Αυτό είναι το σχέδιο για το «restart» στην οικονομία - Τι συζητήθηκε στο Υπουργικό Συμβούλιο
Ο οδικός χάρτης για την επανεκκίνηση της οικονομίας
Κωστας Παπαχλιμιντζος
Η έναρξη του «ενάρετου κύκλου γρήγορης ανάκαμψης», όπως τον χαρακτήρισε το Σάββατο ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, απασχόλησε το σημερινό υπουργικό συμβούλιο, στο οποίο συζητήθηκαν παράλληλα οι προσεχείς νομοθετικές πρωτοβουλίες της κυβέρνησης.
Τα στοιχεία που επιτρέπουν αισιοδοξία στο Μέγαρο Μαξίμου, όπως παρουσιάστηκαν σήμερα, είναι η σημαντική αύξηση των καταθέσεων (περίπου +20 δισ. ευρώ τους τελευταίους 12 μήνες), η ενίσχυση της βιομηχανικής παραγωγής, η ενίσχυση του οικονομικού κλίματος, το σταθερά χαμηλό κόστος δανεισμού της ελληνικής οικονομίας, η ενίσχυση του τουρισμού, σε σχέση με το 2020, καθώς εκτιμάται, στο χειρότερο σενάριο, ότι τα έσοδα θα προσεγγίσουν το 40% αυτών του 2019, από 25% το 2020 (+3 δισ. ευρώ) και, τέλος, η προκαταβολή και εκταμίευση από το Ταμείο Ανάκαμψης ύψους 4 δισ. ευρώ.
«Αποδίδουμε πίσω στη μεσαία τάξη όσα της στέρησε η προηγούμενη κυβέρνηση. Και ταυτόχρονα με τον σχεδιασμό του αύριο, διορθώνουμε και τις αδικίες του χθες». Με αυτή τη φράση στην εισήγησή του στη σημερινή συνεδρίαση του υπουργικού συμβουλίου, ο Κυριάκος Μητσοτάκης έδειξε την πολιτική κατεύθυνση για την επανεκκίνηση της οικονομίας, που συμπίπτει με το άνοιγμα των δραστηριοτήτων σταδιακά το Μάιο.
Ο οδικός χάρτης για την επανεκκίνηση της οικονομίας παρουσιάστηκε από τον Υπουργό Οικονομικών Χρήστο Σταϊκούρα.
Οι βασικοί στόχοι είναι οι εξής:
1) Η επίτευξη υψηλών και διατηρήσιμων ρυθμών μεγέθυνσης την επόμενη περίοδο (>3%) από το 2021.
2) Η έξοδος της χώρας από το καθεστώς της Ενισχυμένης Εποπτείας εντός του 2022
3) Η επίτευξη μονοψήφιου ποσοστού μη εξυπηρετούμενων δανείων («κόκκινα» δάνεια), μέχρι το τέλος του 2022.
4) Η επίτευξη δημοσιονομικής ισορροπίας και ικανοποιητικών πρωτογενών πλεονασμάτων. Δημοσιονομική βελτίωση από το 2022 και ικανοποιητικά, ρεαλιστικά πρωτογενή πλεονάσματα από το 2023.
5) Η επίτευξη επενδυτικής βαθμίδας, έως το πρώτο εξάμηνο του 2023.
Στη συνέχεια, αναλύθηκαν οι πολιτικές επίτευξης των στόχων αυτών, οι οποίοι είναι εμφανές ότι καλύπτουν όλη τη συνταγματική θητεία αυτής της κυβέρνησης και φτάνουν δηλαδή μέχρι το μέσον του 2023. Οι πολιτικές αυτές, όπως τις παρουσίασε ο κ. Σταϊκούρας, είναι οι ακόλουθες:
1) Η συνέχιση ενίσχυσης πληττόμενων νοικοκυριών και επιχειρήσεων και η σταδιακή μετάβαση σε μέτρα επανεκκίνησης της οικονομίας
-Το Πρόγραμμα «ΓΕΦΥΡΑ» για την επιδότηση δόσεων δανείων νοικοκυριών και επιχειρήσεων.
-Η επιδότηση μέρους των παγίων δαπανών επιχειρήσεων.
-Η μη επιστρεπτέα επιχορήγηση σε μικρές επιχειρήσεις μέσω των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης.
