Την πρώτη του συνέντευξη μετά την επίσκεψη του Τούρκου υπουργού Εξωτερικών, Μεβλούτ Τσαβούσογλου, στην Αθήνα δίνει στην εφημερίδα Παραπολιτικά ο υπουργός Εξωτερικών, Νίκος Δένδιας, ο οποίος τονίζει τόσο την προσωπική φιλική σχέση του με τον Τούρκο ομόλογό του όσο και τις διαμετρικά αντίθετες θέσεις επί ιδιαίτερα σημαντικών ζητημάτων. «Στη γειτονική μας χώρα γνωρίζουν πλέον πολύ καλά, μετά την επίσκεψή μου στην Άγκυρα, τις θέσεις μας και τις κόκκινες γραμμές μας», σημειώνει ο κ. Δένδιας. Ο υπουργός δείχνει προς την κατεύθυνση της αναθεώρησης της συμφωνίας Διμερούς Αμυντικής Συνεργασίας Ελλάδας και ΗΠΑ στο τέλος Αυγούστου, που «ιδανικά θα μπορούσε να συνδυαστεί με μια επίσκεψη του Αμερικανού υπουργού Εξωτερικών, Αντ. Μπλίνκεν, στην Αθήνα».

Πώς αποτιμάτε την επίσκεψη του Μεβλούτ Τσαβούσογλου στην Αθήνα; Βρισκόμαστε σε πορεία εξομάλυνσης των σχέσεων μεταξύ των δύο χωρών;

