα σε μεγάλους δρόμους της Αθήνας και σε άλλες περιοχές της χώρας. Πώς έχει η κατάσταση;
Καλά είναι τα δημοσιεύματα, αλλά υπάρχουν ηλεκτρονικές καταγραφές που δεν τα επιβεβαιώνουν. Τα Επιμελητήρια και το Γενικό Εμπορικό Μητρώο (ΓΕΜΗ) δείχνουν ότι το 2020 δημιουργήθηκαν περισσότερες επιχειρήσεις απ’ όσες έκλεισαν. Το ισοζύγιο είναι πλεονασματικό κατά 5.000 επιχειρήσεις. Μπορεί, όμως, να ισχυριστεί κάποιος ότι δεν το έχουμε ακόμη το μαζικό κλείσιμο των επιχειρήσεων, επειδή υπάρχουν τα μέτρα στήριξής τους, και ότι, μόλις αυτά υποχωρήσουν, τότε θα συμβεί. Ωστόσο, το τι θα γίνει όταν η οικονομία ανοίξει ξανά και οι επιχειρηματίες έλθουν αντιμέτωποι με τα συσσωρευμένα χρέη της πανδημίας είναι κάτι που θα το εξετάσουμε τότε. Και είναι μια άλλη συζήτηση για το πώς το κράτος μπορεί να βοηθήσει τις επιχειρήσεις ώστε να μην κλείσουν. Τότε όμως. Οχι σήμερα. Προς το παρόν, κρατάμε καλά. Αυτό δείχνει και η δυνατότητα να βγαίνουμε στις αγορές να ζητάμε 3,5 δισ. ευρώ και να συγκεντρώνονται 32 δισ. ευρώ, και μάλιστα με επιτόκιο 0,8%. Οι αγορές εμπιστεύονται πλήρως την ελληνική οικονομία και το σενάριο της γρήγορης ανάκαμψης δεν είναι κάτι που διακινεί η κυβέρνηση, αλλά είναι κάτι που οι αγορές το «πληρώνουν με τα λεφτά τους».
Επομένως, η κυβέρνηση έχει τα μέσα και τα εργαλεία εκείνα ώστε να σταματήσει το λεγόμενο «cliff effect» (κατάρρευση) επιχειρήσεων;
Υπάρχουν τα εργαλεία αλλά και η πολιτική βούληση η οικονομία και οι επιχειρήσεις να επανεκκινήσουν με ασφάλεια. Θα είμαστε δίπλα στους επιχειρηματίες, όπως σταθήκαμε την περίοδο της πανδημίας. Να ξέρετε ότι τα μέτρα που λάβαμε μέσα στην κρίση έχουν βοηθήσει τις επιχειρήσεις να είναι εδώ. Γιατί, αν πριν από την πανδημία ισχυριζόμασταν ότι η αγορά θα παραμείνει κλειστή επί μήνες και ότι οι επιχειρήσεις δεν θα χρεοκοπήσουν, αυτό θα ήταν κάτι παράλογο. Το γεγονός, όμως, ότι είναι εδώ και δεν έχουν χρεοκοπήσει σημαίνει ότι τα μέτρα που λάβαμε ήταν αποτελεσματικά. Τώρα, το επόμενο «στοίχημα» θα είναι να παραμείνουν βιώσιμες οι επιχειρήσεις μετά το πέρας της πανδημίας. Και θεωρώ ότι η κυβέρνηση, όπως τα κατάφερε στη διάρκεια της πανδημίας, θα τα καταφέρει και στο πέρας αυτής.
Χρονικά πότε τοποθετείτε το «στοίχημα» αυτό;
Νομίζω μέσα στο έτος. Ολα θα εξαρτηθούν από την πορεία των εμβολιασμών. Αν εμβολιαστούν οι ηλικίας 60 και άνω, που είναι οι πιο ευπαθείς ομάδες, τότε θα αποφορτιστεί το σύστημα Υγείας και οι αποφάσεις θα γίνουν πιο εύκολες.
Η επιδείνωση των μακροοικονομικών μεγεθών, χρέος, έλλειμμα κ.λπ., σας φοβίζει; Υπενθυμίζω το 2010 μπήκαμε σε μνημόνια με χρέος 120% του ΑΕΠ…
Δεν με φοβίζει καθόλου. Το 2021 είναι εντελώς διαφορετικό από το 2010. Σε σχέση με ό,τι ξέραμε για το 2010 ισχύει το αντίστροφο για το 2021. Τότε η αύξηση των ελλειμμάτων και του χρέους οδηγούσαν σε αύξηση του κόστους δανεισμού, ενώ τώρα συμβαίνει το αντίστροφο. Οι αγορές επικροτούν αυτούς που «ξοδεύουν» και τιμωρούν αυτούς που «δεν ξοδεύουν». Αυτό συμβαίνει επειδή σήμερα το ζητούμενο είναι η οικονομία να μείνει ανοικτή και λειτουργική. Και για να μείνει έτσι η αγορά, πρέπει να ξοδέψεις. Πρόκειται για μια «ανάποδη» οικονομική εποχή. Επομένως, δεν με φοβίζει η αύξηση του χρέους. Οσο είμαστε συνεπείς σε αυτό που κάνουμε -και ό,τι κάνει η κυβέρνηση είναι νοικοκυρεμένο, σοβαρό και φυσικά δεν ενέχει υπερβολές- δεν πρέπει να ανησυχεί κανείς.
