Ανησυχία και προβληματισμό προκάλεσε η πρόσφατη δημοσίευση χαρτών από το υπουργείο Ενέργειας και Ορυκτού Πλούτου της Αιγύπτου, στους οποίους το ένα εκ των τριών ενεργειακών θαλασσοτεμαχίων (W18) εμφανιζόταν να μη λαμβάνει υπόψη ελληνικές ευαισθησίες αναφορικά με την οριοθέτηση θαλάσσιων ζωνών και ουσιαστικά ευθυγραμμιζόταν, ως και «διευκόλυνε», τη γνωστή επιχειρηματολογία της Αγκυρας.

Κάτι που είχε επισημανθεί τις τελευταίες ημέρες με μπαράζ δηλώσεων που «επαινούσαν» την Αίγυπτο (για σοβαρότητα και σεβασμό) από τους υπουργούς Τσαβούσογλου και Ακάρ, καθώς και από τον προεδρικό μεγαλοσύμβουλο του Ερντογάν, Ιμπραΐμ Καλίν, στην εφημερίδα «Σαμπάχ».

Η συγκεκριμένη κίνηση του Καΐρου -όπως ήταν εύλογο- προκάλεσε «σκιές» στην (επί του παρόντος εποικοδομητική, αλλά και ειδικά τα τελευταία 4-5 χρόνια) συνεργασία της Αθήνας με το Κάιρο στα θαλάσσια ζητήματα της Ανατολικής Μεσογείου, σε μια, δηλαδή, στρατηγικής σπουδαιότητας περιοχή, όπου η τουρκική παραβατικότητα έχει «χτυπήσει κόκκινο». Η σημαντική, ψύχραιμη, ως και χαμηλών τόνων αντίδραση της Αθήνας με τη μετάβαση του ΥΠ.ΕΞ., Νίκου Δένδια, στην αιγυπτιακή πρωτεύουσα (συνοδευόμενου από ειδικούς νομικούς του υπουργείου Εξωτερικών στα θέματα του Δικαίου της Θάλασσας, αλλά και εκπροσώπους της υδρογραφικής υπηρεσίας του Πολεμικού μας Ναυτικού), επανέφερε τα πράγματα σε μια ομαλοποίηση της κατάστασης, με την αναπροσαρμογή και τον επαναπροσδιορισμό των συντεταγμένων του «επίμαχου» θαλάσσιου οικοπέδου από το αρμόδιο υπουργείο της Αιγύπτου στη θέση που πλέον έχει, ανατολικά του 28ου γεωγραφικού μεσημβρινού. Από τον νέο χάρτη των Αιγυπτίων έχει εξαιρεθεί η προβληματική περιοχή επαφής του 28ου μεσημβρινού, η οποία ξεκινούσε δίπλα στις συντεταγμένες οι οποίες ορίζουν την ΑΟΖ που η Αθήνα και το Κάιρο είχαν συνομολογήσει επίσημα τον Αύγουστο του 2020 (μερική οριοθέτηση).

ΤΕΣΣΕΡΑ ΖΗΤΗΜΑΤΑ

Ορισμένα επιμέρους ζητήματα, όμως, θα πρέπει να εξεταστούν σε βάθος, γιατί στο ομιχλώδες και ιδιαίτερα ασταθές σκηνικό της Ανατολικής Μεσογείου τα γεωπολιτικά και ενεργειακά θέματα είναι πάρα πολύ ρευστά, όπως έχει δείξει ξεκάθαρα το περιβόητο τουρκολιβυκό μνημόνιο του Νοεμβρίου του 2019, που ανακάτεψε αρκετά τις επιμέρους καταστάσεις.

Πρώτον: Δεν έχουμε πλήρη εικόνα για το ποιος ή ποιοι ήσαν οι συγκεκριμένοι εμπνευστές της αρχικής οριοθέτησης του επίμαχου θαλασσοτεμαχίου και των αρχικών συντεταγμένων, που προκάλεσαν εύλογη ανησυχία και υπολογίσιμο προβληματισμό. Ηταν κάποιοι «απρόσεκτοι» περί τα γεωγραφικο-υδρογραφικά ή κάποιοι που ενήργησαν για λογαριασμό της γνωστής τουρκοκεντρικής καθοδήγησης; Γιατί, αν είναι οι δεύτεροι, προφανώς και άλλες «εκπλήξεις» μάς περιμένουν σε διάφορα άλλα ζητήματα... της ευρύτερης γεωγραφικής ζώνης... από τις ισχυρές τουρκόφιλες τάσεις.

Δεύτερον: Η Αίγυπτος είναι μια ασταθής χώρα, που κυβερνάται από στρατιωτικό, αντιδημοκρατικό και δικτατορικό καθεστώς. Η αντιπολιτευόμενη Μουσουλμανική Αδελφότητα, που διατηρεί στενές σχέσεις με την Αγκυρα (42 κορυφαία στελέχη της μετά την πτώση του Μοχάμεντ Μόρσι βρίσκονται στην Τουρκία), έχει ισχυρούς θύλακες μέσα στον κρατικό-γραφειοκρατικό μηχανισμό, οπότε μπορεί να προκαλεί προβλήματα και να προβάλλει «εμπόδια». Προφανώς, μια ενδεχόμενη πτώση του καθεστώτος Σίσι θα προκαλέσει σοβαρές «αναταραχές»... Η ψύχραιμη αντίδραση του ελληνικού ΥΠ.ΕΞ. απέτρεψε τα χειρότερα, αλλά καλό θα ήταν να παρακολουθούμε τους Αιγυπτίους, γιατί σε διαχρονικά μεσανατολικά θέματα (κυρίως) δεν φημίζονται για τη σταθερότητα των θέσεών τους (και διαθέτω πληθώρα περιπτώσεων).

Τρίτον: Η συγκεκριμένη περίπτωση των τελευταίων ημερών, με τους ενεργειακούς σχεδιασμούς του Καΐρου, απέδειξε ότι η Αίγυπτος δεν συζητά με την Τουρκία οριοθέτηση ΑΟΖ (επί του παρόντος), αλλά έχει σε εξέλιξη το δικό της εθνικό ερευνητικό πρόγραμμα για υδρογονάνθρακες, που υλοποιεί βάσει των συμφερόντων της (και μόνο) και δεν μπορούν να αποκλειστούν νέες αιφνιδιαστικές «επιλογές»...

Η επίσκεψη Δένδια έφερε αποτελέσματα, αλλά σε μεγαλύτερη προβολή και σε βάθος έδειξε ότι «όλα δεν μπορούν να κινούνται σε ήσυχα νερά...». Τέταρτον: Σε μια διευρυμένη θεώρηση, αν αξιολογήσουμε την κατάσταση επί του παρόντος, παραμένει η επήρεια του συμπλέγματος Καστελλόριζου / Μεγίστης (βάσει των θέσεών μας) αναφορικά με τις θαλάσσιες ζώνες, αλλά, όπως κινούνται τα πράγματα και οι προκλήσεις της Αγκυρας στην περιοχή, μέχρι το 2023 βαίνουμε προς την «κρίση του Καστελλόριζου», όπου θα καταστεί ακόμα πιο προκλητική και ενεργός η συμπεριφορά της Αγκυρας... με ό,τι αυτό συνεπάγεται... Και ασφαλώς δεν ήταν τυχαία ειδικά τα φετινά αεροναυτικά και ειδικών δυνάμεων σενάρια, που περιελάμβανε η πρόσφατη μεγάλη άσκηση «Γαλάζια πατρίδα»...