Η επίσκεψη του Τούρκου υπουργού Εξωτερικών ήταν ένα βήμα στην κατεύθυνση ενίσχυσης των διαύλων επικοινωνίας μεταξύ των δύο χωρών. Είναι γνωστό, άλλωστε, ότι η κυβέρνηση Μητσοτάκη επιδιώκει έναν εποικοδομητικό διάλογο με την Τουρκία, στη βάση πάντοτε του Διεθνούς Δικαίου. Θα μου επιτρέψετε, πριν μιλήσουμε για την ουσία της επίσκεψης, μια παρατήρηση για το κλίμα: Με τον Τούρκο ομόλογό μου γνωριζόμαστε εδώ και περίπου δύο δεκαετίες, από την εποχή που ήμασταν και οι δύο στην Κοινοβουλευτική Συνέλευση του Συμβουλίου της Ευρώπης. Δεν κρύψαμε ποτέ ότι διατηρούμε φιλικές σχέσεις και ήταν χαρά μου να τον υποδεχθώ στην Αθήνα. Δεν πρέπει να συγχέουμε το υπηρεσιακό με το προσωπικό, αλλά ούτε βεβαίως να έχουμε την αυταπάτη ότι μια καλή προσωπική σχέση μπορεί από μόνη της να βοηθήσει στη μείωση των εντάσεων. Mε τον κ. Τσαβούσογλου είχα καθαρές κουβέντες. Κατά την επίσκεψη αυτή υπήρξαν ήδη ορισμένα απτά αποτελέσματα. Οπως η αμοιβαία αναγνώριση των πιστοποιητικών εμβολιασμού, η οποία αναμένουμε ότι θα ενισχύσει τον τουρισμό και στις δύο χώρες. Εγκρίθηκε, επίσης, ένας κατάλογος προγραμμάτων οικονομικής συνεργασίας. Στα θετικά περιλαμβάνεται το γεγονός ότι η τουρκική πλευρά άκουσε τις ανησυχίες μας όσον αφορά τον υπό κατασκευή σταθμό πυρηνικής ενέργειας στο Akkuyu, λόγω του σεισμογενούς της περιοχής, και συμφώνησε να παρασχεθούν σχετικές πληροφορίες μέσω της ρωσικής κατασκευάστριας εταιρείας. Από εκεί και πέρα, όμως, επιβεβαιώθηκε ότι έχουμε διαμετρικά αντίθετες θέσεις επί ιδιαίτερα σημαντικών ζητημάτων. Από πλευράς μας, επισημάνθηκαν εκ νέου οι τουρκικές ενέργειες, οι οποίες αποτελούν βασικό εμπόδιο σε όποια προσπάθεια αποκλιμάκωσης και στο απώτερο μέλλον, εφόσον υπάρχουν οι συνθήκες, σταδιακής ομαλοποίησης της κατάστασης. Εθεσα στο τραπέζι επιτακτικά όλα τα ζητήματα τα οποία επηρεάζουν αρνητικά τις σχέσεις μας με την Τουρκία. Τόνισα ότι, όσο η Τουρκία δεν αποδέχεται θεμελιώδεις κανόνες του Διεθνούς
Στην Τουρκία αντιλαμβάνονται σήμερα ότι η Ελλάδα, με αυτοπεποίθηση και με ενεργή εξωτερική πολιτική, έχει αναβαθμισμένο ρόλο στην ευρύτερη περιοχή
Δικαίου, όπως η αποχή από την απειλή χρήσης βίας ή ο σεβασμός της Σύμβασης του ΟΗΕ για το Δίκαιο της Θάλασσας, που αντικατοπτρίζει το εθιμικό δίκαιο, δεν υπάρχουν ουσιαστικά περιθώρια για ομαλοποίηση των σχέσεων. Κατά τις συνομιλίες, έγινε, μεταξύ άλλων, σαφής αναφορά στο περιβόητο «casus belli», στο παράνομο και ανυπόστατο «τουρκολιβυκό μνημόνιο», στις παραβιάσεις της κυριαρχίας και των κυριαρχικών δικαιωμάτων μας στον αέρα και στη θάλασσα και στις ανυπόστατες αιτιάσεις της Τουρκίας όσον αφορά τη μουσουλμανική μειονότητα στη Θράκη. Υπογράμμισα, ακόμα, στο πλαίσιο των σχέσεων Ε.Ε. - Τουρκίας, το ζήτημα της εργαλειοποίησης του Μεταναστευτικού και έκανα εκτενή αναφορά στην παρελκυστική και καθόλου εποικοδομητική στάση της Τουρκίας στο Κυπριακό. Κυρίως, όμως, επιβεβαιώθηκε ότι η Ελλάδα παραμένει σταθερή στις θέσεις της, στις οποίες αναφέρθηκα προηγουμένως, οι οποίες εδράζονται στο Διεθνές Δίκαιο. Και αυτό είναι ίσως το πλέον σημαντικό συμπέρασμα από την επίσκεψη του Τούρκου ομολόγου μου: ότι αποδείχθηκε για ακόμα μία φορά πως και στη γειτονική μας χώρα γνωρίζουν πλέον πολύ καλά, μετά την επίσκεψή μου στην Αγκυρα, τις θέσεις μας και τις κόκκινες γραμμές μας και ότι στέλνουμε τα απαραίτητα σε κάθε περίπτωση μηνύματα στην άλλη πλευρά, ώστε να μην υπάρχει η οποιαδήποτε παρανόηση. Αλλωστε, ακόμα και αν δεν μπορούμε να συμφωνήσουμε, οφείλουμε να είμαστε ειλικρινείς. Εκτιμώ, επίσης, ότι στην Τουρκία αντιλαμβάνονται σήμερα ότι η Ελλάδα, με αυτοπεποίθηση και με ενεργή εξωτερική πολιτική, έχει αναβαθμισμένο ρόλο στην ευρύτερη περιοχή, όπως αποδεικνύεται από τις συνεργασίες μας και τις συμμαχίες μας. Ενας ρόλος που δεν περιορίζεται στο πλαίσιο της Ε.Ε. και του ΝΑΤΟ, αλλά εκτείνεται πέραν αυτών.