Η ανάκαμψη χρειάζεται εμβληματικές επενδύσεις. Πού βρίσκεται αυτήν τη στιγμή το Ελληνικό, η πιο σημαντική από τις εμβληματικές επενδύσεις;
Τώρα υποβάλλεται στο Ελεγκτικό Συνέδριο το αποτέλεσμα του διαγωνισμού για την παραχώρηση της άδειας καζίνο στο Ελληνικό και παράλληλα το υπουργείο Οικονομικών προχωρά για να φέρει στη Βουλή, ώστε να κυρωθεί με νόμο, τη διανομή γης. Αμέσως μετά θα ακολουθήσει η ανταλλαγή μετοχών με το ΤΑΙΠΕΔ. Στόχος είναι στις επόμενες εβδομάδες να ξεκινήσουν σε κανονική βάση τα έργα ανάπτυξης του ακινήτου, ενώ ήδη έχουν ολοκληρωθεί οι πρόδρομες εργασίες. Πρόσφατα έγινα κοινωνός των σχεδίων που έχει ο ανάδοχος του έργου και θα έλεγα ότι, μόλις αυτά γίνουν ευρέως γνωστά, θα υπάρξει εθνικός ενθουσιασμός. Το Ελληνικό θα μετασχηματιστεί στο ωραιότερο σημείο του πλανήτη.
Αρα οι επενδυτές Lamda, MGE κ.λπ. παραμένουν «ζεστοί», παρά την πανδημική κρίση;
Είναι όντως ζεστοί. Η Lamda υπήρξε πραγματικά τυχερή, υλοποιώντας την αύξηση του μετοχικού της κεφαλαίου λίγο πριν από την πανδημική κρίση. Η ελληνική οικονομία μετά την πανδημία θα αναζητήσει «ώριμα» έργα για χρηματοδότηση. Η κεφαλαιακή επάρκεια της Lamda αποτελεί έναν επιπλέον λόγο για να προχωρήσει αποτελεσματικά η συγκεκριμένη επένδυση. Αλλά και τη Mohegan, για την οποία αρχικά υπήρξαν διάφορες πληροφορίες περί οικονομικών προβλημάτων, φαίνεται ότι η πανδημία τη βοήθησε. Τα καζίνο στις ΗΠΑ, μετά το πρώτο lockdown δούλεψαν τόσο καλά, που φαίνεται ότι πέτυχαν έσοδαρεκόρ. Η ανάκαμψη ήταν ταχύτατη και το ίδιο θεωρούμε ότι θα συμβεί και στην Ελλάδα.
Η επένδυση της Microsoft προχωρά;
Νομίζω προχωρά πολύ γρήγορα. Ηδη αποκτήθηκαν τρία διαφορετικά ακίνητα έκτασης 30 στρεμμάτων το καθένα. Οι αγορές έγιναν από ιδιώτες ιδιοκτήτες. Δυστυχώς, δεν μπορώ να αναφέρω περισσότερα, καθώς η πρωτοβουλία των ανακοινώσεων ανήκει στην εταιρεία.
Η κυβέρνηση εν γένει αντιμετώπισε θετικά τόσο την πανδημική όσο και άλλες κρίσεις, όπως το Μεταναστευτικό και τον κίνδυνο εξ ανατολών. Φοβάστε μήπως κερδίσετε έναν πόλεμο και χάσετε τις εκλογές;
Οι εκλογές θα γίνουν τον Ιούλιο του 2023. Τότε λήγει η συνταγματική θητεία της κυβέρνησης.
Δεν φοβάστε ένα πολιτικό αδιέξοδο μέσω της απλής αναλογικής;
Αυτό θα το αποφασίσει ο ελληνικός λαός όταν έρθει η ώρα εκείνη. Εχω μεγάλη εμπιστοσύνη σε αυτόν. Αδυνατώ, όμως, να κατανοήσω από πού προκύπτει η παραφιλολογία περί εκλογικής αναμέτρησης τη φετινή χρονιά. Η Ελλάδα χρειάζεται αξιοπιστία. Χρειάζεται οι ξένοι να μας βλέπουν ως μια σοβαρή χώρα. Ενα από τα κέρδη που είχαμε το τελευταίο διάστημα είναι ότι η διαχείριση από τον πρωθυπουργό τόσο της πανδημίας όσο και της οικονομίας αύξησε ιδιαίτερα την αξιοπιστία της χώρας στο εξωτερικό. Η Ελλάδα ξαφνικά σταμάτησε να είναι μια διεφθαρμένη και αναξιόπιστη χώρα, αλλά μια χώρα πλήρως λειτουργική και αποτελεσματική. Ενα από τα σημεία που κρίνουν την αξιοπιστία της είναι η θεσμική σοβαρότητα. Οσοι συζητούν για εκλογές πριν από τη συνταγματική τους ημερομηνία δεν είναι σοβαροί. Και αυτό γιατί οι ξένοι επενδυτές πάντοτε θέλουν να ξέρουν ποιους και τι, έχουν μπροστά τους.