-Η υλοποίηση στοχευμένων προγραμμάτων στήριξης κλάδων της οικονομίας μέσω του ΕΣΠΑ (π.χ. εστίαση, τουρισμός, γυμναστήρια, παιδότοποι κ.α.).
-Το νέο εγγυοδοτικό πρόγραμμα μέσω των τραπεζών για πολύ μικρές επιχειρήσεις.
-Η επέκταση του μέτρου της μείωσης του ενοικίου και των αποζημιώσεων ειδικού σκοπού για εργαζομένους (Μάιος), καθώς και η επέκταση του προγράμματος ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ (έως τον Σεπτέμβριο).
-Η κάλυψη των ασφαλιστικών εισφορών (και πρόσθετη επιδότηση για μακροχρόνια άνεργους και εποχικά απασχολούμενους) μέσω του προγράμματος δημιουργίας 100.000 νέων θέσεων εργασίας (για 6 μήνες).
-Τα προγράμματα κατάρτισης του Υπουργείου Εργασίας (με τον ΟΑΕΔ).
-Η ενίσχυση του κοινωνικού τουρισμού.
-Οι ρυθμίσεις φορολογικών και ασφαλιστικών υποχρεώσεων.
2) Η υλοποίηση μιας συνετής δημοσιονομικής πολιτικής στην κατεύθυνση μείωσης ασφαλιστικών εισφορών και φορολογικών συντελεστών, κυρίως για τη μεσαία τάξη
Α. Μόνιμες μειώσεις φόρων σε λιγότερο από 2 χρόνια, παρά την κρίση
-Μείωση του ΕΝΦΙΑ -μεσοσταθμικά- κατά 22%.
-Μείωση του εισαγωγικού φορολογικού συντελεστή στα φυσικά πρόσωπα (από το 22% στο 9%)-αύξηση του αφορολόγητου για κάθε παιδί.
-Μείωση του φορολογικού συντελεστή κερδών για όλες τις επιχειρήσεις (από το 28% στο 22%).
-Μείωση του φορολογικού συντελεστή για τα μερίσματα (από το 10% στο 5%).
-Μείωση της προκαταβολής φόρου για τα φυσικά πρόσωπα που ασκούν επιχειρηματική δραστηριότητα (από το 100% στο 55%).
-Μείωση της προκαταβολής φόρου για τα νομικά πρόσωπα και τις νομικές οντότητες (από το 100% στο 80%).
-Μείωση των ασφαλιστικών εισφορών (κατά 1%).
-Χαμηλός φορολογικός συντελεστής (10%) για όλα τα αγροτικά σχήματα.
Β. Μη-μόνιμες μειώσεις φόρων, με στόχο, ανάλογα με το δημοσιονομικό χώρο, να μονιμοποιηθούν
-Αναστολή καταβολής ειδικής εισφοράς αλληλεγγύης στον ιδιωτικό τομέα για το 2021 και το 2022.
-Επιπλέον μείωση -κατά 3 ποσοστιαίες μονάδες- των ασφαλιστικών εισφορών των μισθωτών του ιδιωτικού τομέα για το 2021 και το 2022.
-Μείωση του Φ.Π.Α. στις μεταφορές, στον καφέ και τα μη αλκοολούχα ποτά, στους κινηματογράφους και τις θεατρικές παραστάσεις (30.09.2021).
-Μείωση του Φ.Π.Α. στο τουριστικό πακέτο (31.12.2021).
3) Η υλοποίηση του νόμου για τη Ρύθμιση Οφειλών και την Παροχή 2ης Ευκαιρίας
4) Η παράταση του Προγράμματος «ΗΡΑΚΛΗΣ». Εξέλιξη κόκκινων δανείων: Ιούνιος 2019 75,3 δισ. ευρώ, Δεκέμβριος 2020 47,4 δισ. ευρώ, δηλαδή μείον 28 δισ. ευρώ ή μείον 37%.
5) Η συνέχιση του προγράμματος αποκρατικοποιήσεων και η προώθηση αξιοποίησης της ακίνητης δημόσιας περιουσίας
Μεταξύ άλλων:
-Αξιοποίηση περιφερειακών λιμένων και μαρίνων.
-Αποκρατικοποίηση ενεργειακών υποδομών (ΔΕΠΑ και Υπόγεια Αποθήκη Καβάλας).
