Με «έξυπνη» ατζέντα ο Δένδιας στη συνάντηση με Τσαβούσογλου
Η επίσκεψη Δένδια, ο άκαμπτος Ερντογάν, η «ψυχρή» συνάντηση Μισέλ και Φον ντερ Λάιεν στην Τουρκία και η αυξανομένη πιέση που ασκούν στην Άγκυρα οι ΗΠΑ
Κωνσταντινος Αγγελοπουλος
Υπό δυσμενείς... καιρικές συνθήκες, εξελίσσονται αργά οι σχέσεις Ελλάδας - Τουρκίας, καθώς ο νεο-οθωμανός Ερντογάν πεισματικά διατηρεί αμείωτη την επιθετική πολιτική του προς την Αθήνα. Την Τρίτη, στην Αγκυρα, ο Ερντογάν άκουσε τον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Σαρλ Μισέλ, και την πρόεδρο της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, να του θυμίζουν τι ζητά η Ε.Ε. από αυτόν έως τον Ιούνιο και να αναφέρονται στις «αρνητικές εξελίξεις» που συνιστούν για τις σχέσεις Ε.Ε. - Τουρκίας «οι μονομερείς πράξεις εναντίον χωρών - μελών της Ε.Ε., όπως η Ελλάδα και η Κύπρος». Η Αγκυρα δεν απαντά, παραμένει άκαμπτη. Παρ’ όλα αυτά, την ερχόμενη Πέμπτη, ο υπουργός Εξωτερικών, Νίκος Δένδιας, θα βρίσκεται («ομαλώς» εχόντων των πραγμάτων) στην πολιτικά αναστατωμένη Αγκυρα, προσκεκλημένος για διμερείς συνομιλίες με τον Τούρκο ομόλογό του, Μ. Τσαβούσογλου.
Η επίσκεψη έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον, διότι, ενώ θεωρητικά αποτελεί μια «συνέχεια» των όσων καταγράφηκαν στην προηγούμενη Σύνοδο Κορυφής Ε.Ε., η τουρκική πλευρά δεν λαμβάνει υπόψη έως τώρα το πνεύμα του κειμένου των «27» για διάλογο με την Ελλάδα. Αντιθέτως, η Αγκυρα, αφού συνειδητά οδήγησε στο «μηδέν» τις «διερευνητικές» συνομιλίες, κατέβαλε προσπάθειες για να προκαλέσει τον θυμό της Αθήνας και την αναβολή της επίσκεψης Δένδια. Το μόνο που τηρεί έως τώρα ο νευρικός Ερντογάν απ’ όσα του ζήτησε η Ε.Ε. είναι η διακοπή των «παράνομων δραστηριοτήτων γεώτρησης» στην Ανατολική Μεσόγειο. Κατά τα άλλα, η Αγκυρα, με σταθερή την απέχθειά της προς οτιδήποτε ορίζει το Διεθνές Δίκαιο, επιμένει να διεκδικεί την κυριαρχία νησιωτικών εδαφών της Ελλάδας στο Αιγαίο, να θέτει ζήτημα αφοπλισμού των ελληνικών νησιών του Ανατολικού Αιγαίου και να ζητά μια «διευρυμένη» ατζέντα, που ο κ. Δένδιας είναι αδύνατον να δεχθεί. Στην Αθήνα είναι γνωστό ότι στην Ε.Ε. είναι σήμερα αυξημένη η πολιτική αντιπάθεια ουκ ολίγων εταίρων προς το αυταρχικό καθεστώς Ερντογάν και τις «πειρατείες»του, αλλά η ελληνική διπλωματία έχει υπόψη της και δύο δεδομένα:
Το κλίμα των συνομιλιών Δένδια - Ερντογάν δεν θα είναι ανεπηρέαστο από την επιδείνωση των σχέσεων Τουρκίας - ΗΠΑ, που, πέρα από την «καυτή» υπόθεση των ρωσικών πυραύλων S-400, σκιάζονται και από μια άλλη, μείζονος στρατηγικού ενδιαφέροντος υπόθεση, η οποία«καίει» την Ουάσινγκτον και εμμέσως αφορά και την Ελλάδα: Το «εθνικό» σχέδιο του Ερντογάν να κατασκευάσει τη θαλάσσια διώρυγα της Κωνσταντινούπολης, που θα παρακάμπτει από δυσμάς τα Στενά και θα συνδέει τη Μαύρη Θάλασσα με τη Θάλασσα του Μαρμαρά. Ετσι, η Τουρκία θα μπορεί να αποχωρήσει από τη Συνθήκη του Μοντρέ και να ορίζει αυτή πλέον τη ναυσιπλοΐα στα Στενά, που τώρα βρίσκονται υπό τον διεθνή έλεγχο της Συνθήκης. Η χώρα του Ερντογάν θα έχει τότε μια νέα σημαντική γεωπολιτική θέση στην παρευξείνια θάλασσα και θα «παίζει» με το αμυντικό σύστημα ασφαλείας της Δύσης και μεταξύ ΗΠΑ και Ρωσίας.