Εχει ωριμάσει η συζήτηση για κάποια διμερή ζητήματα στα Ελληνοτουρκικά, ώστε να συζητηθούν και ενδεχομένως να δρομολογηθεί η επίλυσή τους στη συνάντηση των κ. Μητσοτάκη και Ερντογάν στις Βρυξέλλες;

Κατά τη συνάντηση που είχε ο πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης, με τον Τούρκο υπουργό Εξωτερικών συμφωνήθηκε να πραγματοποιηθεί συνάντηση σε επίπεδο κορυφής στο περιθώριο της Συνόδου Κορυφής του ΝΑΤΟ, που θα λάβει χώρα σε περίπου δέκα ημέρες. Η συνάντηση αυτή εντάσσεται στο πλαίσιο διατήρησης των διαύλων επικοινωνίας μεταξύ των δύο πλευρών. Επιτρέψτε μου, όμως, να υπογραμμίσω ότι υπάρχει μόνο ένα διμερές ζήτημα μεταξύ της Ελλάδας και της Τουρκίας: η οριοθέτηση της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης και της υφαλοκρηπίδας στο Αιγαίο και στην Ανατολική Μεσόγειο, στη βάση του Διεθνούς Δικαίου. Το ζήτημα αυτό εξετάζεται στο πλαίσιο των διερευνητικών επαφών.

Στις 24 Ιουνίου είναι η επόμενη Σύνοδος Κορυφής της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Ποια είναι η θέση της Ελλάδας όσον αφορά ενδεχόμενες ευρωπαϊκές κυρώσεις, αλλά και ως προς την ενταξιακή πορεία της Τουρκίας;

Η θέση της Ελλάδας όσον αφορά τις σχέσεις Ε.Ε. - Τουρκίας είναι σαφής: είμαστε υπέρ μιας διττής προσέγγισης. Από τη μια πλευρά είμαστε υπέρ μιας θετικής ατζέντας, η οποία θα πρέπει να είναι σταδιακή, αναλογική και αναστρέψιμη, εφόσον η Τουρκία αποφεύγει την ένταση και την κλιμάκωση. Από την άλλη, εφόσον η Τουρκία επιστρέψει σε προκλητική συμπεριφορά, όπως
Στην επίσκεψη του Τούρκου υπουργού Εξωτερικών επιβεβαιώθηκε ότι έχουμε διαμετρικά αντίθετες θέσεις επί ιδιαίτερα σημαντικών ζητημάτων
έκανε μέχρι τον περασμένο Δεκέμβριο, τότε το ενδεχόμενο λήψης περιοριστικών μέτρων πρέπει να παραμείνει στο τραπέζι. Θέλω να τονίσω, με την ευκαιρία αυτή, ότι η Ελλάδα είναι πλέον μία από τις λίγες χώρες που ανοιχτά τάσσονται υπέρ της ενταξιακής πορείας της Τουρκίας, με τη γνωστή αιρεσιμότητα βεβαίως. Να προσθέσω ότι η Ελλάδα ποτέ δεν δημιούργησε ζήτημα όσον αφορά τη χρηματοδότηση προγραμμάτων υπέρ των προσφύγων που βρίσκονται στην Τουρκία, με την επισήμανση πάντοτε ότι αυτή πρέπει να επεκταθεί και σε γειτονικές της χώρες, όπως η Ιορδανία και ο Λίβανος.

Πέρασαν τέσσερις μήνες από την επανέναρξη των διερευνητικών συνομιλιών με την Τουρκία. Εχει σημειωθεί κάποια πρόοδος; Εκτιμάτε ότι θα συνεχιστούν επί μακρόν;

Ο Τούρκος υπουργός δεσμεύθηκε -το είπε εξάλλου και δημόσια- ότι θα προτείνει ημερομηνίες για τη σύγκληση του 63ου γύρου των διερευνητικών επαφών, οι οποίες θα λάβουν χώρα στην Τουρκία. Οσον αφορά την ουσία των επαφών αυτών, οι οποίες γίνονται σε υπηρεσιακό επίπεδο και είναι άτυπες, ως γνωστόν, καμία πλευρά δεν υπεισέρχεται στην ουσία όσων συζητούνται. Τέλος, αναφορικά με τη διάρκειά τους, να επισημάνω ότι ξεκίνησαν πριν από 19 χρόνια και ακόμη συνεχίζονται. Το ζήτημα είναι ότι η Τουρκία δεν αποδέχεται μέχρι τώρα το πλαίσιο της επίλυσης της διμερούς μας διαφοράς, δηλαδή τη Σύμβαση του ΟΗΕ για το Δίκαιο της Θάλασσας.