-Εγνατία Οδός και προετοιμασία διαγωνισμού παραχώρησης Αττικής Οδού.
-Υλοποίηση Ελληνικού.
-Αξιοποίηση ακινήτου στις Γούρνες.
-«Κυβερνητικό πάρκο» / ΠΥΡΚΑΛ.
-Συνολικό σχέδιο αξιοποίησης ακίνητης περιουσίας.
-Αναδιοργάνωση εταιρειών (π.χ. Ναυπηγεία Σκαραμαγκά, ΛΑΡΚΟ, ΕΑΒ, ολοκληρώθηκε η διαδικασία στην ΕΛΒΟ).
6) Η συνέχιση της υλοποίησης διαρθρωτικών αλλαγών και μεταρρυθμίσεων
7) Οι επιτυχείς και έγκαιρες ολοκληρώσεις των επόμενων αξιολογήσεων από τους θεσμούς
8) Η βέλτιστη αξιοποίηση των ευρωπαϊκών χρηματοδοτικών εργαλείων
-Ταμείο Ανάκαμψης. Πρώτα έργα: Ψηφιακό μέρισμα με δωρεάν tablet και laptop στους μαθητές. «Εξοικονομώ» για επιχειρήσεις και νοικοκυριά. Προγράμματα κατάρτισης του Υπουργείου Εργασίας και του ΟΑΕΔ. Δανειοδότηση επιχειρήσεων για επενδύσεις στο πλαίσιο της ψηφιακής και πράσινης μετάβασης.
-Επιχειρησιακά Προγράμματα του ΕΣΠΑ της Προγραμματικής Περιόδου 2021-2027.
-Πρόγραμμα Κοινής Αγροτικής Πολιτικής (ΚΑΠ) 2021-2027.
-Έκδοση πράσινων ομολόγων.
9) Η εμπροσθοβαρής άντληση πόρων από τις αγορές χρήματος και κεφαλαίου.
Ήδη, από τον Ιούλιο του 2019, έχουμε αντλήσει, μέσω μακροπρόθεσμης χρηματοδότησης, 22 δισ. ευρώ από τις αγορές.
10) Η διασφάλιση του υφιστάμενου καθεστώτος των ελληνικών κρατικών χρεογράφων.
Λήψη των απαραίτητων πρωτοβουλιών για τη διατήρηση της συμπερίληψής τους στην ομάδα των επιλέξιμων περιουσιακών στοιχείων -κρατικών χρεογράφων (assets)- από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα.
Τα στοιχεία που επιτρέπουν αισιοδοξία στο Μέγαρο Μαξίμου, όπως παρουσιάστηκαν σήμερα, είναι η σημαντική αύξηση των καταθέσεων (περίπου +20 δισ. ευρώ τους τελευταίους 12 μήνες), η ενίσχυση της βιομηχανικής παραγωγής, η ενίσχυση του οικονομικού κλίματος, το σταθερά χαμηλό κόστος δανεισμού της ελληνικής οικονομίας, η ενίσχυση του τουρισμού, σε σχέση με το 2020, καθώς εκτιμάται, στο χειρότερο σενάριο, ότι τα έσοδα θα προσεγγίσουν το 40% αυτών του 2019, από 25% το 2020 (+3 δισ. ευρώ) και, τέλος, η προκαταβολή και εκταμίευση από το Ταμείο Ανάκαμψης ύψους 4 δισ. ευρώ.
«Αποδίδουμε πίσω στη μεσαία τάξη όσα της στέρησε η προηγούμενη κυβέρνηση. Και ταυτόχρονα με τον σχεδιασμό του αύριο, διορθώνουμε και τις αδικίες του χθες». Με αυτή τη φράση στην εισήγησή του στη σημερινή συνεδρίαση του υπουργικού συμβουλίου, ο Κυριάκος Μητσοτάκης έδειξε την πολιτική κατεύθυνση για την επανεκκίνηση της οικονομίας, που συμπίπτει με το άνοιγμα των δραστηριοτήτων σταδιακά το Μάιο.
Ο οδικός χάρτης για την επανεκκίνηση της οικονομίας παρουσιάστηκε από τον Υπουργό Οικονομικών Χρήστο Σταϊκούρα.
Οι βασικοί στόχοι είναι οι εξής:
1) Η επίτευξη υψηλών και διατηρήσιμων ρυθμών μεγέθυνσης την επόμενη περίοδο (>3%) από το 2021.
