Οι έμπιστοι των αρχηγών σε περιπέτειες: Από τον Κουτσόγιωργα στον Παππά

Μια από τις πιο αγαπημένες ατάκες του Ρόναλντ Ρίγκαν ήταν το «Εμπιστέψου, αλλά επαλήθευσε». Η φράση αυτή του πρώην προέδρου των ΗΠΑ θα μπορούσε να είναι πολύ χρήσιμη στους πρωθυπουργούς που δίνουν μεγάλη ισχύ σε πρόσωπα που είναι πολύ κοντά τους. Η μεταπολιτευτική ιστορία της χώρας, άλλωστε, έχει πολλά παραδείγματα πανίσχυρων προσώπων που έφτασαν να νιώθουν πιο ισχυροί από τους πρωθυπουργούς τους και τελικά αντιμετώπισαν ακόμα και τη Δικαιοσύνη. Ολοι τους αποτελούσαν το «αλεξικέραυνο» και τους εξ απορρήτων του εκάστοτε πρωθυπουργού, είχαν τον ρόλο του «αντ’ αυτού», μετέφεραν τις διαθέσεις του αρχηγού στα στελέχη κ.λπ.


Μεταπολιτευτικά, η πρώτη εμβληματική περίπτωση πανίσχυρου προσώπου δίπλα σε πρωθυπουργό ήταν αυτή του Μένιου Κουτσόγιωργα. Ο πολυμήχανος πολιτικός από την Αχαΐα είχε συγκεντρώσει απίστευτη εξουσία, και μάλιστα θεωρείται από τους βασικούς εμπνευστές της σύγκρουσης χωρίς όρια με τη Ν.Δ. του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη. Το «Δεν δικαιούστε διά να ομιλείτε» που απηύθυνε στον τότε πρόεδρο της Ν.Δ. έχει περάσει στο πάνθεον με τις ιστορικές πολιτικές ατάκες. Ο Κουτσόγιωργας φημολογείται πως ήταν αυτός που τελικά έπεισε την τελευταία στιγμή τον Ανδρέα Παπανδρέου να μην ανανεώσει τη θητεία του Κωνσταντίνου Καραμανλή στην Προεδρία της Δημοκρατίας το 1985. Με την ιδιότητα του υπουργού Εσωτερικών, έφτιαξε και τον απερίγραπτο εκλογικό νόμο με τον οποίο πραγματοποιήθηκαν οι τρεις διαδοχικές εκλογικές αναμετρήσεις τον Ιούνιο του 1989, τον Νοέμβριο του ίδιου έτους και τον Απρίλιο του 1990.

Ο στενός συνεργάτης του Γ. Παπανδρέου, Γ. Παπακωνσταντίνου (επάνω), έγινε το πρώτο πρόσωπο που οδηγήθηκε στο Ειδικό Δικαστήριο μετά την υπόθεση Κοσκωτά, για την οποία είχε παραπεμφθεί ο Μ. Κουτσόγιωργας (κάτω).

Ο Κουτσόγιωργας, ωστόσο, είχε το χειρότερο δυνατό τέλος. Ενεπλάκη στο σκάνδαλο Κοσκωτά και παραπέμφθηκε σε Ειδικό Δικαστήριο με τις κατηγορίες της υπόθαλψης εγκληματία, παθητικής δωροδοκίας και αποδοχής προϊόντος εγκλήματος από ιδιοτέλεια, όπως για το γεγονός ότι δεν έλαβε μέτρα ελέγχου της Τράπεζας Κρήτης. Μάλιστα, τον Οκτώβριο του 1990 αποφασίστηκε η προφυλάκισή του. Παρέμεινε προφυλακισμένος για περίπου δυόμισι μήνες, καταβάλλοντας εγγύηση 70 εκατομμυρίων δραχμών για να αποφυλακιστεί. Λίγους μήνες μετά, και συγκεκριμένα στις 11 Απριλίου, ο Μένιος Κουτσόγιωργας κατέρρευσε μέσα στη δικαστική αίθουσα κατά τη διάρκεια της συνεδρίασης, καθώς υπέστη εγκεφαλικό επεισόδιο.