Ο εξοπλισμός και ο εκσυγχρονισμός των Ενόπλων Δυνάμεων της Τουρκίας προχωρούν κανονικά. Απασχολεί την ελληνική κυβέρνηση το ζήτημα αυτό; Γίνονται κάποιες κινήσεις σε πολιτικό ή άλλο επίπεδο με τις χώρες της ευρύτερης γειτονίας μας;

Ο εξοπλισμός της Τουρκίας με συστήματα τα οποία θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν σε επιθετικές ενέργειες και μπορούν να ανατρέψουν την ισορροπία δυνάμεων στην Ανατολική Μεσόγειο αποτελεί πηγή ανησυχίας τόσο για την Ελλάδα όσο και για το σύνολο των λοιπών χωρών της περιοχής. Στο πλαίσιο αυτό, η Ελλάδα ενισχύει τη συνεργασία της με πλείστες χώρες της Ανατολικής Μεσογείου και του Κόλπου, οι οποίες εκφράζουν τις ίδιες ανησυχίες για τον αποσταθεροποιητικό ρόλο της Τουρκίας. Αλλά θέλω να είμαι σαφής: Η Ελλάδα δεν χτίζει συμμαχίες εναντίον κανενός. Αντιθέτως, είμαστε ανοιχτοί στη συνεργασία με όλες τις χώρες που σέβονται τους θεμελιώδεις κανόνες της καλής γειτονίας. Στο πλαίσιο της ενίσχυσης των σχέσεων αυτών, έχω επισκεφθεί πολλές χώρες στην περιοχή. Και σε λίγες ημέρες θα επισκεφθώ τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, για τέταρτη φορά από την ανάληψη των καθηκόντων μου, προκειμένου να ανταλλάξουμε απόψεις για τις εξελίξεις στην περιοχή της Μέσης Ανατολής, αλλά και την ενίσχυση της διμερούς στρατηγικής συνεργασίας. Δεδομένων των αλλαγών στις ισορροπίες στην περιοχή και της ανάπτυξης των σχέσεων της Ελλάδας με το Ισραήλ και με σημαντικό αριθμό αραβικών κρατών την τελευταία διετία, οποιαδήποτε κρίση στην περιοχή έχει πλέον άμεσο
Οι τουρκικές ενέργειες αποτελούν βασικό εμπόδιο σε όποια προσπάθεια αποκλιμάκωσης και στο απώτερο μέλλον σταδιακής ομαλοποίησης
αντίκτυπο και στην Ελλάδα. Για τον λόγο αυτό ήμουν ο πρώτος υπουργός Εξωτερικών που μετέβη στο Ισραήλ και στα παλαιστινιακά εδάφη. Πριν ακόμη επιτευχθεί η κατάπαυση του πυρός. Η ενέργεια αυτή έτυχε ιδιαίτερα θερμής αποδοχής τόσο από τις χώρες της περιοχής όσο και από τις ευρωπαϊκές χώρες. Η Ελλάδα, πλέον, δεν είναι απλώς παρατηρητής. Είναι «παίκτης» και διαμορφώνει τις εξελίξεις, χωρίς όμως να επιθυμεί να τις επιβάλλει ή να έχει βλέψεις κατά άλλων χωρών. Αντιθέτως, στόχος μας είναι να αποτελέσουμε γέφυρα φιλίας και συνεργασίας μεταξύ της Ανατολικής Μεσογείου και του Κόλπου με την Ευρώπη.