2) Η έξοδος της χώρας από το καθεστώς της Ενισχυμένης Εποπτείας εντός του 2022
3) Η επίτευξη μονοψήφιου ποσοστού μη εξυπηρετούμενων δανείων («κόκκινα» δάνεια), μέχρι το τέλος του 2022.
4) Η επίτευξη δημοσιονομικής ισορροπίας και ικανοποιητικών πρωτογενών πλεονασμάτων. Δημοσιονομική βελτίωση από το 2022 και ικανοποιητικά, ρεαλιστικά πρωτογενή πλεονάσματα από το 2023.
5) Η επίτευξη επενδυτικής βαθμίδας, έως το πρώτο εξάμηνο του 2023.
Στη συνέχεια, αναλύθηκαν οι πολιτικές επίτευξης των στόχων αυτών, οι οποίοι είναι εμφανές ότι καλύπτουν όλη τη συνταγματική θητεία αυτής της κυβέρνησης και φτάνουν δηλαδή μέχρι το μέσον του 2023. Οι πολιτικές αυτές, όπως τις παρουσίασε ο κ. Σταϊκούρας, είναι οι ακόλουθες:
1) Η συνέχιση ενίσχυσης πληττόμενων νοικοκυριών και επιχειρήσεων και η σταδιακή μετάβαση σε μέτρα επανεκκίνησης της οικονομίας
-Το Πρόγραμμα «ΓΕΦΥΡΑ» για την επιδότηση δόσεων δανείων νοικοκυριών και επιχειρήσεων.
-Η επιδότηση μέρους των παγίων δαπανών επιχειρήσεων.
-Η μη επιστρεπτέα επιχορήγηση σε μικρές επιχειρήσεις μέσω των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης.
-Η υλοποίηση στοχευμένων προγραμμάτων στήριξης κλάδων της οικονομίας μέσω του ΕΣΠΑ (π.χ. εστίαση, τουρισμός, γυμναστήρια, παιδότοποι κ.α.).
-Το νέο εγγυοδοτικό πρόγραμμα μέσω των τραπεζών για πολύ μικρές επιχειρήσεις.
-Η επέκταση του μέτρου της μείωσης του ενοικίου και των αποζημιώσεων ειδικού σκοπού για εργαζομένους (Μάιος), καθώς και η επέκταση του προγράμματος ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ (έως τον Σεπτέμβριο).
-Η κάλυψη των ασφαλιστικών εισφορών (και πρόσθετη επιδότηση για μακροχρόνια άνεργους και εποχικά απασχολούμενους) μέσω του προγράμματος δημιουργίας 100.000 νέων θέσεων εργασίας (για 6 μήνες).
-Τα προγράμματα κατάρτισης του Υπουργείου Εργασίας (με τον ΟΑΕΔ).
-Η ενίσχυση του κοινωνικού τουρισμού.
-Οι ρυθμίσεις φορολογικών και ασφαλιστικών υποχρεώσεων.
2) Η υλοποίηση μιας συνετής δημοσιονομικής πολιτικής στην κατεύθυνση μείωσης ασφαλιστικών εισφορών και φορολογικών συντελεστών, κυρίως για τη μεσαία τάξη
Α. Μόνιμες μειώσεις φόρων σε λιγότερο από 2 χρόνια, παρά την κρίση
-Μείωση του ΕΝΦΙΑ -μεσοσταθμικά- κατά 22%.
-Μείωση του εισαγωγικού φορολογικού συντελεστή στα φυσικά πρόσωπα (από το 22% στο 9%)-αύξηση του αφορολόγητου για κάθε παιδί.
-Μείωση του φορολογικού συντελεστή κερδών για όλες τις επιχειρήσεις (από το 28% στο 22%).
-Μείωση του φορολογικού συντελεστή για τα μερίσματα (από το 10% στο 5%).
-Μείωση της προκαταβολής φόρου για τα φυσικά πρόσωπα που ασκούν επιχειρηματική δραστηριότητα (από το 100% στο 55%).
-Μείωση της προκαταβολής φόρου για τα νομικά πρόσωπα και τις νομικές οντότητες (από το 100% στο 80%).
-Μείωση των ασφαλιστικών εισφορών (κατά 1%).