Στο ιστορικό συνέδριο του ΠΑΣΟΚ το 1996 οι οπαδοί του Ακη Τσοχατζόπουλου φώναζαν «Κάτω, κάτω, το κόμμα του Τσουκάτου». Ο Θόδωρος Τσουκάτος ήταν το ισχυρότερο πρόσωπο δίπλα στον Κώστα Σημίτη, ο άνθρωπος που προετοίμασε με άκρα μυστικότητα τον μηχανισμό του Κώστα Σημίτη σε όλη την Ελλάδα. Γι’ αυτό και του αποδόθηκε το προσωνύμιο «στρατηγός». Ο μύθος λέει ότι το διάστημα που ο Ανδρέας Παπανδρέου ήταν αδύναμος πρωθυπουργός στο Ωνάσειο, ο Τσουκάτος άφηνε το σακάκι του στο γραφείο του στη Χαριλάου Τρικούπη, για να μην καταλαβαίνει κανείς ότι λείπει, και ταξίδευε σε όλη την Ελλάδα βλέποντας στελέχη και χτίζοντας τον μηχανισμό του κ. Σημίτη. Μάλιστα, στο συνέδριο του ’96 λέγεται ότι ήταν αυτός που προέβλεψε με ακρίβεια ελβετικού ρολογιού τους 2.732 συνέδρους που θα ψήφιζαν τον Κώστα Σημίτη για πρωθυπουργό. Ο κ. Τσουκάτος ήταν της απολύτου εμπιστοσύνης του κ. Σημίτη, γι’ αυτό και διατηρούσε επαφές με τους επιχειρηματίες κ.λπ. Κάτι που και ο ίδιος πλήρωσε, καθώς, όπως ομολόγησε, το 1999 έλαβε για λογαριασμό του ΠΑΣΟΚ 1 εκατομμύριο γερμανικά μάρκα από τα «μαύρα» ταμεία της Siemens. Η υπόθεση αυτή απασχόλησε για αρκετά χρόνια τη Δικαιοσύνη, μέχρι που πριν από περίπου δύο χρόνια ο κ. Τσουκάτος απαλλάχθηκε όλων των κατηγοριών.


Ο Κώστας Καραμανλής το διάστημα που ήταν πρωθυπουργός είχε δίπλα του ανθρώπους που τους ανέθετε πάρα πολύ σημαντικές αρμοδιότητες. Τα πλέον εμβληματικά πρόσωπα στο «σύστημα Καραμανλή» ήταν ο Θόδωρος Ρουσόπουλος και ο Γιάννης Αγγέλου. Ο πρώτος αποτελούσε τη «φωνή και την εικόνα του προέδρου» και ο δεύτερος ήταν εκείνος που έλυνε κι έδενε στο Μέγαρο Μαξίμου.
Αμφότεροι, ακόμα και αν στο τέλος δικαιώθηκαν, ταλαιπωρήθηκαν πολιτικά και δικαστικά με την υπόθεση του Βατοπεδίου. Ο Θοδωρής Ρουσόπουλος στο πόρισμα που είχαν συντάξει οι βουλευτές του ΠΑΣΟΚ το 2010 κατηγορούνταν, μεταξύ άλλων, για το αδίκημα της ηθικής αυτουργίας και της απιστίας σε βάρος του Δημοσίου. Εντέλει, έπειτα από επτά χρόνια, η Δικαιοσύνη απάλλαξε πλήρως τον κ. Ρουσόπουλο για όλη αυτή την ιστορία. Ο Γιάννης Αγγέλου, από την πλευρά του, κατηγορήθηκε για ηθική αυτουργία σε απιστία για την υπόθεση της Μονής Βατοπεδίου. Το 2010 απολογήθηκε στην εφέτη ειδική ανακρίτρια και κατόπιν αφέθηκε ελεύθερος με χρηματική εγγύηση 400.000 ευρώ και απαγόρευση εξόδου από τη χώρα. Υστερα από περίπου τέσσερα χρόνια, ο Αρειος Πάγος αποφάσισε με αμετάκλητο βούλευμά του την οριστική απαλλαγή του από όλες τις κατηγορίες για την εν λόγω υπόθεση.