ΗΠΑ και ΝΑΤΟ έχουν ήδη μια πρώτη «απάντηση» στα παραπάνω, διασφαλίζοντας με συγκεκριμένα επιχειρησιακά σχέδια μια στρατιωτική «έξοδο» στη Μαύρη Θάλασσα μέσω λιμανιών και εδαφών της Βόρειας Ελλάδας. Αυτό έχει εξοργίσει τον Ερντογάν, που βλέπει την Ελλάδα ως «εχθρό», που αναβαθμίζεται στρατηγικά έναντι της Τουρκίας. Ετσι, η υπόθεση της διαφωνίας των 103 κεμαλικών ναυάρχων με τα σχέδια του Ερντογάν για τα Στενά θίγει ένα καίριο ζήτημα στρατηγικών επιλογών της Τουρκίας έναντι της Δύσης, που συναντώνται με τη γεωγραφική θέση της Ελλάδας.
Την Πέμπτη, πάντως, πιο πολύ θα έχουν ενδιαφέρον όσα θα ακούσει από την τουρκική πλευρά ο κ. Δένδιας, που δεν έχει λόγο να μεταβάλει την ελληνική γραμμή του «οδικού χάρτη» σχέσεων με την Τουρκία στη βάση του Διεθνούς Δικαίου. Με δεδομένη τη σημερινή διεθνή συγκυρία, εξάλλου, στο υπουργείο Εξωτερικών εκτιμάται ότι, όσο «σκληρές» κι αν είναι οι τουρκικές θέσεις στη συνάντηση Δένδια - Τσαβούσογλου, η Τουρκία δεν έχει σήμερα την «πολυτέλεια» για πολεμικές απειλές και επιχειρήσεις προς την Ελλάδα, όπως το έκανε το 2019-2020.
Δημοσίευθηκε στην εφημερίδα Παραπολιτικά το Σάββατο 10 Απριλίου
Η επίσκεψη έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον, διότι, ενώ θεωρητικά αποτελεί μια «συνέχεια» των όσων καταγράφηκαν στην προηγούμενη Σύνοδο Κορυφής Ε.Ε., η τουρκική πλευρά δεν λαμβάνει υπόψη έως τώρα το πνεύμα του κειμένου των «27» για διάλογο με την Ελλάδα. Αντιθέτως, η Αγκυρα, αφού συνειδητά οδήγησε στο «μηδέν» τις «διερευνητικές» συνομιλίες, κατέβαλε προσπάθειες για να προκαλέσει τον θυμό της Αθήνας και την αναβολή της επίσκεψης Δένδια. Το μόνο που τηρεί έως τώρα ο νευρικός Ερντογάν απ’ όσα του ζήτησε η Ε.Ε. είναι η διακοπή των «παράνομων δραστηριοτήτων γεώτρησης» στην Ανατολική Μεσόγειο. Κατά τα άλλα, η Αγκυρα, με σταθερή την απέχθειά της προς οτιδήποτε ορίζει το Διεθνές Δίκαιο, επιμένει να διεκδικεί την κυριαρχία νησιωτικών εδαφών της Ελλάδας στο Αιγαίο, να θέτει ζήτημα αφοπλισμού των ελληνικών νησιών του Ανατολικού Αιγαίου και να ζητά μια «διευρυμένη» ατζέντα, που ο κ. Δένδιας είναι αδύνατον να δεχθεί. Στην Αθήνα είναι γνωστό ότι στην Ε.Ε. είναι σήμερα αυξημένη η πολιτική αντιπάθεια ουκ ολίγων εταίρων προς το αυταρχικό καθεστώς Ερντογάν και τις «πειρατείες»του, αλλά η ελληνική διπλωματία έχει υπόψη της και δύο δεδομένα:
- Oτι η Γερμανία ευθέως «διευκολύνει» τον Ερντογάν όσο μπορεί σε όλα τα προβλήματά του με την Ε.Ε. και
- ότι οι ΗΠΑ, ναι μεν, καταδικάζουν τις παρανομίες της Τουρκίας και στο Αιγαίο και στην Ανατολική Μεσόγειο, αλλά συνιστούν, διά της διπλωματίας τους, και τη συνεργασία Αθήνας - Αγκυρας για από κοινού οικονομική εκμετάλλευση ενεργειακών πόρων. Και τα δύο αυτά ζητήματα «μετρούν» στην ετοιμασία της Αθήνας για τις συνομιλίες της Πέμπτης.