-Χαμηλός φορολογικός συντελεστής (10%) για όλα τα αγροτικά σχήματα.
Β. Μη-μόνιμες μειώσεις φόρων, με στόχο, ανάλογα με το δημοσιονομικό χώρο, να μονιμοποιηθούν
-Αναστολή καταβολής ειδικής εισφοράς αλληλεγγύης στον ιδιωτικό τομέα για το 2021 και το 2022.
-Επιπλέον μείωση -κατά 3 ποσοστιαίες μονάδες- των ασφαλιστικών εισφορών των μισθωτών του ιδιωτικού τομέα για το 2021 και το 2022.
-Μείωση του Φ.Π.Α. στις μεταφορές, στον καφέ και τα μη αλκοολούχα ποτά, στους κινηματογράφους και τις θεατρικές παραστάσεις (30.09.2021).
-Μείωση του Φ.Π.Α. στο τουριστικό πακέτο (31.12.2021).
3) Η υλοποίηση του νόμου για τη Ρύθμιση Οφειλών και την Παροχή 2ης Ευκαιρίας
4) Η παράταση του Προγράμματος «ΗΡΑΚΛΗΣ». Εξέλιξη κόκκινων δανείων: Ιούνιος 2019 75,3 δισ. ευρώ, Δεκέμβριος 2020 47,4 δισ. ευρώ, δηλαδή μείον 28 δισ. ευρώ ή μείον 37%.
5) Η συνέχιση του προγράμματος αποκρατικοποιήσεων και η προώθηση αξιοποίησης της ακίνητης δημόσιας περιουσίας
Μεταξύ άλλων:
-Αξιοποίηση περιφερειακών λιμένων και μαρίνων.
-Αποκρατικοποίηση ενεργειακών υποδομών (ΔΕΠΑ και Υπόγεια Αποθήκη Καβάλας).
-Εγνατία Οδός και προετοιμασία διαγωνισμού παραχώρησης Αττικής Οδού.
-Υλοποίηση Ελληνικού.
-Αξιοποίηση ακινήτου στις Γούρνες.
-«Κυβερνητικό πάρκο» / ΠΥΡΚΑΛ.
-Συνολικό σχέδιο αξιοποίησης ακίνητης περιουσίας.
-Αναδιοργάνωση εταιρειών (π.χ. Ναυπηγεία Σκαραμαγκά, ΛΑΡΚΟ, ΕΑΒ, ολοκληρώθηκε η διαδικασία στην ΕΛΒΟ).
6) Η συνέχιση της υλοποίησης διαρθρωτικών αλλαγών και μεταρρυθμίσεων
7) Οι επιτυχείς και έγκαιρες ολοκληρώσεις των επόμενων αξιολογήσεων από τους θεσμούς
8) Η βέλτιστη αξιοποίηση των ευρωπαϊκών χρηματοδοτικών εργαλείων
-Ταμείο Ανάκαμψης. Πρώτα έργα: Ψηφιακό μέρισμα με δωρεάν tablet και laptop στους μαθητές. «Εξοικονομώ» για επιχειρήσεις και νοικοκυριά. Προγράμματα κατάρτισης του Υπουργείου Εργασίας και του ΟΑΕΔ. Δανειοδότηση επιχειρήσεων για επενδύσεις στο πλαίσιο της ψηφιακής και πράσινης μετάβασης.
-Επιχειρησιακά Προγράμματα του ΕΣΠΑ της Προγραμματικής Περιόδου 2021-2027.
-Πρόγραμμα Κοινής Αγροτικής Πολιτικής (ΚΑΠ) 2021-2027.
-Έκδοση πράσινων ομολόγων.
9) Η εμπροσθοβαρής άντληση πόρων από τις αγορές χρήματος και κεφαλαίου.
Ήδη, από τον Ιούλιο του 2019, έχουμε αντλήσει, μέσω μακροπρόθεσμης χρηματοδότησης, 22 δισ. ευρώ από τις αγορές.
10) Η διασφάλιση του υφιστάμενου καθεστώτος των ελληνικών κρατικών χρεογράφων.
Λήψη των απαραίτητων πρωτοβουλιών για τη διατήρηση της συμπερίληψής τους στην ομάδα των επιλέξιμων περιουσιακών στοιχείων -κρατικών χρεογράφων (assets)- από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα.