Διαφορετικό μοντέλο από τους προαναφερθέντες ακολουθούσε ο Γιώργος Παπανδρέου, αλλάζοντας συχνά τον στενό κύκλο των συνομιλητών και συνεργατών του. Ενα από τα άτομα, ωστόσο, που χαρακτήρισαν την περίοδο της πρωθυπουργίας του είναι ο Γιώργος Παπακωνσταντίνου, στον οποίο είχε αναθέσει το αξίωμα του υπουργού Οικονομικών. Ηταν πρόσωπο απολύτου εμπιστοσύνης, γι’ αυτό και είχε μεγάλη ελευθερία και ευχέρεια στους χειρισμούς που έκανε.

Κάπως έτσι, ο κ. Παπακωνσταντίνου έγινε ο πρώτος μετά την υπόθεση Κοσκωτά που οδηγήθηκε σε Ειδικό Δικαστήριο. Με αμετάκλητο βούλευμα του Ανώτατου Δικαστικού Συμβουλίου, κάθισε στο εδώλιο του κατηγορουμένου για την υπόθεση της λίστας Λαγκάρντ. Ο πρώην υπουργός, λόγω και του πρότερου έντιμου βίου του, τελικά κρίθηκε αθώος για το αδίκημα της απόπειρας απιστίας και ένοχος μόνο για τη νόθευση εγγράφου σε βαθμό πλημμελήματος. Το δικαστήριο μετέτρεψε το αδίκημα από κακούργημα σε πλημμέλημα, καθώς έκρινε ότι δεν αποδείχθηκε πως νόθευσε τη λίστα για να προσπορίσει παράνομο περιουσιακό όφελος στους συγγενείς του.


Ο πλέον ισχυρός υπουργός στην κυβέρνηση Τσίπρα ήταν ο Νίκος Παππάς. Για ένα μεγάλο διάστημα λειτουργούσε ως ο «αντ’ αυτού» του πρωθυπουργού. Χάραζε τη γραμμή, έβλεπε ανθρώπους, συναντούσε επιχειρηματίες, έκλεινε συμφωνίες και όλα αυτά πάντα στο όνομα του κ. Τσίπρα. Προς τα έξω έβγαινε η εικόνα ότι λειτουργεί ως συγκυβερνήτης του Αλέξη Τσίπρα και όχι ως ένας σημαντικός υπουργός. Η φήμη του ξεπερνούσε τα όριά του, καθώς η απειρία του τον έκανε να μην... προστατεύεται στις υψηλές συναντήσεις που πραγματοποιούσε με κορυφαίους επιχειρηματικούς παράγοντες και όχι μόνο.

Kάποια στιγμή τα πράγματα γύρισαν μπούμερανγκ. Η αντίστροφη μέτρηση για τον κ. Παππά ξεκίνησε μετά το «Βατερλώ» του διαγωνισμού για τις τηλεοπτικές άδειες. Οι χειρισμοί του πλέον ελέγχονται από την Προανακριτική Επιτροπή της Βουλής. Εκεί όπου παραπέμφθηκε με τις κατηγορίες του κακουργήματος της δωροληψίας και της παράβασης καθήκοντος. Σε λίγες εβδομάδες από τώρα, η Βουλή θα αποφασίσει αν θα παραπέμψει τον Νίκο Παππά στο Ανώτατο Δικαστικό Συμβούλιο και ακολούθως στο Ειδικό Δικαστήριο.


Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα Παραπολιτικά το Σάββατο 10 Απριλίου