Το σχέδιο
Το κλίμα των συνομιλιών Δένδια - Ερντογάν δεν θα είναι ανεπηρέαστο από την επιδείνωση των σχέσεων Τουρκίας - ΗΠΑ, που, πέρα από την «καυτή» υπόθεση των ρωσικών πυραύλων S-400, σκιάζονται και από μια άλλη, μείζονος στρατηγικού ενδιαφέροντος υπόθεση, η οποία«καίει» την Ουάσινγκτον και εμμέσως αφορά και την Ελλάδα: Το «εθνικό» σχέδιο του Ερντογάν να κατασκευάσει τη θαλάσσια διώρυγα της Κωνσταντινούπολης, που θα παρακάμπτει από δυσμάς τα Στενά και θα συνδέει τη Μαύρη Θάλασσα με τη Θάλασσα του Μαρμαρά. Ετσι, η Τουρκία θα μπορεί να αποχωρήσει από τη Συνθήκη του Μοντρέ και να ορίζει αυτή πλέον τη ναυσιπλοΐα στα Στενά, που τώρα βρίσκονται υπό τον διεθνή έλεγχο της Συνθήκης. Η χώρα του Ερντογάν θα έχει τότε μια νέα σημαντική γεωπολιτική θέση στην παρευξείνια θάλασσα και θα «παίζει» με το αμυντικό σύστημα ασφαλείας της Δύσης και μεταξύ ΗΠΑ και Ρωσίας.
ΗΠΑ και ΝΑΤΟ έχουν ήδη μια πρώτη «απάντηση» στα παραπάνω, διασφαλίζοντας με συγκεκριμένα επιχειρησιακά σχέδια μια στρατιωτική «έξοδο» στη Μαύρη Θάλασσα μέσω λιμανιών και εδαφών της Βόρειας Ελλάδας. Αυτό έχει εξοργίσει τον Ερντογάν, που βλέπει την Ελλάδα ως «εχθρό», που αναβαθμίζεται στρατηγικά έναντι της Τουρκίας. Ετσι, η υπόθεση της διαφωνίας των 103 κεμαλικών ναυάρχων με τα σχέδια του Ερντογάν για τα Στενά θίγει ένα καίριο ζήτημα στρατηγικών επιλογών της Τουρκίας έναντι της Δύσης, που συναντώνται με τη γεωγραφική θέση της Ελλάδας.
Την Πέμπτη, πάντως, πιο πολύ θα έχουν ενδιαφέρον όσα θα ακούσει από την τουρκική πλευρά ο κ. Δένδιας, που δεν έχει λόγο να μεταβάλει την ελληνική γραμμή του «οδικού χάρτη» σχέσεων με την Τουρκία στη βάση του Διεθνούς Δικαίου. Με δεδομένη τη σημερινή διεθνή συγκυρία, εξάλλου, στο υπουργείο Εξωτερικών εκτιμάται ότι, όσο «σκληρές» κι αν είναι οι τουρκικές θέσεις στη συνάντηση Δένδια - Τσαβούσογλου, η Τουρκία δεν έχει σήμερα την «πολυτέλεια» για πολεμικές απειλές και επιχειρήσεις προς την Ελλάδα, όπως το έκανε το 2019-2020.
Δημοσίευθηκε στην εφημερίδα Παραπολιτικά το Σάββατο 10 Απριλίου