Θα προχωρήσετε στην επέκταση της αιγιαλίτιδας ζώνης στο Αιγαίο και στο Κρητικό Πέλαγος στα 12 ναυτικά μίλια; Είναι αυτό στον σχεδιασμό σας και σε τι βάθος χρόνου;

Η Ελλάδα έχει το αναφαίρετο δικαίωμα να επεκτείνει τα χωρικά ύδατα της χώρας στα 12 ναυτικά μίλια, πέρα από το Ιόνιο, όπου το έπραξε τον περασμένο Φεβρουάριο, όποτε το κρίνει σκόπιμο για την προώθηση των συμφερόντων της. Οπως έχει αναγγελθεί, έχει ήδη ξεκινήσει η σχετική τεχνική εργασία για ορισμένες περιοχές.

Εχουν προχωρήσει οι συζητήσεις με την Αλβανία για την υπογραφή συνυποσχετικού για προσφυγή στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης; Πόσο κοντά βρισκόμαστε πλέον σε συμφωνία;

Η πολιτική συμφωνία για την παραπομπή του ζητήματος της οριοθέτησης της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης μεταξύ Ελλάδας και Αλβανίας στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης έχει επιτευχθεί ήδη από τον περασμένο Οκτώβριο. Οσον αφορά το τεχνικό κομμάτι, χρειάζεται να υποβληθεί συνυποσχετικό. Οι αρμόδιες υπηρεσίες των δύο χωρών βρίσκονται σε απευθείας συνεννόηση για τη σύνταξη του κειμένου αυτού.

Πότε θα γίνει η αναθεώρηση της συμφωνίας MDCA με τις ΗΠΑ και ποιες θα είναι οι βασικές της προβλέψεις; Εσείς σχεδιάζετε να επισκεφθείτε την Ουάσινγκτον το προσεχές διάστημα;

Η αναθεωρημένη Συμφωνία Διμερούς Αμυντικής Συνεργασίας Ελλάδας και ΗΠΑ ευελπιστούμε ότι θα υπογραφεί στο τέλος του καλοκαιριού. Αλλά αυτό θα εξαρτηθεί από την πορεία των διαπραγματεύσεων. Ιδανικά, θα μπορούσε να συνδυαστεί με μια επίσκεψη του Αμερικανού υπουργού Εξωτερικών, Αντ. Μπλίνκεν, στην Αθήνα. Η υπογραφή της συμφωνίας θα αποτελέσει επιστέγασμα της ήδη εξαιρετικής σχέσης που είχε αναπτυχθεί μεταξύ των δύο χωρών με την προηγούμενη αμερικανική κυβέρνηση και η οποία συνεχίζεται και με την παρούσα. Να υπενθυμίσω τη μακρά τηλεφωνική συνομιλία που είχε ο πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης, με τον Αμερικανό πρόεδρο, Τζο Μπάιντεν, καθώς και τις επαφές που είχα με τον ομόλογό μου, κ. Μπλίνκεν. Προσβλέπω σε μια επίσκεψη στην Ουάσινγκτον, όταν το επιτρέψουν οι συνθήκες.

Πότε θα κυρωθούν από τη Βουλή οι συμβάσεις με τη Βόρεια Μακεδονία; Πού οφείλεται η καθυστέρηση που έχει σημειωθεί;

Οι εν λόγω συμφωνίες κατατέθηκαν στη Βουλή τον περασμένο Σεπτέμβριο. Το υπουργείο Εξωτερικών έχει ολοκληρώσει όλες τις απαραίτητες ενέργειες. Ο ορισμός ημερομηνίας για την εισαγωγή του κυρωτικού νόμου εναπόκειται στη Βουλή. Να υπενθυμίσω ότι, λόγω της πανδημίας, υπήρχαν και εξακολουθούν να υπάρχουν συγκεκριμένα μέτρα στην κοινοβουλευτική διαδικασία.